فیلم The Lobster ساخته‌ی یورگوس لانتیموس؛ من می‌خوام خرچنگ بشم!

فیلم The Lobster (به فارسی: خرچنگ) به کارگردانی یورگوس لانتیموس Yorgos Lanthimos محصول ۲۰۱۵ است. فیلم متفاوتی که نامزد و برنده‌ی جوایز بسیاری شد که از آن جمله می‌توان به برنده‌ی جایزه‌ی ویژه‌ی هیئت داوران جشنواره‌ی کن ۲۰۱۵، نامزد نخل طلای کن، نامزد یک جایزه‌ی بفتا و … اشاره کرد. پیشتر در نت نوشت به مروری بر زندگینامه‌ی یورگوس لانتیموس این کارگردان یونانی پرداخته شده است. برای نقد و تحلیل فیلم The Lobster با نت نوشت همراه باشید.

فیلم The Lobster خرچنگ

شخصیت اصلی فیلم The Lobster دیوید با بازی چشمگیر  Colin Farrell فردی است که به تازگی همسرش او را ترک کرده است. به دنبال این اتفاق عده ای، او و سگ‌اش را به هتلی عجیب و غریب منتقل می‌کنند. در اتوپیایی (آرمان شهر) سعادت افراد در گروی زوج بودن آن‌ها است.

افرادی که به هر دلیل تنها هستند مثلاَ ترک شده اند یا پارتنرشان از دنیا رفته است به دلیل تنها بودن مجازات می‌شوند. آن‌ها باید به هتلی خارج از شهر بروند و ظرف ۴۵ روز شریک زندگی مناسبی را برای خود پیدا کنند منتها بزرگترین مسئله در این میان داشتن شباهت میان آن هاست.

این رابطه باید به تأیید افرادی خاص برسد در غیر این صورت، مجردها به حیوانی دل‌خواه خودشان تبدیل می‌شوند و در جنگل به حال خود رها می‌شوند، در مقابل و …

بیشتر بخوانید: یورگوس لانتیموس: مروری بر آثار و زندگی کارگردان

فیلم The Lobster اثری استعاری به کارگردانی  Yorgos Lanthimos و نویسندگی مشترک  Efthymis Filippou و لانتیموس است. عشق موضوع محوری اثر است منتها با تعبیری به شدت نمادین. در فیلم ما شاهد حاکمیت دیکتاتوری هستیم که هویت انسانی افراد را نادیده گرفته و با شکل دادن باورهایی دروغین، آن‌ها را صرفاً بدل به ماشینی مورد علاقه‌ی خود کرده است بدین شکل که هتل برای افراد مجرد دروازه‌ی ورود به مدنیت نامیده می‌شود.

شهر که نشانه‌ی تمدن است انسان‌های مجرد را قبول نکرده، در صورت شناسایی با آن‌ها برخورد می‌کند و آن‌ها را به هتل می‌سپارد. این شهر به هیچ وجه جای مجرد‌ها نیست و شرط اول زیستن در آن متأهل بودن است.

فیلم The Lobster دو قسمت دارد، قسمت اول، اسارت برای زوج شدن است. این نیمه دنیایی را به تصویر می‌‌کشد که در آن، زندگی مجردی، سخت، مذموم و طاقت‌ فرساست و همه در تلاش هستند شریکی برای زندگی خود پیدا کنند. قسمت دوم فیلم The Lobster، اسارت در تنهایی است.

بیشتر بخوانید: فیلم The Killing of a Sacred Deer کشتن گوزن مقدس ساخته‌ی یورگوس لانتیموس

این بار انسان توسط یک گروه با ایدئولوژی متفاوت و در واقع در تضاد با اولی، به اسارت در می‌آید. بدون شک انسان موجودی است که در تضاد با ایدئولوژی تحمیل شده فکر می‌کند و هر آنچه که دوست دارد، اگه به حالت تحمیلی و زورگویانه در برابرش قرار گیرد، از آن عاصی و فراری است. به عبارت دیگر انسان به هر آنچه منع شود کشش پیدا می‌کند. در دنیای اول مجرد بودن گناه است و در دنیای دوم زوج بودن …

ضربه‌ها و غافلگیری‌های فیلم The Lobster با دقت و تبحر در تمامی طول فیلم پخش شده است. به شکلی که فیلم از ریتم نمی‌افند. هر کدام از اتفاقات با بیانشان ریتم داستان را به تکاپو می‌اندازند و هیجان را در بیننده زنده نگه می‌دارند. اولین ضربه‌ی فیلم زمانی است که می‌فهمیم سگ همراه دیوید برادر اوست که قبلاَ در هتل مورد نظر به جستجوی جفتش پرداخته و چون در زمان مقرر موفق به یافتن پارتنرش نشده، به سگ (حیوان خواسته‌ی خود دیوید) بدل گشته است.

