دوران بارداری همواره برای مادر و جنین همراه با رعایت یکسری قوانین و مسائل است تا در حین داشتن بارداری مناسب و راحت سلامت هر دو نیز حفظ شود. بدین جهت مادر باردار علاوه بر دقت در خوردن مواد غذایی و رعایت نکات تغذیه ای باید از مصرف برخی از داروها نیز اجتناب نماید، داروهایی که برای جنین دارای ضرر بوده و خطرناک هستند. در این مطلب همراه ما باشید تا با باید ها و نباید های داروهای مصرفی در دوران بارداری و داروهای خطرناک برای جنین بیشتر آشنا شویم.
داروهای مضر برای جنین در دوران بارداری
داروهای مصرفی توسط مادر باردار به جنین رسیده و ممکن است برای او مشکلاتی به وجود آورد. از هفته پنجم به بعد بیشتر داروها از جفت عبور کرده و به جنین می رسند و این موضوع تاثیر بسزایی بر جنین خواهد گذاشت. بر طبق تحقیقات مشخص شده است که حدود ۳ درصد از نوزادان به خاطر مصرف دارو در دوران بارداری به نقص مادر زادی دچار می شوند. بیشترین زمان تاثیر گذاری دارو بر روی جنین در دوره ارگانوژنر یا همان زمان شکل گیری اندام های جنین اتفاق می افتد. تاثیر گذاری دارو بر روی جنین به نوع دارو و مرحله ی رشد جنین بستگی دارد. در کل جنین در سه ماهه اول بارداری نسبت به سه ماهه دوم و سوم آسیب پذیر تر بوده و خطر پذیر تر است.
دارو ها با توجه به تاثیر گذاری بر جنین و احتمال ایجاد مشکل در آنها به پنج دسته تقسیم می شوند. دارو های گروه A و B داروهایی هستند که خطری نداشته و مصرف آن در دوران بارداری بلامانع است. داروهای گنجانده شده در گروه C داروهایی هستند که با مشورت پزشک و در صورت نیاز توسط پزشک برای مادر باردار تجویز می شوند. رده بعدی داروهای گروه D هستند که فقط در صورت وخامت اوضاع و مشکل حاد در مادر باردار تجویز می شوند که ممکن است عوارضی برای جنین در پی داشته باشد. و بالاخره داروهای گروه X که اصلا نباید در دوران بارداری مصرف شوند و در کل ممنوعیت مصرف برای مادران باردار دارند. با توضیح بیشتر درباره داروهای مضر در دوران بارداری همراه ما باشید.
داروهای گروه A و B
همانطور که گفته شد این گروه از داروها برای مادر و جنین بی خطر بوده و مطالعات بی خطری آن ها و مضر نبودن آن را ثابت کرده است. برخی از ویتامین ها مثل اسید فولیک و فروس سولفات در این دسته قرار دارند. همچنین دیگر داروهای این رده شامل آنتی بیوتیک های مثل پنی سیلین، آموکسی سیلین، سفلکسیم و سفالکسیم می شوند که در صورت نیاز مادر باردار اجازه استفاده از آن را دارد. از دیگر داروهای این رده می توان به استامینوفن، آریترومایسین، ایبوپروفن، تریامترن H، تتراسایکلین خوراکی، دکسترومتورفان، دیفن هیدرانات، دیفن هیدرامین، دیکلوفناک، دی سیکلومین، رانیتیدین، سفتریاکسون، سلکوکسیب، سوکرالفات، سیپروهپتادین، سیتریزین، فاموتیدین، فنازوپیریدین، سرماخوردگی بزرگسالان، کرومولین سدیم، کلرفنرآمین، کلرهگزیدین، کلسیم فورت جوشان، کلوتریمازول، کوآموکسی کلاو، گلی بنکلامید، لوپرامید، لوراتادین، لووتیروکسین، مترونیدازول، متفورمین، متوکلوپرامید، متیل دوپا، مولتی ویتامین معمولی گروه B، مولتی ویتامین مینرال و تراپیوتیک گروه A، ناپروکسن، نیتروفورانتوئین، نیستاتین، ویتامین A در حد معمول، هیدروکلرتیازید، هیدروکسید منیزیم، ویتامین ب ۶ و ویتامین آ+د اشاره کرد.
