واکسن های ضروری قبل از بارداری را می شناسید؟

اگر قصد باردار شدن را دارید، باید حتماً به پزشک مراجعه کرده و برای دریافت واکسن‌های لازم با او مشورت کنید. واکسن‌ها در این دوره نه تنها برای حفظ سلامتی خود شما ضروری هستند، بلکه سلامت فرزند شما را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند. سیستم ایمنی بدن شما، خط مقدم مبارزه با بسیاری از بیماری‌ها و عفونت‌ها برای جنین محسوب می‌شود. پس اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن را دارید، مطمئن شوید که واکسن‌های لازم را دریافت کرده‌اید.
اما دریافت هر گونه واکسنی، خصوصا در دوران بارداری، توصیه نمی‌شود. واکسن‌ها را می‌توان به سه دسته کلی تقسیم کرد: ویروس‌های زنده، ویروس‌های مرده، پروتئین‌های بی‌ضرر گرفته شده از باکتری‌ها یا ویروس‌ها. ویروس‌های زنده نباید وارد بدن خانم‌های باردار شوند. از جمله این نوع واکسن‌ها می‌توان به ویروس سرخک، اوریون و سرخجه اشاره کرد. احتمال اینکه این واکسن‌ها به جنین آسیب برسانند وجود دارد. واکسن‌های تشکیل شده از ویروس‌های مرده یا پروتئین‌های بی‌ضرر گرفته شده از باکتری‌ها یا ویروس‌ها، مانند واکسن آنفلوانزا و کزاز، بی‌خطر محسوب می‌شوند.

پیش از بارداری چه واکسن‌هایی ضروری هستند؟
عفونت‌های می‌توانند در دوران بارداری خطرناک محسوب شوند. به همین دلیل است که شما باید پیش از باردار شدن از طریق آزمایش خون متوجه شوید که بدنتان در برابر بعضی ازبیماری‌ها مقاوم است یا خیر اگر مقاومت بدن شما در برابر بیماری‌های خاصی کم است، باید به دستور پزشک واکسن‌های لازم را دریافت کنید. توجه داشته باشید که بین دریافت واکسن‌ها و بارداری باید حداقل یک ماه فاصله باشد.

واکسن سرخجه
بیماری سرخجه علائمی شبیه به سرماخوردگی دارد که معمولا با ضایعات پوستی همراه است. این بیماری در دوران بارداری خطرناک است. حدود 85 درصد از نوزادانی که مادرانشان در سه ماهه اول بارداری به این بیماری مبتلا شده‌اند دچار عارضه‌های جدی مادرزادی نظیر مشکل در شنوایی و یا اختلالات ذهنی شده‌اند.

واکسن آبله مرغان
آبله مرغان یک بیماری شدیدا واگیردار است. این بیماری موجب تب و ایجاد ضایعات جلدی همراه خارش و سوزش می‌شود. حدود 2 درصد از خانم‌هایی که در پنج ماهه اول بارداری به این بیماری مبتلا می‌شوند، فرزندانشان با اختلالات مادرزادی، از جمله غیر طبیعی بودن شکل پاها، متولد می‌شوند. همچنین اگر مادر هنگام زایمان به این بیماری مبتلا باشد، احتمال انتقال ویروس به نوزاد وجود دارد.ابتلا به ابله مرغان شانس سقط و زایمان زودرس را بالا میبرد.این واکسن در ایران موجود نیست معمولا یکبار ابتلا به ابله مرغان فرد را در برابر این بیماری ایمن می کند.

واکسن هپاتیت B
بهتر است این واکسن پیش از بارداری زده شود، خصوصا برای خانم‌هایی که با افراد مبتلا به این بیماری تماس دارند. هپاتیت ب یک عفونت ویروسی است که منجر به هپاتیت، تهوع، خستگی و زرد شدن پوست صورت و چشم‌ها می‌شود. در برخی موارد، وجود این ویروس در بدن به بیماری‌های مزمن کبدی، سرطان کبد و حتی مرگ منجر می‌شود.

