ایران زمین، در طول تاریخ همیشه وامدار افرادی بوده که جوانی و زندگی خود را صرف خدمت به مردم کرده اند. افرادی که یا از قلم خویش بهره برده یا به نوعی با کردار و اعمال خویش، راه را برای آیندگان هموار کرده اند. تاریخ این سرزمین پر از جنگاوری ها، دلاوری ها و مردانگی ها است، پر از خاطرات تلخ و شیرینی که مردم آن ها را به یاد دارند و این خاطرات در گوشه ای از ذهن و قلب آن ها تثبیت شده اند. شاهنامه فردوسی، بستر تمام این حوادث بوده و گویی تاریخ زنده گوشه گوشه این سرزمین را به تصویر می کشد. شاهنامه فردوسی تاریخ ایران را در خود ثبت کرده است و آن را از نسلی به نسل بعد انتقال می دهد تا نسل ها فراموش نکنند که افرادی بوده اند که عشق و جوانی خود را صرف نجات این آب و خاک کرده اند. این مقدمه ای بود تا با گرداورنده این اثر بزرگ، حکیم ابوالقاسم فردوسی آشنا شویم که به گفته خودش، سی سال از عمرش را صرف این اثر ماندنی و تاریخی کرد. 1 بهمن در تقویم ملی ما زادروز فردوسی هست و ما به مناسبت تولد فردوسی این مقاله را نگارش کردیم تا از این شاعر پارسی بدین طریق یادی کنیم.
شرح زندگانی این شاعر نامی به مناسبت زادروز فردوسی یا به عبارتی تولد فردوسی
به مناسبت تولد فردوسی یا به عبارتی زادروز فردوسی باید بدانید که ابوالقاسم حسن منصور ملقب به فردوسی شاعر و حماسه سرای ایرانی بوده که در قرن چهارم هجری می زیست و تاریخ تولدش را حدود 329 و 330 دانسته اند. حکیم ابوالقاسم فردوسی حاصل ازدواج دوم ابو منصور شرف شاه بود. در زندگی نامه فردوسی آمده که روزی شرف شاه خواب می بیند، پسری از خانه او به سمت آسمان رفت و در تعبیر این خواب به او می گویند، صاحب پسری خواهد شد که در تاریخ ماندگار می شود. فردوسی دهقان زاده ای بود که در روستای باژ به دنیا آمد. او سفرهایی به کشور بغداد و استان مازندران داشت. از زندگی فردوسی تا پیش از سرایش شاهنامه آگاهی چندانی در دست نیست. تنها پسر او در سال 359 زاده شد، پس فردوسی باید پیش از 358 هجری قمری ازدواج کرده باشد. از همسر فردوسی سخنی به میان نیامده، ولی برخی عنوان کرده اند که زنی که در آغاز داستان بیژن و منیژه از او نام برده شده، همسر فردوسی است. پس اگر این مطلب به مناسبت زادروز فردوسی درست باشد، او زنی فرهیخته بوده که توانایی چنگ نوازی داشته و مانند خود فردوسی از خانواده ای دهقان نژاد بود و از آنچه که در این خانواده ها به دختران آموزش داده می شده، بهره داشته است. پسر فردوسی در سنین جوانی از دنیا رفت و به همین خاطر، از فردوسی تنها یک دختر به جای ماند و فردوسی پاداش شاهنامه را برای کابین او می خواست. پس از درگذشت فردوسی، دختر پاداش را نپذیرفت و آن پاداش برای بهبود کاروانسرای چاهه خرج شد. فردوسی زندگی مرفه و شادی داشت، ولی به مرور زمان و صرف سرمایه خویش در راه نظم شاهنامه، اواخر عمر را با تنگدستی به سر برد و سرانجام در هشتاد سالگی درگذشت. حکیم ابوالقاسم فردوسی مردی ژرف نگر، آزاد اندیش، تیز بین و نکته سنج بود. روزگار ناملایم بر نجابت گفتار و پاکی سخنش تاثیری نداشت و حتی واژه ای که زننده و ناسزا باشد، از فردوسی سر نزد. این مقاله به مناسبت زادروز فردوسی یا تولد فردوسی نگارش شده است.
