بیماری گریوز چیست؟ + علل، علائم، نحوه تشخیص، درمان

بیماری گریوز یک اختلال خودایمنی است که سبب هیپرتیروئیدیسم یا پركارى غده تيروئيد می شود. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به تیروئید حمله می کند و سبب می شود که این غده، هورمون تیروئید را بیشتر از حد نیاز تولید کند. تیروئید، یک غده‌ کوچک و پروانه ای شکل است که در جلوی گردن قرار دارد. هورمون ‌های تیروئید، نحوه مصرف انرژی توسط بدن‌ را کنترل می ‌کنند، در نتیجه می توان گفت که تقریبا روی همه اندام های بدن (حتی بر نحوه ضربان قلب‌) تاثیر می گذارند. در این مقاله از بخش بیماری های دکتر سلام در مورد بیماری گریوز صحبت خواهیم کرد.

بیماری گریوز تا چه حد رایج است؟

بیماری گریوز، رایج ترین دلیل پرکاری تیروئید در ایالات متحده آمریکاست. این بیماری تقریبا یک نفر از هر ۲۰۰ نفر را تحت تاثیر قرار می دهد. اگر هیپرتیروئیدیسم درمان نشود می تواند سبب بروز مشکلات جدی برای قلب، استخوان‌ ها، عضلات، چرخه قاعدگی و باروری شود. هیپرتیروئیدیسم درمان نشده در طول دوران بارداری می ‌تواند منجر به مشکلات سلامتی برای مادر و جنین شود. بیماری گریوز، چشم‌ ها و پوست را نیز تحت تاثیر قرار می ‌دهد.

بیماری گریوز اغلب چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد؟

بیماری گریوز معمولا افراد بین ۳۰ تا ۵۰ سال را تحت تاثیر قرار می دهد، اما می تواند در هر سنی رخ دهد. این بیماری حدود هفت تا هشت برابر در میان زنان رایج تر از مردان است. اگر سایر اعضای خانواده‌ تان دچار بیماری گریوز باشند، احتمال این که خودتان نیز به آن مبتلا شوید افزایش می یابد.

افرادی که به سایر اختلالات خودایمنی دچارند نیز بیشتر از افراد بدون این اختلالات، در معرض ابتلا به بیماری گریوز‌ قرار دارند. اختلالاتی که با بیماری گریوز در ارتباطند عبارتند از:

آرتریت روماتوئید

اختلالی است که روی مفاصل و گاهی روی سایر سیستم ‌های بدن تاثیر می ‌گذارد.

کم خونی کشنده (کم خونی بدخیم یا کم‌ خونی پرنیشیوز):

اختلالی است که در اثر کمبود ویتامین B12 رخ می ‌دهد.

لوپوس

یک اختلال خودایمنی مزمن و طولانی مدت است که می تواند بسیاری از قسمت ‌های بدن را تحت تاثیر قرار دهد.

بیماری آدیسون

یک اختلال هورمونی است.

بیماری سلیاک

یک اختلال گوارشی است.

ویتیلیگو (لک و پیس)

اختلالی است که در آن، برخی از قسمت های پوست فاقد رنگدانه هستند.

چه مشکلات سلامتی دیگری به علت بیماری گریوز رخ می دهند؟

بیماری گریوز در صورت عدم درمان می‌ تواند سبب ایجاد مشکلات جدی برای سلامتی شود از جمله:

• ضربان نامنظم قلب که می‌ تواند منجر به شکل گیری لخته خون، سکته مغزی، نارسایی قلبی و یا سایر مشکلات مربوط به قلب شود.
• یک بیماری چشمی به نام افتالموپاتی گریوز یا اوربیتوپاتی گریوز (GO) که می ‌تواند موجب دوبینی، حساسیت به نور و چشم درد شود و به ندرت منجر به از دست دادن بینایی شود.
• شکننده و ضعیف شدن استخوان‌ ها و پوکی استخوان

آیا بیماری گریوز در طول بارداری مشکل بر انگیز است؟

در صورتی که سطح هورمون تیروئید فقط کمی بالا باشد، معمولا برای بارداری مشکلی ایجاد نمی ‌کند. اما موارد شدید پرکاری تیروئید در صورت عدم درمان می‌ توانند مادر و جنین را تحت تاثیر قرار دهند. اگر دچار بیماری گریوز هستید، اطمینان حاصل کنید که پیش از بارداری، پرکاری تیروئیدتان تحت کنترل است. پیش از بارداری بیشتر درباره دلایل، تشخیص و درمان پرکاری تیروئید در طول بارداری مطالعه کنید.

