پستانها به مرور زمان و بر اثر اتفاقات طبیعی زندگی شامل بلوغ و بارداری تغییر می‌کنند. این خود نوک پستانها نیست که تغییر رنگ میدهد بلکه ناحیۀ مدور پوستی اطراف نوک پستان که هالۀ پستان نام دارد، ممکن است دچار تغییر شود.
در اغلب موارد تغییرات رنگ در هالۀ پستان خوش‌خیم است. به هر جهت، مواقعی نیز هست که در آن تغییرات رنگ نوک پستان نیاز به بررسی و توجه پزشکی دارد. علل تیره شدن رنگ نوک پستان شامل موارد زیر است:
- داروهای پیشگیری از بارداری خوراکی
- بلوغ
- بارداری
- موهای اطراف نوک پستان
- عادت ماهانه
- شیردهی از پستان
- سرطان
این مقاله به تشریح عوامل منجر به تیره شدن رنگ نوک پستان و هالۀ اطراف آن می‌پردازد.
1. داروهای پیشگیری از بارداری خوراکی
قرص‌های کنترل بارداری حاوی ورسیونهای سنتتیک (صناعی) هورمونهای استروژن و پروژسترون هستند. مصرف این قرص‌ها میتواند از بروز بارداری ناخواسته پیشگیری کند.
قرص‌های کنترل باردای میتوانند بر بدن به روشی مشابه با دیگر تغییرات هورمونی تأثیر بگذارند. آنها ممکن است باعث تیره شدن ناحیۀ اطراف نوک پستان شوند، اما این وضعیت باید پس از قطع مصرف این قرص‌ها توسط زنان خود به خود از بین برود.
قرص‌های کنترل بارداری در عین حال میتوانند سبب ایجاد ملاسما شوند، که در آن لکه‌های حاوی رنگدانههای قهوهای یا خاکستری شکل میگیرد.
2. بلوغ
سطح استروژن بدن زنان در هنگام پشت سر گذاشتن بلوغ، در هنگامی که تخمدان‌ها هورمون ترشح می‌کنند، دچار خیزش میشود. این خیزش سطح استروژن سبب توسعه و رشد پستانها میگردد.
در این وضعیت امکان آن هست که نوک پستانها دستخوش تغییراتی شوند که به طور معمول شامل تیره رنگ شدن نوک پستان و برجسته شدن آن در پوست اطراف پستان در هنگام رشد آنها است.
3. بارداری
وقتی جنین درون زهدان رشد میکند، پستانها خود را برای بچهای که به زودی از راه خواهد رسید آماده میسازند.
در این وضعیت بدن زن برای کمک به آمادگی در راستای تولید شیر برای تغذیۀ نوزاد تازه متولد شده مقدار بیشتری استروژن تولید میکند. در هنگام وقوع این تولید هورمون، پستان زنان دستخوش تغییراتی میشود.
ممکن است زنان متوجه شوند که در طول بـــارداری پستان‌های آنان ناسور و متورم میشود. نوک پستانها نیز رو به تیرگی میروند که گمان بر آن است که این موضوع باعث میشود تا نوزاد بتواند منبع غذایی خود را شناسایی کند.
تیره شدن پستان در طول بارداری امری موقتی است. پس از پایان بارداری و دورۀ شیردهی از پستان، رنگ نوک پستانها دوباره روشن میشوند.
4. شیردهی از پستان
همان گونه که پیشتر اشاره شد شیردهی از پستان میتواند سبب بروز تغییرات بسیار شامل تیره رنگ‌تر شدن نوک پستانها شود.
دانشمندان فکر می‌کنند که نوک پستان و هالۀ آن ممکن است به این دلیل تیره‌تر شوند که این وضعیت به نوزاد در یافتن نوک پستان مادر کمک میکند. اما احتمالاً تغییرات و نوسانات هورمونی که امکان تولید شیر را ایجاد می‌کنند مسبب بروز برخی تغییرات در رنگ نوک پستانها هستند.
نوزادان تازه به دنیا آمده قدرت بینایی بسیار اندکی دارند و نوک پستان تیره‌تر ممکن است یک راه ایجاد شده در روند تکامل برای کمک به نوزاد در یافتن منبع غذایی وی بوده باشد. پس از پایان دورۀ شیردهی نوک پستان به مرور زمان به رنگ اولیۀ خود برمیگردد.
