درمان قطعی شپش سر، اهمیت سرکه

متخصص طب سنتی روش درمان شپش سر به روش سنتی را تشریح کرد. محمد جواد اسلامی‌پور در رابطه با راهکار درمان شپش سر از طریق طب سنتی اظهار داشت: بهترین روشی که برای درمان شپش سر می‌توان استفاده کرد شست‌وشوی سر از طریق سرکه بوده که باید این سرکه به طریق سنتی تهیه شده باشد.
وی افزود: سرکه‌هایی که به روش صنعتی تهیه شده چندان اثر مطلوبی در درمان شپش نداشته، همچنین بهتر بوده استفاده از سرکه را هنگام استحمام در نظر گرفت به صورتی که تقریبا یک استکان سرکه را با دو برابر آب مخلوط کرده  و حدود 20 دقیقه سر را با آن شستشو داد.
متخصص طب سنتی با اشاره به اینکه شست‌وشوی سر با سرکه در بزرگسالان 20 دقیقه و در کودکان 5 تا 10 دقیقه توصیه می‌شود، اظهار داشت: هنگام شستشو و پس از آن باید موهای سر را با شانه‌های دانه ریز مرتب کرد به طوری که تمام شپش‌ها از موی سر جدا شوند.
اسلامی‌پور با اشاره به حالت چسبندگی رشک و شپش به سر گفت: سرکه علاوه بر اینکه حالت چسبندگی رشک‌های سر را از بین می‌برد به طور کامل سبب درمان شپش نیز می‌شود، همچنین این راهکار ریشه مو را نسوزانده و آسیبی به آن نمی‌رساند.
متخصص طب سنتی استفاده از مخلوط سرکه و آب را برای درمان شپش یکی از غیرسمی‌ترین روش‌ها برشمرد و بیان کرد: برخی از افراد دم کرده اسپند آسیاب شده را توصیه می‌کنند که به نظرم اسپند مقداری خاصیت سمی داشته و می‌تواند بر روی مو عوارضی را ایجاد کند.
اسلامی‌پور در مورد راهکارهای تغذیه‌ای و خوراکی درمان شپش سر گفت: خوردن مواد غذایی خاص تأثیر چندانی در درمان شپش نداشته و ممکن بوده درمان آن با تأخیر همراه باشد، لذا استفاده از مخلوط سرکه و آب و شستشوی موی سر با آن مهمترین و موثرترین راهکار درمان شپش سر به روش طب سنتی است.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
اخیراً شایعه شده که شیوع شپش در مدارس و به طور کلی جامعه افزایش پیدا کرده است. در این مقاله می‌خواهیم نگاهی به آخرین آمار شیوع شپش و همچنین راه‌های درمان آن بیندازیم.

داستان شیوع شپش
شپش یکی از مشکلات بسیار شایع در تمام کشورهای دنیاست. چه کشورهای صنعتی و پیشرفته و چه کشورهای در حال توسعه همیشه در حال دست و پنجه نرم کردن با شپش سر هستند. با وجود توجه فراوانی که به این مشکل شده، هنوز هم وضعیت شیوع شپش چندان خوب نیست.
بر اساس گزارشات مختلف سازمان‌های سلامت و درمان در تمام دنیا، آلودگی به شپش در تمامی کشورها هنوز در حد قابل قبول کنترل نشده است.
آلودگی با شپش بیشتر از همه متوجه دانش‌آموزان و کودکان است. همچنین مادران این بچه‌ها از افراد در خطر ابتلا به شپش به حساب می‌آیند.
در مورد همه‌گیری شپش در میان دانش آموزان آمارها و بررسی‌های زیادی انجام شده است. بیایید نگاهی به آمارهای مختلف در سرتاسر دنیا و ایران بیندازیم:
در کشور ایالات متحده آمریکا، سالانه ۶ تا ۱۲ میلیون نفر به این بیماری مبتلا شده و سالانه ۱۰۰ میلیون دلار صرف درمان شپش می‌شود.
شیوع شپش در ترکیه ۶/۸ درصد، بلژیک ۸/۹ درصد، برزیل ۳۵ درصد و استرالیا ۱۳ درصد ذکر شده است.
در ایران آمارهای مختلفی در مقالات مختلف به چشم می‌خورد. آمار شیوع شپش در میان دانش آموزان شهرهای مختلف این گونه گزارش شده است:
رشت ۵ درصد
سنندج حدود ۲۰ درصد
اردبیل ۲۸ درصد
بابل حدود ۲ درصد
تبریز ۴/۵ درصد
بوشهر ۱۲ درصد
با توجه به آمارهای منتشر شده و همچنین گفته‌ی دکتر بابک عشرتی (مدیر گروه بیماری‌های منتقله از آب و غذا در وزارت بهداشت)، شیوع شپش در ایران حدود ۱۰ درصد یا کمتر است.

