در مورد بیماری قارچی آسپرژیلوزیس چه می دانید؟ عفونت قارچی ( معمولا میکوزیس نامیده می شود) نشان دهنده حمله به بافت ها توسط یک یا بیش از یک گونه از قارچ ها می باشد. این بیماری شامل شرایط سطحی و موضعی پوستی تا عفونت های عمیق بافتی در ریه ها، خون (سیپتسمی) یا سیستمیک می باشد. برخی از قارچ ها بیماری زا می باشند و موجب ایجاد بیماری هایی در سیستم ایمنی بدن می گردند و از این طریق سلامت فرد را به خطر می اندازند. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام به بیماری قارچی آسپرژلیوزیس می پردازیم و با راه های درمانی آن آشنا می شویم.

بیماری قارچی آسپرژیلوزیس

عفونت قارچی چیست؟

قارچ ها یک از 4 گروه بزرگ میکروب ها می باشند ( باکتری ها، ویروس ها، انگل ها و قارچ ها). قارچ ها در طبیعت به دو صورت وجود دارند: مخمر های تک سلولی یا قارچ های رشته ای شاخه دار. بیش از 1.5 میلیون گونه قارچ در طبیعت وجود دارد اما تنها 300 گونه از آن ها موجب بیماری در انسان ها شده اند. به همین دلیل، تقریبا 20 تا 25 گونه از آن ها در انسان ها عفونت ایجاد می کنند.

اغلب عفونت های قارچی اتفاق می افتد زیرا انسان ها در معرض منبع قارچ ها می باشند از جمله اسپور های روی سطوح، در هوا، خاک، تا در مدفوع پرندگان. معمولا عفونت قابل گسترش می باشد زیرا کمبودهایی در سیستم ایمنی بدن وجود دارد و این خود موجب فراهم شدن محیط مناسب برای رشد قارچ ها در بدن او می گردد.

هر فردی می تواند به عفونت قارچی مبتلا شود اما گروه خاصی از افراد بیشتر در معرض خطر ابتلا به عفونت قارچی می باشند. این دسته افراد عبارتند از کسانی که جراحی پیوند عضو انجام داده اند، افرادی که مبتلا به اچ آی وی یا ایدز می باشند، افرادی که تحت شیمی درمانی یا مبارزه با مشکلات سیستم ایمنی هستند و افرادی که دچار بیماری دیابت یا نارسایی های ریوی می باشند.

عفونت قارچی معمولا در سطح پوست گسترش می یابد به ویژه در نقاطی از پوست که دارای چین و چروک است و لایه های پوست روی هم جمع شده اند یا نقاطی که گرم و مرطوب هستند مانند پاها. این نوع عفونت ها معمولا از یک نقطه کوچک شروع می شوند از جمله بین انگشتان پا اما ممکن است که به دیگر نقاط منتشر شوند و به نقاط عمیق تر بافت پوست نفوذ کنند.

عفونت انگشتان پا بسیار رایج است همان طور که عفونت لایه های مخاطی متداول است نظیر دهان و دستگاه تناسلی. سینوس ها مکان مناسبی برای ایجاد عفونت می باشند. اگر بخشی از پوست دچار بریدگی شده باشد عفونت به راحتی می تواند به نقاط عمیق تر پوست وارد شود ( بافت زیر جلدی)، عضلات، بافت های اتصالی و حتی استخوان ها. عفونت های که در ریه ها ایجاد می شوند ممکن است به درون خون سرایت کنند و از این طریق در کل بدن پخش شوند.

برخی از قارچ های سطحی ممکن است که به صورت خود به خود از بین بروند اما بیشتر انواع جدی آن نیاز به مراقبت های پزشکی دارند و ممکن است که برای مدت زمان طولانی نیاز به درمان داشته باشند. آن دسته از عفونت های قارچی که به درون بدن نفوذ کرده اند با گذر زمان وخیم خواهند شد و اگر تحت درمان قرار نگیرد ممکن است که خرابی های دائمی ایجاد کند و در برخی از موارد حتی ممکن است که موجب مرگ فرد شود.

تعداد کمی از عفونت های قارچی ممکن است که به راحتی از فردی به دیگری منتقل شوند در حالی که برخی دیگر مسری نمی باشند. عفونت های قارچی را با توجه به این که در چه نقطه ای از بدن ایجاد شده اند دسته بندی می کنند: به چه میزان در پوست نفوذ کرده اند، بافت های زیر جلدی، عضلات، بافت های ارتباطی یا استخوان، عفونت ایجاد شده توسط ریزموجودات زنده، یا با توجه به شکل قارچ ها. برخی از قارچ ها ممکن است که هر دو نوع عفونت سطحی و سیستمی را ایجاد کنند.