علائم بیماری گریوز چه هستند؟

ممکن است علائم رایج مربوط به هیپرتیروئیدیسم را داشته باشید. این علائم شامل این مواردند:

• ضربان تند و نامنظم قلب
• دفع مکرر مدفوع یا اسهال
• گواتر
• عدم تحمل گرما
• ناآرامی و تحریک پذیری
• خستگی و ضعف عضلات
• لرزش دست‌ ها
• مشکلات خواب
• کاهش وزن

در موارد نادر ممکن است که افراد دچار بیماری گریوز، ضخیم شدن و قرمزی پوست در قسمت ساق پا را تجربه کنند، اختلالی که به آن میگزدم پره تیبیال می ‌گویند. این اختلال پوستی معمولا خفیف و بدون درد است، اما می‌ تواند برای برخی افراد دردناک باشد. افتالموپاتی گریوز (GO) می تواند سبب فرورفتگی پلک چشم ها شود، به این معنی که پلک ها به سمت عقب کشیده می شوند. GO می تواند سبب متورم شدن چشم ها، دوبینی و ورم اطراف چشم ها نیز شود.

عوامل مخاطره آمیز بیماری گریوز

اگر چه هر کسی می تواند دچار بیماری گریوز شود اما یک سری عوامل خطر بروز این بیماری را افزایش می دهند. این عوامل مخاطره آمیز شامل این مواردند:

سابقه خانوادگی

از آن جایی که سابقه خانوادگی در بیماری گریوز یک عامل مخاطره آمیز شناخته شده است، احتمالا یک ژن یا چندین ژن هستند که می توانند فرد را در معرض این اختلال قرار دهند.

جنسیت

زنان بیش از مردان در معرض بیماری گریوز قرار دارند.

سن

گریوز معمولا در افراد زیر ۴۰ سال رخ می دهد.

سایر اختلالات خودایمنی

افراد با سایر اختلالات خودایمنی همچون دیابت نوع یک یا آرتریت روماتوئید بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.

استرس احساسی یا فیزیکی

حوادث پر استرس زندگی یا بیماری می توانند به عنوان محرک برای شروع بیماری گریوز در میان افرادی که از نظر ژنتیکی در معرض هستند، در نظر گرفته شوند.

بارداری

بارداری یا زایمان اخیر می توانند خطر بروز بیماری گریوز را افزایش دهند، خصوصا در میان زنانی که از نظر ژنتیکی در معرض این بیماری قرار دارند.

سیگار کشیدن

سیگار کشیدن می تواند سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار دهد و خطر بروز بیماری گریوز را افزایش دهد. افراد سیگاری که بیماری گریوز دارند در خطر بروز افتالموپاتی گریوز قرار دارند.

چه چیزی سبب بروز بیماری گریوز می شود؟

محققان هنوز مطمئن نیستند که چرا برخی از افراد دچار اختلالات خودایمنی نظیر بیماری گریوز می‌ شوند. این اختلالات ممکن است در نتیجه ترکیب عواملی نظیر ژن ها و محرک های بیرونی (همچون یک ویروس) رخ دهند.

در بیماری گریوز، سیستم ایمنی بدن نوعی از آنتی بادی به نام ایمونوگلوبولین‌ های تحریک کننده تیروئید (TSI) تولید می کند که به سلول‌ های تیروئید متصل می شوند. TSI همچون هورمون TSH عمل می کند. TSH هورمونی است که در غده هیپوفیز ساخته می شود و به تیروئید اعلام می کند که باید به چه میزان هورمون تیروئید تولید کند. TSI باعث می ‌شود که تیروئید، به میزان زیادی هورمون تیروئید تولید کند.

متخصصان چگونه بیماری گریوز را تشخیص می دهند؟

ممکن است که پزشک بر اساس علائم تان و نتیجه‌ معاینه‌ فیزیکی ‌تان به وجود بیماری گریوز شک کند. انجام یک یا چند آزمایش خون می‌ تواند تائید کند که هیپرتیروئیدیسم دارید و به وجود بیماری گریوز به عنوان علت آن اشاره کند.

