طول طبیعی و غیر طبیعی دهانه رحم

نی نی بان، گروه ترجمه: در این مطلب از راهنمای سرکلاژ دهانه رحم درباره طول دهانه رحم و اندازه طبیعی بیشتر میخوانید. برای انجام عمل سرکلاژ دهان رحم آنچه اهمیت دارد طول آن است. به همین دلیل بهتر است ابتدا با موارد طبیعی و غیر طبیعی آن آشنا شوید و بدانید که اصلا گزینه مناسبی برای انجام عمل سرکلاژ هستید یا خیر.

 

 

 

طول دهانه رحم  به طور طبیعی 40 میلی متر است و در طول بارداری کانالیزه باقی می‌ماند و در زمان زایمان شدید کوتاه شده و دهانه رحم باز می‌شود. در هنگام بارداری طول دهانه رحم بالای 30 طبیعی محسوب می‌شود در زنان کم خطر یا حتی بی خطر طول سرویکس در دوران بارداری به طور متوسط  بین هفته های چهاردهم تا سی ام 35 تا 40 میلی متر است.

اندازه طول سرویکس در هفته های بارداری
  -  هفته 8 تا 14 بارداری: حداقل طول سرویکس 28 میلیمتر و حداکثر 56 میلیمتر
  -  هفته 15 تا 28 بارداری: حداقل طول سرویکس 26 میلیمتر و حداکثر 52 میلیمتر
  -  هفته 29 تا 37 بارداری: حداقل طول سرویکس 27 میلیمتر و حداکثر 52 میلیمتر
نامناسب بودن دهانه رحم به گشاد شدن خودبخودی سرویکس رحم اشاره دارد و علت شایع مشکلات حاملگی در سه ماهه دوم است. به طور معمول بی کفایتی سرویکس در سه ماهه دوم نشان داده می شود. بیماران در معرض خطر بالای زایمان زودرس شامل موارد زیر می باشند:
   -  idiopathic (شایع ترین)
   -  ناهنجاری های رحمی
   -  قرار گرفتن در معرض دئودیلتیزل بسترول (DES)
   -  ترومای قبلی یا جراحی سرویکس قبلی
   -  سقط جنین قبلی
   -  زایمان زودرس قبلی
   -  حاملگی چندقلو
   -  اختلال بافت همبند (سندرم Ehlers-Danlos)
   -  تست های بالینی
   -  آزمایش فیبرونکتین جنین (fFN) در مخاط واژینال: قبل از انجام اسکن مجدد واژن باید انجام شود

کوتاه شدن طول دهانه رحم طیف گسترده‌ای دارد و ممکن است بین 15 تا 25 میلی‌متر متغیر باشد. اما آنچه اهمیت دارد این است که برای بارداری طبیعی تنها طول سرویکس نیست نمیتواند پیش بینی کننده عدم کفایت دهانه رحم باشد. کوتاه شدن تدریجی توسط با سونوی سریالی و کوچک شدن شکل V بخش پایین رحم و تغییرات گردن رحم به صورت پویا قابل تشخیص است. 

 

 

 

در مطالعه‌ای که روی 59 هزار  مورد خانم‌های مراجعه‌کننده به بیمارستان کینگر کالج لندن برای انجام سونوگرافی آنومالی روتین در هفته 6+24-20 انجام شد طول دهانه رحم همه این زنان به روش ترانس واژینال اندازه‌گیری شد و در نهایت مدلی برای تخمین خطر زایمان زودرس پیشنهاد شد. به‌طور کلی با بررسی مطالعات انجام شده تاکنون، اندازه‌گیری طول سرویکس با سونوگرافی واژینال قویترین فاکتور پیش‌گویی‌کننده منفرد زایمان زودرس بوده است. این روش در تعیین گروهی از بیماران که به طور اخص از پروژسترون سود می‌برند، مفید است. 

در مطالعات مربوط به سرکلاژ نیز طول سرویکس در پیشگیری از مداخله نابجا مفید بوده است. سابقه زایمان زودرس قبلی نیز همانطور که پیشتر اشاره شد یک فاکتور دیگر پیشگویی‌کننده زایمان زودرس در حاملگی بعدی است و هر چه این مشکل زودتر و مکررتر رخ داده باشد خطر زایمان زودرس افزایش بیشتری می‌یابد.

در حاملگی‌های دو یا چندقلویی بررسی طول سرویکس اثری بر سرنوشت مادر و جنین نداشته است و به طور کلی خطر زایمان زودرس در طول سرویکس 30 میلی‌متر کمتر از 1درصد، در 15 میلی‌متر 50درصد و در 5 میلی‌متر 80 در سه ماهه دوم حاملگی است.

باید توجه داشت که کم شدن طول سرویکس در بیشتر از 28 هفته پیش‌گویی‌کننده زایمان زودرس نیست و در سه ماهه سوم قسمتی از فیزیولوژی نرمال بارداری محسوب می‌شود.