بیماری قارچی آسپرژیلوزیس

آسپرژیلوس چیست؟

بیماری قارچی آسپرژیلوزیس یک بیماری است که توسط آسپرژلیوس، یک قارچ رایج، ایجاد می شود که درون و بیرون از بدن زندگی می کند. بیشتر انسان ها روزانه اسپور آسپرژیلوس را تنفس می کنند در حالی که بیمار نمی شوند. با این وجود، افرادی که دارای علائم ضعیف سیستم ایمنی بدن یا بیماری های ریه می باشند بیشتر از بقیه در منتقل کننده بیماری های ناشی از آسپرژیلوس می باشند.  بیماری قارچی آسپرژیلوزیس دارای انواع مختلفی می باشد. برخی از انواع آن خفیف اما دیگر انواع آن بسیار حاد و مزمن می باشند.

انواع  بیماری قارچی آسپرژیلوزیس

آسپرژیلوزیس برونکوپولمونری آلرژیک

نوعی واکنش آلرژیک می باشد که بعد از قرار گرفتن فرد در معرض قارچ آسپرژیلوس در او ایجاد می گردد. قارچ ها موجب ایجاد التهاب در ریه ها و مجراهای هوایی می باشد. آسپرژیلوس برونکوپولمونری آلرژیک در افرادی که مبتلا به فیبروز کیستیک، آسم و برونشکتازی می باشند رایج تر می باشد زیرا در مسیر تنفسی این افراد مخاط زیادی وجود دارد.

اگرچه، علت ایجاد آلرژی به طور واضح هنوز مشخص نمی باشد، مخاط موجود در مسیر تنفسی آن ها محیط مناسبی برای رشد قارچ ها ایجاد خواهد کرد. متاسفانه، علائم آلرژی شباهت زیادی به علائم بیماری آسم دارد علائمی مانند عطسه، سرفه و تنگی نفس.

حساسیت آسپرژیلوس سینوسی

این حساسیت زمانی اتفاق می افتد که  بیماری قارچی آسپرژیلوزیس در سینوس ها التهاب و علائم عفونت سینوسی ایجاد کند. علائم عفونت سینوسی عبارت است از سردرد، آبریزش و درد، اما موجب ایجاد عفونت نخواهد شد.

مقاومت در برابر داروهای گروه آزولی  بیماری قارچی آسپرژیلوزیس

زمانی ایجاد می شود که یک گونه از آسپرژیلوس به نام A. فامیگاتوس در برابر داروها از خود مقاومت نشان دهد. بیمارانی که دارای مقاومت عفونی می باشند ممکن است که به خوبی درمان نشوند.

آسپارژیلوما

اگر شما مبتلا به بیماری توبرکلوزیوس یا دیگر بیماری های ریوی می باشید، قرار گرفتن در معرض قارچ ها می تواند موجب گسترش و رشد آن ها در بدن شما گردد. قارچ های توپی، شامل لخته ها و گلبول های سفید می باشند. قارچ های توپی می توانند رشد کنند و بافت های ریه را از بین ببرند. افرادی که مبتلا به آسپرژیلوما می باشند سرفه خواهند کرد که این سرفه ممکن است خونی یا بدون خون باشد و موجب تنگی نفس گردد.

دیگر علائم ناشی از انواع دیگر آسپرژیلوما عبارتند از:

  • احساس درد در قفسه سینه و استخوان ها
  • سختی دید
  • خون در ادرار
  • کاهش ادرار
  • سردرد
  • لرز
  • تنگی نفس
  • زخم شدن پوست
  • خلط خونی

بیماری قارچی آسپرژیلوزیس

 بیماری قارچی آسپرژیلوزیس مزمن ریوی

زمانی اتفاق می افتد که عفونت آسپرژیلوسی موجب ایجاد خفره در ریه ها گردد و برای مدت طولانی به عناون مثال بیش از 3 ماه به طول بیانجامد. یک قارچ توپی آسپرژیلوسی یا بیشتر ممکن است که در ریه وجود داشته باشد.

آسپرژیلوس تهاجمی

اگر سیستم ایمنی بدن شما به دلیل شیمی درمانی یا بیماریهایی مانند سرطان و ایدز ضعیف شده باشد بیشتر در معرض ابتلا به  بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی خواهید بود. سیستم ایمنی ضعیف مبارزه با عفونت را سخت تر خواهد کرد. این نوع از  بیماری قارچی آسپرژیلوزیس به بافت های ریه حمله خواهد کرد و به کلیه ها و مغز سرایت نفوذ می کند.

اگر  بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی تحت درمان قرار نگیرد موجب عفونت پنومونیا می گردد. عفونت پنومونیا حیات افرادی را  که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند به خطر خواهد انداخت. بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی معمولا در افرادی که قبلا از شرایط پزشکی خاصی را تجربه کرده اند اتفاق خواهد افتاد بنابراین، علائم آن در دیگر افراد به سختی منتشر خواهد شد. علائم  بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی عبارت است از:

البته، عفونت ایجاد شده در ریه می تواند به دیگر نقاط بدن سرایت کند و علائم جدیدی ایجاد کند.

کتوژنوس آسپرژیلوس

این نوع از  بیماری قارچی آسپرژیلوزیس به عنوان نتیجه عفونت ناشی از آسپرژیلوس سپ ایجاد می گردد. با این وجود، گاهی عفونت اولیه پوست ایجاد خواهد شد به ویژه اگر پوست سوخته یا صدمه دیده باشد.

 بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی

ضایعات پوستی در 5 تا 10 درصد از بیماران عفونی اتفاق خواهد افتاد. این نوع عفونت به صورت اریتماتوئید تکی یا گروهی یا پلاک های مضر ظاهر می شوند که معمولا در وسط آن ها زخم نیکروتید قابل مشاهده است. تنه و سر رایج ترین مکان برای ایجاد عفونت می باشد. A. فامیگاتوس معمولا با عفونت تهاجمی پوستی همراه است.

 بیماری قارچی آسپرژیلوزیس اولیه پوستی

این نوع کمتر متداول است. عفونت در نقاطی که قبلا آسیب دیده اند ایجاد می شوند. A. فلاووس یا آسپرژیلوس تریوس دو گونه رایج ایجاد کننده عفونت می باشند. سلولیت موضعی معمولا با زخم نکروتیک گسترش می یابد. اونیکومایکوزیس به دلیل عفونت آسپرژیلوس سپ رخ می دهد. عفونت اولیه پوستی می تواند منجر به  بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی شود به ویژه اگر بیمار دارای سیستم ایمنی ضعیفی باشد.

بیماری قارچی آسپرژیلوزیس

تحقیق و بررسی

  • نمونه برداری از پوست یا همان بیوپسی می تواند عفونت ناشی از آسپرژیلوس سپ را به کمک رنگ آمیزی شناسایی کند. با این وجود، تمیز دادن تفاوت بین قارچ ها کار مشکلی است.
  • آسپرژیلوس سپ ممکن است که همه کشت داده شود.
  • همان طور که پیش تر به آن اشاره کردیم، استفاده از روش گالاکتو مانان ممکن است که بتواند به تشخیص این بیماری تهاجمی کمک کند.
  • دیگر راه های شناسایی باید امتحان شوند اگر مشکوک به عفونت ناشی از بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی هستید.

درمان بیماری قارچی آسپرژلیوزیس

برای هر دو نوع بیماری، عفونت اولیه پوستی و دیگر عفونت ناشی از  بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی، می توان از روش سنتی که دوز بالایی از آمفوتریسین تجویز می کند استفاده کرد. وریکونازول، ایتراکونازول و کاسپوفانجین دیگر درمان هایی می باشند که می توان از آن ها استفاده کرد. وریکونازل برای درمان مزمن و حاد عفونت  بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی مورد استفاده قرار می گیرد.

وریکونازول با دیگر داروهای ضد قارچ ترکیب می شود و به درمان  بیماری قارچی آسپرژیلوزیس کمک خواهد کرد. عفونت اولیه پوستی که ناشی از  بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی است را می توان به کمک روش جراحی و استفاده از ضد قارچ های سیستمیک به خوبی درمان کرد. برای درمان انیکومایکوزیس از ایتراکونازل خوراکی استفاده می شود.

اوتومایکوزیس ایجاد شده توسط آسپرژیلوس سپ

تقریبا از هر 8 مورد عفونت گوش یک مورد آن ها عفونت قارچی است. منشا تقریبا 90 درصد از آن ها آسپرژیلوس سپ می باشد.

عفونت سینوسی ناشی از آسپرژیلوس سپ

عفونت سینوسی ناشی از  بیماری قارچی آسپرژیلوزیس اتفاق رایجی نیست. این عفونت معمولا افرادی را که سیستم ایمنی ضعیفی دارند درگیر خود می کند با این وجود، در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند این اتفاق امری شایع است و ممکن است که آسپرژیلوس سپ در ایجاد آن نقش داشته باشد.

عفونت سینوسی غیر تهاجمی

عفونت های ایجاد شده می توانند از هر دو نوع آلرژی سینوزیت یا مایکتوم سینوس باشد. آن ها می توانند موجب بروز علائم سینوزیت شوند که معمولا حاد و مزمن می باشند. A فامیگاتوس قارچی است که به صورت رایج در ایجاد این نوع عفونت دخالت دارد اما دیگر قارچ های نیز می توانند ایجاد بیمار کنند.

هردو آسیب می تواند در صورت عدم قوی بودن سیستم ایمنی بدن اتفاق افتد. آلرژی سینوزیت معمولا در افرادی که دچار نارسایی ریوی هستند رخ می دهد از جمله نارسایی های ریه می توان به آسم اشاره کرد. پولیپ بینی معمولا در افرادی که مبتلا به مایکتوما می باشند یافت می شود و از جمله علائمی که گزارش می کنند باز بودن یک طرفه مجرای بینی و احسا شن ریزه کردن در آن می باشد.