اقدامات این شاعر پر آوازه ایرانی: شاهنامه تاریخ ساز ایران
شاهنامه فردوسی یکی از بزرگترین نوشته های ادبیات کهن پارسی بوده و این اثر در جای جای ایران نظیر اصفهان، شیراز، مشهد و تهران محبوبیت دارد. این اثر حافظ راستین سنت های ملی و شناسنامه ایران بوده و شاید بی وجود این اثر بزرگ، بسیاری از عناصر مثبت فرهنگ ما نابود می شدند و اثری از آن ها بر جای نمی ماند. حکیم ابوالقاسم فردوسی از روزگار کودکی، شاهد کوشش مردم پیرامونش برای حفظ ارزش های دیرینه بود و خود نیز رهرو آن شد. آغاز سرودن شاهنامه، از سی سالگی فردوسی بوده، اما با توجه به توانایی فردوسی می توان گفت که وی در جوانی نیز به سرایندگی می پرداخته و چه بسا سرودن بخش هایی از شاهنامه را در همان زمان و بر پایه داستان های کهنی که در گفتار مردم جای داشته، آغاز کرده است. شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی از 60 هزار بیت تشکیل شده و دارای 3 بخش اساطیری، پهلوانی، تاریخی است. به مناسبت زادروز فردوسی یا به عبارتی تولد فردوسی چنین نقل شده که شاهنامه فردوسی روایت نبرد خوبی و بدی هست و پهلوانان این نبرد، پیروز واقعی هستند. تصویر سازی در شعر فردوسی جایی بسیار مهم دارد. شاعر با تجسم داستان در پیش چشم خواننده، او را همراه با خود به بستر حوادث می برد، گویی خواننده داستان را بر پرده سینما به تماشا نشست. عنصر تخیل در اثر فردوسی، چنان محکم و متناسب بوده که حتی اغلب توصیفات طبیعی، حالت و تصویری حماسی دارد. به مناسبت تولد فردوسی باید بدانید که موسیقی در شعر فردوسی از عناصر اصلی شعر محسوب می شود.
کلام پایانی
به مناسبت زادروز فردوسی یا تولد فردوسی، برای اینکه دین خود را نسبت به اقدامات این شاعر بزرگ و پر آوازه ادا کنیم و نشان دهیم که برای او و اثر فاخر و ارزشمندش احترام قائل هستیم، قطعه ای از اشعار زیبایش را بیان می کنیم که گویای بزرگی این مرد نامی و تاریخ ساز هست:
از آن پس که بسیار بردیم رنج
به رنج اندرون گرد کردیم گنج
شما را همان رنج پیشست و ناز
زمانی نشیب و زمانی فراز
چنین است کردار گردان سپهر
گهی درد پیش آردت، گاه مهر
گهی بخت گردد چو اسپی شموس
به نعم اندرون زفتی آردت و بوس
بدان ای پسر کاین سرای فریب
ندارد ترا شادمان بی نهیب
نگهدار تن باش و آن خرد
چو خواهی که روزت به بد نگذرد
بدان کوش تا دور باشی ز خشم
به مردی به خواب از گنهکار چشم
چو خشم آوری هم پشیمان شوی
به پوزش نگهبان درمان شوی
به فردا ممان کار امروز را
بر تخت منشان بدآموز را
مجوی از دل عامیان راستی
که از جست و جو آیدت کاستی
وزیشان ترا گر بد آید خبر
تو مشنو ز بدگوی و انده مخور
نه خسرو پرست و نه یزدان پرست
اگر پای گیری سر آید به دست
بترس از بد مردم بدنهان
که بر بدنهان تنگ گردد جهان
سخن هیچ مگشای با رازدار
که او را بود نیز انباز و یار
سخن بشنو و بهترین یادگیر
نگر تا کدام آیدت دلپذیر
سخن پیش فرهنگیان سخته گوی
گه می نوازنده و تازه روی
مکن خوار خواهنده درویش را
بر تخت منشان بداندیش را
هر آنکس که پوزش کند بر گناه
تو بپذیر و کین گذشته مخواه
همه داده ده باش و پروردگار
خنک مرد بخشنده و بردبار
چو دشمن بترسد، شود چاپلوس
تو لشکر بیارای و بربند کوس
به جنگ آنگهی شو که دشمن ز جنگ
بپرهیزد و سست گردد به ننگ
وگر آشتی جوید و راستی
نبینی به دلش اندرون کاستی
ازو باژ بستان و کینه مجوی
چنین دار نزدیک او آب روی
چو بخشنده باشی گرامی شوی
ز دانایی و داد نامی شوی
تو پند پدر همچنین یاددار
به نیکی گرای و بدی باد دار
همی خواهم از کردگار جهان
شناسنده آشکار و نهان
که باشد ز هر بد نگهدارتان
همه نیک نامی بود یارتان
ز یزدان و از ما بر آن کس درود
که تارش خرد باشد و داد پود
نیارد شکست اندرین عهد من
نکوشد که حنظل کند شهد من
بیا تا همه دست نیکی بریم
جهان جهان را به بد نسپرسم
