لاپاراسکوپی یکی از روش های تشخیصی جراحی است که برای معاینه اندام های شکمی استفاده می شو و از روش های مطمئن و ساده برای تشخیص بیماری است.
لاپاروسکوپی چیست؟
لاپاروسکوپی که با نام لاپاروسکوپی تشخیصی نیز شناخته می شود، یک روش تشخیصی جراحی است که برای معاینه اندام های داخل شکم استفاده می شود. این یک روش کم خطر و کمتر تهاجمی است که فقط نیاز به برش های کوچک دارد.
لاپاروسکوپی از ابزاری به نام لاپاروسکوپ برای بررسی اندام های شکمی استفاده می کند. لاپاروسکوپ یک لوله بلند و باریک است که دارای نور زیاد و دوربین با وضوح بالا در قسمت جلویی است. این ابزار از طریق برش در دیواره شکم وارد می شود. همانطور که در طول حرکت، دوربین تصاویر را به یک مانیتور ویدئویی می فرستد.
لاپاروسکوپی به پزشک شما اجازه می دهد تا در زمان واقعی و بدون جراحی باز، داخل بدن شما را ببیند. پزشک شما همچنین می تواند در طی این روش نمونه های بیوپسی را بدست آورد.
چرا لاپاروسکوپی انجام می شود؟
لاپاروسکوپی اغلب برای شناسایی و تشخیص منبع درد لگن یا شکم استفاده می شود. معمولاً وقتی انجام می شود که روش های غیر تهاجمی قادر به کمک به تشخیص نباشند.
در بسیاری از موارد، مشکلات شکمی همچنین با تکنیک های تصویربرداری مانند:
سونوگرافی، که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویر از بدن استفاده می کند.
سی تی اسکن، که مجموعه ای از پرتوهای ویژه ایکس است که تصاویر مقطعی از بدن را می گیرد.
اسکن MRI که از الکترومغناطیس و امواج رادیویی برای تولید تصاویر از بدن استفاده می کند.
لاپاروسکوپی وقتی انجام می شود که این آزمایش ها اطلاعات کافی و بینشی برای تشخیص نداشته باشند. این روش همچنین ممکن است برای گرفتن بیوپسی یا نمونه بافت از اندام خاصی در شکم استفاده شود.
پزشک شما ممکن است لاپاروسکوپی را برای معاینه اندام های زیر توصیه کند:
- آپاندیس
- کیسه صفرا
- جگر
- لوزالمعده
- روده کوچک و روده بزرگ (روده بزرگ)
- طحال
- معده
- اندامهای لگن یا تولید مثلی
با مشاهده این مناطق با لاپاروسکوپ، پزشک شما می تواند تشخیص دهد:
- توده یا تومور شکمی
- مایع در حفره شکم
- بیماری کبد
- اثربخشی برخی از درمان ها
- درجه پیشرفت سرطان خاص
همچنین، پزشک شما ممکن است بتواند بلافاصله پس از تشخیص مداخله ای را برای معالجه وضعیت شما انجام دهد.
خطرات لاپاراسکوپی چیست؟
شایع ترین خطرات مرتبط با لاپاروسکوپی خونریزی، عفونت و آسیب به اندام های شکم شماست. با این حال، این موارد نادر است.
پس از عمل، مهم است که مراقب علائم عفونت باشید. در صورت تجربه با پزشک خود تماس بگیرید:
- تب یا لرز
- درد شکمی که با گذشت زمان تشدید می شود
- قرمزی، تورم، خونریزی یا کشش در محل برش
- حالت تهوع یا استفراغ مداوم
- سرفه مداوم
- تنگی نفس
- عدم توانایی در ادرار کردن
- سبکی
خطر کمی از آسیب به اندام هایی که در طی لاپاروسکوپی مورد بررسی قرار می گیرند وجود دارد. در صورت سوراخ شدن اندام ممکن است خون و مایعات دیگر از بدن شما نشت کنند. در این حالت، برای ترمیم آسیب به عمل جراحی دیگری احتیاج دارید.
