پوسیدگی دندان: علل، علائم و توصیه‌های مهم برای جلوگیری و درمان پوسیدگی

یکی از علت‌های عمده مراجعه به دندانپزشکی پوسیدگی دندان یا خرابی است. همه چیز از پوسیدگی شروع می‌شود که در نتیجه چسبیدن مواد غذایی به دندان‌ها به وجود می‌آید و در صورت عدم توجه ممکن است مجبوریم شویم بیشتر درد بکشیم، بیشتر هزینه کنیم و در نهایت هم دندان نازنین مان را از دست بدهیم. کمتر پیش می‌آید که تا سنین میانسالی فرد حداقل یکبار به دندانپزشکی نرود. اگر می‌خواهید درباره پوسیدگی دندان و جلوگیری از آن بیشتر بدانید با ما در نت نوشت همراه باشید.

پوسیدگی دندان

برای جلوگیری از پوسیدگی دندان ، مصرف غذاهای شیرین و چسبناک را محدود کنید، از خوردن مداوم پفک بپرهیزید، بلافاصله پس از مصرف غذا دهان تان را با آب بشویید یا از علف لیمو، برگ گواوا یا یک محلول شست و شوی دهان با اسانس نعنا استفاده کنید. جویدن آدامس‌های بدون شکر، خوردن ماست و استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید یا انواع محلول‌های شست و شوی دهان و دندان می‌تواند در از بین بردن پوسیدگی دندان‌ها مثمرثمر واقع شود.

پوسیدگی چگونه ایجاد می‌شود؟

پوسیدگی دندان هنگامی اتفاق می‌افتد که غذاهای حاوی کربوهیدرات و انواع قندها بین دندان گیر کند و باید بدانیم که گاهی اوقات با مسواک زدن و نخ دندان نیز به طور کامل برطرف نمی‌شوند!

عمده دلایل پوسیدگی دندان شامل مواد غذایی قندی و چسبنده و نیز نوشیدنی‌ها هستند. هر چه میزان قند مصرفی بیشتر شود، اسید بیشتری نیز طی واکنش‌هایی به وجود خواهد آمد که منجر به پوسیدگی می‌شود.

در حقیقت ماده‌ای که عامل اصلی پوسیدگی و یا ایجاد حفره است، پلاک دندان نام دارد. پلاک حاوی مواد غذایی مختلف بر روی دندان بوده که هزاران باکتری در آن وجود دارد. باید بدانیم که پلاک با مراقبت‌های بهداشتی ساده مانند مسواک زدن و استفاده از نخ دندان از بین خواهد رفت ولی در صورتی که مراقبت کافی از دندان صورت نگیرد دندان‌ها به مرور خراب و پوسیده می‌شوند. در واقع شکر و مواد قندی با پلاک ترکیب می‌شود تا مینای دندان را تضعیف کنند. اگر پلاک بر روی دندان باقی بماند و مراقبت بهداشتی لازم صورت نگیرد، می‌تواند سبب ایجاد تاتار شود. این ماده مانند محافظی بر روی پلاک بوده و جدا کردن پلاک را بسیار دشوار خواهد کرد.

هر بار که در مواد غذایی مورد استفاده خود مواد قندی ناسالم مصرف کنید ۲۰ دقیقه دیگر دندان‌های شما در معرض آسیب توسط اسیدها قرار می‌گیرند.

شناخت علل پوسیدگی دندان بسیار مهم است زیرا از این طریق می‌توان روش صحیح مراقبت از سلامت دهان و دندان را آموخت.

حفره دندان چیست؟

پوسیدگی دندان سبب نرم شدن مینای دندان می‌شود و نیز به ساختار دندان از طریق اسیدهایی که توسط باکتری‌های مواد قندی به پلاک تبدیل شده است، به دندان آسیب می‌رساند. تکرار این روند به مرور زمان و عدم درمان سبب ایجاد حفره و خرابی در دندان خواهد شد، بی توجهی به این مشکلات دندانی با گذشت زمان می‌توانند آسیب بیشتری به دندان‌ها برساند و حتی ممکن است کل دندان را از بین ببرد.

اسیدهای موجود در پلاک دندان همچنین می‌توانند در لایه بعدی دندان یعنی لایه زیرین مینای دندان که عاج نام دارد، نفوذ کند و در نهایت از یک حفره کوچک در دندان به حفره‌ای در کانال ریشه تبدیل شود. در نتیجه به پالپ دندان که حاوی عصب و رگ‌های خونی می‌باشد آسیب جدی می‌رسد و در این حالت در اغلب موارد افراد هنگام خوردن یا نوشیدن احساس درد خواهند کرد.

بنابراین مراحل ایجاد حفره در دندان شامل از بین رفتن مواد معدنی دندان و مینای دندان، نفوذ باکتری به عاج دندان و سرانجام ایجاد حفره است، البته باید بدانیم که ابتدا پوسیدگی دندان ایجاد می‌شود سپس با بی توجهی وعدم مراجعه به دندانپزشکی پس از مدتی حفره ایجاد خواهد شد.

پس کمترین مشکلات دهان و دندان را جدی بگیرید تا مجبور به پرداخت هزینه‌های سنگین برای رفع مشکلات شدیدتر نشوید.

