پانسونوزیت زمانی رخ می‌دهد که تمام سینوس‌های سر آلوده یا ملتهب شوند. معمولا یک عفونت سینوسی یا سینوزیت، فقط یک یا دو گروه سینوسی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. پانسونوزیت ممکن است با یک عفونت سینوسی شدید اشتباه گرفته شود، اما آن با گذشت زمان و بدون درمان برطرف خواهد شد. با این حال، در بعضی موارد، درمان‌های پزشکی مانند آنتی بیوتیک‌ها یا داروهای ضد قارچی می‌توانند کمک کننده باشند.
بررسی علل ایجاد پانسونوزیت
پانسونوزیت زمانی به وجود می‌آید که تمام سینوس‌های سر آلوده شوند. سینوس‌ها حفره‌های توخالی هستند که در پشت گونه‌ها، پیشانی و اطراف بینی قرار دارند. آنها با ماده مخاطی پوشانده شده‌اند تا میکروب‌ها را به دام بیندازند. میکروب‌ها توسط مویچه، که موهای کوچکی در سینوس‌ها هستند، برداشته می‌شوند. هنگامی که سینوس‌ها به درستی کار کنند، این روند به طور مداوم باعث تخلیه مخاط و مواد ناخواسته از بینی و مناطق اطراف آن می‌شود. اگر فرد بیمار باشد، ممکن است در سینوس‌ها مخاط ایجاد شود و به این ترتیب مویچه به طور صحیح کار نکند. سینوس‌ها و گذرگاه بینی می‌توانند موجب بروز احتقان بینی شوند و همین مسئله ممکن است منجر به سردرد دردناک سینوسی، آبریزش بینی و گرفتگی بینی شود. در صورتی که گرفتگی بیش از چند روز ادامه داشته باشد، سینوس‌ها ممکن است موجب تورم و التهاب شده و در نهایت به سینوزیت منجر شوند. به گزارش مجله پزشکی آسان طب اگر این وضعیت بسیار شدید باشد و بر تمام سینوس‌ها تاثیر بگذارد، ممکن است پانسونوزیت رخ دهد. توجه داشته باشید که سینوزیت و پانسونوزیت را با رینیت اشتباه نگیرید. رینیت تنها شامل التهاب و تورم بینی‌ها شده و به سینوس‌ها مربوط نمی‌شود.
شناسایی علائم مرتبط با این وضعیت
شایع‌ترین علائمی که به پانسونوزیت مربوط می‌شوند، به شرح ذیل خواهند بود:
- فشار، حساسیت و درد در جلوی صورت
- گرفتگی شدید بینی
- گلو درد
- ناتواتی در تخلیه بینی
- تب
- درد صورت که به دندان‌ها گسترش می‌یابد
- درد در ناحیه جلوی سر
- سرفه کردن
- خستگی
- بوی بد دهان
آشنایی با انواع مختلف پانسونوزیت
همه انواع پانسونوزیت، به طور معمول موجب التهاب سینوس‌ها می‌شوند، اما بسته به علت و مدت زمان بروز علائم، به انواع زیر طبقه بندی خواهند شد:
پانسونوزیت حاد: بروز علائم کمتر از 3 ماه می‌باشد.
پانسونوزیت مزمن: بروز علائم طولانی‌تر از 3 ماه می‌باشد.
این وضعیت ممکن است به یکی از گروه‌های زیر نیز تقسیم شود:
پانسونوزیت ویروسی: مانند ویروس سرماخوردگی یا آنفولانزا
پانسونوزیت باکتریایی: زمانی که یک عفونت باکتریایی باعث این وضعیت می‌شود
پانسونوزیت قارچی: زمانی که علائم ناشی از قارچ است
پانسونوزیت آلرژی: هنگامی که آلرژی ایجاد می‌گردد
این وضعیت ممکن است به دلیل انسداد فیزیکی بینی یا سینوس‌ها نیز رخ دهد. وجود انسداد می‌تواند سینوس‌ها را برای تخلیه با مشکل مواجه کند. انواع مختلفی از انسداد بینی عبارتند از:
- منحرف بودن حفره‌های بینی
- پولیپ بینی
- باریک بودن گذرگاه بینی‌ها
درمان این بیماری به چه صورت انجام می‌شود؟
درمان پانسونوزیت به علت اصلی آن ستگی دارد. در این قسمت از مقاله به درمان تمام علت‌های این بیماری خواهیم پرداخت.