بیشتر بخوانید: فیلم The Favourite ساخته‌ی یورگوس لانتیموس

در مقابل دیوید خرچنگ را بر می‌گزیند زیرا خرچنگ بر اساس یافته‌های دانشمندان صد سال عمر می‌کند و تا آخر عمر با جفتش می‌ماند کاری که همسر دیوید خلاف آن را انجام داده است. همین نشان از میل دیوید به زن ماندن، بقا و ترس از تنهایی اوست. به همین دلیل هم لانتیموس نام فیلمش را خرچنگ انتخاب کرده است.

کنایه‌ی دیگر فیلم The Lobster به بچه دار شدن است. این تصور اشتباه که بچه دار شدن باعث از بین رفتن مشکلات زن و مرد می‌شود، در این فیلم به طرز اغراق شده‌ای از سوی رئیس هتل پیشنهاد می‌شود. همان طور که این تصور نادرست و سنتی وجود دارد که بچه قرار است حلال مشکلات زوجین باشد. این یکی از دیالوگ‌های فیلم است:

«اگر با مشکلی روبه‌رو شدید که نمی‌تونستید حلش کنید، بچه به‌تون تعلق می‌گیره که معمولاَ کمک می‌کنه.»

در این فیلم مذهب هم به نقد کشیده می‌شود چرا که ازدواج نیمی از دین است و زمانی کامل می‌شود که ازدواج میسر شود. لانتیموس در خرچنگ منطق زوج بودن انسان‌ها و اصلاَ مفهوم ازدواج را به سخره می‌گیرد. اینکه سعادت بشری در گروی همسر گرفتن است و این اصل متمدنانه که انسان را از جانوران متمایز می‌کند، به چالش کشیده می‌شود.

لانتیموس سردی حاکم بر روابط انسانی را هنرمندانه به تصویر می‌کشد که این مهم در پایان داستان موج می‌زند. مخاطب در انتهای فیلم با پایانی باز مواجه است. ضربه‌ی نهایی بر سر انتخاب دیوید به بیننده وارد می‌شئد. این که دیوید کدام راه را انتخاب می‌کند. این که او خودش را قربانی می‌کند یا اخلاقیات را زیر پا می‌گذارد حتی پس از پایان فیلم هم مدام در ذهن بیننده موج می‌زند. پایانی به شدت موحش و تاثیرگذار!

در نقد فیلم The Lobster باید متذکر شویم که به طور کلی یکی از مهم‌تر‌ین‌‌ ویژگی‌های آثار لانتیموس نحوه‌‌ی دیالوگ‌ نویسی منحصر به‌ فرد اوست که در راستای حال‌ و‌ هوای دنیای فیلم و شرایط کاراکترهاست. مسئله این است که لانتیموس فقط یک دنیای خیالی درست نمی‌کند، بلکه به تک‌ تک جزییات آن هم می‌پردازد.

در فیلم The Lobster می‌توانیم به وضوح ببینیم که آدم‌ها برای پیدا کردن شریک، چگونه خصوصیات شخصیتی‌شان را نادیده می‌گیرند یا تغییر می‌دهند تا به نقاط مشترک و علاقه‌ی یکسانی با شریک مورد نظرشان برسند. همان چیزی که در زمان حال هم بسیار دیده می‌شود: شبیه هم شدن!

فیلم به زیبایی نشان می‌دهد که جامعه چقدر می‌خواهد انسان‌ها را مجبور به حرکت و تصمیم‌گیری براساس قوانینش کند و در صورت سر باز زدن برچسب رانده شده بر پیشانی‌ شان می‌زند. در این میان بازی استادانه‌ی بازیگرانی چون کالین فارل Colin Farrell، راشل وایس Rachel Weisz، لئا سیدو، اولیویا کولمن، بن ویشاو، جان سی ریلی و … نکته‌ای است که نباید ساده از آن گذشت.