5. موهای اطراف نوک پستان
این موضوع ناشایع نیست که افراد موهای بسیار ریزی داشته باشند که در اطراف نوک پستان رشد می‌کنند. این احتمال هست که رنگ موهای مزبور تیره‌تر از دیگر موهایی باشد که فرد در سطح بدن خود دارد.
موهای مورد اشاره ممکن است هنگامی که در ناحیۀ نزدیک به نوک پستان رشد می‌کنند باعث تیره‌رنگ‌تر به نظر رسیدن این ناحیه شوند.
6. عادت ماهانه
قاعدگی بخشی طبیعی از چرخۀ تولید مثل زنان محسوب میشود. تخمدان‌ها برای رها کردن تخمک با هدف باروری در طول این چرخه خود را آماده می‌کنند.
به نوبۀ خود پستانها تغییراتی را در بازههای زمانی مختلف چرخۀ عادت ماهانه تجربه می‌کنند. این دگرگونیها به این دلیل ایجاد میشود که فرآیند عادت ماهانه به تحریک تغییراتی در سطح هورمون‌ها بدن رخ میدهد.
پستانها نیز در طول تخمک‌گذاری دستـــخوش برخی تغییرات میشوند. این احتمال وجود دارد که به موازات تغییرات سطح یا میزان هورمون‌ها، پستانها نیز حالت افتاده به خود بگیرند یا تیره‌تر شوند. به صورت مشابه، زنان ممکن است متوجه این نکته شوند که نوک پستانها در هنگام آغاز چرخۀ عادت ماهانه تیره‌تر میشود.
7. سرطان
بیماری پاژه در پستان نوع نادری از بیماری سرطان است که در نوک پستان شروع میشود.
نشانههای اولیۀ بیماری پاژه شامل تیره رنگ شدن نوک پستان در کنار دیگر نشانه‌ها و علایم، شامل موارد مندرج در فهرست زیر است:
- تخت شدن نوک پستان
- ترشحات زرد رنگ یا خونی از نوک پستان
- پوسته دادن یا زبر شدن، و لایه برداشتن پوست اطراف نوک پستان
- ایجاد خارش یا حس مور مور در اطراف نوک پستان
مردم ممکن است در هر بازۀ زمانی عمر خود پس از دوران بلوغ به این نوع سرطان مبتلا شوند. به هر جهت، بیماری پاژه در افراد مسن بیش از مردمان جوان شایع است.
اگر فردی دچار نشانههای این نوع سرطان باشد باید در اولین فرصت ممکن به پزشک مراجعه نماید.
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
مردم به مرور زمان و با رشد بدن و نیز بالا رفتن سن دچار تغییراتی در پستانها و نوک آنها میشوند. بسیاری از اتفاقات زندگی مثل چرخۀ قاعدگی، بارداری و شیردهی از پستان همگی میتوانند باعث تیره شدن نوک پستان شوند.
در هر حال، مردم در صورت مشاهده هر یک از علایم فهرست زیر در خود، باید به پزشک مراجعه کنند:
- پوسته دادن پستان
- لایه برداشتن پستان
- در صورت بروز تغییر رنگ فقط در نوک یک پستان
- خارش نوک پستان
- سرخی نوک پستان
- بروز توده در پستان
اگر زنی ظن به حامله بودن خود داشته باشد وی نیز باید بلافاصله با پزشک مشورت کند.
پیام همراه
نوک پستان به شکل طبیعی به مرور زمان و به علت بسیاری از اتفاقات و وقایع بیولوژیک دوران زندگی دچار تغییر رنگ میشود. تغییر رنگ نوک پستان به خودی خود عاملی برای نگرانی محسوب نمیشود، و نوک پستان وقتی بدن پس از پشت سر گذاشتن تغییرات مجدداً روند عادی خود را از سر میگیرد، روشن میشود.
فرد باید برای از تشخیص خارج شدن علل زیربنایی و دسترسی به درمان مناسب در صورتی که تیره رنگ شدن نوک پستان با دیگر علایم نامرتبط به وقایع نرمال همراه باشد به پزشک مراجعه کنند.