سایر علائمی که نشان می ‌دهند علت پرکاری تیروئید می تواند بیماری گریوز باشد شامل این مواردند:

• بزرگ شدن تیروئید
• علائم بیماری گریوز چشم تقریبا در یک نفر از هر سه بیمار مبتلا به گریوز مشاهده می ‌شوند.
• سابقه‌ خانوادگی در مشکلات تیروئید یا سایر اختلالات خودایمنی

اگر تشخیص، نتایج قطعی ای فراهم نکند ممکن است که پزشک تست خون یا آزمایش های تصویر برداری بیشتری را انجام دهد تا تائید کند که بیماری گریوز علت پرکاری تیروئید است. آزمایش خون می تواند TSI را تشخیص دهد. البته در موارد خفیف بیماری گریوز، ممکن است که در خون تان TSI نشان داده نشود.

مرحله بعدی می ‌تواند یکی از آزمایش های تصویر برداری باشد که در آن از دوز کم و بی خطری از ید رادیواکتیو استفاده می‌ کنند. تیروئید، ید را از خون‌ جمع آوری می کند و از آن برای ساخت هورمون های تیروئید استفاده می‌ کند؛ به همین شکل، این غده ید رادیواکتیو را نیز جمع می کند.

آزمایش جذب ید رادیواکتیو

این تست میزان یدی که تیروئید از جریان خون جمع می ‌کند را اندازه گیری می‌ کند. اگر تیروئیدتان میزان بسیار زیادی ید جمع کند، ممکن است که دچار بیماری گریوز باشید.

اسکن تیروئید

این اسکن نشان می دهد که یدها چگونه و در چه قسمت هایی از تیروئید منتشر شده اند. در بیماری گریوز، تمام تیروئید درگیر است در نتیجه ید در سرتاسر غده‌ تیروئید مشاهده می‌ شود. اما در مواردی که هیپرتیروئیدیسم به دلایلی همچون ندول تيروئيد یا گره تيروئيد (برآمدگی کوچک در غده تیروئید) وجود دارد، یدها با الگوی متفاوتی دیده می ‌شوند.

گزینه های درمانی برای بیماری گریوز چه هستند؟

سه گزینه درمانی وجود دارد: درمان با دارو، درمان با ید رادیواکتیو، و جراحی تیروئید. درمان با ید رادیواکتیو، رایج ترین روش درمانی برای بیماری گریوز در ایالات متحده آمریکا است، اما امروزه پزشکان بیشتر از گذشته از دارو استفاده می کنند. بر اساس عواملی همچون سن، این که آیا باردارید یا نه، یا داشتن بیماری های دیگر، ممکن است که پزشک درمان خاصی را به شما توصیه کند و به شما کمک کند تصمیم بگیرید که کدام درمان مناسب تر است.

درمان با ید رادیواکتیو

برای درمان با ید رادیواکتیو، باید ید رادیواکتیو ۱۳۱ (l-131) را به صورت مایعات یا کپسول خوراکی مصرف کنید. l-131 وقتی در دوز بالاتری از دوز مصرفی برای آزمایش های تصویر برداری استفاده شود، به آرامی سلول های غده تیروئید که هورمون تیروئید تولید می کنند را از بین می برد. دوز l-131 مصرفی که برای پروسه درمان با ید رادیواکتیو استفاده می شود، سایر بافت های بدن را تحت تاثیر قرار نمی دهد.

اگر این اتفاق به ندرت رخ می دهد اما ممکن است نیاز باشد که به بیش از یک درمان یون رادیواکتیو نیاز باشد تا سطح هورمون ها به حد عادی برگردد. علاوه بر این، درمان با دارویی به نام بتابلاکر می تواند علائم تان را کنترل کند. تقریبا تمام افرادی که درمان ید رادیواکتیو را دریافت می کنند بعدها دچار هیپوتیروئیدیسم یا تیروئید کم کار می شوند، چون سلول های تیروئید که هورمون تولید می کنند از بین رفته اند.

البته درمان هیپوتیروئیدیسم آسان تر است و نسبت به هیپرتیروئیدیسم سبب بروز مشکلات کمتری می شود. افراد دچار هیپوتیروئیدیسم می توانند با مصرف روزانه داروهای تیروئید، به طور کامل این اختلال را کنترل کنند. پزشکان از درمان با یون رادیواکتیو برای درمان زنان باردار یا زنانی که شیر می دهند استفاده نمی کنند. ید رادیواکتیو می تواند به تیروئید جنین آسیب بزند و می تواند از شیر مادر به فرزندش منتقل شود.