علت شیوع دوباره شپش
همانطور که گفتیم، این طور نیست که شپش دوباره شایع شده باشد و میزان همه‌گیری آن معمولاً در طول سال‌های مختلف یکسان بوده است.
اما به طور کلی آمار آلودگی با شپش در ایران به سمت افزایش است و دلایل زیر را برایش ذکر می‌کنند:
افزایش بی‌رویه جمعیت
عدم اطلاع رسانی و ارائه آموزش‌های لازم به کودکان
عدم آگاهی والدین از علل و نحوه‌ی انتقال شپش
کوچ روستاییان به شهرها
حاشیه نشینی و ایجاد شهرک‌های اقماری با حداقل امکانات بهداشتی
علت دیگر شیوع شپش، تعداد کم مربیان بهداشت در مدارس است.
به همین جهت توصیه می‌شود که معلمان پایه‌های ابتدایی و همچنین والدین، آگاهی و دانش کافی در این زمینه را کسب کنند تا بتوانند در ارائه آموزش‌های لازم و شناسایی مبتلایان کمک کنند.

انتقال شپش و پیشگیری
اصلی‌ترین راه انتقال شپش سر، تماس است. استفاده اشتراکی از وسایلی مانند کلاه، شال، مقنعه، حوله، بالشت، ملافه و حتی گوشی تلفن می‌تواند باعث انتقال شپش شود.
در صورتی که کودک شما به شپش مبتلا شده، مشکلی در مدرسه رفتنش وجود ندارد. فقط به او توصیه‌های بهداشتی لازم را گوشزد کنید. شپش‌ها نمی‌توانند از سر یک کودک به سر کودک دیگر بپرند.
یعنی تا زمانی که دو کودک سرشان را به هم نمالند (!) احتمال انتقال شپش وجود ندارد. اصلی‌ترین راه انتقال همان اشتراک وسایل است.
توجه کنید که شیوع شپش در میان دختران بیشتر از پسران است. حتماً به دختران خود بگویید که مقنعه‌شان را در مدرسه با دیگران عوض نکنند یا مقنعه‌ی دیگران را سر نکنند.

علایم آلودگی با شپش
مشکل اصلی آلودگی با شپش این است که علامت مشخصی ندارد و حتی می‌تواند بدون علامت باشد. خارش در بین موها، پشت گوش و پشت گردن شایع‌ترین علامت بیماری است.
در برخی موارد میزان خارش در طول شب افزایش می‌یابد.

درمان شپش
اگر به وجود شپش بر روی سر خود یا فرزندتان مشکوک شدید، بهترین کار مراجعه به پزشک است. برای خرید بسیاری از داروهای موثر درمان شپش نیاز به نسخه‌ی پزشک دارید.
سعی کنید از درمان‌های خانگی خودداری کرده و از آن‌ها به عنوان مکمل درمان اصلی استفاده کنید. درمان موثر می‌تواند به شکل چشمگیری از شیوع شپش جلوگیری کند.
به طور کلی درمان شپش سر دو مرحله دارد: استفاده از داروهای شپش کش شانه کردن سر با شانه‌ی ضد شپش
داروهای موضعی شپش کش که اکثراً به شکل شامپو هستند باعث از بین رفتن خود انگل می‌شوند. برخی از آن‌ها می‌توانند تخم‌های شپش (که رشک نام دارند) را هم از بین ببرند.
شانه‌های ضد شپش برای زدودن رشک‌ها استفاده می‌شود و در صورتی که شامپو بتواند رشک‌ها را از بین ببرد، نیازی به انجام این مرحله نیست.

داروهای شپش کش
برخی از داروهای شپش کش نیاز به نسخه پزشک دارند و برخی هم بدون نسخه قابل دریافت هستند. موثرترین داروها را در ادامه معرفی کرده‌ایم. برای مصرف آن‌ها به دقت از توضیحات پزشک و همچنین دستورالعمل روی بسته‌بندی پیروی کنید.

شامپو پرمترین
برای خرید این شامپو نیازی به نسخه پزشک ندارید. قبل از مصرف شامپو باید موها را با شامپوی معمولی به خوبی بشویید، آب بکشید و خشک نمایید. سپس پرمترین را روی سر بریزید و خوب بمالید تا تمام سر را بپوشاند. ۱۰ دقیقه صبر کنید و موها را آب بکشید. پرمترین هم رشک‌ها را از بین می‌برد و هم خود شپش را.
پرمترین برای کودکان دو سال و بزرگ‌تر مناسب است.
پرمترین ممکن است نتواند تمام رشک‌ها را از بین ببرد؛ به همین دلیل شاید لازم باشد ۷ تا ۱۰ روز بعد از اولین شست و شو، یکبار دیگر هم از آن استفاده کنید.
گاهی اوقات پرمترین جواب نمی‌دهد و باید درمان قوی‌تری استفاده کرد.