به طور کلی نکته مهم این است که با مراجعه به دندانپزشکی و معاینه پی در پی به سرعت متوجه مشکلات دندانی و حفره‌ها می‌شوید و درمان حفره بسیار ساده‌تر از پوسیدگی‌های عمیق می‌باشد. ابتدایی ترین شکل درمان حفره پر کردن است، یعنی زمانی که قسمت پوسیده شده دندان از بین می‌رود آن را با یک پر کننده قوی ساخته شده از رزین‌های کامپوزیت نقره یا آمالگام جایگزین می‌شود.

درمان حفره‌های گسترده تر شامل تکنیک‌های پیشرفته مانند گذاشتن تاج دندان و یا درمان کانال ریشه یا همان عصب کشی می‌باشد. اگر حفره‌ها درمان نشوند، بزرگتر شده و روی لایه‌های عمیق تر دندان تأثیر می‌‌گذارد. آنها می‌توانند به درد شدید دندان، عفونت و ریزش دندان منجر شوند.

حفره و پوسیدگی دندان از جمله مشکلات شایع دندان در جهان است. این بیماری به ویژه در کودکان نوجوانان بیشتر دیده می‌شود. ویزیت‌های منظم دندانپزشکی و عادت‌های بهداشتی منظم مانند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن بهترین راه محافظت در برابر حفره‌ها و پوسیدگی دندان است.

عوامل پوسیدگی دندان و ایجاد حفره چه مواردی می‌باشد؟

بهداشت ضعیف دهان و دندان

عدم مسواک زدن دندان‌ها به طور مرتب و حداقل دو بار در روز باعث ایجاد پلاک دندان شده و اینگونه عامل اصلی حمله به مینای دندان به وجود می‌آید.

تشکیل پلاک

پلاک هنگامی به وجود می‌آید که باکتری‌ها، اسیدها، ذرات مواد غذایی و بزاق ترشح شده، همه در دهان با یکدیگر ترکیب شوند. این مواد به دندان شما چسبیده و با گذشت زمان به پلاک که حاوی باکتری‌های گوناگون است تبدیل می‌شود.

اسید موجود در پلاک به مینای دندان شما صدمه وارد می‌کند و در نهایت می‌تواند باعث ایجاد سوراخ و حفره در دندان شود. اسیدهای موجود در پلاک مواد معدنی موجود در مینای دندان که لایه سخت و بیرونی دندان است را از بین می‌برند. این فرسایش باعث ایجاد سوراخ‌هایی بر روی مینای دندان می‌گردد.

در این هنگام باکتری‌ها می‌توانند به لایه بعدی دندان یعنی به عاج دندان برسند. این لایه از مینا نرمتر بوده و نسبت به اسید از مقاومت کمتری برخوردار است. عاج دارای لوله‌های ریز است که به طور مستقیم با عصب دندان ارتباط برقرار می‌کند و باعث ایجاد حساسیت می‌شود.

به مرور زمان این مواد مخرب حرکت خود را ادامه می‌دهند و به سمت بخش داخلی دندان (پالپ) حاوی اعصاب و رگ‌های خونی حرکت می‌کنند. پالپ دندان پس از مدتی به دلیل نفوذ باکتری متورم و تحریک خواهد شد. از آنجا که جایی برای گسترش تورم در داخل دندان وجود ندارد، عصب فشرده شده و باعث ایجاد درد می‌شود. این پوسیدگی و در‌د حتی می‌تواند در خارج از ریشه دندان تا استخوان دندان نیز گسترش یابد.

خشکی دهان

بزاق به شستشوی پلاک و انواع باکتری از دندان و دهان شما کمک می‌کند. اگر دهان خشکی دارید و ترشح بزاق شما بسیار کم است روند ایجاد پلاک و سرانجام پوسیدگی دندان سریع تر خواهد بود. در صورتی که دچار خشکی شدید دهان هستیم بهتر است علت آن را پیدا کرده و این مشکل را برطرف کنیم. گاهی علت کمبود بزاق دهان می‌تواند مصرف برخی از داروها باشد.

خوردن و آشامیدن مهم ترین علت پوسیدگی دندان

همه مشکلات دندان از اینجا آغاز می‌شود و مسئله‌ای اجتناب ناپذیر است. همه ما برای زندگی به خوردن و آشامیدن نیاز داریم، بنابراین تنها راهی که برای این مورد وجود دارد انتخاب یک رژیم غذایی سالم و مناسب می‌باشد. هنگامی که می‌خورید یا می‌نوشید، کربوهیدرات‌ موجود در مواد غذایی بر روی دندان‌های شما باقی می‌مانند.

بنابراین مسواک زدن بعد از وعده‌های غذایی را به شما پیشنهاد می‌کنیم، به ویژه پس از خوردن مواد غذایی حاوی قند. حتی بعد از مسواک زدن ممکن است نتوانید تمام ذرات مواد غذایی یا کربوهیدرات‌ها را از دندان خود خارج کنید. غذاهایی که تمایل به چسبیدن به دندان‌های شما را دارند می‌توانند خطر ابتلا به حفره دندان را افزایش دهند.

