همه چیز درباره کاشت خیار گلخانه ای و شرایط مورد نیاز برای رشد بهتر آن

خیار گلخانه ای یکی از گیاهان یکساله جالیزی بوده که در مقایسه با خیار مزرعه ای به دلیل ظاهر کشیده و زیبا بیشتر مورد استقبال و خرید قرار می گیرد. در مقالات گذشته با نحوه کاشت خیار مزرعه ای آشنا شدید. در این مقاله قصد داریم تا شما را با همه چیز درباره کاشت خیار گلخانه ای آشنا سازیم با ما همراه باشید.

نحوه کاشت خیار گلخانه ای

خیار با نام علمی cucomis sativa متعلق به خانواده cucurbitaceae می باشد. این محصول بومی آسیا و آفریقا بوده و حدود هزاران سال است که مورد کاشت قرار می گیرد. مناطق عمده جهت کاشت خیار گلخانه ای در کشور ما جیرفت یزد و اصفهان می باشد. خیار نسبت به سرما حساس بوده و گرما پسند می باشد. چنانچه دمای شب کمتر از ۵ درجه سانتی گراد باشد میوه ها به میزان کافی تشکیل نشده یا اینکه اختلات فیزیکی در آن ها رخ می دهد. حداقل دما برای جوانه زدن بذر گیاه ۱۲ درجه سانتی گراد و برای رشد به دمای بالاتر از ۱۰ درجه سانتی گراد نیاز دارد. زمان جوانه زنی بذر به طور میانگین در شرایط ایده آل حدود ۳ الی ۴ روز بوده و طول دوره رشد تا میوه دهی پس از نشاء ۳۵ تا ۵۰ روز است.

جهت کاشت خیار گلخانه ای ابتدا باید به زمان مناسب جهت کشت توجه شود. یکی از عوامل موفقیت در کاشت خیار گلخانه ای ، برنامه ریزی زمان کاشت آن است. بعد از تعیین زمان کاشت نوبت به انتخاب گلخانه ای با پوشش و تجهیزات مناسب و کافی می رسد و در نهایت با انتخاب بذر مناسب(تک گل یا پر گل) نسبت به کاشت آن اقدام شود. توجه داشته باشید برای پرورش خیار گلخانه ای از بذور پارتنوکارپیک استفاده کنید و از کاشت بذور معمولی در گلخانه پرهیز نمایید. در ادامه این مقاله با مراحل کاشت خیار گلخانه ای با ما همراه باشید.

۱. کاشت

نحوه کاشت خیار گلخانه ای به دو روش مستقیم و نشایی صورت می پذیرد که بهتر است برای آسان نمودن رشد و مقاوم سازی بوته از روش نشا استفاده شود. در این روش در سینی نشا از پیت ماس و کوکوپیت به نسبتهای مشخص استفاده می شود. در شراط ایده آل بعد از ۳ الی ۶ روز جوانه زنی صورت گرفته و یک ماه بعد می توان نشا را به زمین اصلی انتقال داد. زمان کاشت خیار گلخانه ای با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه تعیین می شود به طور مثال در مناطق جنوبی کشت از اوایل مهر ماه شروع شده و تا اواخر خرداد ادامه دارد اما در بسیاری از مناطق دیگر با توجه به شرایط آب و هوایی دو فصل کاشت بهاره و پاییزه  برای خیار گلخانه ای وجود دارد.

۲. داشت

۲.۱ آبیاری

دوره آبیاری بر اساس سن گیاه، بافت خاک و دمای منطقه تعیین می شود. آبیاری زیاد باعث شستشوی خاک شده و مواد غذایی کمتری در اختیار ریشه قرار می گیرد از طرف دیگر آبیاری کم سبب پژمردگی و بروز تنش در گیاه می گردد. بهترین زمان آبیاری هنگامی است که رطوبت خاک به ۲۵درصد رسیده باشد.

بهتر است در مرحله ۴ برگی گیاه را مورد تنش تشنگی یا خشکی قرار دهیم تا ریشه برای جذب آب به عمق بیشتری نفوذ کرده و سبب قوی تر شدن گیاه گردد. نصب تیپ های آبیاری باید به نوعی باشد که محدوده رطوبتی بین دو قطره چکان پوشش داده شود. ph مناسب برای آب آبیاری حدود ۶/۷ می باشد. در بین تمامی مراحل مرحله گلدهی بیشترین نیاز آبی را در گیاه دارد.