√ پانسونوزیت ویروسی: در اغلب موارد، بعد از گذشته 2 هفته و یا حتی کمتر برطرف می‌شوند. برخی از داروهای بدون نسخه می‌توانند علائم فرد را تسکین دهند. افراد می‌توانند از داروهای ضد درد، ضد انعقاد و اسپری‌های سالینی استفاده کنند. غرغره کردن آب نمک نیز می‌تواند تحریک گلو را کاهش دهد.
√ پانسونوزیت باکتریایی: در صورتی که علائم خاصی بروز نکند، پزشک معمولا آنتی بیوتیک‌ها را برای درمان عفونت‌های سینوسی باکتریایی تجویز می‌کند. با این حال، در صورتی که فرد بیش از حد آنتی بیوتیک مصرف کند، آنها دیگر در برابر برخی از انواع باکتری‌ها عملکرد موثری نخواهند داشت. این مسئله می‌تواند عفونت را خطرناک‌تر و درمان را سخت‌تر نماید. برای جلوگیری از این وضعیت، آنتی بیوتیک‌ها فقط باید برای درمان پانسونوزیت باکتریایی استفاده شوند. مراکز کنترل و حفاظت از بیماری (CDC) نیز بیان می‌کنند که آنتی بیوتیک‌ها برای اکثر عفونت‌های سینوسی کوچک موثر نبوده و بر روی ویروس‌ها، قارچ‌ها یا آلرژی‌ها اثر نخواهند گذاشت. با این وجود پانسونوزیت معمولا شدیدتر از یک عفونت سینوسی جزئی است. اگر علائم عفونت سینوسی پس از 2 هفته مشخص نشود، پزشک دقیق‌تر علت آن را مورد بررسی قرار خواهد داد.
√ پانسونوزیت قارچی: در صورتی که علائم در طول زمان مشخص نشود، فرد مبتلا به پانسونوزیت قارچی ممکن است نیاز به داروهای ضد قارچی داشته باشد. عفونت‌های قارچی سینوسی بیشتر در مناطق گرمسیر و افراد مبتلا به پولیپ بینی رخ می‌دهد. عفونت‌های جدی قارچی در افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف (به علت شرایطی که می‌توانند سرطان و دیابت را شامل شوند)، شایع‌تر هستند.
√ آلرژی: اگر فرد دچار آلرژی ناشناخته‌ای شود که موجب پانسونوزیت گردد، ممکن است نیاز به آزمایش‌های آلرژیک داشته باشد. اگر نوع آلرژی مشخص باشد، آنتی هیستامین‌ها و سایر داروهای OTC می‌توانند به کاهش علائم کمک کنند.
√ انسداد: در برخی موارد ممکن است برای جلوگیری از انسداد در بینی نیاز به جراحی باشد، زیرا از این طریق پزشک می‌تواند پولیپ‌های بینی را از بین ببرد. انحراف حفره‌های بینی و باریک بودن گذزگاه بینی‌ها نیز می‌توانند جراحی شوند، البته این کار تنها برای عفونت‌های مزمن و تکراری سینوسی انجام می‌شود.
ارائه روش‌هایی جهت جلوگیری از این بیماری
همیشه نمی‌توان از بروز پانسونوزیت جلوگیری کرد، زیرا بیماری‌های رایجی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا می‌توانند به عفونت سینوسی کمک کنند. عفونت‌های سینوسی بیشتر در افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف رخ خواهد داد. به طور کلی برای جلوگیری از ایجاد این بیماری بهتر است نکات زیر رعایت شود:
- شستن دست‌ها به طور مداوم
- استراحت کافی
- خوردن یک رژیم غذایی مناسب و متنوع برای تقویت سیتم ایمنی بدن
- اجتناب از مصرف سیگار، زیرا کشیدن سیگار، سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و عفونت‌های سینوسی را بیشتر می‌نماید
- درمان آلرژی و اجتناب از مواد آلرژی‌زا
- دوری از افرادی که به سرماخوردگی یا آنفولانزا مبتلا هستند
- نوشیدن مقدار زیادی مایعات
- استفاده از یک مرطوب کننده هوا
- انجام واکسیناسیون طبق برنامه‌ریزی‌های توصیه شده پزشک
- مراجعه به پزشک پس از بهبود نیافتن علائم سرماخوردگی و آنفولانزا بیش از 5 روز
اکثرا افراد مبتلا به این بیماری، در صورت درمان به موقع، کاملا بهبود می‌یابند. این وضعیت دارای عوارض جدی نادری می‌باشد. در نظر داشته باشید که فرد باید قبل از انجام درمان‌هایی جهت کاهش علائم، با پزشک مشورت نماید.