حتماً به طور مرتب دندان خود را مسواک بزنید، به خصوص بعد از نوشیدن شیر یا نوشابه یا بعد از خوردن میوه خشک، غلات خشک، آب نبات، کشمش، غلات شیرین، شکلات و به طور کلی مواد چسبنده و دارای قند مصنوعی.

باکتری‌ها و اسیدها

باکتری‌ها به طور طبیعی در دهان شما زندگی می‌کنند. هنگامی که این باکتری‌ها متوجه باقی ماندن کربوهیدرات‌ و به طور کلی مواد غذایی بر روی دندان شوند طی واکنشی اسید تشکیل خواهد داد که از این طریق به مرور سبب پوسیدگی دندان خواهد شد.

مشکلاتی مانند رفلاکس معده از عوامل پوسیدگی دندان

بازگشت اسید معده از معده به سمت دهان می‌تواند خود عامل خرابی و پوسیدگی دندان باشد. مثلا هنگامی که دندان‌ها در هنگام استفراغ مکرر در معرض اسید معده قرار می‌گیرند، امکان ایجاد حفره نیز در این حالت وجود دارد. بولیمی که به پرخوری روانی و بیش از اندازه گفته می‌شود ممکن است یکی از عوامل استفراغ پی در پی باشد.

علاوه بر این در برخی از انواع درمان سرطان که سر و گردن در معرض اشعه قرار می‌گیرد ممکن است با تغییراتی در میزان و نوع ترشح بزاق باعث تشکیل حفره دندان شود. بنابراین می‌توان گفت در برخی موارد مشکلات دیگری به جز مشکل دهان و دندان می‌تواند سبب ایجاد پوسیدگی دندان و تشکیل حفره شود. در این صورت باید به رفع این مورد بپردازیم.

علائم خرابی و پوسیدگی دندان

با پیشرفت پوسیدگی دندان، علائم به وجود آمدن حفره شروع می‌شود. اگر متوجه هر یک از این علائم شایع هستید در اسرع وقت به دندانپزشک خود مراجعه کنید. با مراجعه به موقع یعنی پس از مشاهده اولین علائم، درمان حفره آسان‌تر و کم هزینه تر خواهد بود، همچنین اینگونه از گسترش پوسیدگی در کانال ریشه دندان جلوگیری خواهد شد.

علائم و نشانه‌های ایجاد حفره و پوسیدگی بسته به میزان و موقعیت دندان‌ها متفاوت است. وقتی حفره و پوسیدگی در مراحل ابتدایی باشند، ممکن است هیچ علائمی که نشان دهنده خرابی دندان باشد، نداشته باشید. با پیشرفت و گسترش پوسیدگی ممکن است علائمی را داشته باشید، مانند:

دندان درد

درد دندان یکی از شایع ترین علائم پوسیدگی و ایجاد حفره است. درد بر اثر ایجاد فشار به دندان: درد هنگام گاز گرفتن و نیز جویدن موقع غذا خوردن می‌تواند نشان دهنده پوسیدگی دندان باشد.

ایجاد گودی خفیف بر روی دندان: علائم حفره ممکن است شامل یک سوراخ یا گودال در دندان آسیب دیده باشد. ولی گاهی اوقات این حفره و سوراخ‌های تشکیل شده بر روی دندان فقط به وسیله اشعه ایکس قابل مشاهده هستند.

چرک و تشکیل آبسه دندان

یکی از مهمترین و بارزترین علائم حفره و پوسیدگی دندان، چرک اطراف دندان است.

سایر علائم شایع که احتمال دارد در زمان پوسیدگی در دندان متوجه آن شوید شامل ایجاد حساسیت‌های دندانی بخصوص هنگام خوردن غذاهای شیرین، مواد خوراکی بیش از حد گرم یا سرد، شکسته شدن و ریزش دندان، ایجاد بوی بد در دهان و نیز به وجود آمدن لکه بر روی دندان و تغییر رنگ آن می‌باشد. این علائم حفره معمولاً نشان دهنده پوسیدگی پیشرفته و عمیق دندان است، بنابراین نیاز به مراجعه فوری به یک متخصص دندانپزشکی دارید.

چه زمانی مراجعه به دندانپزشکی لازم است؟

علاوه بر چکاب و معاینات سالانه جهت اطمینان از سلامت دندان لازم است در صورت مشاهده هر یک از علائم و نشانه‌های پوسیدگی که در بالا نام بردیم، سریعا به پزشک مراجعه کنید تا مانع از نفوذ پوسیدگی به کانال ریشه و پالپ دندان شوید.

هنگام مراجعه به پزشک و پیش از شروع روند درمانی بهتر است پزشک را در صورت وجود حساسیت دارویی و یا واکنش‌های نامناسب به بیهوشی مطلع سازید.

بزرگسالان باید حداقل سالی ۲ بار مورد معاینه پزشک قرار بگیرند و کودکان زیر ۱۸ سال حداقل یک بار در سال به دندانپزشکی مراجعه کرده و معاینه شوند.

درمان پوسیدگی دندان

زمانی که به پزشک مراجعه می‌کنید باتوجه به نوع آسیب، پزشک از معاینه چشمی و یا معاینه با استفاده از اشعه و عکس برداری استفاده می‌کند و در اغلب موارد مشکلات دندانی شما گاهی با پرکردن ساده حفره دندان و یا با عصب کشی و درمان کانال ریشه بر طرف خواهد شد.

