عوارض کمبود پتاسیم چیست؟ و این عارضه چه نشانه ها و چه دلایلی دارد؟

پتاسیم بر فعالیت بسیاری از اندام ها تاثیر دارد. بنابراین اختلال در وضعیت عملکردی بدن یکی از عوارض کمبود پتاسیم است. برای حرکت صحیح و به موقع بدن نیاز به پتاسیم دارید. زمانی که این ماده مغذی توسط سلول های بدن به اندازه دریافت می شود، فرستادن سیگنال توسط عضلات به مغز نیز به درستی انجام می گیرد. گذشته از این موضوع، پتاسیم برای سلامت سلول های قلب نیز نقش مهمی دارد. این موضوع با کاهش فشار خون رقم می خورد. پتاسیم یکی از عوامل کاهنده فشار خون است.

نشانه های کمبود پتاسیم

همان طور که گفتیم بیشترین تاثیر این کمبود بر روی اندام ها و عضلات است. در ادامه به این علائم به شکل کلی اشاره خواهیم کرد.

اسپاسم عضلانی

از عوارض کمبود پتاسیم بوده و اختلال در حرکت را پدید می آورد. در چنین شرایطی گرفتگی عضلات امری بدیهی بوده و فرد در فعالیت های عادی مانند راه رفتن یا بلند کردن وسایل و حتی حمل آن ها دچار مشکل خواهد شد. در واقع این اسپاسم با ضعف عضلانی نیز همراه می باشد. به همین خاطر فرد در ساده ترین کارها با اشکال مواجه می گردد.

بیشترین حد گرفتگی را در ناحیه پاها مشاهده خواهید کرد. از کار افتادن عضله در صورت پیشرفت کمبود پتاسیم امری مسلم خواهد بود. گاهی نیز این گرفتگی در اندام های تنفسی به وقوع می پیوندد، در این شرایط در تنفس دچار مشکل خواهید شد. تنگی نفس می تواند از عوارض کمبود پتاسیم باشد.

خستگی

یکی دیگر از عوارض شایع کمبود پتاسیم، خستگی است. زمانی که بدن میزان کمی از پتاسیم را دریافت می کند، با این مشکل مواجه می گردد. این خستگی به شکل کلی تمام بدن را فرا می گیرد. البته خستگی عضلانی ممکن است به دلایل دیگری چون کم خونی، عدم تحرک و … باشد. اگر ورزش می کنید و اخیراً در عضلات دچار ضعف شده اید، بهتر است برای تعیین سطح پتاسیم آزمایش بدهید.

یبوست

حرکت آسان غذا در گوارش با سلول های عضلانی روده و معده فراهم می گردد. هر گونه تغییر در وضعیت این سلول ها یا منقبض شدن آن ها عمل گوارش غذا را با اشکال یا وقفه مواجه خواهد کرد. در نتیجه به یبوست دچار خواهید شد.

درمواردی که سطح بسیار پایینی از پتاسیم را تجربه می کنید، به طور کلی شاهد توقف در روده خواهید بود. در این شرایط احتمالاً به تهوع، نفخ، استفراغ، درد در ناحیه شکم و بی اشتهایی دچار خواهید شد.

ریتم غیر نرمال قلب

تراز مناسب دو ماده شیمیایی پتاسیم و سدیم باعث فعالیت مستمر قلب خواهد شد. کمبود پتاسیم باعث بر هم خوردن تعادل شده و ریتم قلب را نیز درگیر می کند.

ریتم های غیرطبیعی قلب را با نام آریتمی می شناسند. در چنین شرایطی فرد در ضربان قلب خود احساس لرزش، تپش شدید، احساس بیرون آمدن قلب از سینه و کوبش دارد. این نشانه ها در نوع خود بسیار مضر هستند. در این شرایط بیماری قلبی می تواند از عوارض کمبود پتاسیم باشد. در صورت بروز این علائم فوراً به پزشک مراجعه کنید.

بالا رفتن فشار خون

با پایین آمدن پتاسیم، فشار خون بالا می رود. با کمبود پتاسیم، عروق از حالت آرامش خارج شده و منقبض می شوند. در نتیجه فشار خون بالا از عوارض کمبود پتاسیم است. پایین آمدن سطح پتاسیم در بدن تاثیرات زیادی به دنبال دارد. در چنین شرایطی با مصرف کم سدیم نیز می توان فشار خون بالایی در بدن تولید کرد. فشار خون بالا ممکن است سبب از دست دادن هوشیاری و ضعف بدن شود. این حالات را بیشتر در مواقعی که تغییر حالت می دهید، تجربه می کنید. مثلاً زمانی که می خواهید از حالت نشسته خارج شوید و بایستید. حملات فشار خون بالا در چنین مواقعی شما را غافلگیر خواهند کرد.

تکرر ادرار

یکی از عوارض کمبود پتاسیم در بدن، بروز اختلالات کلیوی است. البته این عارضه در صورت طولانی شدن کمبود پتاسیم در بدن به وقوع می پیوندد.