بیماری قارچی آسپرژیلوزیس

عفونت تهاجمی سینوس

این نوع عفونت می تواند به صورت تهاجمی به بافت ها حمله کند و ساختمان آن را تخریب کند. ممکن است که به سرعت شروع شود ( نوع فالمینانت) اما نوع مزمن و گرانولوماتوس نیز وجود خواهد داشت و موجب ایجاد این بیماری در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند خواهد شد. آسپرژیلوس سپ معمولا موجب ایجاد عفونت مزمن یا گرانولوماتوس خواهد شد.


بیشتر بدانید: انواع عفونت پوستی و راه های درمان آنها


بیمارانی که مبتلا به عفونت های سریع ایجاد شده می باشند معمولا احساس خوشایندی ندارند و نیاز دارند که در بیمارستان از آن ها مراقبت شود. در این بیماران زخم های تیره در ناحیه بینی یا کام دیده می گردد. عفونت مزمن یا گرانولوماتوس ممکن است که به چشم فرد سرایت کند و با معاینه چشم بتوان تاثیر آن بر قدرت دید را بررسی کرد.

مدیریت بیماری قارچی آسپرژلیوزیس

  • سی تی اسکن و ام آر آی می تواند به تشخیص بیماری های عفونی نیز کمک کند.
  • خارج کردن ترشحات سینوس می تواند موجب از بین رفتن آسپرژیلوس سپ گردد.
  • درمان کلی آن شامل جراحی است. به کمک جراحی قارچ های توپی را خارج می کنند.
  • استروئید های موضعی و سیستمی بینی ممکن است که بعد از جراحی سینوزیت قارچی استفاده شود.
  • اگر عفونت به صورت تهاجمی نباشد معمولا نیازی به ضد قارچ های سیستمیک نمی باشد.

آلرژی در بیماری قارچی آسپرژلیوزیس

دو نوع اصلی عفونت  بیماری قارچی آسپرژیلوزیس وجود دارد که به صورت مستقیم موجب ایجاد آلرژی می گردند. یکی از آن ها ABPA می باشد و دیگری آلرژی قارچی رینوسینوزیت است. در هر دو حالت بیمار واکنش های آلرژیکردر برابر مواد عفونی از خود نشان می دهد. این نوع واکنش ها با علائم التهاب های حساسیت زا به طور کامل تفاوت خواهد داشت.

قارچ ها بافت را درگیر نخواهند کرد اما موجب ایجاد علائم و واکنش های آلرژیک خواهند شد که رفته رفته حاد خواهند شد. تنفس کردن در هوایی که اسپور این قارچ در آن وجود دارد می تواند مشکلات بیشتری برای این بیماران ایجاد کند همان طور که قبلا نسبت به قارچ ها از خود واکنش نشان می دادند. بنابراین، بیمارانی که درگیر این شرایط می باشند باید از تنفس کردن در محیط های دم کرده و باغچه ها خودداری کنند. آلرژی در بزرگسالان را می توان به صورت موثر درمان کرد. کودکانی که مبتلا به آلرژی هستند با افزایش سن بهتر خواهند شد.

بیماری قارچی آسپرژیلوزیس

آلرژی چیست؟

آلرژی به معنی واکنش بدن نسبت به موادی است که به خودی خود مضر نمی باشند اما سیستم ایمنی بدن نسبت به آن ها واکنش نشان می دهد و این واکنش می تواند علائم و بیماری هایی در فرد مستعد ایجاد کند که در نهایت ممکن است خسارات جبران ناپذیر به بار آورد و گاهی حتی منجر به مرگ فرد می  گردد. از علائم آلرژی می توان به آب ریزش از بینی، خارش چشم ها و ایجاد کهیر پوستی اشاره کرد.

در موارد حادتر می تواند حس بویایی، بینایی، چشایی و لامسه را تحریک کند. گاهی موجب ناتوانی و حتی مرگ می شود. آلرژی زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن بسیار حساس باشد و نسبت به هر ماده ای از خود واکنش نشان دهد حتی اگر این مواد بی ضرر باشند. آلرژی بسیار گسترده شده است و در انگلستان از هر 4 نفر، یک نفر در طول زندگی خود آلرژی را تجربه خواهند کرد. هر ساله 5 درصد به تعداد افراد مبتلا به آلرژی اضافه می گردد که نیمی از این تعداد کودکان می باشند.

عوامل ایجاد کننده آلرژی

آلرژی به دلیل وجود مواد آلرژی زا در طبیعت ایجاد می گردد. البته هر ماده ای می تواند برای هر فردی حساسیت زا باشد. مواد حساسیت زا شامل پروتئین می باشند که اغلب توسط مصرف غذاهایی مانند گوشت وارد بدن ما  می شوند. در حقیقت مواد حساسیت زا، موادی آلی هستند که حاوی اکسیژن، هیدروژن و نیتروژن می باشند که این عناصر بخش مهمی از بدن موجواد زنده را تشکیل می دهند.

رایج ترین مواد حساسیت زا عبارتند از:

گرده درخت ها و چمن ها، گرد و خاک خانه ها، گل، حیوانات خانگی مانند گربه و سگ، حشرات مانند زنبور، مواد شیمیایی و شوینده های خانگی، داروها و غذاهایی مانند شیر و تخم مرغ. غذاهایی مانند مغز ها، میوه ها و لاتکس به میزان کمتری ایجاد آلرژی خواهند کرد. از جمله مواد حساسیت زا می توان به برخی از داروها اشاره کرد از جمله پنی سیلین.