داروها

بتابلاکرها

بتابلاکرها مانع از تولید هورمون تیروئید توسط غده تیروئید نمی شوند اما می توانند علائم تان را تا زمان شروع سایر درمان ها کاهش دهند. این داروها به سرعت عمل می کنند تا بسیاری از علائم هیپرتیروئیدیسم (نظیر لرز، ضربان تند قلب و ناآرامی) را کاهش دهند. خیلی از افراد در طول چندین ساعت دریافت بتابلاکرها احساس بهتری خواهند داشت.

داروهای ضد تیروئید

درمان ضد تیروئید ساده ترین راه برای درمان هیپرتیروئیدیسم است. داروهای ضد تیروئید سبب می شوند که غده تیروئید، هورمون تیروئید کمتری تولید کند. این داروها معمولا درمان دائمی محسوب نمی شوند اما در برخی افراد، تاثیرات آن ها تا مدت طولانی پس از قطع مصرف دارو دوام خواهد داشت. پزشکان اغلب از داروی ضد تیروئید “متی مازول” استفاده می کنند.

پزشکان معمولا زنان باردار و شیرده را با داروهای ضدتیروئید درمان می کنند، زیرا این درمان می تواند نسبت به سایر درمان ها برای جنین یا نوزاد بی خطرتر باشد. پزشکان در طول سه ماه اول بارداری از پروپیل تیواوراسیل بیشتر از متی مازول استفاده می کنند چون متی مازول می تواند به جنین آسیب بزند اگر چه این اتفاق به ندرت رخ می دهد. به علاوه به ندرت پروپیل تیواوراسیل می تواند روی جنین تاثیر بگذارد.

داشتن هیپرتیروئیدیسم کنترل نشده در طول بارداری ضرر زیادی برای جنین دارد. وقتی درمان با داروهای ضد تیروئید آغاز شد، سطح هورمون تیروئید برای چندین هفته یا چندین ماه به سطح عادی بر نمی گردد. میانگین کلی زمان درمان بین ۱۲ تا ۱۸ ماه است اما این درمان در افرادی که نمی خواهند برای درمان بیماری گریوز از ید رادیواکتیو یا جراحی استفاده کنند، می تواند سال های زیادی دوام داشته باشد.

داروهای ضد تیروئید می توانند سبب بروز عوارض جانبی در برخی از افراد شوند که از جمله آن ها می توان به این موارد اشاره کرد:

• واکنش‌ های آلرژیک مثلا دانه های پوستی و خارش
• کاهش تعداد گلبول ‌های سفید خون در بدن، که می ‌تواند سبب کاهش مقاومت بدن در برابر عفونت شود
• در موارد نادر نارسایی کبد

اگر هر یک از علائم زیر را داشتید فورا با پزشک‌ تماس بگیرید:

• تب
• گلو درد مداوم
• خستگی
• ضعف
• درد خسته کننده در شکم
• از دست دادن اشتها
• دانه های پوستی یا خارش پوست
• کبود شدن پوست به راحتی
• زرد شدن پوست یا قسمت سفیدی چشم که به آن زردی یا یرقان می ‌گویند.

جراحی تیروئید

کمترین درمان استفاده شده برای بیماری گریوز شامل جراحی برای برداشتن غده تیروئید است. گاهی پزشکان از جراحی برای درمان بیماران با گواتر بزرگ یا زنان بارداری استفاده می کنند که به داروهای ضد تیروئید آلرژی دارند یا هنگام مصرف این داروها عوارض جانبی را تجربه می کنند. قبل از جراحی، پزشک داروهای ضد تیروئید را تجویز می کند تا سطح هورمون های تیروئید را به سطح نرمالی برساند. این درمان مانع از بروز شرایطی می شود که به آن طوفان تیروئیدی می گویند.

بیشتر بدانید: علائم بیماری کم کاری تیروئید، ضعف و خستگی

طوفان تیروئیدی شامل تشدید ناگهانی علائم است که می تواند هنگامی رخ دهد که افراد دچار هیپرتیروئیدیسم بیهوشی عمومی دارند. بعد از جراحی برای برداشتن تیروئید، ممکن است دچار هیپوتیروئیدیسم شوید و تا آخر عمر مجبور باشید که به صورت روزانه داروی تیروئید مصرف کنید. بعد از جراحی، پزشک تان سطح هورمون های تیروئید را بررسی می کند و دوز مصرفی داروها را به میزان مورد نیاز تنظیم می کند.

