گنیجینه‌های تاریخی بیرجند را بشناسیم

بیرجند یکی از شهر های تاریخی در خراسان جنوبی است این شهر زیبا
دارای جاذبه های گردشگری تاریخی است مسافران زیادی هر ساله وارد
این شهر زیبا می شوند از جمله  جاذبه های تاریخی این شهر به کلاه فرنگی،باغ رحیم آباد،
باغ اکبریه، مدرسه شوکتیه می توان اشاره کرد در ادامه مطلب از پرشین وی با آثار تاریخی بیرجند آشنا خواهیم شد

آثار تاریخی بیرجند

گنیجینه‌های تاریخی بیرجند در دل کویر با چشم اندازهای زیبا نوروز امسال میزبان مسافران و گردشگران است.پویایی و بقای
فرهنگی در آینده نیازمند پیوستگی میان دیروز، امروز و فردای ملت‌ها است.

امروزه در آغاز هزاره سوم و عصر ارتباطات و جهانی شدن وجه تمایز ملت‌ها از یکدیگر، هویت فرهنگی آنها بوده
که خود ریشه در میراث فرهنگی دارد و از این رو حفظ میراث فرهنگی برای یک ملت پشتوانه حیات فرهنگی
در آینده است.

ایام نوروز فرصت مناسبی برای بازدید مسافران نوروزی از بنای تاریخی و باغ‌‌های کشور از جمله در خراسان جنوبی بوده
که می‌توان ارگ کلاه فرنگی،باغ رحیم آباد، باغ اکبریه، مدرسه شوکتیه، قلعه پایین شهر، باغ معصومیه، بندهای دره و امیرشاه،
آبشار چهارده، باغ منظریه، ارگ بهارستان، ارگ حاجی آباد، حمام چهاردرخت، باغ امیرآباد، باغ شوکت آباد و بهلگرد و…
را از جمله جاذبه های گردشگری شهرستان بیرجند نام برد.

 ارگ کلاه فرنگی بنایی متفاوت از معماری شهری
ارگ کلاه فرنگی به عنوان دارالحکومه محل حکمرانی امیرمعصوم خان بوده که در اواخردوره زندیه احداث شده است.
بنای مزبور به طورکلی از نظر فرم معماری با سایر بناهای شهری متفاوت است.یک حوض در وسط و گنبد با
تزئینات مقرنس، رسمی بندی و کاربندی‌های زیبا به شکوه آن افزوده است.

قلعه بیرجند دژی تسخیرناپذیر
قلعه بر فراز تپه ای طبیعی در خیابان جمهوری اسلامی بیرجند قرار گرفته، نقشه آن به شکل چهار ضلعی با
چهار برج مدور در چهار گوشه و دو برج در دو ضلع غربی و شرقی است.این قلعه دارای دو در
ورودی در اضلاع شمال و غربی است، مساحت آن حـدود دو هزار و ۵۰۰ مترمربع است.قلعه همچون دژی تسخیرناپذیر بوده
که در هنگام محاصره، مردم از طریق راهروهای زیرزمینی با مراکزی همچون ارگ کلاه فرنگی و ارگ بهارستان ارتباط داشته‌
اند.

باغ اکبریه عمارتی باشکوه در دل شهر
در میان آثار تاریخی بیرجند باغ وعمارت اکبریه بیش از همه نگاه پرسشگرهربیننده ای را به سوی خود جلب می‌کند
تا انسان را بی اختیار وادار به مدح و ستایش طراح و معمار بنای عظیم و باغ باشکوه اکبریه نماید.باغ
و عمارت اکبریه یکی از بناهای زیبا و تاریخی بیرجند است که در جنوب شهرستان و در خیابان معلم شهر
قرار دارد.تزئینات آن شامل تالار آینه، میان خانه و گنبد عرق چین و تزئینات مقرنس، رسمی بندی است و در
گروه باغ‌های حکومتی به شمار می‌رود.
باغ وعمارت اکبریه در سی و پنچمین اجلاس کمیته میـراث جهانی (ژوئن ۲۰۱۱ – پاریس) در ذیل پرونده ثبت جهانی
باغ ایرانی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.

باغ و عمارت رحیم آباد
مجموعه باغ و عمارت رحیم آباد در شهر بیرجند و در روستایی با همین نام واقع شده است.
محوراصلی باغ در حد فاصل دو عمارت و در خط تقارن طولی آن است.این محور با دوحوض، یک استخر و
درختانی در دو سوی مسیر از سایر نقاط متمایز شده که خود جلوه ای از الگوی باغ ایرانی است.

باغ و عمارت شوکت آباد

مجموعه باغ و عمارت شوکت آباد در فاصله پنج کیلومتری جنوب شرقی بیرجند و
در روستای شوکت آباد واقع شده است و شامل حصار، برج‌های دیده بانی، سردر ورودی، عمارت اصلی، حوضخانه، عمارت نارنجستان،
باغ، اصطبل و فضاهای خدماتی است.
در مجموع بناهای باغ شوکت آباد به صورت متراکم بوده و در جبهه جنوبی و شرقی باغ احداث شده است.

تداعی چهلستون اصفهان در عمارت معصومیه

مجموعه معصومیه در نزدیکی غرب بیرجند در دوره پهلوی احداث شده است که
بارزترین ویژگی این بنا نوع خاص معماری آن است زیرا این عمارت به‌ گونه‌ ای طراحی شده که نمای اصلی
عمارت در آب استخر مقابل آن کاملاً بازتاب می‌‌کند به نحوی که عمارت چهلستون اصفهان را تداعی می‌‌کند.