۲.۲ کود دهی

برای تغذیه خاکی خیار یک ماه اول بعد از انتقال نشا به افزودن کود نیترات پتاسیم و فسفات مونو آمونیوم نیاز است و از ماه دوم به بعد، کود نیترات پتاسیم  و سولفات آمونیوم جهت تغذیه گیاه استفاده می شود. همچنین از عناصر ریز مغذی مانند آهن، منیزیم، پتاسیم، کلسیم و .. نیز در صورت لزوم می توانید بهره ببرید.

۲.۳ هرس خیار گلخانه ای

هنگامی که ارتفاع بوته خیار به ۳۰ سانتی متر رسید زمان هرس فرا می رسد. در این زمان گیاه فرصت بیشتری برای رشد ساقه و تولید برگ های قوی تر خواهد داشت. در مراحل بعدی نباید برگ های هرس شده بیشتر از ۳ عدد در هر بار هرس باشد و حداقل ۱۸ تا ۲۲ برگ بعد از هرس بر روی بوته باقی بماند. همچنین هرس بر حسب نوع رقم میوه نیز انجام می گیرد این کار برای کشاورزان باتجربه با عملکرد و قدرت بیشتر بوته در تولید محصول همراه است. هرس میوه ها باید در مراحل اولیه رشد و قبل از درشت شدن میوه صورت پذیرد.

۲.۴ پایین کشی بوته ها

جهت پایین کشیدن بوته ها ابتدا باید برگ های پیر هرس شود. این کار به سه طریق انجام می شود. ابتدا با حذف برگ های پایینی و شل کردن نخ ها از قرقره که به سیم مهار متصل است ساقه را به صورت گرد در روی زمین قرار داده، البته گاهی ساقه ها به جای این که روی زمین قرار بگیرند بر روی شاسی های مخصوصی که با فاصله ۵۰ سانتی متر تعبیه شده اند قرار می گیرند. دوم زمانی که بوته به انتها می رسئ به دو شاخه فرعی اجازه می دهیم که رشد خود را ادامه دهند و دوباره به سمت پایین حرکت کنند. این دوشاخه فرعی را مانند شاخه های اصلی در نظر می گیریم و پس از رشد این شاخه ها جوانه انتهایی شاخه اصلی را حذف می کنیم.

سوم اگر پایان فصل کشت با فرا رسیدن هوای گرم مصادف باشد می توان به جای پایین کشیدن بوته ها آن ها را بر روی سیم ها انداخته تا مانند سایبانی عمل کند. در این حالت باید مراقب بود که بوته ها در موقع خم شدن آسیبی نبینند. جهت نخ کشی بوته ها باید در یک جهت بوته باشد و انتهای نخ نباید به دور ساقه گره بخورد. مرحله نخ کشی یکی از مراحل مهم در داشت خیار است عدم توجه در این مرحله سبب شکستن ساقه و ایجاد آسیب جدی در گیاه می گردد.

۳. برداشت خیار گلخانه ای

هنگام برداشت خیار باید توجه کرد تا میوه به سمت بالا کشیده شود چرا که در این حالت میوه به همراه دمگل از ساقه جدا می شود که علاوه بر ماندگاری بالا در بازار مورپسندتر نیز می باشد. از طرفی بقیه دمگل میوه  روی ساقه محلی برای پوسیدگی و ایجاد بماری نخواهد بود. البته بهتر است از قیچی استریل در چیدن میوه بهتر استفاده شود. امروزه در گلخانه های پیشرفته از اشعه جهت برداشت میوه خیار بهره می برند.

۴. انبار داری

مدت زمان برای انبار نمودن میوه خیار در شرایط مطلوب ۱۰-۱۳ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی ۹۰-۹۵ درصد ۱۴ روز می باشد. به همین منظور نباید جعبه های میوه را در انبار زیاد روی هم قرار داد یا طوری قرار داد که جریان هوا به سختی در بین جعبه ها عبور کند. همچنین از انبارداری و انتقال میوه خیار در کنار محصولاتی مانند سیب و گوجه فرنگی که گاز اتیلن تولید می کنند پرهیز کنید.

بعد از انتقال میوه از انبار سرد باید مراقب بود که آب روی میوه جمع نشود . برای جلوگیری از این امر باید قبل از انتقال، دمای انبار را به تدریج افزایش داد یا اینکه میوه ها باید در شرایط خنک و تهویه مناسب مورد نگهداری قرار گیرند.

در پایان این مقاله به چند مورد از بیماریها و آفات خیار گلخانه ای اشاره می شود.

• بیماری سفیدک دروغی یا بیماری سرخک
• بیماری سفیدک حقیقی
• بیماری اسکلروتینیا
• پژمردگی فوزاریومی
• ویروس موزاییک CMV
• آفت شته
• آفت تریپس