شامپو لیندان
این شامپو به خوبی می‌تواند خود شپش و رشک‌هایش را از بین ببرد. لیندان را باید به موهای خشک بزنید و بگذارید ۴ دقیقه روی مو بمانند. بعد باید کمی سر را خیس کنید تا شامپو کف کند. سپس آب بکشید.
شامپو لیندان نیازی به شانه کردن ندارد.
لیندان معمولاً زمانی توصیه می‌شود که سایر روش‌های درمان شپش جواب ندهند. چون عوارض جانبی زیادی دارد و درمان تهاجمی‌تری محسوب می‌شود.
یک بار مصرف لیندان برای درمان شپش کافی است و نباید بیش از یکبار استفاده شود.

شانه کردن
به طور کلی استفاده از شانه‌های ضد شپش الزامی نیست ولی می‌تواند در درمان موثرتر به شما کمک کند. همچنین شامپوهایی که گفتیم برای کودکان زیر ۲ سال نباید استفاده شوند.
برای درمان کودکان زیر دو سال، می‌توانید از شانه‌های متراکم یا شانه‌های ضد شپش مخصوص استفاده کنید. وقتی سر کودک خیس است، به آرامی شانه را روی سر بکشید تا شپش و رشک‌هایش کنده شوند.
شانه‌های فلزی موثرتر از شانه‌های پلاستیکی هستند. این کار را باید هر ۳-۴ روز یکبار به مدت دو هفته تکرار کنید.

درمان‌های خانگی
درمان‌های خانگی بسیاری برای شپش وجود دارند که گاهی جواب می‌دهند. به طور کلی برای جلوگیری از شیوع شپش بهتر است به پزشک مراجعه کنید ولی اگر طرفدار روش‌های خانگی هستید، می‌توانید موارد زیر را امتحان کنید.
روغن زیتون
مایونز
کره
روغن درخت چای
سرکه
آب پیاز

گزارش سالانه 12 هزار مورد آلودگی به شپش سر
از سوی دیگر دکتر محمد جعفر صادقی مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماریهای دانشگاه علوم پزشکی مشهد می گوید: سالانه حدود 12 هزار مورد آلودگی به شپش سر در مناطق زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد گزارش می شود و دختران دانش آموز 90 درصد از مبتلایان به شپش سر یا `پدیکلوز` را در مناطق زیر پوشش این دانشگاه در خراسان رضوی را تشکیل می دهند.
نیمی از آلودگیهای دانش آموزان مدارس به شپش سر در سطح استان خراسان رضوی مربوط به رده سنی شش تا 10 سال است.

داروهای مورد نیاز درمان شپش سر
دکتر صادقی ادامه داد: داروهای مورد نیاز درمان شپش سر شامل شامپوی پریمترین، شامپو لیندان و لوسیون دایمتیکون بطور رایگان در اختیار افراد آلوده قرار می گیرد.
وی رعایت بهداشت فردی، حمام کردن،شانه کردن روزانه موی سر، تمیز کردن همه روزه وسایل شخصی مثل برس و شانه، معاینه مکرر موها توسط خانواده و در صورت موارد مشکوک مراجعه به مرکز بهداشتی درمانی و عدم استفاده از وسایل شخصی دیگران مثل برس را از موارد پیشگیری از شپش عنوان کرد.

شپش ترس ندارد؛ درمان دارد
دکتر همایون مژدهی آذر متخصص بیماری‌های پوست و مو در معرفی شپش می گوید: شپش حشره ای حدود 2 تا 3 میلیمتری است و به رنگ سفید خاکستری دیده می‌شود. شپش‌های سر بال ندارند و معمولاً در میان موها زندگی کرده از خون انسان تغذیه می‌کنند.
هرچند این بیماری به محل خاصی اختصاص ندارد اما مدارس و مهدهای کودک همیشه جزء مهم‌ترین مکان‌های تکثیر این بیماری محسوب می‌شوند.
شپش سر یک بیماری بی‌خطر اما بشدت مسری است که در سنین کم و در میان کودکان بیشتر به چشم می‌خورد.اما همه افرادی که سرشان مو دارد می‌توانند در معرض ابتلا به این بیماری باشند، چراکه شپش درمیان موها لانه کرده و از خون سر تغذیه می‌کند.
این معضل می‌تواند برای افراد مبتلا مشکلات روانی درپی داشته باشد.
این متخصص بیماری‌های پوست و مو با تأکید بر اینکه شپش سر به سطح اجتماعی و بهداشت ارتباطی ندارد می‌افزاید: تصور غالب در میان مردم این است که این بیماری در قشر ضعیف و افرادی که بهداشت را رعایت نمی‌کنند دیده می‌شود در حالی که تحقیقات خلاف این موضوع را به اثبات رسانده است.