خانم مبتلا به هپاتیت ب می‌تواند این ویروس را به نوزادش هنگام زایمان منتقل کند. همچنین اگر نوزاد سریعا درمان نشود، احتمال ایجاد بیماری‌های شدید کبدی در بزرگسالی برای او وجود دارد. برخی پزشکان توصیه می‌کنند همه خانم‌ها آزمایشات مربوط برای تشخیص این بیماری را انجام دهند زیرا ممکن است در مراحل اولیه این ویروس علائمی نداشته باشد.

واکسن هپاتیت A
این واکسن از بدن در برابر بیمار شدن کبد به دلیل وجود آلودگی در آب یا غذا جلوگیری می‌کند. علائم این بیماری عبارتند از تب، خستگی و حالت تهوع. این بیماری به اندازه هپاتیت نوع B جدی نیست و در اکثر موارد به نوزاد منتفل نمی‌شود، اما گاه می‌تواند موجب زایمان زودتر از موعد و ایجاد عفونت در نوزاد شود.

هر چند این واکسن و خطرات آن هنوز در حال بررسی هستند، اما از آنجا که عناصر تشکیل دهنده ویروس‌های مرده هستند، اصولا خطر خاصی برای فرد ایجاد نمی‌کند. اگر قصد سفر به مناطق محروم و یا آلوده را دارید، حتما برای دریافت واکسن این بیماری با پزشک خود مشورت کنید.

واکسن ذات‌الریه
اگر شما مبتلا به شرایط مزمن خاصی هستید، مانند دیابت یا بیماری کلیوی، یا آسم ممکن است پزشک شما به شما توصیه کند واکسن ذات‌الریه را دریافت کنید.

این واکسن مانع از ابتلا به نوع خاصی از ذات‌الریه می‌شود. اگر قصد باردار شدن را دارید، باید حتما به پزشک مراجعه کرده و برای دریافت واکسن‌های لازم با او مشورت کنید. واکسن‌ها در این دوره نه تنها برای حفظ سلامتی خود شما ضروری هستند، بلکه سلامت فرزند شما را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند.

کدام واکسن‌ها در دوران بارداری خطرناک نیستند؟
واکسن آنفلوانزا
واکسن تزریقی آنفلوانزا به همه خانم‌هایی که در فصل پاییز و زمستان باردار خواهند بود توصیه می‌شود. (یعنی همه خانم‌های حامله‌) این واکسن از ویروس‌های مرده تشکیل شده است، به همین دلیل نه برای مادر خطری دارد نه برای فرزند. البته نوعی خاصی از واکسن‌ها هستند که به صورت اسپری مخصوص بینی تولید می‌شوند. این واکسن‌ها از ویروس‌های زنده تشکیل شده‌اند به همین دلیل باید از آنها اجتناب کرد.

بهترین زمان دریافت واکسن آنفلوآنزا بین مهر تا آبان ماه است. در این دوران هنوز این بیماری شیوع زیادی ندارد. همچنین ویروس‌های مولد آنفلوانزا هر سال تغییر می‌کنند. در نتیجه اگر سال گذشته این واکسن را دریافت کرده‌اید، امسال نیز باید اینکار را بکنید. خانم‌های بارداری که در سه ماهه دوم بارداری دچار آنفلوانزا می‌شوند، بیش از دیگران در معرض ابتلا به عوارضی، نظیر ذات‌الریه قرار دارند.

خوشبختانه انستیتو پاستور ایران واکسن آنفلوانزا را تولید و به موقع در دسترس قرار می دهد.

واکسن کزاز / دیفتری
اگر شما واکسن کزاز/دیفتری را طی 10 سال گذشته دریافت نکرده‌اید، حتما برای دریافت آن پیگیر شوید. این واکسن نیز برای مادر و فرزند خطری ندارد. کزاز، نوعی بیماری است که موجب انقباض و اسپاسم شدید و دردناک عضلات بدن می‌شود. باکتری ایجاد کننده این بیماری در خاک و ضایعات حیوانات وجود دارد.

