موشک بالستیک قاره پیما (Intercontinental Ballistic Missile (ICBM)) قوی ترین و ترسناک ترین سلاحی است که تا به امروز ساخته شده است. در کمتر از یک ساعت، این موشک می تواند هر کشوری را بدون توجه به مکان پرتاب، با دقتی مثال زدنی و سرعتی که غیرقابل توقف به نظر می رسد مورد هدف قرار داده و با کلاهک های هسته ای که هر یک به طور مستقل چندین هدف را نشانه می گیرند، ضربه ای مهلک به کشور مورد هدف قرار گرفته وارد کنند.
شاید باورکردنی نباشد اما ایده ساخت موشک بالستیک قاره پیما نیز مانند بسیاری از تکنولوژی های مدرن نظامی از مهندسان ارتش آلمان نازی گرفته شده است. پروژه جاه طلبانه A9/10 نازی ها این پتانسیل را داشت که اهدافی را در خاک ایالات متحده نابود سازد هر چند این پروژه تا پیش از پایان جنگ جهانی دوم و شکست نازی ها تکمیل نشد. بعد از جنگ جهانی دوم، هم روسیه (اتحاد جماهیر شوروی) و هم ایالات متحده در این زمینه و به روش خود دست به کار شدند.
شوروی اولین موشک بالستیک قاره پیمای خود با نام R-7 را با موفقیت در سال ۱۹۵۷ آزمایش کرد. این موشک غول پیکر که در سال ۱۹۵۹ وارد سرویس شد در آزمایش های اولیه توانست با موفقیت مسیری ۶,۰۰۰ کیلومتری را بپیماید که برای آن دوران بی سابقه بود. همان سال نیز ایالات متحده از موشک SM-65 Atlas رونمایی کرده و وارد سرویس کرد. از آن زمان به بعد، تکنولوژی ساخت موشک های بالستیک قاره پیما همواره در حال پیشرفت بود.
اولین موشک بالستیک قاره پیما دارای دقت یا همان خطای محتمل دایره ای (Circular Error Probable (CEP)) چندین کیلومتری بود، بدین معنی که در بدترین حالت، محل اصابت آن ها تنها چندین کیلومتر با هدف مورد نظر فاصله داشت. این موشک ها تنها یک کلاهک داشته و در سیلوهایی بزرگ مستقر شده بودند. حداکثر برد این سلاح های مرگبار در آن زمان تنها ۶,۰۰۰ بود. امروزه موشک های بالستیک قاره پیما دارای خطای محتمل دایره ای ۲۰۰ متری یا کمتر و بردهای بیش از ۱۰,۰۰۰ کیلومتری بوده و مهم تر اینکه این موشک ها تقریباً غیرقابل توقف هستند.
پس از پرتاب، بوستر راکت موشک (دارای سوخت مایع یا جامد) به مدت ۳ تا ۵ دقیقه خواهد سوخت که باعث می شود موشک به ارتفاع چند صد کیلومتری برسد. در ادامه، موشک بین یک تا ده سیستم حامل هدف گیری مستقل چندگانه (Multiple Independently targeted Re-entry Vehicle (MIRV)) را پرتاب خواهد کرد. هر یک از این حامل ها دارای کلاهک گرما هسته ای خاص خود است. در مرحله پایانی این سیستم های مستقل چندگانه از بالا به سمت اهداف خود شیرجه رفته و سرعت آن ها به بیش از ۲۵ ماخ (۳۰,۸۷۰ کیلومتر بر ساعت) خواهد رسید.
این سرعت وقتی که با ابزارهای کمکی نفوذی مانند بالون های فلزی، تله ها و ترکش ها همراه شوند، هیچ فرصتی به هدف برای واکنش نشان دادن نخواهند داد و بدین ترتیب می توان گفت که موفقیت در پرتاب موشک های بالستیک قاره پیما تقریباً قطعی است. برای درک بیشتر قدرت این موشک ها باید بدانید که این سلاح می تواند ۴,۵۰۰ کیلومتر را تنها در عرض ۲۰ دقیقه طی کند. اما شانسی، هر چند اندک، برای متوقف کردن این موشک های ترسناک نیز وجود دارد که عموماً پیش از پرتاب موشک یا در مراحل اولیه پرتاب امکانپذیر خواهد بود.
برای این کار می توان با موشک های دیگر یا به کمک نیروهای ویژه، پلتفرم های پرتاب را پیش از شروع مراحل پرتاب موشک نابود کرده در حالی که برخی موشک های دفاعی خاص ممکن است بتوانند یک موشک بالستیک قاره پیما را پیش از آزاد شدن حامل های هدفگیری مستقل چندگانه ساقط کنند. با این وجود هنوز تردیدهای بسیاری در مورد اثربخشی و قابل اعتماد بودن این روش های دفاعی وجود دارد. موشک های بالستیک قاره پیمای مدرن نسبت به پیشینیان خود بسیار کوچکتر هستند.