خطرات کمتر متداول شامل موارد زیر است:
- عوارض ناشی از بیهوشی عمومی
- التهاب دیواره شکم
- لخته خون، که می تواند به لگن، پاها یا ریه های شما منتقل شود.
در برخی شرایط، پزشک جراح شما ممکن است معتقد باشد که خطر لاپاروسکوپی تشخیصی بیش از حد بالا است، تا مزایای استفاده از یک روش با خطر کمتر را تضمین کند. این وضعیت اغلب برای افرادی که جراحی های قبلی شکمی انجام داده اند رخ می دهد، که خطر ایجاد چسبندگی بین ساختارهای شکم را افزایش می دهد. انجام لاپاروسکوپی در صورت وجود چسبندگی بسیار طولانی تر خواهد شد و خطر آسیب دیدگی اعضای بدن را افزایش می دهد.
چگونه می توانم خود را برای لاپاروسکوپی آماده کنم؟
شما باید به پزشک خود در مورد هر نوع نسخه یا داروهای بدون نسخه که مصرف می کنید شرح حال بدهید. پزشک به شما می گوید که چگونه باید از آنها قبل و بعد از عمل استفاده شود.
پزشک شما ممکن است دوز داروهایی را که می تواند بر نتیجه لاپاروسکوپی تأثیر بگذارد، تغییر دهد. این داروها شامل موارد زیر است:
- ضد انعقادها، مانند رقیق کننده خون
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، از جمله آسپرین (بافرین) یا ایبوپروفن
- سایر داروهایی که بر لخته شدن خون تأثیر می گذارند
- مکمل های گیاهی یا رژیمی
- ویتامین K
اگر باردار هستید یا باید فکر کنید ممکن است باردار باشید، باید به پزشک خود بگویید. این امر خطر آسیب دیدن کودک در حال رشد شما را کاهش می دهد.
قبل از لاپاراسکوپی، پزشک ممکن است آزمایش خون، ادرار، آزمایش الکتروکاردیوگرام (EKG یا ECG) و اشعه X قفسه سینه را تجویز کند. پزشک ممکن است آزمایشات تصویربرداری خاصی را انجام دهد، از جمله سونوگرافی، سی تی اسکن یا اسکن MRI.
این آزمایشات می تواند به پزشک شما کمک کند تا ناهنجاری مورد بررسی در طول لاپاروسکوپی را بهتر درک کند. نتایج همچنین به پزشک شما یک راهنمای تصویری در قسمت داخلی شکم شما می دهد. این می تواند اثر لاپاراسکوپی را بهبود بخشد.
احتمالاً لازم است حداقل هشت ساعت قبل از لاپاراسکوپی از خوردن و آشامیدن خودداری کنید. همچنین باید یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود را ترتیب دهید تا شما را پس از انجام عمل به خانه برسانند. لاپاروسکوپی اغلب با استفاده از بیهوشی عمومی انجام می شود، که می تواند چندین ساعت پس از عمل باعث خواب آلودگی و عدم توانایی رانندگی شود.
لاپاروسکوپی چگونه انجام می شود؟
لاپاروسکوپی معمولاً به عنوان یک روش سرپایی انجام می شود. این بدان معنی است که شما قادر خواهید بود همان روز عمل به خانه بروید. این عمل ممکن است در بیمارستان یا یک مرکز جراحی سرپایی انجام شود.
برای این نوع جراحی به احتمال زیاد بیهوشی عمومی به شما داده می شود. این بدان معنی است که شما در طی جراحی خواهید خوابید و هیچ دردی نخواهید داشت. برای بیهوشی عمومی، یک آمپول داخل وریدی (IV) در یکی از رگ های شما تزریق می شود. از طریق IV، متخصص بیهوشی شما می تواند داروهای خاصی به شما بدهد و همچنین مایعات را هیدراتاسیون کند.