پر کردن دندان

یک نوع از ترمیم و درمان دندان می‌باشد. مواد پر کننده از مواد مختلفی مانند رزین‌های کامپوزیت به رنگ دندان، پرسلن یا آمالگام ساخته شده‌اند که ترکیبی از چندین ماده می‌باشد.

ترمیم با تاج دندان: این مورد برای پوسیدگی گسترده یا ضعیف شدن دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد. ممکن است گاهی شما نیاز به تاج داشته باشید که یک پوشش مناسب برای دندان محسوب می‌شود. دندانپزشک شما با حذف نواحی پوسیده شده دندان و سپس به وسیله قالب گیری روی دندانتان تاج قرار می‌دهد که جایگزین مناسبی برای دندان است. تاجها از جنس طلا، پرسلن با استحکام بالا، رزین و چینی ساخته شده از فلز یا مواد دیگر هستند.

درمان کانال ریشه

هنگامی که پوسیدگی به مواد درونی دندان یعنی پالپ دندان برسد احتمال دارد به یک درمان کانال ریشه نیاز داشته باشید. این درمان برای ترمیم و نجات دندان آسیب دیده و آلوده جایگزین بسیار مناسبی برای از بین بردن دندان است. در این حالت پالپ دندان بیمار برداشته می‌شود، سپس دندان پر خواهد شد.

استخراج دندان

بعضی از دندان‌ها به حدی پوسیده می‌شوند که دیگر قابل ترمیم و درمان نخواهند بود و باید برداشته شوند.

مشکلی که در این روش وجود دارد این است که با حذف یک دندان و ایجاد فضای خالی دیگر دندان‌ها به سمت فضای خالی گسترش یافته و شکل و موقعیت صحیح خود را از دست می‌دهند. در صورت امکان پس از استخراج دندان می‌توان از کاشت دندان مصنوعی بهره گرفت.

راه‌های جلوگیری از پوسیدگی دندان

طی شبانه روز، دندان‌های ما با تعداد بی شماری از ذرات خوراکی برخورد می‌کند. اما اغلب اوقات، تا زمان تشکیل شدن یک حفره وسیع یا یک درد ناگهانی، به آن‌ها توجه نمی‌کنیم. هیچ گاه حفره‌ها در عرض یک شبانه روز پدید نمی‌آیند و آن‌ها حاصل پوسیدگی دندان طی مدت‌های طولانی می‌باشند. اما خبر خوشحال کننده آنکه می‌توان با کمک گرفتن از روش‌های جلوگیری از پوسیدگی دندان ، البته در مراحل اولیه، دندان‌ها را سالم نگاه داشت یا اصلاً آن‌ها را به دندان‌های سالم بدل نمود.

باید گفت پوسیدگی دندان هنگامی رخ می‌دهد که باکتری‌های مضر پوشاننده روی دندان، با مصرف قند و شیرینی جات، اسید تولید نمایند.

اسید تولیدشده، مینای دندان را تخریب کرده و تا حدی می‌تواند سوراخ یا حفره‌ای در دندان ایجاد کند. مواد معدنی از قبیل فسفات و کلسیم که در بزاق دهان یا حتی در فلوراید موجود در آب یا خمیر دندان وجود دارند، می‌توانند جایگزین مواد معدنی از دست رفته در اثر حمله باکتری‌ها شوند و در نتیجه مینا را بازسازی کنند.

در حقیقت، حتی زمانی که شما در دندان‌های خود علائم پوسیدگی تدریجی، مثل ایجاد یک لکه سفید را مشاهده کنید نیز می‌توانید تخریب را جبران نمایید.

درست همانطور که از سنین کودکی یاد گرفتیه‌ایم، پیشگیری بهترین راه برای جلوگیری از حفره و پوسیدگی دندان است. و به قول معروف پیشگیری بهتر از درمان است!

اقدامات بسیاری وجود دارد که می‌توانید برای پیشگیری از ایجاد حفره دندان یا انواع پوسیدگی و آسیب به دندان استفاده کنید. اولین قدم برای پیشگیری از حفره دندان، ایجاد یک روال منظم و صحیح بهداشت دهان و دندان است. ابتدا ممکن است سخت بنظر برسد اما بدون تردید پس از مدتی به این روند عادت خواهید کرد زیرا داشتن دندان سالم و تمیز در دهان لذت بخش خواهد بود.

برای مبارزه با باکتری‌های مولد حفره‌های دندانی و جلوگیری از پوسیدگی دندان، نکات و روش‌های زیر را رعایت کنید:

مصرف خوراکی‌های شیرین و چسبناک را محدود کنید

همانطور که قبلاً اشاره کردیم، باکتری‌های مضر موجود در دهان با مصرف قند و شیرینی جات، اسیدهای مخربی را تولید می‌کنند؛ بنابراین، برای جلوگیری از پوسیدگی دندان باید بدانیم که مصرف غذاهای شیرین، شانس تشکیل خلل و فرج در دندان‌ها را می‌افزاید.