افتالموپاتی گریوز (GO) چیست؟

افتالموپاتی گریوز (GO) اختلالی است که هنگامی رخ می دهد که سیستم ایمنی به عضلات و سایر بافت های اطراف چشم حمله می کند. نتیجه، التهاب و تجمع بافت و چربی پشت کاسه چشم است که سبب می شود کره چشم متورم شود. به ندرت التهاب به قدری شدید است که سبب فشردگی عصب اپتیک می شود. عصب اپتیک از چشم تا مغز ادامه دارد و فشردگی آن سبب از دست دادن بینایی می شود.

علائم بیماری گریوز GO

علاوه بر متورم شدن چشم ها، سایر علائم GO عبارتند از:

• خشکی و حساس شدن چشم ها
• پف بودن یا تو رفتن پلک چشم ها
• دوبینی
• حساسیت ب نور
• فشار یا درد در چشم ها
• مشکلات برای حرکت دادن چشم ها

حدود یک نفر از هر سه نفر دچار بیماری گریوز دچار GO خفیف می شوند و حدود ۵% از آن ها دچار GO شدید می شوند. این اختلال چشمی معمولا ۱ الی ۲ سال دوام دارد و معمولا به خودی خود بهبود پیدا می کند. GO می تواند قبل، حین یا بعد از شروع علائم هیپرتیروئیدیسم رخ دهد. گاهی مشکلات چشم بعد از بهبود بیماری گریوز رخ می دهند اما این اتفاق به ندرت می افتد. GO می تواند در افرادی که عملکرد عادی تیروئید دارند نیز رخ دهد. سیگار کشیدن سبب تشدید GO می شود.

درمان بیماری گریوز GO

اغلب مشکلات چشم ناشی از بیماری گریوز، بعد از درمان تیروئید بهبود پیدا نمی کنند، در نتیجه معمولا پزشکان این دو اختلال را جداگانه درمان می کنند. قطره چشم به رهایی از خشکی و حساسیت چشم کمک می کند، که رایج ترین علامت خفیف GO است. اگر درد و ورم رخ می دهد، ممکن است پزشک استروئیدهایی نظیر پردنیزون را تجویز کند. سایر داروهایی که پاسخ ایمنی بدن را کاهش می دهند (همچون ریتوکسیماب) نیز به رهایی از علائم کمک می کنند.

عینک های آفتابی به کاهش حساسیت به نور کمک می کنند. لنزهای برخی از عینک ها به کاهش دوبینی کمک می کنند. اگر پلک چشم پف کرده دارید، ممکن است پزشک به شما پیشنهاد دهد که در حالی که سرتان بالا قرار دارد بخوابید تا ورم را کاهش دهید. اگر پلک های چشم هایتان کاملا بسته نمی شود، سعی کنید که به آرامی آن ها را ببندید تا مانع از خشکی چشم ها شوید.

بیشتر بدانید: بیماری کم کاری تیروئید | علائم، درمان، رژیم غذایی

ممکن است که پزشک برای بهبود ورم چشم ها و اصلاح اختلال بینایی که به علت فشار روی عصب اپتیک ایجاد شده، جراحی را پیشنهاد دهد. پروسه ای به نام اوربیتال دکامپرشن (Orbital decompression) سبب بزرگ تر شدن کاسه چشم می شود و به چشم فضای کافی برای عقب رفتن و در موقعیت عادی قرار گرفتن را می دهد. جراحی پلک چشم می تواند پلک تو رفته چشم را به موقعیت عادی بازگرداند. به ندرت پزشکان بیماری گریوز را با پرتو درمانی عضلات و بافت های اطراف چشم درمان می کنند.

اگر بیماری گریوز دارید باید از مصرف چه مواد غذایی ای بپرهیزید؟

افرادی که بیماری گریوز دارند ممکن است که نسبت به عوارض جانبی مضر ید حساس شوند. مصرف مواد غذایی که به میزان زیادی حاوی ید هستند (نظیر کتانجک یا سایر انواع جلبک های دریایی) می تواند سبب بروز یا تشدید هیپرتیروئیدیسم شود. مصرف مکمل ید نیز می تواند تاثیر یکسانی داشته باشد.