در چنین وضعیتی فرد همراه با کاهش سطح پتاسیم، ادرار بیش از اندازه را نیز تجربه می کند. زمانی که تکرر ادرار رخ دهد، فرد برای جبران آب از دسته رفته نیاز به آب دارد. در نتیجه مدام احساس تشنگی می کند و تمایل به رفع تشنگی دارد.

اختلالات کلیوی از دیگر تبعات این کمبود بوده و احتمال بروز نارسایی کلیوی را در فرد بالاتر می برد.

بی حسی و مور مور شدن

احساس کرختی و مور مور از دیگر علائم کمبود پتاسیم است. این وضعیت، پارستزی نام گذاری شده و معمولاً در اندام هایی همچون دست و پا دیده می شود. در چنین وضعیتی معمولاً بخش انتهایی اندام درگیر احساس بی حسی یا گز گز می شود. به عنوان مثال چنین احساسی در پاها و در نوک انگشتان اتفاق می افتد. البته این وضعیت یک حالت کلی است. ضمن اینکه ممکن است بروز این حالات بقیه اندام ها را نیز درگیر نماید.

سوزن سوزن شدن اندام یک هشدار از عوارض کمبود پتاسیم است. این عارضه می تواند بعد از مدتی حس اندام را به طور کلی از بین ببرد. چون نبود این ماده بر روند کاری پالس های الکتریکی ناقل از عضله و دیگر نواحی به مغز موثر بوده و با تشدید این کمبود، عوارض جبران ناپذیری بر روی عضلات و این نورون های حسی خواهد گذاشت.

چرا به کمبود پتاسیم دچار می شوید؟

دلایل بسیاری برای بروز این عارضه ذکر می شود که یکی از آن ها مربوط به داروهایی است که مصرف می کنید.

داروهای مدر

تکرر ادرار ماده مغذی همچون پتاسیم را به راحتی از دسترس بدن خارج می کند و به همین خاطر سطح پتاسیم در بدن به شدت افت می کند. در نتیجه داروهایی با خاصیت مدر بودن، سبب افت میزان پتاسیم در بدن می شوند. معمولاً این داروهای مدر برای کسانی که دچار ناراحتی های قلبی یا مبتلا به فشار خون بالا هستند، استفاده می شود.

فوروسماید یا هیدروکلروتیازید از داروهای مدر بوده و کسانی که برای درمان از این داروها بهره مند می شوند، باید در دوره درمان همواره سطح پتاسیم خود را چک کنند و بر آن کنترل داشته باشند.

اسهال یا استفراغ

اسهال یا استفراغ به هر دلیلی که اتفاق افتاده باشد، می تواند سبب بروز عوارض کمبود پتاسیم شود. به عنوان مثال شما در یک دوره ای به دلیل اختلالات گوارشی اسهال و استفراغ را تجربه می کنید. درصد ابتلا به عوارض کمبود پتاسیم در این دوران بالا می رود.

بیماری بولیمیا(پرخوری عصبی) با استفراغ خود خواسته همراه است و از این رو می تواند در بلند مدت سبب بروز عوارض کمبود پتاسیم شود. اگر از انواع غذاهای ملین کننده برای درمان یبوست یا دیگر بیماری های گوارشی به مدت طولانی بهره مند می شوید، احتمال دارد به عارضه کمبود پتاسیم و عوارض آن مبتلا شوید. معمولاً بیماران مبتلا به بیماری بولیمیا برای جلوگیری از اضافه وزن چنین راه کارهایی را به کار می بندند.

عوارض داروها

بروز عوارض کمبود پتاسیم ممکن است از مصرف برخی داروها نتیجه شود. به عنوان مثال آنتی بیوتیک هایی همچون کربنی سیلین، آمپی سیلین، نافسیلین و … می تواند افت پتاسیم در بدن را به دنبال داشته باشد. داروهای دیگری چون  آمفوتریسین B و  آمینوگلیکوزید درمانی نیز می توانند مسبب بروز عوارض کمبود پتاسیم باشند.

انسولین، تربوتالین و آلبوترول از داروهایی هستند که سطح زیادی از پتاسیم را به درون سلول ها راهی می کنند و می توانند زمینه ساز عوارض افت پتاسیم در بدن باشند.

رژیم غذایی نامطلوب

افرادی که در برنامه غذایی خود به قدر کافی پتاسیم دریافت نمی کنند، دچار کمبود پتاسیم می شوند. خواص موز، چغندرقند، هندوانه، سیب زمینی شیرین، انواع لوبیا و گوجه فرنگی می توانند تامین کننده سطح بالایی از پتاسیم برای بدن باشند.

بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا نیز یک بیماری است که در پی روزه داری یا تحمل گرسنگی به مدت طولانی پدید می آید. در واقع در این شرایط نیز فرد سطح کمی از پتاسیم را دریافت خواهد کرد.

مصرف الکل

اعتدال در الکترولیت ها با مصرف الکل به هم می ریزد. این وضعیت سطح پتاسیم را دستخوش تغییر می نماید. برهم خوردن اعتدال با تغییر در میزان غلظت شیمیایی مایعات بدن و ترکیب آن ها همراه بوده و در نتیجه این ماده شیمیایی نیز در چنین وضعیتی تغییر خواهد یافت.