خوراکی و نوشیدنی‌هایی از قبیل نوشابه، آبمیوه، آب نبات، تافی و کلوچه در به وجود آمدن اسید‌های نابودکننده مینای دندان که موجب تسریع پوسیدگی دندان می‌شوند کمک بسزایی می‌کنند. غذاهایی که به سطح دندان‌ها می‌چسبند هم به دلیل حضور و تماس طولانی مدت با دندان، می‌توانند جزء محصولات غذایی آسیب زا مطرح گردند.

بنابراین باید مصرف غذاهای قندی و نوشیدنی‌های خود را محدود کنید مواد غذایی حاوی قند به زنده ماندن و تکثیر باکتری‌های موجود در پلاک کمک می‌کند. علاوه بر این غذاهای قندی یا شیرینی‌هایی که برای مدت زمان طولانی در دهان شما باقی می‌مانند می‌توانند تأثیر بیشتری در شکل گیری پلاک و پوسیدگی دندان داشته باشند.
سعی کنید که تا حد امکان میوه و سبزیجات بخورید زیرا در این مواد می‌توانند به از بین بردن پلاک از روی دندان کمک کنند.

برای مقابله با پوسیدگی دندان از خوردن مداوم پفک بپرهیزید

اگر به مدت طولانی پفک مصرف کنید، دندان‌هایتان در معرض مواد شیمیایی قرار می‌گیرد که اسید حاصل از هضم آن‌ها می‌تواند سبب نابودی مینای دندان‌ها شود. این موضوع بدان معنی است که دندان‌ها قبل از به دست آوردن فرصت بازسازی توسط مواد معدنی، با محصولات اسیدی مواجه می‌شوند.

همچنین دهان شما طی پفک خوردن به جای وعده‌های غذایی، کمتر بزاق (که حاوی مواد ضد اسید می‌باشد) ترشح می‌کند. به تدریج، خوردن نوشیدنی‌های طعم دار و شیرین نیز می‌تواند اثر مشابهی را بر دندان بگذارد. این عوامل می‌توانند زمینه پوسیدگی دندان را فراهم کنند.

برای جلوگیری از پوسیدگی دندان خوردن پفک و تنقلات را بین وعده‌های غذایی، کم و محدود کنید تا به همان میزان شمار حمله‌های ناشی از اسید تولید شده توسط باکتری‌ها به دندانتان کاهش یابد و به آن‌ها فرصت تجدید حیات دهید.

برای جلوگیری از پوسیدگی دندان پس از میل وعده‌ی غذایی دهانتان را بشوید

بهداشت مناسب دهان و دندان می‌تواند به میزان قابل توجهی در برابر پوسیدگی دهان مفید واقع شود. پس از صرف هر وعده، دهان را با آب ولرم بشویید تا مواد غذایی ریزی که بر روی دندان‌ها باقی مانده، خارج شوند. این شیوه می‌تواند حتی تا ۳۰% از باکتری‌های موجود در دهان را بکاهد. برای مقابله با پوسیدگی دندان دوبار مسواک زدن و همچنین نخ دندان کشیدن بهتر است در کارهای روزانه تان قرار گیرد که دندان‌هایتان را سالم نگه دارد.

بنابراین برای تمیز نگه داشتن دندان به یک مسواک نرم و مناسب نیاز داریم. باید مسواکی انتخاب کنیم که بتواند به تمام سطوح دندان‌های شما برسد برای این امر مسواک مخصوص کودکان برای تمیز کردن دندان‌های آسیای بزرگ که در قسمت انتهایی دهان قرار گرفته‌اند و دسترسی به آنها دشوار می‌باشد، گزینه مناسبی است.

توصیه می‌کنیم در هنگام مسواک زدن روی زبان فراموش نشود و روی زبان را به وسیله بخش پشتی مسواک که مخصوص این کار است تمیز کنیم. زیرا باکتری‌هایی که باعث بوی بد دهان می‌شوند اغلب بر روی زبان شما قرار می‌گیرند.

یک راه عالی برای جلوگیری از ایجاد پلاک و در نهایت ایجاد پوسیدگی دندان مسواک زدن بعد از هر وعده غذایی یا میان وعده است. این قانون طلایی بهداشت دهان و دندان است می‌باشد، پس سعی کنید به مقدار گفته شده یعنی حداقل روزی دو بار مسواک بسنده نکنید و از این طریق مانع تشکیل پلاک بر روی دندان‌ها شوید.

برای جلوگیری از پوسیدگی دندان از خمیر برگ گواوا استفاده کنید

برگ‌های این گیاه دارای خواص ضد باکتریایی اند و می‌توانند علیه پاتوژن‌های دهانی معمول مثل استرپتوکوکوس موتانس موثر واقع شوند. فلاوونوییدهایی مثل گایاجاورین و کوئرستین موجود در برگ‌هایش به نظر می‌رسد که دارای خواص ضد باکتریایی باشند.

برگ‌های گواوا را برای بدست آوردن خمیر، له کرده و به دندان‌هایتان به آرامی بمالید و سپس با آب بشویید تا از شر باکتری‌های مضر خلاص شوید. همچنین می‌توانید محلول شستشوی دهان را با جوشاندن ۴ الی ۵ برگ در آب و افزودن کمی نمک طعام به آن، تهیه کنید. این محلول را دو بار در روز استفاده کنید.