اگر قسمتی از بدن بریده شده باشد، این ویروس به راحتی می‌تواند وارد بدن شود. در نتیجه اگر زخمی آلوده در بدنتان ایجاد شد، حتما فورا به پزشک مراجعه کنید. کزاز در دوران بارداری بسیار خطرناک‌تر است. دیفتری نوعی عفونت دستگاه تنفس است که می‌تواند موجب مشکلات تنفسی، فلج، کما و حتی مرگ فرد شود. این بیماری در حال حاضر بسیار نادر است اما باید هر فرد در هر صورت هر 10 سال یکبار واکسن آن را دریافت کند.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
زدن واکسن، بدن شما و کودکتان را در برابر بیماری‌های خطرناک ایمن می‌کند. زمانی که شما باردار می‌شوید، هرچیزی که در بدنتان وجود دارد را با کودک خود نیز شریک می‌شوید.
این بدین معناست که زمانی که واکسن می‌زنید، نه تنها بدن خود بلکه بدن کودک خود را نیز ایمن سازی کرده اید.
زمانی که احتمال بروز یک بیماری خاص زیاد باشد، مزایای زدن واکسن به زنان باردار معمولا بسیار بیشتر از معایب و خطرات آن است.

واکسن‌های آنتی بادی یا پادتن در دوره بارداری
زدن واکسن کمک می‌کند که هم شما و هم کودک شما در برابر عفونت مورد نظر ایمن شوید. در طول دوران بارداری، زنان انتی بادی‌های بدن خود را به جنین نیز منتقل می‌کنند.
انتی بادی‌ها پروتئین‌های تولید شده توسط سیستم ایمنی بدن هستند که با عفونت‌ها مبارزه می‌کنند. این آنتی بادی‌های منتقل شده به بدن کودک، طی چند ماه اول زندگی او، بدن او را در مقابل برخی بیماری‌ها حفاظت می‌کنند.
در این زمان کودک بسیار کوچک و ضعیف است و به این انتی بادی‌ها نیاز دارد. زدن واکسن همچنین از بدن شما در طول دوران بارداری حفاظت می‌کند.
برای حفاظت از خودتان و فرزندتان باید بدانید که قبل از بارداری، در حین آن و بعد از آن به چه واکسن‌هایی نیاز دارید.

قبل از بارداری به چه واکسن‌هایی نیاز دارید؟
اگر می‌خواهید باردار شوید بسیار مهم است که ابتدا مطمئن شوید که تا این زمان، تمامی واکسن‌های لازم خود را زده اید.
می‌توانید قبل از باردار شدن با پزشک خود مشورت کنید و سوابق واکسیناسیون خود را بررسی کنید.

ممکن است در این زمان به واکسن‌های زیر نیاز داشته باشید
سرخجه: ابتلا به سرخجه در دوران بارداری می‌توانید اختلالات مادرزادی بسیار خطرناک و جدی ایجاد کند و حتی می‌تواند موجب مرگ جنین یا بیماری‌های جدی شود که تا پایان عمر ادامه پیدا می‌کنند.
برای آنکه بدانید واکسن سرخجه را زده‌اید باید سوابق پزشکی خود را با پزشک خود چک کنید و یا تست پیش از بارداری بدهید. بعد از زدن این واکسن باید یک ماه صبر کنید و سپس برای بارداری اقدام کنید.
هپاتیت بی: اگر در دوران بارداری به هپاتیت بی مبتلا شوید، ممکن است در حین زایمان این عفونت به کودک شما نیز منتقل شود. با پزشک خود در مورد دادن تست هپاتیت بی مشورت کنید.

در طول دوران بارداری به چه واکسن‌هایی نیاز دارم؟
تمامی زنان باردار نیاز دارند که در هر بارداری خود واکسن انفولانزا و سیاه سرفه را بزنند.

واکسن انفولانزا
زنان باردار بیش از دیگران در معرض بروز عوارض بسیار جدی بیماری آنفولانزا هستند و بنابراین بسیار مهم است که در برابر آن واکسینه شوند.
آنفولانزا می‌تواند عوارض جدی مانند زایمان زودرس را ایجاد کند که بر سلامتی کودک تاثیر بسیار زیادی می‌گذارند.
علاوه بر محافظت از شما و کودکتان در حین بارداری، زدن واکسن انفولانزا موجب می‌شود که کودک شما بعد از به دنیا امدن نیز تا چندین ماه در برابر آنفولانزا ایمن باشد و در نتیجه احتمال بروز مشکلاتی مانند پنومونی در او کاهش پیدا می‌کند. شما می‌توانید این واکسن را در هر زمانی از بارداری خود بزنید.