 

در دو مطالعه جدید انجام سرکلاژ تنها در زنان با سرویکس کوتاهتر از 15 میلی‌متر در اندازه‌گیری طول سرویکس در سه ماهه دوم در پیشگیری از زایمان زودرس موثر بوده است. 

بد نیست بدانید که  در حاملگی دوقلویی سرکلاژ خطر زایمان زودرس را دو برابر می‌کند و خطر مرگ و میر نوزادی را نیز افزایش می‌دهد. تست فیبرونکتین جنینی مثبت و سرویکس کوتاه و نیز وجود اینترلوکین 8 در ترشحات سرویکس هر دو نشانگر عفونت و التهاب محسوب می‌شوند و سرکلاژ در این موارد توصیه نمی‌شود. در سرویکس‌های بسیار کوتاه نیز احتمالا فرآیند پاتولوژیک از قبل آغاز شده است و به علت احتمال عفونت سرکلاژ توصیه نمی‌شود.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
هنگامی که باردار می شوید، بدن شما چند بار مورد آزمایش قرار می گیرد و در طول این مدت اصطلاح طول سرویکس یا طول دهانه رحم را زیاد می شنوید. اما معنی این اصطلاح دقیقا چیست؟
سونوگرافی در طول حاملگی عملی رایج است. این اسکن ها می توانند باعث شادی والدین شوند. تماشای حرکات قلب جنین در صفحه مانیتور می تواند یک منظره جادویی باشد. اما وظیفه اصلی اسکن سونوگرافی دادن اطلاعات به پزشک شما می باشد.
این اطلاعات به کارشناسان کمک می کنند از سالم بودن حاملگی مطمئن شوند. یکی از مواردی که در اسکن سونوگرافی اندازه گیری می شود، طول سرویکس است.

طول سرویکس چیست؟
اطلاع از وضعیت داخلی بدن در دوران بارداری بسیار مهم است. قسمت پایین یا دهانه رحم که با واژن ارتباط دارد، سرویکس نامیده می شود. طول سرویکس ورودی دهانه رحم است.
این اندازه در طول دوره بارداری تغییر می کند. طول سرویکس به تدریج کاهش می یابد و در نهایت، دهانه رحم به طور کامل باز می شود تا زایمان انجام شود.
اما در برخی از زنان، دهانه رحم ممکن است پیش از موعد نرم و باز شود. این مسئله می تواند منجر به زایمان زودرس شود.

علت تغییرات زودرس در طول سرویکس در بارداری چیست؟
عوامل زیادی وجود دارد که می تواند منجر به کاهش زودرس طول سرویکس گردد، از جمله:
- تفاوت های آناتومی خانم ها
- رحمی که فراتر از ظرفیت کشیده شده است
- عوارض بارداری مانند خونریزی
- عفونت
- التهاب
- سرویکس نامناسب
با اسکن سونوگرافی منظم، پزشک می تواند تشخیص دهد آیا در معرض خطر زایمان زودرس هستید یا خیر.
در صورت وجود مشکل پزشک آن را برطرف می کند. برای اندازه گیری طول سرویکس در بارداری نیازی به اسکن سونوگرافی واژن نیست. اسکن شکم کافی است.

نشانه ها و علائم زایمان زودرس
اگر طول سرویکس کاهش یابد، احتمال زایمان زودرس چند برابر می شود. در اینجا علائم و نشانه هایی که باید مورد توجه قرار گیرد ذکر شده است:
- انقباضات مکرر
- کمردردی که از بین نمی رود
- لکه بینی
- فشار لگن
اگر این علائم را متوجه شدید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. پزشک یک معاینه لگن برای بررسی رحم شما انجام خواهد داد. او سپس یک سونوگرافی برای اندازه گیری طول سرویکس انجام خواهد داد.
اگر دهانه رحم کمتر از 2.5 سانتیمتر باشد، پزشک اقدامی جهت جلوگیری از زایمان زودرس انجام می دهد.

دکتر چه خواهد کرد
اگر درد زایمان شروع شده باشد، کار زیادی از پزشک زیادی برای جلوگیری از زایمان زودرس بر نمی آید. اما در غیر این صورت، پزشک می تواند اقدامات لازم را برای جلوگیری از زایمان انجام دهد!

1- تداخلات هورمونی
پروژسترون برای جلوگیری از زایمان زودرس مورد استفاده قرار می گیرد. این امر مستلزم قرار دادن پروژسترون یا سیسیکون پسیاری در اطراف دهانه رحم است.

2- سرکلاژ
اگر بارداری شما هنوز به هفته 24 بارداری نرسیده است، پزشک توصیه می کند از سرکلاژ استفاده کنید. این عمل شامل دوختن دهانه رحم با سوزن است.
اگر سابقه زایمان زودرس داشته باشید، این عمل با صلاح دید دکتر انجام می شود. بحث هایی در مورد استفاده از سرکلاژ وجود دارد زیرا می تواند باعث عفونت رحمی و تحریک سرویکس شود.
اما متخصصان بر این باورند که مزایای این روش بیشتر از خطرات آن است.