با یک دهان شویه دارای اسانس مریم گلی دهانتان را بشویید

شاید تصور کنید مریم گلی صرفاً در طبخ غذا مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما به دلیل دارا بودن خواص ضد باکتریایی علیه جمعیت کثیری از باکتری‌های مزاحم دهان، موثر واقع می‌شود. ترکیبات سودمندی نظیر ۱و۸–سینئول، توژون (Thujone) و کافور مسئول این خواص می‌باشند. یک قاشق چای خوری از مریم گلی خشک شده برداشته و آن را خرد کرده و جهت تهیه محلول دهان شویه به آن آب نمک اضافه کنید. برای ۲ الی ۳ بار در روز به مدت ۵ دقیقه در دهان قرقره کنید تا باکتری‌های پاتوژن و بیماری زا نابود گردند.

محلول دهان شویه تهیه شده از اسانس علف لیمو را امتحان کنید

بنا بر یک مطالعه که به شرکت کنندگان در آن، محلول شستشوی دهان ۲۵/۰% اسانس علف لیمو داده شد (به مدت ۲۱ روز و هر روز ۲ مرتبه)، دریافت شد که این محلول علیه پلاک و همچنین التهاب لثه به طور چشمگیری موثر است. در حقیقت، می‌تواند با دهان شویه رایج در بازار (کلروهکزیدین) رقابت کند.

علف لیمو شامل ترکیباتی مثل لیمونن، لینالول، سیترال، سیترونلول و گرانول است که می‌توانند از تشکیل بیوفیلم‌های باکتریایی جلوگیری کند. ۲-۳ قطره از روغن علف لیمو را در یک فنجان بریزید و از آن یک دهان شویه کارآمد ضد باکتریایی بسازید.

برای جلوگیری از پوسیدگی دندان روغن کنجد را در دهان قرقره کنید

قرقره کردن روغن‌های خوراکی، راه حلی باستانی است که در طب سنتی برای مبارزه با عوامل بیماری زا مورد استفاده قرار می‌گرفته است و مطالعات گوناگونی نشان داده اند که در برطرف نمودن التهاب لثه‌ها و همچنین کاهش پلاک دندانی موثر می‌باشند.

این شیوه، شامل برگرداندن مداوم روغن‌های خوراکی در داخل دهان مثل روغن کنجد یا حتی روغن نارگیل، که درواقع در برابر پاتوژن‌های دهانی موثر هستند، می‌باشد. در اینجا به طرز استفاده از این روش می‌پردازیم. یک قاشق غذا خوری روغن نارگیل یا کنجد را وارد دهانتان کنید و به مدت ۱۰-۱۵ دقیقه بین دندان هایتان قرقره کنید.

در این هنگام باید رنگ روغن، سفید شیری شود. حال روغن را بیرون بریزید. فقط مراقب باشید آن را نبلعید. چرا که حاوی باکتری‌های پاتوژن است.

از خمیر دندان یا دهان شویه حاوی فلوراید استفاده نمایید

فلوراید، ماده معدنی است که به طور طبیعی در بدن ما و همچنین در غذا و آب وجود دارد. این ماده به بازسازی مینای دندان پس از فرسودگی، کمک شایانی می‌کند. پس استفاده از خمیر دندان یا دهان شویه حاوی فلوراید برای از بین بردن عوامل پوسیدگی دندان، می‌تواند مفید واقع شود. در بهترین حالت، خمیر دندان برای افراد بالغ باید نزدیک ۱۳۵۰ PPM فلوراید داشته باشد.

درحالی که فلوراید در سالم نگه داشتن دندان‌ها به مانند دیگر مواد معدنی و ویتامین‌ها می‌تواند موثر باشد، اما مصرف بیش از حد آن می‌تواند به بافت طبیعی دندان صدمه بزند. بنابراین متخصصان پیشنهاد می‌کنند که کودکان زیر دو سال بهتر است از خمیر دندان فلورایدی استفاده نکنند؛ چرا که ممکن است آن را بیش از تحمل بدنشان ببلعند. همچنین اختلاف نظرهای بسیاری پیرامون استفاده از فلوراید علی الخصوص در آب، کاملاً به خودتان بستگی دارد.

بنابراین استفاده از دهانشویه برای حفظ بهداشت دهان و دندان روشی موثر می‌باشد. مزیت استفاده از خمیر دندان یا دهانشویه حاوی فلوراید این است که باکتری‌هایی که می‌توانند باعث ایجاد پلاک بر روی دندان شوند را از بین ببرد.

همچنین خوب است اطمینان حاصل کنیم که در آب مصرفی به اندازه کافی فلوراید موجود است و گاهی اوقات از آب شیر میل کنید زیرا حاوی مقداری فلوراید می‌باشد.

برای جلوگیری از پوسیدگی دندان آدامس‌های بدون قند بجوید

جویدن آدامس‌های بدون قند می‌تواند در بازسازی دندان‌هایتان موثر واقع شود. آن‌ها ترشح بزاق را تحریک می‌کنند که می‌توانند نقش بسیار مهمی در جنگ با پوسیدگی ایفا نمایند. بزاق به دلیل دارا بودن عناصر معدنی ضروری مثل کلسیم‌ و فسفر می‌تواند در بازگشت این مواد معدنی به دندان‌هایتان موثر واقع شود.