واکسن سیاه سرفه
زدن این واکسن به مادر موجب می‌شود که کدک تا زمانی که خودش به سن مناسب واکسیناسیون برسد، در برابر سیاه سرفه ایمن باشد.
در حدود نیمی از کودکانی که به سیاه سرفه مبتلا می‌شوند، نهایتا در بیمارستان بستری می‌شوند و این بیماری برای برخی کودکان می‌تواند خطرات جانی به همراه داشته باشد.
این واکسن را در هر زمانی در دوره بارداری می‌توان تزریق کرد اما متخصصین توصیه می‌کنند که واکسن در اولین فرصت ممکن در سه ماهه‌ی سوم زده شود. زدن واکسن سیاه سرفه به سایر افرادی که با کودک شما وقت می‌گذرانند نیز توصیه می‌شود.

آمپول روگام چیست و چرا زنان باردار باید این آمپول را بزنند؟
روگام یا همان ایمونوگلوبین آنتی دی دارویی است که برخی از زنان باردار تزریق می‌شود. این دارو برای پیشگیری از بروز مشکلات سیستم ایمنی که مرتبط با نوع خون شما (مثبت یا منفی) است، تزریق می‌شود.
برای مثال ممکن است گروه خونی شما آ مثبت باشد. مثبت یا منفی بودن گروه خونی به این معناست که نوعی آنتی ژن به نام RH در سطح گلبول‌های قرمز خون شما وجود دارد یا خیر.
زمانی که گروه خونی شما از نوع مثبت باشد، این آنتی ژن را در خون خود دارید. در صورتی که زنی با RH منفی، جنینی با RH مثبت داشته باشد ممکن است برخی مشکلات بروز کند. به این مشکل، عدم تطابق RH گفته می‌شود.
اگر قصد دارید سفر کنید، در ابتدا از امنیت خود و کودک خود مطمئن شوید
بسیاری از بیماری‌هایی که امروزه به سادگی با زدن واکسن درمان می‌شوند، هنوز در بسیاری کشورها شایع هستند.
اگر باردار هستید و قصد سفر به خارج از کشور را دارید بهتر است قبل از آن با پزشک خود مشورت کنید تا در صورت نیاز واکسینه شوید.

انواع واکسن‌ها و خطرات آن‌ها در بارداری
برخی از واکسن‌ها در بارداری خطرناکند:

هپاتیت آ
ایمن بودن واکسن هپاتیت آ در طول بارداری هنوز مشخص نشده است اما از آن جایی که واکسن هپاتیت آ از ویروس غیرفعال شده تهیه می‌شود به طور تئوری به نظر می‌رسد که خطر این واکسن بارداری برای جنین بسیار پایین باشد.
در مورد هر بیمار خطرات زدن واکسن باید در برابر مزایای آن مقایسه شود. در صورتی که بیمار به دلایلی در معرض ابتلا به هپاتیت آ باشد، مکن است خطرات نزدن واکسن بیشتر از خطر زدن آن باشد.
هپاتیت بی
واکسن HPV (زگیل تناسلی)
انفولانزای غیر فعال
آنفولانزای فعال
واکسن MMR (سرخک، سرخچه، اوریون)
واکسن مننگوکوک (MenACWY یا MPSV4)
واکسن مننگوکوک بی (MenB)
کونژوگه پنوموکوک (PCV13)
واکسن پلی‌ساخارید پنوموکوک (PPSV23)
فلج اطفال
دیفتیر و کزاز و سیاه سرفه (Tdap) ؛ کزاز و دیفتری (Td)
آبله مرغان
واکسن زونا

بعد از به دنیا آمدن کودک به چه واکسن‌هایی نیاز دارم؟
بعد از به دنیا آمدن کودک، ممکن است به زدن واکسن‌های زیر نیاز داشته باشید:
واکسن سیاه سرفه: در صورتی که در دوران بارداری این واکسن را نزده اید، باید بعد از زایمان این کار را انجام دهید. سایر افرادی که با کودک وقت زیادی را می‌گذرانند و از او مراقبت می‌کنند نیز باید این واکسن را بزنند.
سرخک، سرخجه، آبله مرغان و اوریون: اگر شما پیش از این در برابر این بیماری‌ها ایمن نشده اید، لازم است قبل از ترک کردن بیمارستان (بعد از زایمان) این واکسن‌ها را بزنید.