3- استراحت مطلق
پزشک همچنین می تواند از گزینه های درمان دیگر برای جلوگیری از زایمان زودرس استفاده کند.
اکنون می دانید طول سرویکس چیست؟ اما نگران نباشید. اگر متقاعد شوید که در معرض خطر زایمان زودرس هستید، پزشک سونوگرافی را به صورت منظم انجام می دهد.

طول سرویکس یا دهانه رحم در بارداری
- طول سرویکس با استفاده از سونوگرافی واژینال با مثانه خالی به دقت تعیین می شود.
- در یک وضعیت نرمال طبیعی، طول سرویکس حداقل 30 میلیمتر (3 سانتیمتر) است.
- مثانه پر می تواند طول سرویکس را به ویژه در اسکن شکمی افزایش دهد
قیفی شدن سرویکس نشانه سرویکس نامناسب و نشان دهنده گشاد شدن قسمت داخلی کانال سرویکس و کاهش طول سرویکس است. بیش از 50٪ قیفی شدن سرویکس قبل از هفته 25 بارداری با خطر زایمان زودرس همراه است.

ارزیابی سونوگرافی سرویکس
روش اسکن خوب ضروری است، زیرا فشار بیش از حد پروب یا مثانه غربال شده ممکن است کانال را باریک کند. برای بررسی دقیق طول سرویکس ترجیحا اسکن واژینال توصیه می شود.
- درصد قیفی شدن: طول قیف / (طول سرویکس + طول قیف)
- شکل قیف: V شکل یا U شکل. قیف U شکل خطر زایمان زودرس را افزایش می دهد.
- عمق و عرض قیف: قیف V شکل دارای عمق است ولی عرض ندارد. اما قیف U شکل عرض را به عنوان یک پارامتر مهم دارد.
کوتاه شدن کانال سرویکس به عنوان کوتاه شدن غیر طبیعی طول سرویکس می باشد. این نشانه نامناسب بودن سرویکس در دوران بارداری است و می تواند منجر به زایمان زودرس شود.

اندازه طبیعی طول سرویکس در بارداری
در حاملگی طول سرویکس تا هفته 37 بارداری حدود 4 سانتی متر در نظر گرفته می شود، در حالی که در بارداری چند قلو اغلب می تواند طول کانال سرویکس - هفته 8 تا 14 بارداری: حداقل طول سرویکس 28 میلیمتر و حداکثر 56 میلیمتر
- هفته 15 تا 28 بارداری: حداقل طول سرویکس 26 میلیمتر و حداکثر 52 میلیمتر
- هفته 29 تا 37 بارداری: حداقل طول سرویکس 27 میلیمتر و حداکثر 52 میلیمتر

طول سرویکس در بارداری، چقدر باشد طبیعیست؟
نامناسب بودن دهانه رحم به گشاد شدن خودبخودی سرویکس رحم اشاره دارد و علت شایع مشکلات حاملگی در سه ماهه دوم است. به طور معمول بی کفایتی سرویکس در سه ماهه دوم نشان داده می شود.
بیماران در معرض خطر بالای زایمان زودرس شامل موارد زیر می باشند:
- idiopathic (شایع ترین)
- ناهنجاری های رحمی
- قرار گرفتن در معرض دئودیلتیزل بسترول (DES)
- ترومای قبلی یا جراحی سرویکس قبلی
- سقط جنین قبلی
- زایمان زودرس قبلی
- حاملگی چندقلو
- اختلال بافت همبند (سندرم Ehlers-Danlos)
- تست های بالینی
- آزمایش فیبرونکتین جنین (fFN) در مخاط واژینال: قبل از انجام اسکن مجدد واژن باید انجام شود

یافته های سونوگرافی طول سرویکس
سونوگرافی واژینال، لوبال یا پروینال اغلب برای ارزیابی دهانه رحم استفاده می شود. باید تأکید کرد که ظاهر سرویکس در طول معاینه تغییر می کند و بنابراین معاینات متعددی توصیه می شود.
فشار بیش از حد با پروب و مثانه غربالگری شده می تواند به باریک شدن کانال سرویکس کمک کند. اسکن واژینال مورد نیاز است. در اسکن سه ماهه اول، دهانه سرویکس در حالت می باشد.
1- برآمدگی غشاء جنین
ظاهر این حالت می تواند از شکل T به شکل Y به شکل V و در نهایت به شکل U تبدیل شود.
اگر برآمدگی کامل وجود داشته باشد، می تواند ظاهر ساعت شنی ایجاد شود.
2- کوتاه کردن کانال سرویکس
طول سرویکس (CL) با اندازه گیری کانال آندوسکوئیک از سرویکس داخلی تا سرویکس خارجی بدست می آید. سرویکس طبیعی باید حداقل 30 میلیمتر باشد. خطر زایمان زودرس به صورت معکوس متناسب با طول سرویکس است.
- 18٪ برای - 25٪ برای - 50٪ برای قیف شدن دهانه رحم نیز یک یافته مهم است. بیش از 50٪ قیف شدن قبل از هفته 25 با 80٪ احتمال زایمان زودرس همراه است.