آن دسته از موادی که ایجاد آلرژی می کنند باید به محض ورود به بدن پروتئین آن ها ایجاد اتصال کند. افرادی که مبتلا به آلرژی می باشند سیستم ایمنی بدن آن ها بر این باور است که این مواد حساسیت زا به بدن آن ها آسیب وارد می کند پس موادی خاص به نام آنتی بادی ترشح می کنند تا به این مواد حمله کنند. این اتفاق موجب می شود که دیگر سلول های خون میزان بیشتری مواد شیمیایی آزاد کنند ( از جمله هیستامین) که ترکیب این مواد با هم موجب ایجاد علائم آلرژی می گردد.

علائم رایج آلرژی عبارتند از:

عطسه، آبریزش از بینی، خارش چشم و گوش، سرگیجه شدید، سرفه، تنگی نفس، مشکلات سینوسی، ایجاد کهیر و مشکلات پوستی. باید توجه داشته باشید که تمام این علائم که به آن ها اشاره شد می توانند از علائم دیگر بیماری ها باشند.


بیشتر بدانید: عفونت گلو؛ علائم، تشخیص و درمان عفونت لوزه


در واقع برخی از این مواد خود یک بیماری محسوب می شوند. زمانی که آسم، اگزما، سردرد، بی حالی، از دست دادن قدرت تمرکز و حساسیت به غذاهای روزانه از جمله پنیر، ماهی و میوه ها بیش از حد تصور ایجاد شود، نشان دهنده نزدیک شدن فرد به آلرژی کامل می باشد.

بیماری قارچی آسپرژیلوزیس

تشخیص های متفاوتی از بیماری قارچی آسپرژیلوزیس ریوی

علائم کلنیکی متفاوتی وجود دارد و بسته به این علائم تشخیص های کلنیکی انجام می شود.

این شرایط عبارتند از:

  • آسم
  • سندروم دیسترسی تنفسی حاد
  • برونشکتازی
  • پنومونیلی ائوزینوفیلیک حاد
  • بیماری التهاب ریه حساس
  • گرانولوماتوزیس به همراه پلی آنتی ژن
  • دیگر موقعیت های ایجاد کننده عفونت در سیستم ایمنی بدن
  • سل
  • سارکوئیدوزیس

علائم بیماری قارچی آسپرژیلوزیس چیست؟

علائم آن می توانند از ملایم و خفیف تا سخت و مزمن تغییر کند و همه این موارد به نوع آسپرژیلوزیس مربوط می شود. بیماری قارچی آسپرژیلوزیس ریوی ممکن است هیچ علائمی از خود نشان ندهد به ویژه وقتی که در دوران ابتدایی آغاز خود باشد. از بیماری شدت پیدا کند علائم زیرا نشان خواهد داد:

  • سرفه، که گاهی با مخاط و خون همراه است.
  • سرگیجه
  • تب
  • درد در قفسه سینه
  • تنگی نفس

علائم بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی عبارت است از :

  • تب
  • لرز
  • تنگی نفس از جمله نفس های کوتاه
  • نارسایی های کبد و کلیه
  • شوک
  • سرفه های خونین یا خونریزی شدید ریه ها

مشکلاتی که بیماری قارچی آسپرژیلوزیس ریوی ایجاد خواهد کرد:

  • سرفه های حاوی مخاط یا خون
  • وخیم شدن آسم
  • تب
  • افزایش تولید مخاط
  • عدم توانایی تحمل ورزش یا آسم ناشی از ورزش

بسیاری از بیماران مبتلا به آسم یا فیبروز کیستیک علائم مشکلات تنفسی را تجربه خواهند کرد که این علائم با علائم آلرژی مشابه است بنابراین ممکن است که به تشخیص این بیماری ها در وهله اول مشکل به نظر برسد.  گاهی اوقات بدتر شدن علائمی نظیر سرفه و عطسه می تواند نشان دهنده این باشد که فرد مبتلا به آلرژی است.


بیشتر بدانید: درمان های خانگی آسم؛ مزایا و معایب درمان های خانگی آسم


اگر علائم آلرژی به گذر زمان درمان نشود و ریه دچار التهاب گردد، تخریب ریه ها و مسیر اصلی تنفسی ایجاد خواهد شد. واکنش های مداوم نسبت به مواد آلرژی زا می تواند به بافت ریه و تخریب مسیر تنفسی آسیب وارد کند و در این حالت فرد به برونشکتازی مبتلا شده است.