داروهای گروه C
داروهای قرار گرفته در این رده کاملا بی خطر نبوده و نمی توان به طور قطع در این مورد نظر داد. و مصرف این نوع از داروها باید توسط پزشک متخصص تجویز شود و قبل از مصرف باید کلیه جوانب و تاثیرات دارو را در نظر گرفت تا برای جنین مضر نباشد. از جمله این داروها می توان به استامینوفن کدئین، اکسپکتورانت، اکسپکتورانت کدئین، امگا ۳، آلومینیوم ام جی اس، امپرازول، آنتی هموروئید، بتامتازون، برم هگزین، بیزاکودیل، پروپرانولول، پرومتازین، پزودوافدرین، پماد آسیکلوویر، پماد سوخته گی، پیروکسیکام، ترامادول، تریامسینولون، تریپل سولفا، جمفیبروزیل، جنتامایسین، داکسی پین، دایجستیو، دکسترومتورفان پی، دگزامتازون، سوربیتول، دفنوکسیلات، دهانشویه بنزید آمین، سلنیوم سولفاید، سولفاستامید، سیپروفلوکساسین، سیتالوپرام، فوروزماید، فلوکسیتین، فلوکونازول، فنیل افرین، فورازولیدون، کاپتروپریل، کتوتیفن، کتوکونازول، کلرید سدیم، کلسیم دی، کوتریموکسازول، گاباپنتین، گایافنزین، لوزارتان در سه ماهه اول، ماینوکسیدل، متوکاربامول، متیل سالیسیسلات، متیل فنیدات، مفنامیک اسید، نالیدیکسیک اسید، نفازولین، ویتامین C، یدوکینول، هیوسین، هیدروکینون، هیدروکورتیزون، هیدروکسی زین و ویتامین ب کمپلکس اشاره کرد.
داروهای گروه D
این گروه از داروها شامل مواردی است که تا کنون خطری از مصرف آن مشاهده نشده است. ولی بعد از ورود این نوع از داروها به بازار مشکلاتی برای جنین به وجود آمده است که هنوز در مورد قطعی بودن آن تصمیمی گرفته نشده است. مصرف این داروها فقط در صورتی که برای مادر نفع داشته باشد و برای جنین ضرری نداشته باشد امکان پذیر بوده و در صورتی که داروهای کم خطر تری نسبت به این گروه وجود داشته باشد بهتر است که استفاده گروه D تجویز نشود. از جمله داروهای این گروه می توان به آ اس آ، اسپیرونولاکتون، آلپرازولام، ایندومتاسین در سه ماهه سوم، ایمی پرامین، بلادونا، بیسموت، تاموکسیفن، تتراسایکلین موضعی، دایکسی سایکلین، دیازپام، سیپروترون استات، کاربامازپین، کلردیازپوکساید، کلیدینیوم سی، لورازپام، لوزارتان در سه ماهه دوم و سوم، متی مازول و والپروات سدیم دپاکین اشاره کرد.
داروهای گروه X
نکات پایانی
علاوه بر داروهای گفته شده مادران باردار باید بدانند که بدون نسخه و تجویز پزشک هیچ دارویی را مصرف نکنند زیرا ممکن است برای جنین ضرر داشته باشد. و برای درمان مشکلات خود بهتر است از روش های غیر دارویی و طبیعی استفاده نمایند. مثلا برای رفع استرس و سردرد می توانند از روش هایی مثل پیاده روی یا مدیتیشن استفاده نمایند. و با داشتن رژیمی سالم مواد مغذی را به جنین برسانند. مادران باردار باید بدانند در مراحل بحرانی بارداری نباید از داروهای ترکیبی استفاده نمایند زیرا برای جنین خطرناک بوده و عوارض جدی را به همراه دارد مثلا استفاده همزمان داروهای سرماخوردگی و حساسیت مشکل داشته و باعث اختلال در رشد کودک می شود.
نکته بعدی این است که قبل از استفاده از هر نوع دارویی حتما راهنمایی آن را مطالعه کرده زیرا ممکن است حاوی الکل یا کافئین باشند و از داروهای مضر برای جنین باشند. مثلا ویکس حاوی الکل و آسپرین دارای کافئین است. در نهایت در دوران بارداری مادر باردار هیچ درمان خود سرانه ای چه از نوع دارویی و چه خانگی نباید داشته باشد.
