انجام زایمان سزارین، تقاضا کم شده است؟

حدود 2 دهه قبل شاهد افزایش تمایل زنان باردار برای انجام زایمان به روش سزارین بودیم به شکلی که ایران برای مدتی جزو کشورهای با بیشترین آمار سزارین قرار گرفت؛ امروز اما شاهد کاهش تمایل به این شیوه وضع حمل بین زنان هستیم.
اگر چه آمار زنان بارداری که روش‌های مختلف زایمان طبیعی را به سزارین ترجیح می‌دهند، از 50 درصد عبور کرده و با سرعت نه چندان زیاد رو به افزایش است، اما هنوز هم در جامعه افرادیکه مدافع این روش هستند، برای تغییر نگاهشان مُجاب نشده‌اند، کسانیکه بین آنها اقشار تحصیلکرده و حتی پزشک هم دیده می‌شود.
هنوز هم اکثر پزشکان زنان و زایمان در کشور معتقد هستند که آمار سزارین در ایران بسیار بالاست و اگر چه تلاش‌های زیادی برای کمرنگ شدن این موضوع انجام شده اما واقعیت این است که فرهنگ غلط و البته غالب سزارین بر زایمان طبیعی، همچنان استمرار دارد که تنها با اقدامات فرهنگی بلند مدت جبران می‌شود.
علاوه بر هزینه‌های مالی بالا و سرسام آور سزارین که برای برخی پزشکان رویه‌ای معمول شده تا هم کلاس کاری خود را اثبات کنند و هم از این رهگذر درامد بالاتری داشته باشند اما به گفته بسیاری از جراحان، اگرچه ممکن است زایمان طبیعی هم عوارض‌هایی داشته باشد اما به مراتب بسیار کمتر از سزارین احساس می‎شود،چرا که سزارین در درون بدن اتفاق می‌افتد و درد آن کمتر حس می‌شود و همین کاهش درد، تصوری کاذب برای مادر ایجاد می‌‎کند که سزارین عارضه خاصی ندارد در حالی‌که مادران زیادی هستند که گاهی تا شش ماه پس از زایمان، همچنان درگیر با عوارض ناشی از جراحی به روش سزارین شده‌اند.
رئیس بیمارستان مادر و کودک شوشتری شیراز اعلام کرد که ۳۶ درصد از زایمان‌های نخست زا در این بیمارستان در شش ماهه اول امسال به روش سزارین بوده و نسبت به مدت مشابه سال گذشته از کاهش ۲ درصدی برخوردار است.
محمد آفرید به کاهش شاخص سزارین‌های نخست زا در بیمارستان مادر و کودک شوشتری نسبت به میانگین کشوری اشاره و خاطرنشان کرد: در حالی که شاخص سزارین نخست زا در کشور حدود ۵۰ درصد است اما این شاخص در بیمارستان متبوع حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد پایین تر است.
او ادامه داد: پس از ابلاغ سیاست‌های جمعیتی توسط رهبر انقلاب در سال ۹۳، بیمارستان مادر و کودک شوشتری شیراز به عنوان یک بیمارستان مرجع، علاوه بر بازسازی بیمارستان با هدف ترویج زایمان طبیعی در شهریورماه ۹۴ آغاز به کار کرد.
رئیس بیمارستان مادر و کودک شوشتری شیراز گفت: با راه‌اندازی بیمارستان، ترویج زایمان طبیعی به ویژه زایمان‌های نخست زا در دستور کار قرار گرفت. این بیمارستان طی سال‌های متوالی از سال ۹۴ تاکنون به عنوان یکی از بیمارستان‌های برتر در ترویج زایمان طبیعی در کشور معرفی و مورد تقدیر قرار می‌گیرد.
آفرید همچنین از انجام ماهیانه حدود ۵۰۰ زایمان در این بیمارستان خبر داد و گفت: بیمارستان مادر و کودک شوشتری تنها مرکزی است که در شیراز زایمان به روش بدون درد از جمله فیزیولوژیک یا زایمان در آب انجام می‌دهد.
او اضافه کرد: تعدادی از زایمان‌های روزانه این بیمارستان به زایمان در آب اختصاص دارد و مادر و همراه می‌توانند از اتاق‌های خصوصی استفاده ‌کنند.