در حقیقت ۲۰ دقیقه پس از آنکه غذایی را میل کردید، بزاق شروع به کاهش اثرات اسیدهای تولید شده توسط باکتری‌های بیماری زا علیه دهانتان می‌کند. محققان پس از بررسی یک مطالعه، به این نتیجه رسیدند که استفاده از آدامس حاوی زایلیتول، ۴ بار در روز به مدت یک هفته، به طور قابل توجهی مناطق آسیب زده دندان را دوباره بازسازی و ترمیم می‌کند.

وجود زایلیتول، فونوران و کلسیم هیدروژن فسفات، آن را از آدامس بدون قند نیز موثرتر می‌سازد. زایلیتول، یک الکل قندی، سبب کاهش پوسیدگی دندان‌ها می‌شود. فونوران، ترکیبی که از جلبک‌های قرمز دریایی گرفته می‌شود، مانع رشد باکتری‌ها می‌گردد. کلسیم هیدروژن فسفات سبب افزایش غلظت کلسیم و فسفات در بزاق می‌شود.

برای جلوگیری از پوسیدگی دندان ماست بخورید

در یک پژوهش ژاپنی که در آن کودکان سه ساله شرکت کرده بودند، مشاهده شد آن‌هایی که ماست را ۴ بار یا بیشتر طی هفته می‌خوردند، به طور چشمگیری از کودکانی که کمتر مصرف می‌کردند، نقاط آسیب دیده و پوسیده کمتری در دندان‌هایشان داشتند. این اثر سودمند می‌تواند به دلیل حضور کلسیم که به بازسازی بافت تخریب شده کمک می‌کند، باشد. پس ماست را به وعده غذایی روزانه تان برای مقابله با پوسیدگی دندان اضافه کنید تا از شر پوسیدگی دندان Tooth decay خلاص شوید.

ویزیت‌های منظم دندانپزشکی

درست است که رعایت مداوم بهداشت دهان و دندان امری حیاتی و واجب است اما فراموش نشود که بهتر است سالانه یک یا دو بار به دندانپزشک مراجعه کنیمتا از سلامت دندان‌ها اطمینان حاصل شود و در صورت وجود پوسیدگی‌های جزئی درمان لازم انجام گیرد تا پوسیدگی دندان عمیق‌تر نشود و گسترش نیابد.

برای کاهش درد دندان ناشی از پوسیدگی چه کنیم؟

• در این هنگام می‌توان از کمپرس آب سرد و قرار دادن آن بر روی فک و قسمتی که درد می‌کند استفاده کرد.
• قرقره کرده آب نمک ولرم نیز گزینه مناسبی است.
• می توان از میخک و روغن آن برای التیام درد استفاده کرد.
• از خوردن غذاهای سفت خودداری شود و بیشتر غذاهای نرمی مانند سوپ استفاده کنید.
• سیر هم مورد مناسبی برای کاهش درد دندان است، با قرار دادن آن بر روی دندان می‌توانید درد را تسکین دهید.
• در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

آیا درمان پوسیدگی دندان فقط پر کردن دندان است؟

بسیاری از ما از مراجعه به دندانپزشک هراس داریم و این هراس عموماً به سبب ابزارهایی است که در دندانپزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما یکی از یافته‌های جدید در اثر تحقیقی هفت ساله نشان از آن دارد که از این پس نیازی به نگرانی در این باب نیست چرا که دیگر نیازی به روش سنتی «پر کردن» برای تمامی احوال و شرایط نیست.

در همین باب، «وندل ایونز» از دانشگاه سیدنی می‌گوید: «استفاده از پر کردن دندان برای بیماران، دیگر امری ضروری نیست. این تحقیق نشان می‌دهد که نیاز به یک تغییر عمده در رویکرد به پوسیدگی دندان وجود دارد. … تحقیق ما، نشان از آن دارد که یک رویکرد پیش‌گیرانه منافع بیشتری به نسبت نوع عملکرد جاری در دندانپزشکی دارد».

به گفته‌ این محققان، برخلاف چیزی که برخی دندانپزشکان تاکنون می‌اندیشیدند، پوسیدگی دندان عارضه‌ای نیست که به سرعت در حال پیشرفت باشد. آن‌ها، یعنی دندانپزشکان، پیش‌تر اینگونه می‌اندیشیدند که پوسیدگی عارضه‌ای است که به سرعت گسترش می‌یابد و به همین دلیل بر طبق یک عمل عرفی، بلافاصله پس از شناخت دندان پوسیده، اقدام به پر کردن دندان می‌کردند که مبادا به دیگر دندان‌ها نیز آسیب رِسانَد.

آیا درمان پوسیدگی دندان فقط پر کردن دندان است ؟ آن‌گونه که ایونز می‌گوید، پوسیدگی به سرعت گسترش نمی‌یابد و بسیار آهسته‌تر از آن چیزی که دندانپزشکان فکر می‌کنند رشد می‌کند. ایونز می‌گوید: «به طور متوسط ۴ الی ۸ سال طول می‌کشد که پوسیدگی از لایه‌ی بیرونی دندان به لایه‌ی درونی آن برسد. این زمان، زمانی کافی برای شناخت و تشخیص دندان و درمان آن است و اینگونه دیگر نیازی به پر کردن نیست».