آمیختن روح معماری اروپایی در منظریه

مجموعه ساختمان کنسولیاری در داخل باغی مصفا واقع شده و در شیب کوهپایه‌های باقران
قرار گرفته است.
این بنا بر روی یک صفه به ارتفاع ۹۰ سانتیمتر احداث شده که نمای صفه با آجرهای ایرانی به صورت
راسته، تزئین شده است.کل مجموعه در چهار جهت دارای رواقی با ستون‌های قطور مستطیل و مربع است.
باتوجه به نحوه ساخت و طرح و نقشه مجموعه می‌توان گفت که روح معماری اروپایی به همراه عناصر معماری ایرانی
در این مجموعه بهم درآمیخته است.
تاریخ ساخت بنا به دوره پهلوی بازمی گردددر دل کویر با چشم اندازهای زیبا نوروز امسال میزبان مسافران و گردشگران
است.

پویایی و بقای فرهنگی در آینده نیازمند پیوستگی میان دیروز، امروز و فردای ملت‌ها است.
امروزه در آغاز هزاره سوم و عصر ارتباطات و جهانی شدن وجه تمایز ملت‌ها از یکدیگر، هویت فرهنگی آنها بوده
که خود ریشه در میراث فرهنگی دارد و از این رو حفظ میراث فرهنگی برای یک ملت پشتوانه حیات فرهنگی
در آینده است.ایام نوروز فرصت مناسبی برای بازدید مسافران نوروزی از آثار تاریخی و باغ‌‌های کشور از جمله در خراسان
جنوبی بوده که می‌توان ارگ کلاه فرنگی،باغ رحیم آباد، باغ اکبریه، مدرسه شوکتیه، قلعه پایین شهر، باغ معصومیه، بندهای دره
و امیرشاه، آبشار چهارده، باغ منظریه، ارگ بهارستان، ارگ حاجی آباد، حمام چهاردرخت، باغ امیرآباد، باغ شوکت آباد و بهلگرد
و… را از جمله آثار دیدنی شهرستان بیرجند نام برد.

بیشتر بدانید از شهرستان بیرجند

شهر بیرجَند مرکز استان خراسان جنوبی و مرکز شهرستان بیرجند در شرق ایران است.
این شهر در سال ۱۳۸۵، تعداد ۱۵۷,۸۴۸ نفر جمعیت داشته‌است.شهر بیرجند، اولین شهر
در ایران است که دارای سازمان آبرسانی بوده و بنگاه آبلوله بیرجند به عنوان اولین سازمان
آبرسانی ایران شناخته می‌شود.این شهر همچنین دومین شهری در ایران است
که در سال ۱۳۰۲ و پیش از تهران، از لوله‌کشی آب شهری برخوردار گردید.
نام اصلی این شهر، بیرجند است که به صورت‌های برجند، برجن، برکن و بیرگند
نیز در نوشته آمده‌است.پنج وجه تسمیه برای بیرجند بیان شده‌است.
بیرجند یعنی نصف شهر/نیم شهربیرجند یعنی شهر بلندبیرجند یعنی شهر چاه بیرجند یعنی شهر طوفان بیرجند یعنی برزن.

مدرسه شوکتیه این شهر، سومین مدرسه آموزش به سبک جدید، بعد از دارالفنون و رشدیه
تبریز است. به علت موقعیت سیاسی و استراتژیک شهر بیرجند، سومین فرودگاه کشور در
سال ۱۳۱۲ پس از قلعه مرغی و بوشهر، در این شهر ساخته شد و تا پیش از جنگ جهانی
دوم ، دو کنسولگری انگلستان و روسیه در بیرجند، مشغول فعالیت بوده‌اند.

تاریخچه شهرستان بیرجند

علاوه بر نام بیرجند که ساختار آن برگرفته از زبان پهلوی بوده و به دوران پیش از اسلام
باز می‌گردد، بنا به روایتی ، بیرجند، احتمالاً در اواخر حکومت ساسانیان و توسط زرتشتیان
یزدی و کرمانی به عنوان منزلگاهی در حاشیه کویر و در مسیر عبور از کویر به سمت شمال خراسان بزرگ و ماوراءالنهر بنا شده‌است.

اشعار حکیم نزاری، وجود محله‌ای در بافت قدیمی شهر، کاوشهای به عمل آمده از قلاع
دختر در “بند دره” و “قلعه دره”، و نیز کتیبه به‏دست آمده از کال جنگال در روستای ریچ از
توابع خوسف، “تخته سنگ لاخ مزار” واقع در روستای کوچ ، سنگ نگاره و کتیبه‏های پهلوی
اشکانی در دره “استاد تنگل”، حکایت از قدمت چند هزار ساله بیرجند دارد.
همچنین علاوه بر وجود گورستانهای زرتشتی‌ها در اغلب روستاها و نیز وجود آتشکده‌های
سفلی و علیا .که دال بر قدمت تاریخی این منطقه‌است، نام برخی از روستاهای اطراف
شهر بیرجند دارای ریشه پهلوی و اساطیری هستند، مانند: گیو، سهراب، ماژان، سلم آباد، درخش، خراشاد، رودک، دستجرد، چاج، چهکند، جمشیدآباد و…

همگردی / birjand