رئیس بیمارستان مادر و کودک شوشتری شیراز دلیل استقبال مادران باردار به این نوع از زایمان را، انجام فرآیند زایمان بدون مدخله عنوان کرد و گفت: حدود ۵۰۰ کلاس آموزشی رایگان برای مادران در این بیمارستان برگزار می‌شود و در این کلاس‌ها علاوه بر ترغیب مادر به انجام زایمان به روش طبیعی، انواع زایمان‌ها نیز ارائه می‌شود.
مدیر نظارت، اعتبار بخشی و صدور پروانه‌های دانشگاه علوم پزشکی شیراز در گفت‌وگو با ایسنا ضمن تایید دیدگاه فوق، معتقد است که اقدام موثری طی سال‌های گذشته برای کاهش سیر فزاینده سزارین و جایگزینی آن با زایمان طبیعی انجام نشده است.
دکتر قاسم ایزدی ادامه داد: از اوایل اجرای طرح تحول سلامت بسته‌های تشویقی برای ماداران باردار در دستور کار قرار گرفت که از جمله آن رایگان شدن هزینه‌های زایمان طبیعی بود که در مقابل نیز بسته‌های تنبیهی اعمال شد.
او خاطرنشان کرد: در کوتاه مدت انتظار برآورده شدن سیاست‌های این طرح به دلیل کارکرد دراز مدت مسائل فرهنگی، امکان پذیر نبود.
مدیر نظارت، اعتبار بخشی و صدور پروانه‌های دانشگاه علوم پزشکی شیراز خاطرنشان کرد: مشکلاتی نظیر این موضوع، یکی اینکه افرادی که در زایمان‌های قبلی به روش سزارین فرزند خود را به دنیا آورده بودند، در زایمان‌های بعدی اقبالی به روش طبیعی.
نشان نمی‌دادند و همچنین درآمدهای مالی کمتری که پزشکان برای انجام زایمان طبیعی دریافت می‌کردند، موجب شده بود تا پزشک اقبال کمتری برای انجام زایمان طبیعی نشان دهد.
ایزدی اضافه کرد: به همین دلیل سیاست‌ها بر زایمان بار اول متمرکز شد تا زایمان طبیعی افزایش یابد اما همچنان مشکل فرهنگی است که موجب می‌شود تا افراد سخت تر زایمان طبیعی را بپذیرند.
او خاطرنشان کرد: از طرف دیگر، پزشکان زنان و زایمان به دلیل دریافت تعرفه پایین در زایمان‌های طبیعی، ترجیح می‌دهند که زایمان سزارین انجام دهند، چرا که هم راحتتر است و هم هزینه بیشتری دریافت می‌کنند.
مدیر نظارت، اعتبار بخشی و صدور پروانه‌های دانشگاه علوم پزشکی شیراز تاکید کرد که باید پزشکان زنان و زایمان با پیشتیبانی‌های مالی به سمت زایمان‌های طبیعی اقبال نشان دهند.
ایزدی یادآور شد: در سال‌های گذشته اقدمات بازدارنده انجام و آمارهایی از زایمان‌ها استخراج شد و پزشکانی که زایمان طبیعی انجام نداده و یا آمار آنها کم بوده علاوه بر تذکر، دربرهه‌ای از زمان، ممنوعیت کار دریافت کردند.
او با بیان اینکه فرهنگ غلط غالب بر زایمان طبیعی، در طول زمان ایجاد شده و نمی‎توان فورس ماژور آن را حل کرد، گفت: علی‌رغم این اوصاف اما خوشبختانه آمار زایمان طبیعی به ویژه در زایمان‌های اول یا نخست زا در استان فارس و شهر شیراز افزایش یافته است.
همچنان که امروز تبلیغات و فرهنگسازی در اجرای بسیاری از طرح‌ها، اثرگذار بوده ضرورت دارد که این مهم برای شکستن تابوی خیالی سزارین هم انجام شود تا هم شاهد کاهش آمار سزارین در جامعه باشیم و هم مادران خود راغب به تولد فرزند به روش طبیعی باشند.