درباره این که باید از مصرف چه مواد غذایی ای بپرهیزید با متخصص مشورت کنید و به او بگویید که آیا مکمل ید مصرف می کنید یا نه. به علاوه اگر شربت سرفه یا مولتی ویتامین مصرف می کنید این موضوع را با پزشک در میان بگذارید چون ممکن است حاوی ید باشند.

برنامه غذایی

مواد غذایی ای که اگر بیماری گریوز دارید باید به میزان بیشتری مصرف کنید عبارتند از:

توت ها

توت ها خصوصا توت سیاه، بلوبری و تمشک سرشار از آنتی اکسیدان هستند. این میوه ضد التهاب، چه به صورت تازه مصرف شود و چه یخ زده می تواند سیستم ایمنی بدن تان را قوی نگه دارد. بیماری گریوز یک اختلال خودایمنی است؛ به این معنا که سیستم ایمنی بدن تان به بافت های سالم بدن حمله می کند.

مصرف توت نمی تواند سبب پیشگیری از بروز بیماری گریوز شود اما به محافظت از سلامتی کمک می کند. تا حد امکان توت ارگانیک مصرف کنید تا احتمال قرار گرفتن در معرض افت کش یا کود را کاهش دهید، چون این موارد می توانند سیستم ایمنی بدن تان را به چالش بکشند. چه میزان توت باید مصرف کنید: روزانه یک سروینگ یا بیشتر.

فرآورده های لبنی

بیماری گریوز درمان نشده می تواند منجر به از دست دادن استخوان شود (که می تواند سبب پوکی استخوان شود)؛ اما هنگامی که بیماری گریوز درمان شد مصرف کلسیم بیشتر، به بازسازی و تقویت استخوان هایتان کمک می کند. از محصولات لبنی همچون پنیر، شیر و ماست، کلسیم استفاده کنید. اگر دچار عدم تحمل لاکتوز هستید، می توانید از محصولات لاکتید (Lactaid) یا قرص لاکتید استفاده کنید.

گزینه دیگر استفاده از مواد غذایی دارای کلسیم و ویتامین D (نظیر آبمیوه پرتقال، سویا، شیر بادام، غلات سبوس دار و برخی از انواع نان) است. چه میزان فرآورده های لبنی باید مصرف کنید: ۲-۳ سروینگ در روز

سبزیجات چلیپایی

سبزیجات چلیپایی همچون شابانک، بروکلی، گل کلم، جوانه بروکسل، تربچه و کلم پیچ به کاهش میزان هورمون تیروئیدی که غده تیروئید تولید می کند کمک می کنند اما تنها با مصرف بیشتر این سبزیجات نمی توان بیماری گریوز را درمان کرد. چه میزان سبزیجات چلیپایی باید مصرف کنید: روزانه ۱ سروینگ یا بیشتر

مواد غذایی حاوی ویتامین D

این ماده مغذی که از بسیاری از عملکردهای بدن پشتیبانی می کند، به داشتن سیستم ایمنی سالم و اطمینان از عملکرد درست سیستم عصبی و مغز کمک می کند. ویتامین D در تنظیم سطح انسولین و کمک به کنترل دیابت و سلامت قلبی عروقی نیز نقش مهمی ایفا می کند.

بسیاری از افراد نمی توانند ویتامین D مورد نیازشان را از مواد غذایی دریافت کنند، در نتیجه ممکن است که پزشک مصرف مکمل ویتامین D را به آن ها پیشنهاد دهد. چه میزان ویتامین D باید مصرف کنید: روزانه ۱ سروینگ یا بیشتر، بسته به این که آیا وضعیت ویتامین D بدن تان به اندازه است یا خیلی کم است.