بیماری قارچی آسپرژیلوزیس

علائم پوستی بیماری قارچی آسپرژیلوزیس چیست؟

تغییرات پوستی از جمله نتایج انتشار عفونت ناشی از آسپرژیلوس در بیمارانی است که دارای سیستم ایمنی ضعیفی می باشند. تقریبا 5 تا 10 درصد از بیماران مبتلا به آسپرژیلوس تهاجمی دچار ضایعات پوستی خواهند شد. ضایعات پوستی حاوی یک یا چند پلاک و کهیر قرمز و بسیار خشن می باشند. ضایعات پوستی ممکن است که بدون درد و علامت باشند.

با به تکامل رسیدن ضایعات، تاول هایی پر از چرک و خون آن ها را پر خواهند کرد که در نهایت تبدیل به زخم یا سیاه زخم نکروتیک خواهند شد. ضایعات بیشتر در ناحیه های مانند باسن و سر ایجاد می شوند و اندازه های آن ها متفاوت خواهد بود. بیماری قارچی آسپرژیلوزیس اولیه پوستی به طور معمول در ناحیه ای که سوزن را برای تست خون وارد رگ می کنند ایجاد می شود.

  • پانسمان کردن ممکن است که ریسک ابتلا به بیماری قارچی آسپرژیلوزیس اولیه پوستی را افزایش دهد.
  • استفاده از تزریق های وریدی استروئیدی به منظور سرکوب مشکلات سیستم ایمنی می تواند موجب بیماری قارچی آسپرژیلوزیس پوستی گردد.
  • ضایعات اولیه پوستی ابتدا به صورت سلولیت آشکار می شوند، سپس به صورت زخم نیکروتیک تغییر شکل می دهند.

به چه میزان بیماری قارچی آسپرژیلوزیس در بین انسان ها رایج است؟

تخمین زده شده است که تا 10 درصد از انسان ها که مبتلا به فیبروز کیستیک یا آسم می باشند واکنش های آلرژیک بیماری قارچی آسپرژیلوزیس را تجربه کنند. تخمین زده شده است که تقریبا 2 درصد از افراد مبتلا به آسم و 2-15 درصد از بیماران مبتلا به فیبروز کیستیک دچار آسپرژیلوس برونکوپولومونری خواهند شد.

ساختار ریه ها

ریه ها درون قفسه سینه قرار گرفته اند که توسط دنده ها محافظت می شوند و اطراف آن ها را لایه ای نازک احاطه کرده است. لوله نای به دو قسمت مجزا تقسیم می شوند و از این طریق هر ریه دارای یک انشعاب از نای می باشند. هر کدام از این لوله ها که از نای به درون ریه وارد شده اند به انشعابات کوچکتری به نایژه تبدیل شده اند که در انتهای این نایژه ها کیسه های کوچک هوایی تعبیهه شده اند.

این کیسه های کوچک مکانی است که اکسیژن و دی اکسید کربن مبادله می شوند. فردی که مبتلا به آسم می باشد و از آلرژی آسپرژیلوس رنج می برد در ناحیه انشعاب نای به درون ریه خود دچار گرفتگی عضلانی هستند که همین امر موجب تنگی نفس و سرگیجه خواهد شد.

بیماری قارچی آسپرژیلوزیس

چه کسی مبتلا به بیماری قارچی آسپرژیلوزیس خواهد شد؟

انواع مختلف بیماری قارچی آسپرژیلوزیس می تواند بر گروه های مختلفی از انسان ها تاثیر بگذارد.

بیماری قارچی آسپرژیلوزیس برونکوپولومونری:

بیشتر در افرادی که مبتلا به آسم و فیبرو کیستیک هستند رخ می دهد.

آسپرژیلوماس:

معمولا بر افرادی که از دیگر بیماری های ریوی مانند سل رنج می برند تاثیر می گذارد. آسپرژیلوماس معمولا قارچ توپی نامیده می شود.

بیماری قارچی آسپرژیلوزیس مزمن ریوی:

معمولا در افرادی که به دیگر بیماری های ریوی مانند سل، بیماری انسداد مزمن ریوی یا سارکونیدوز مبتلا هستند رخ می دهد.

بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی:

این نوع از بیماری قارچی آسپرژیلوزیس افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند را تحت تاثیر قرار می دهد از جمله کسانی که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند می توان به افرادی که پیوند سلول بنیادی و پیوند عضو انجام داده اند، افرادی که تحت شیمی درمانی سرطان یا افرادی که دوز بالایی از کورتیکواستروئید مصرف می کنند اشاره کرد. بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی در افرادی که در بیمارستان به دلیل آنفولانزای شدید بستری شده اند مشاهده شده است.

افرادی که مبتلا به بیماری قارچی آسپرژیلوزیس می شوند چه باید بکنند؟

انسان ها با تنفس در محیطی که حاوی اسپور آسپرژیلوس می باشد به راحتی مبتلا به این بیماری خواهند شد. برخی از افراد هر روزه در محیطی تنفس می کنند که سرشار از اسپور آسپرژیلوس می باشد اما بیماری نمی شوند. با این وجود، افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا مبتلا به بیماری ریوی هستند بیشتر از بقیه در معرض خطر ابتلا به آسپرژیلوس می باشند.