استفاده از CMS چاره‌ی پوسیدگی دندان این تیم بر این نظر است که با به کار گرفتن برنامه‌های آن‌ها، که خود آن‌ها این برنامه‌ها را تحت عنوان سیستم مدیریت پوسیدگی دندان (CMS) می‌شناسند، می‌توان پیش از آن که از مته دندانپزشکی استفاده شود، روند پوسیدگی دندان را متوقف کرده و از به وجود آمدن آن جلوگیری نمود.

به عنوان مثال از طریق تخمین خطر پوسیدگی دندان، تفسیر اشعه X دندان و … می‌توان علائم پوسیدگی دندان را پیش از آن‌که موجب سوراخ شدن دندان شود تشخیص داد و به جای استفاده از ابزارهای تهاجمی، با استفاده از فلورایدِ با غلظت بالا به درمان آن پرداخت. ایونز و همکاران‌اش، با انتشار یافته‌های خود در انجمن دندانپزشکی و اپیدمیولوژی دهانی، نشان دادند که خطر پوسیدگی دندان در میان بیمارانی که CMS را دریافت می‌کنند از ۳۰ تا ۵۰ درصد کاهش می‌یابد.

عواملی که خطر پوسیدگی دندان را افزایش می‌دهد

بی شک تمام افراد به دلایل مختلف در معرض پوسیدگی دندان قرار دارند ولی برخی عوامل خطر ابتلا به پوسیدگی و حفره را افزایش می‌دهد که عبارتند از:

محل قرارگیری دندان

پوسیدگی بیشتر در دندان‌های پشتی شما یعنی دندان‌های مولر رخ می‌دهد. این دندان‌ها دارای شیارها، چاله‌ها و ریشه‌های متعدد هستند که باعث می‌شود ذرات غذا را لا به لای خودجمع کنند. در نتیجه تمیز نگه داشتن و نظافت آنها نسبت به دندان‌های دیگر دشوارتر می‌باشد.

غذاها و نوشیدنی‌های مضر

غذاهایی که به مدت طولانی به دندان شما می‌چسبند، مانند شیر، بستنی، عسل، شکر، نوشابه، کیک، کلوچه، آب نبات، چیپس و پفک بیشتر از سایر غذاها باعث پوسیدگی می‌شوند. بنابراین افرادی که به طور مکرر از این مواد مضر و تنقلات استفاده می‌کنند بیشتر در معرض پوسیدگی دندان خواهند بود.

شیر دادن به نوزاد در هنگام خواب

زمانی که به نوزادان بطری‌های پر از شیر قبل از خواب می‌دهند، علاوه بر مضراتی که بطری پلاستیکی به دندان می‌رساند، قند موجود در شیر نیز سبب پوسیدگی دندان خواهند شد. زیرا هنگامی که کودک به خواب می‌رود این مواد قندی روی دندان‌ها باقی مانده و با ایجاد باکتری‌هایی سبب پوسیدگی در دندان می‌شوند..

عدم رعایت بهداشت روزانه دندان

اگر بلافاصله بعد از خوردن و آشامیدن دندان خود را تمیز نکنید پلاک به سرعت روی دندان شکل می‌گیرد و اولین مراحل پوسیدگی دندان آغاز می‌شود.

سن افراد

باید بدانیم که با بالا رفتن سن پوسیدگی دندان افزایش می‌یابد در ایالات متحده آمریکا حفره‌های دندانی در کودکان و نوجوانان بسیار کمتر از بزرگسالان می‌باشد.

دلیل این امر این است که در افراد مسن تر بزاق دهان به دلایل مختلف به ویژه مصرف داروهای مختلف به شدت خواهش می‌یابد. بنابراین با کم شدن عامل از بین برنده برخی باکتری‌ها احنمال پوسیدگی افزایش می‌یابد.

دندان پر شده

با گذشت مدت زمانی پس از پر شدن دندان ماده پر کننده ضعیف خواهد شد و شروع به تجزیه می‌کند. این کار باعث می‌شود که پلاک راحت‌تر ساخته شود و حذف آن نیز سخت تر می‌شود. بنابراین امکان ایجاد پوسیدگی عمیق در دندان وجود دارد.

اختلالات اشتها از عوامل تشدید پوسیدگی دندان

بی اشتهایی و بولیمی می‌تواند منجر به فرسایش و ایجاد حفره‌های قابل توجه بر روی دندان شود. اسید معده با استفراغ مکرر در مجاور دندان قرار می‌گیرد و شروع به حل کردن مینای دندان می‌کند. اختلالات بی اشتهایی و یا افزایش شدید اشتها نیز می‌تواند در تولید بزاق اختلال ایجاد کند.

استعمال دخانیات

و در نهایت باید بدانید که تا حد امکان از مصرف دخانیات و استفاده مداوم از الکل خودداری کنید زیرا این موارد سبب ایجاد پوسیدگی‌های شدید دندان می‌شوند.

بیشتر بخوانید: عصب کشی دندان: چگونه انجام می‌شود و چه زمانی لازم است؟

منبع + + + +