موشک روسی R-7 نزدیک به ۳۴ متر طول داشت اما موشک بالستیک قاره پیمای زیردریایی-پرتاب M51 تنها ۱۲ متر طول دارد. این سایز کوچک به کشورها امکان داده تا بتوانند موشک های بالستیک قاره پیما را نه تنها از سیلوها بلکه از طریق کامیون های نظامی و زیردریایی ها نیز پرتاب کنند. این پلتفرم های متحرک هم می توانند به اهداف خود نزدیک شده و هم از افتادن به دست دشمن یا نابودی قبل از پرتاب جلوگیری کنند، مزیت هایی که در مورد سیلوهای پرتابی دیده نمی شود.
موشک های بالستیک زیردریایی-پرتاب ( Submarine Launched Ballistic Missiles (SLBMs)) همانطور که از اسمشان بر می آید در زیردریایی ها مستقر بوده و از همانجا پرتاب می شوند. شناسایی این موشک ها و رهگیری شان نسبت به موشک های زمین-پرتاب بسیار دشوارتر است. در حالی که محل استقرار موشک های بالستیک قاره پیمای زمین-پرتاب در سیلوها از قبل مشخص بوده و امکان هدف قرار دادنشان پیش از پرتاب وجود دارد، زیردریایی ها در زیر اقیانوس ها مخفی بوده و مکان آن ها قابل شناسایی نیست.
بدین ترتیب موشک های زیردریایی-پرتاب شانس بسیار بیشتری برای بقا در جریان حملات اولیه به کشور دارنده موشک قرار دارند. به خاطر کلاهک های هسته ای، قیمت های سرسام آور و ملاحظات سیاسی، تاکنون هیچگاه از موشک های بالستیک قاره پیما استفاده نشده و امیدواریم که این اتفاق هیچگاه رخ ندهد.
تنها چند کشور موشک بالستیک قاره پیما در اختیار دارند: چین، فرانسه، هند، اسرائیل، کره شمالی، روسیه، بریتانیا و ایالات متحده. علت اینکه تعداد کشورهای دارنده موشک بالستیک قاره پیما تا به این اندازه کم است، به هزینه بالای تولید، نیاز به نیروی فنی و پشتیبانی فراوان و تکنولوژی های پیشرفته ای که برای توسعه خود موشک و کلاهک هسته ای آن لازم است باز می گردد. برای مثال هزینه ساخت یک موشک بالستیک قاره پیمای Trident II است که حتی هزینه هایی که برای توسعه تکنولوژی آن صورت گرفته را نیز شامل نمی شود، هزینه ای که بالغ بر ۶ میلیارد دلار برآورد می شود.
مهم ترین و قدرتمندترین موشک های بالستیک قاره پیما:
LGM-30 Minuteman: این موشک ها شامل دسته ای از موشک های بالستیک قاره پیمای ساخت ایالات متحده است که عبارتند از: Minuteman I در سال ۱۹۶۲، Minuteman II در سال ۱۹۶۵ و Minuteman III در سال ۱۹۷۰٫ این کلاس از موشک های بالستیک قاره پیما اولین نسل از نوع خود بودند که سیستم حامل هدف گیری مستقل چندگانه را داشتند. نسخه Minuteman III هنوز در سرویس بوده و در واقع تنها موشک بالستیک قاره پیمای زمین پرتاب ایالات متحده به شمار می آید. این موشک دارای سه حامل هدف گیری مستقل چندگانه است که هر یک از کلاهک هایی با قدرت ۳۰۰ تا ۵۰۰ کیلوتن استفاده می کنند. برد هر موشک حدود ۱۳,۰۰۰ کیلومتر است که رقیبی ندارد، با خطای محتمل دایره ای ۱۲۰ متر که آن را به یک عامل بازدارنده بسیار موثر در تخاصمات با شوروی سابق و دیگر کشورها تبدیل کرده است.
R-36: این موشک روسی که در غرب با نام SS-18 Satan شناخته می شود، در سال ۱۹۸۸ و در زمان اتحاد جماهیر شوروی وارد سرویس شد. این موشک دارای ۱۰ حامل هدف گیری مستقل بوده که هر کدام دارای کلاهکی به قدرت یک مگاتن بوده و برد آن ۱۱,۰۰۰ کیلومتر است.
Trident II:این موشک بالستیک قاره پیما ساخت ایالات متحده و از نوع زیردریایی-پرتاب است که یکی از مرگبارترین موشک ها در نوع خود به شمار می آید. Trident II دارای ۸ حامل هدف گیری مستقل با کلاهک هایی به قدرت بیش از ۴۷۵ کیلوتن و ۱۲,۰۰۰ کیلومتر برد است که از دقت بالایی برخوردار بوده و خطای محتمل دایره ای آن تنها ۹۰ متر است. این موشک بالستیک قاره پیما در سال ۱۹۹۰ وارد سرویس شده است.
بیشتر بخوانید: ۱۰ غول ویرانگر؛ مخرب ترین موشک های بالستیک قاره پیمای جهان [قسمت اول]