چگونه می توان از ابتلا بیماری قارچی آسپرژیلوزیس جلوگیری کرد؟

تنفس در محیطی که حاوی اسپور آسپرژیلوس می باشند غیر قابل اجتناب می باشد زیرا قارچ ها یک عضو جدا نشدنی از محیط اطراف ما می باشند. برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، راه های زیادی برای کاهش ریسک توسعه عفونت مزمن آسپرژیلوس وجود دارد.

بیماری قارچی آسپرژیلوزیس

از خود در برابر محیط محافظت کنید

باید توجه داشته باشید که اگرچه این توصیه ها به شما پیشنهاد می شود اما به طور صد در صد نمی توان از آسپرژیلوس جلوگیری کرد:

از رفتن به محیطی که حاوی مقدار زیادی گرد و خاک می باشد خودداری کنید محیط هایی مانند مکان های ساخت و ساز. اگر نمی توانید از رفتن به این گونه محیط ها جلوگیری کنید، از ماسک های خاص تنفسی استفاده کنید.

از انجام فعالیت هایی که با گرد و خاک در ارتباط می باشند خودداری کنید از جمله مشاغلی مانند باغبانی. اگر این کار امکان پذیر نمی باشدموقع کار کفش، شلوار بلند و پیراهن بلند بپوشید.

پوشیدن دستکش وقتی که به موادی مانند خاک یا گل دست می زنید ضروری است.

برای کاهش ریسک ابتلا به عفونت پوست، جراحت های پوستی را به خوبی با آب و صابون تمیز کنید به ویژه اگر در تماس با گرد و خاک می باشند.

داروهای ضد قارچ

اگر خطر توسعه آسپرژیلوس تهاجمی در شما زیاد است به طور مثال اگر عمل پیوند عضو یا سلول بنیادی انجام داده اید، پزشک شما ممکن است که داروهایی برای جلوگیری از عفونت ناشی از آسپرژیلوس تجویز کند. دانشمندان هنوز در حال مطالعه بر روی این موضوع هستند که چه افرادی در معرض خطر بیشتر ابتلا به آسپرژیلوس می باشند و بهترین راه برای جلوگیری از عفونت قارچی چیست.

آزمایش‎های اولیه برای تشخیص عفونت

برخی از بیماران که در خطر هستند می توانند با آزمایش خون به راحتی از بیماری عفونی خون آگاه شوند. اگر این راه برای شما مناسب است می توانید در مورد آن با پزشک خود صحبت کنید.

آیا بیماری قارچی آسپرژیلوزیس مسری است؟

خیر. بیماری قارچی آسپرژیلوزیس نمی تواند قابل سرایت از انسانی به انسان دیگر یا از انسان به حیوان باشد.

عوارض بیماری قارچی آسپرژلیوزیس

بر اساس نوع عفونت، بیماری قارچی آسپرژیلوزیس می تواند مشکلات جدی ایجاد کند از جمله:

خونریزی

آسپرژیلوماس و آسپرژیلوس تهاجمی می تواند موجب مشکلات جدی و گاهی حتی خونریزی های کشنده در ریه ها گردد.

عفونت سیستمیک

جدی ترین عوارض آسپرژیلوس تهاجمی این است که عفونت به دیگر نقاط بدن فرد سرایت خواهد کرد به ویژه مغز، قلب و کلیه ها. آسپرژیلوس تهاجمی به سرعت در بدن منتشر می گردد و حتی ممکن است که زمینه برای مرگ فرد را مساعد کند.

بیماری قارچی آسپرژیلوزیس

منشا بیماری قارچی آسپرژلیوزیس

بیماری قارچی آسپرژیلوزیس در محیط اطراف فرد زندگی می کند، آسپرژیلوس نوعی قارچ است که موجب آسپرژیلوزیس می گردد و ابتلا به هر دو نوع داخلی و خارجی آن امری رایج است بنابراین انسان ها روزانه در حال تنفس اسپور این نوع قارچ می باشند. جلوگیری از تنفس در محیطی که دارای اسپور آسپرژیلوس می باشد به طور قطع کاری امکان ناپذیر است.

برای افرادی که سیستم ایمنی سالمی دارند، نفس کشیدن در این مکان ها ایرادی نخواهد داشت. با این وجود، افرادی که از سیستم ایمنی ضعیف بدن رنج می برند، تنفس کردن در محیطی که حاوی اسپور آسپرژیلوس می باشد می تواند موجب عفونت ریه ها یا سینوس ها گردد و بعد از آن به دیگر نقاط بدن گسترش یابد.

من نگران این هستم که آیا آسپرژیلوس در خانه من هم وجود دارد؟ آیا باید قارچ ها را آزمایش کرد تا نوع آن را تشخیص داد؟

خیر. به طور کلی، لازم نیست که آزمایشی انجام دهید تا متوجه شوید آیا گونه خاصی از قارچ در منزل شما رشد کرده است و نمونه برداری منظم از این قارچ را توصیه نمی کنند.