پروتئین

مرغ، بوقلمون، حبوبات و مغزیجات منابع غنی از پروتئین در نظر گرفته می شود. پروتئین یک ماده مغذی ضروری است که به عضله سازی و انرژی دادن به بدن کمک می کند. از آن جایی که کاهش وزن از علائم رایج بیماری گریوز است، مصرف پروتئین کافی به حفظ حجم عضلات کمک می کند. دریافت پروتئین کافی، به ترمیم حجم عضلات بعد از درمان بیماری گریوز کمک می کند. چه میزان پروتئین باید مصرف کنید: یک سروینگ در هر وعده غذایی (۲-۳ اونس)

چربی

اسیدهای چرب امگا۳، اسیدهای چرب ضروری ای هستند که در سالمون و سایر ماهی ها، روغن زیتون و گردو یافت می شوند و به بدن این امکان را می دهند که سالم و قوی بماند. بدن به طور طبیعی این اسیدهای چرب را تولید نمی کند، پس باید آن ها را از مواد غذایی دریافت کنید. چه میزان چربی باید مصرف کنید: روزانه ۱ سروینگ یا بیشتر

هنگامی که بیماری گریوز دارید، مصرف چه مواد غذایی ای را باید محدود کنید

کافئین

مواد غذایی حاوی کافئین (همچون قهوه، چای و شکلات) می توانند سبب تشدید علائم بیماری گریوز (نظیر اضطراب، ناآرامی، ضربان تند قلب و کاهش وزن) شوند. اگر چه نیازی نیست که به طور کامل کافئین را از برنامه غذایی تان حذف کنید اما بهتر است از پزشک بپرسید که آیا به محدود کردن مصرف مواد غذایی حاوی کافئین نیازی هست یا نه. اگر از نوشیدن یک فنجان قهوه در صبح لذت می برید و احساس بدی ندارید، نیازی نیست که آن را حذف کنید.

آلرژن های غذایی

اگر آلرژی غذایی دارید (حتی یک آلرژی خفیف) برای کاهش عوارض جانبی، ممکن است از مصرف آن ماده غذایی بپرهیزید. تاثیراتی که برخی از آلرژن های غذایی روی بدن دارند شبیه علائم بیماری گریوز هستند، پس حذف آن ماده غذایی به تشخیص این که علائم بیماری گریوز چه هستند توسط پزشک کمک می کند. آلرژن های غذایی شامل محصولات لبنی، مواد غذایی ساخته شده از گندم (گلوتن)، سویا، ذرت و مغزیجات هستند.

یادآوری

کمی سبزیجات و میوه های تازه، پروتئین (مرغ، بوقلمون، ماهی، غذاهای دریایی، حبوبات و بقولات، مغزیجات، کره مغزیجات و حتی سویا)، غلات سبوس دار و چربی های سالم برای قلب (روغن زیتون) را به برنامه غذایی تان بیفزایید. مصرف کردن یا محدود کردن مواد غذایی، به تنهایی نمی تواند علائم بیماری گریوز را درمان کند. اما یک برنامه غذایی متعادل برای کمک به سالم ماندن و کاهش خطر بروز بیماری های مزمن ضروری است.

بیشتر بدانید: مصرف قرص‌های تیروئید برای لاغر شدن موجب پوکی استخوان می‌شود

مصرف گوشت قرمز در این برنامه غذایی چه جایگاهی دارد؟ این نکته تنها برای بیماری گریوز صدق نمی کند اما مصرف میزان زیاد گوشت قرمز با افزایش خطر بروز بیماری هایی از جمله سرطان سینه، سرطان پروستات، بیماری قلبی، دیابت، بیماری های کبد و کلیه، سکته و خطر بالای عفونت در ارتباط است. مصرف گوشت را به ۲.۵-۳ اونس در هفته کاهش دهید.

مصرف مکمل های خوراکی می تواند موثر باشد. اگر پزشک تان تشخیص داده که دچار کمبود مواد مغذی هستید، ویتامین D یکی از مواد مغذی است که اغلب در قالب مکمل نیاز است زیرا دریافت میزان کافی ویتامین D از برنامه غذایی دشوار است. اما قبل از شروع مصرف هر مکملی، حتما با پزشک هماهنگ کنید چون مصرف آن می تواند با سایر داروها تداخل داشته باشد. البته کلسیم هنگامی که به شکل قرص مصرف شود، نسبت به زمانی که مواد غذایی سرشار از کلسیم مصرف کنید، خیلی موثر نیست.

در آخر، از آن جایی که نیازهای غذایی هر کسی با دیگری متفاوت است (برای مثال افرادی که کلسترول بالا دارند، گیاهخواران و افراد حساس به گلوتن برنامه غذایی خاص خود را نیاز دارند) باید با پزشک مشورت کنید یا از او بخواهید که شما را به متخصص تغذیه ارجاع دهد. تا متخصص درباره تهیه برنامه غذایی که نیازهایتان را پاسخ دهد، آن چه نیاز دارید و چیزهایی که سبب تشدید علائم بیماری گریوز می شوند، شما را راهنمایی کند.