در بعضی موارد به جای آن از بی حسی موضعی استفاده می شود. یک بی حسی موضعی، ناحیه مورد نظر را بی حس می کند، بنابراین حتی اگر در حین عمل هوشیار شوید، هیچ دردی نخواهید داشت.
در طی لاپاراسکوپی، جراح برش زیر ناف شکم شما را انجام می دهد و سپس یک لوله کوچک به نام یک کانول قرار می دهد. کانول برای باد کردن شکم شما با گاز دی اکسید کربن استفاده می شود. این گاز به پزشک شما اجازه می دهد تا با وضوح بیشتری به اندام های شکمی شما مراجعه کند.
پس از تورم شکم، جراح لاپاروسکوپ را از طریق برش وارد می کند. دوربین متصل به لاپاروسکوپ تصاویر را بر روی یک صفحه نمایش می دهد و باعث می شود اندام شما مشاهده شود.
تعداد و اندازه بریدگی ها بستگی به این دارد که جراح شما برای جراحی آن در چه بیماری های خاصی استفاده می کند. معمولاً از یک تا چهار برش که طول هر کدام بین 1 تا 2 سانتی متر است، ایجاد می شود. این برش ها اجازه می دهند تا ابزارهای دیگر نیز وارد شوند. به عنوان مثال، جراح شما ممکن است برای انجام بیوپسی نیاز به استفاده از ابزار جراحی دیگری داشته باشد. در طی بیوپسی، آنها یک نمونه کوچک از بافت را از اندام گرفته می شوند تا ارزیابی شوند. پس از انجام عمل، ابزارها برداشته می شوند. سپس برش های شما با بخیه یا نوار جراحی بسته می شوند. باند ممکن است بر روی برش ها قرار داده شود.
چه مدت طول می کشد تا لاپاراسکوپی بهبود یابد؟
پس از پایان عمل جراحی، چند ساعت قبل از مرخصی از بیمارستان ویزیت خواهید شد. علائم حیاتی شما، از جمله تنفس و ضربان قلب شما، از نزدیک مورد بررسی قرار می گیرد. پرسنل درمانی بیمارستان همچنین عوارض جانبی بیهوشی یا عمل جراحی را بررسی می کنند و همچنین بر خونریزی طولانی مدت نظارت می کنند.
زمان مرخصی شما متفاوت خواهد بود. مرخصی شما بستگی دارد به:
- وضعیت بدنی کلی شما
- نوع بیهوشی استفاده شده
- واکنش بدن شما به عمل جراحی
- در بعضی موارد، شما ممکن است یک شب در بیمارستان بمانید.
اگر بیهوشی عمومی دریافت کرده باشید، یکی از اعضای خانواده یا دوست شما باید شما را به خانه برساند. اثرات بیهوشی عمومی معمولاً چند ساعت طول می کشد تا خستگی از بین برود، بنابراین رانندگی پس از انجام عمل بی خطر است.
در روزهای بعد از لاپاراسکوپی، در مناطقی که برش ایجاد شده است، ممکن است احساس درد متوسط و لرز داشته باشید. هرگونه درد یا ناراحتی باید طی چند روز بهبود یابد. پزشک ممکن است برای تسکین درد، دارو تجویز کند.
همچنین معمول است که بعد از عمل درد شانه وجود داشته باشد. این درد معمولاً نتیجه گاز دی اکسید کربن است که برای باد کردن شکم شما برای ایجاد فضای کاری برای ابزارهای جراحی استفاده می شود. گاز می تواند دیافراگم شما را تحریک کند، که اعصاب را در شانه شما تحریک می کند. همچنین ممکن است باعث نفخ شود. ناراحتی باید ظرف دو روز از بین برود.معمولاً می توانید طی یک هفته کلیه فعالیت های عادی را از سر بگیرید. شما باید حدود دو هفته پس از لاپاراسکوپی در یک قرار با پزشک خود دیدار کنید. در این قسمت از ادامه ی بخش سلامت نمناک مواردی وجود دارد که می توانید برای اطمینان از بهبودی انجام دهید:
به منظور کاهش خطر لخته شدن خون، فعالیت سبک را به محض امکان شروع کنید.