انواع بیماری قارچی آسپرژیلوزیس

تقریبا 180 نوع آسپرژیلوس وجود دارد اما کمتر از 40 نوع آن موجب ایجاد عفونت در انسان ها می گردد. آسپرژیلوس فامیگاتوس یکی از رایج ترین گونه‎های ایجاد کنند عفونت در انسان ها می باشد. دیگر گونه های رایج عبارتند از A فلاووس و A نایگر.

تشخیص بیماری قارچی آسپرژلیوزیس

تشخیص آسپرژیلوما یا آسپرژیلوس تهاجمی می تواند سخت باشد. آسپرژیلوس در تمام محیط ها وجود دارد اما تمیز دادن آن از بین بقیه قارچ ها در زیر میکروسکوپ کار سختی است. علائم بیماری قارچی آسپرژیلوزیس نیز شبیه به علائم دیگر مشکلات ریوی از جمله سل می باشد.

پزشک شما ممکن است که یک یا تعداد بیشتری آزمایش برای تشخیص عامل ایجاد کننده علائم بیماری در شما توصیه کند:

عکس برداری رادیولوژی

عکس برداری با اشعه ایکس یا سی تی اسکن که همان عکس برداری با اشعه ایکس می باشد منتها جزئیات بیشتری را نشان می دهد، می تواند توده های ایجاد شده در ریه ها ( آسپرژیلوما) را به خوبی علائم آسپرژیلوس تهاجمی و آلرژی آسپرژیلوسی نشان دهد.

آزمایش مخاط تنفسی

در این آزمایش، نمونه ای از مخاط برداشته می شود و سپس توسط رنگ آن را رنگ آمیزی می کنند و سپس وجود یا عدم وجود رشته های آسپرژیلوس را مورد بررسی قرار می دهند. نمونه کشت داده شده را در کنار محیط کشت های حاوی این قارچ قرار می دهند و آن ها را با هم مقایسه می کنند.

بیماری قارچی آسپرژیلوزیس

تست خون و بافت

تست پوست همانند تست مخاط و خون می تواند در تعیین و تایید آلرژی آسپرژیلوس کمک کننده باشد. برای تست پوست، مقدار کمی از آنتی ژن آسپرژیلوس را به قسمتی از پوست که آسیب دیده است تزریق می کنند. اگر تست خون آنتی بادی آن قارچ را داشته باشد، در ناحیه تزریق شده کهیر های قرمز و سختی ایجاد خواهد شد. تست خون به دنبال یافتن سطح بالایی از آنتی بادی های مشخصی می باشد که این موجب واکنش آلرژی خواهد شد.

نمونه برداری

در بیشتر موارد، مورد آزمایش قرار دادن نمونه از بافت ریه ها یا سینوس زیر میکروسکوپ ممکن است که برای تایید وجود آسپرژیلوس لازم باشد.

بیماری قارچی آسپرژیلوزیس چگونه درمان می شود؟

از گزینه های درمانی این بیماری می توان به کورتیکواستروئید های خوراکی، داروهای ضد قارچی و جراحی را نام برد.

داروهای کورتیکواستروئید خوراکی

داروهای جامد یا مایع ممکن است برای درمان آلرژی آسپرژیلوس تجویز شود. این داروها التهاب را کاهش می دهند و از ایجاد علائم تنفسی جلوگیری می کنند از جمله سرگیجه، سرفه و بدتر شدن شرایط. از جمله داروهای رایج که به صورت متداول مورد استفاده قرار می گیرند می توان به پردنیزون، پرردنیزولون و متیل پردنیزولون اشاره کرد.

داروهای ضد قارچی

این داروهای برای درمان آسپرژیلوس تهاجمی ریوی مورد استفاده قرار می گیرند. وریکونازول یکی از بهترین داروهای برای درمان آن است زیرا عوارض جانبی کمتری دارد و نسبت به دیگر داروها موثرتر می باشد. آمفوتریسین ب یا ایترازونازول نیز در درمان عفونت بسیار موثر می باشند. کاسپوفانجال معمولا زمانی که قارچ ها نسبت به دیگر داروهای ضد قارچ از خود مقاومت نشان می دهند تجویز می شود.

داروهای ضد قارچ گاهی به همراه کورتیکواستروئید های خوراکی تجویز می شوند وقتی که هدف درمان آسپرژیلوس برونکوپولمونری می باشد. ضد قارچ ها می توانند عوارض جانبی شدیدی در فرد ایجاد کنند از جمله آسیب به کلیه ها و کبد.

جراحی

جراحی در مواقعی که آسپرژیلوس وجود دارد و مشکلات جدی مثل خونریزی شدید برای فرد ایجاد کرده است، لازم می باشد. داروهای ضد قارچ های معمولا برای درمان آسپرژیلوما مفید نیست بنابراین جراحی پیشنهاد می گردد. آمبولیزاسیون ممکن است یک گزینه برای مسدود کردن مسیر جریان خون، که خون مورد نیاز قارچ‎ها را تامین می کنند، باشد. این روش موجب توقف خونریزی می گردد اما ممکن است که بعدتر شدت بیشتری پیدا کند.