متدهایی از کارگردانان صاحب سبک دنیا / یادداشت کارگردان نمایش "کامالوکا"

509

1398/8/21

15:43


محسن موسوی خواه گفت: علاقه‌مند بودم متدهایی از مدرسان و کارگردانان مطرح تئاتر دنیا را که در زمینه بدن بازیگر صاحب سبک بودند مثل ژاک لولوک، گروتوفسکی، یوجینو باربا، میرهولد و ... در نمایش "کامالوکا"پیاده کنم.

متدهایی از کارگردانان صاحب سبک دنیا / یادداشت کارگردان نمایش "کامالوکا"

سرویس تئاتر هنرآنلاین، نمایش "کامالوکا" نوشته احمد سیاه رستمی به کارگردانی محسن موسوی خواه از 9 آبان ماه ساعت 20:30 در سالن شماره یک خانه نمایش مهرگان روی صحنه است.

کارگردان این اثر نمایشی فیزیکال یادداشتی را در اختیار هنرآنلاین قرار داده که متن آن بدین شرح است:

"تئا‌تر از دیرباز تاکنون به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مدیوم‌های ارتباطی میان هنرمند (خالق اثر) با جامعه شناخته می‌شود. در دوره‌ها و جغرافیای متفاوت، این مدیومِ مترجمان و تفکراتی بوده که به‌وسیله ساختار زبان توان انتقال نداشته‌اند و از این رو، این تفکرات با ورود به صحنه‌ها جان گرفته‌اند و بر چشم و ذهن مخاطبان جاری شده‌اند. همانند تمام جنبه‌های دیگر زندگی بشری، تئا‌تر نیز در گذر زمان دستخوش تغییرات فراوان بوده است، دیدگاه‌ها، سبک‌ها، مکاتب و حتی عناصر و فاکتورهای زیادی به وجود آمده‌اند، مدتی زیسته‌اند و با به پایان رساندن رسالت خود رخت بسته‌اند اما در این میان عناصری نیز وجود دارند که هسته و مغز اصلی این مدیوم هستند و بدون آن‌ها عملاً تصور شکل‌گیری فرآیند تئا‌تر غیرممکن خواهد بود. و یکی از این عناصر، بازیگر است. اوست که از ذهن کارگردان به درون مخاطبان پل می‌زند و کلمات را به تصاویر، الحان و احساسات بدل می‌کند. اما در این میان این سؤال مهم مطرح می‌شود که مهم‌ترین ویژگی‌ها برای یک بازیگر کدام ویژگی است؟ زمان بار‌ها و بار‌ها به این سؤال پاسخ داده است: بدن. یک بازیگر در عرصه تئا‌تر باید به مرحله‌ای از شناخت از خود و بدن خود دست یافته باشد که روی صحنه و در اجرا، ایجاد فرم‌های مناسب اجرا، با توجه به تمرینات و نظریات کارگردان عملاً به امری ناخودآگاه برای او بدل شده و بدون هیچ تفکری تنها در لحظه خلق گردد. برای یک بازیگر رسیدن به چنین نقطه‌ای قطعاً کمال و آرمان او خواهد بود و این قابلیت صرفاً با تمرین برای یک اجرای خاص حاصل نمی‌شود. چون برخلاف قدرت بیان، قدرت بدن تأثیری به‌مراتب غیر محسوس‌تر اما در عین حال پویا‌تر و پرانرژی‌تر در ذهن تماشاچی باقی می‌گذارد و چه‌بسا او را برای تماشای ادامه نمایش مشتاق‌تر می‌کند. برای رسیدن به این آرمان تئاتری قطع به‌یقین و به تأیید صاحب‌نظران امر، راه مطلوب انجام تمرین مدام و ممارست در آن است (گاهی حتی تا هشت ساعت در روز) اما با توجه به شرایط زندگی روزمره، نیل به چنین نقطه‌ای بسیار دشوار و چه‌بسا غیرممکن خواهد بود. اما آیا می‌توان با چنین توجیهی دست از تلاش شست و رسیدن به نقطه طلایی فرم و بدن در بازیگری را تنها آرزویی دورودراز نامید؟

متأسفانه ما شاهد این مسئله هستیم که چه تعداد بازیگر باهوش و بااستعداد در تئا‌تر ما وجود دارند که به دلیل نداشتن قابلیت‌های بدنی کافی، به این افکار و ایده‌های بکر خودشان (و حتی در لایه بالا‌تر به تئا‌تر تجربی و نو کشور) ناخواسته صدمه می‌زنند. نمی‌توان گفت مقصر خود بازیگر و عدم شناخت او نسبت به شرایط ایده‌آل یک بازیگر است یا این طرز فکر از استادان و کارگردانان ما نشات می‌گیرد که با مدیریت و زمان‌بندی بد برای تمرینات بازیگر، حتی نیم‌نگاهی هم به کمبودهای بدنی او نمی‌کنند. نکته جالب و قابل تأمل اینجاست که بسیاری از این کاستی‌ها می‌توانند در اندک زمانی برطرف شوند یا حداقل برای بهبود آن‌ها تلاش شود. هماهنگی با گروه‌های اجرایی، استفاده از حداکثر توان بدن در زمان نیاز، بیدار کردن نقاط مرده بدن، بالا بردن سطح مقاومت و پتانسیل بدن در زمان اجرا ازجمله این مسائل است."من چند وقتی درگیر این موضوع شدم تا اجرای بر روی صحنه ببرم که بازیگر را اصلاً درگیر دیالوگ نکنم و کاملاً بدن محور باشند. نمایشنامه‌های مختلفی از نمایشنامه‌‌نویسان مطرح دنیا در ذهنم خطور کرد ولی ارتباطی نگرفتم. و خودم خیلی موافق نمایشنامه نیستم چون به عقیده من نمایشنامه‌ای را که کارگردان در دست می‌گیرد حتماً چارچوب نمایشنامه را باید حفظ کند ولی متأسفانه در ایران به اسم دراماتورژی نمایشنامه ویران می‌کنند و از بین می‌برند. تا با آقای رستمی نویسنده کار مشورت کردم و به این نتیجه رسیدیم نمایشنامه را با فضای سوررئال در زمینه انسان‌ها پس از مرگ به قلم درآوریم. اسم نمایشنامه را کامالوکا قرار دادیم "کامالوکا" همان برزخ تن در زندگی و روح پس از مرگ است. در سانسکریت به معنای میل به کامروایی یا مکانی برای آن معنی شده، که انسان در آن متولد می‌شود و پس از زندگی و مشقت و مرگ وارد هزارتو و دهلیزی می‌شود تا به کامالوکا برسد. روح بشر در کامالوکا آماده سفر به دنیای دیگر می‌شود. تن برای ما در این سیر در مرکزیت است. تن را دنبال می‌کنیم تا به اصالت روح برسیم. خیلی علاقه‌مند بودم متدهایی از مدرسان و کارگردانان مطرح تئاتر دنیا را که در زمینه بدن بازیگر صاحب سبک بودند مثل ژاک لولوک، گروتوفسکی، یوجینو باربا، میرهولد و ... در این اجرا پیاده کنم. امیدوارم اتفاق خوبی را رقم زده باشیم."

بازیگران نمایش "کامالوکا" سجاد شفیعی فر، صالح لواسانی، آرش لشکری، احمد سیاه رستمی و محسن موسوی خواه هستند و این نمایش تا 27 آبان ماه روی صحنه است.

مطالب مشابه


نظرات


تصویری


ویدئو