بیشتر از آنچه که معمولاً انجام می دهید بخوابید.
برای تسکین درد گلو درد از مسکن استفاده کنید.
لباس های گشاد بپوشید.
نتایج لاپاروسکوپی
اگر بیوپسی انجام شود، یک آسیب شناس آن را معاینه می کند. آسیب شناس یک پزشک متخصص در تجزیه و تحلیل بافت است. گزارشی که در مورد نتایج به دست آمده، به پزشک شما ارسال می شود.
نتایج عادی ناشی از لاپاراسکوپی نشانگر عدم وجود خونریزی شکمی، فتق و انسداد روده است. همچنین این بدان معنی است که همه اندام شما سالم است.
نتایج غیرطبیعی ناشی از لاپاروسکوپی نشان دهنده شرایط خاصی است ، از جمله:
- چسبندگی یا زخم های جراحی
- فتق
- آپاندیسیت، التهاب روده است
- فیبروم یا رشد غیر طبیعی غده در رحم
- کیست یا تومور
- سرطان
- کوله سیستیت، التهاب مثانه کیسه صفرا
- اندومتریوز ، اختلالی است که در آن بافت تشکیل دهنده پوشش رحم در خارج از رحم رشد می کند
- آسیب یا آسیب به اندام خاصی
- بیماری التهابی لگن، عفونت اندام تولید مثل
پزشک شما برای بررسی نتایج قرار ملاقات با شما تعیین می کند. اگر وضعیت پزشکی جدی پیدا شد، پزشک شما در مورد گزینه های درمانی مناسب با شما صحبت خواهد کرد و با شما همکاری خواهد کرد تا برنامه ای برای رسیدگی به آن بیماری ارائه دهد.
اثرات جانبی لاپاراسکوپی
دی اکسید کربن که در طی عمل وارد شکم می شود ممکن است منجر به عوارض جانبی جزئی شود. این موارد ممکن است شامل تورم یا نفخ در شکم، درد در شانه ها، گردن یا قفسه سینه، درد در ناحیه شکم و احساس نیاز به ادرار باشد.
این عوارض جانبی بسیار رایج است و هیچ نگرانی ایجاد نمی کند. آنها عموماً پس از چند روز حل و فصل می شوند.
برش های شکمی که در طی لاپاراسکوپی به وجود آمده است، ممکن است منجر به برخی از عوارض جانبی از جمله درد یا ناراحتی در محل برش ها یا حتی خونریزی جزئی شود. باز هم، این عوارض جانبی به راحتی می توانند خود مدیریت شوند.
عوارض جانبی جدی تر شامل زخم های برش آلوده، آسیب به اندام های داخلی و رگ های خونی، اسیدوز تنفسی، آسیب عصبی، لخته شدن خون و مشکل در ادرار کردن است. با این حال این علائم بسیار نادر هستند.
لاپاراسکوپی صفرا برای بیماران قلبی
در پاسخ به این سوال که آیا لاپاراسکوپی بخصوص لاپراسکوپی صفرا برای بیماران قلبی مشکل ساز است باید بگوییم که :
- لاپاراسکوپی برای بیماران قلبی خطر و مشکلی نخواهد داشت اما پیش از انجام ان باید پزشک متخصص قلب بدون مشکل بودن آن را تایید کند.
- در واقع شرایط لاپاراسکوپی و محلی که می خواهند لاپاراسکوپی انجام دهند را بایستی متخصص قلب تایید کنند.
- لاپاراسکوپی کیسه صفرا هرچند کار زیادی ندارد ولی باید میزان مشکل قلب توسط متخصص مشخص شود تا احتیاطات لازم لحاظ گردد.
- درکل عمل لاپاراسکوپی کیسه صفرا در بیماران قلبی ریسک پایین تری نسبت به عمل باز دارد و این در واقع به دلیل آن است که میزان کم برش،محل های بخیه زودتر ترمیم می شود.