چشم انداز بیماری گریوز

با درمان درست، بیماری گریوز معمولا به خوبی به درمان پاسخ می دهد. حتما تمام جلسات ملاقات با پزشک را دنبال کنید، چون درمان تیروئید پرکار می تواند سبب تحریک تیروئید کم کار شود که از علائم آن می توان به از دست دادن انرژی ذهنی و جسمی، افزایش وزن و افسردگی اشاره کرد.

عوارض جانبی داروهای ضد تیروئید چه هستند؟

از عوارض جانبی متی مازول می توان به این موارد اشاره کرد:

• مدفوع سیاه و تیره
• درد قفسه سینه
• لرز
• سرفه
• تب
• دفع دردناک و دشوار ادرار
• تنگی نفس
• گلو درد
• زخم یا نقاط سفید روی لب ها یا در دهان
• ورم غدد
• خونریزی غیر معمول و کبودی
• خستگی غیر معمول یا ضعف

عوارض جانبی بتابلاکرها چه هستند؟

از عوارض جانبی رایج بتابلاکرها می توان به این موارد اشاره کرد:

• خستگی
• سرد بودن دست ها
• سردرد
• دل درد
• یبوست
• اسهال
• سرگیجه

درمان بحث برانگیز- درمان ثانویه؛ هدف قرار دادن غده تیروئید

برای بیش از ۵۰% از بیماران، این درمان عمل نمی کند. این روش شامل برداشتن غده تیروئید به روش جراحی یا از بین بردن غده با ید رادیواکتیو است. ید رادیواکتیو توسط غده تیروئید جذب می شود و در نتیجه سبب آسیب به غده و از بین رفتن آن می شود.

متاسفانه، به علت این که غده تیروئید برداشته شده یا از بین رفته، بیماران معمولا هیپوتیروئید می شوند، که این هدف جراحی یا ید رادیواکتیو است. این بیماران بعدها به جایگزینی هورمون تیروئید برای بقیه زندگی شان نیاز دارند.

خطرات ید رادیواکتیو و جراحی چه هستند؟

یکی از نواقص درمان با ید رادیواکتیو این حقیقت است که استفاده از این ید سب تشدید عوارض جانبی چشم که مربوط به بیماری گریوز هستند می شود. جراحی نیز خطراتی دارد (همچون آسیب به تارهای صوتی و غده پاراتیروئید). متاسفانه اکثر افرادی که درمان ید رادیواکتیو یا جراحی را دریافت می کنند، برای بقیه زندگی شان به دریافت داروهای جایگزین هورمون تیروئید نیاز دارند.

برای بسیاری از افراد این درمان ها خیلی دورتر از انتظارات شان است. خوشبختانه گزینه های دیگری وجود دارد که می توانید جایگزین این درمان های بحث برانگیز کنید.

سطح پادتن ها تا چه اندازه ای مهم است؟

مطالعه گسترده ای نشان داد که سطح بالای پادتن ها، بازگشت بیماری گریوز را پیش بینی می کند؛ پس بهتر است هر آن چه می توانیم انجام دهیم تا این پادتن ها را پایین بیاوریم. اگر چه هنوز هیچ آزمایشی در مقیاس بزرگ صورت نگرفته که نمونه آن به صورت تصادفی انتخاب شده باشد، اما بسیاری از متخصصان گزارش کرده اند که غربالگری و درمان عفونت، به میزان گسترده سبب توقف پروسه خودایمنی می شوند.

استنباط این موضوع ساده است که حذف رشد بیش از حد باکتری بیماری زا (همچون هلیکوباکتر پیلوری) می تواند خیلی موثر باشد. به یاد بسپارید که اختلال هاشیموتو و گریوز اختلالاتی ایمنی هستند، و عفونت سبب فعال شدن سیستم ایمنی می شود در نتیجه پاکسازی عفونت به سیستم ایمنی این امکان را می دهد که فعالیتش را کم کند.

باکتری هلیکوباکتر پیلوری سبب سوزش معده، زخم و التهاب می شود. خوشبختانه هلیکوباکتر پیلوری و بسیاری دیگر از عفونت ها می توانند با مصرف دوره ای از آنتی بیوتیک، بدون خطر حذف شوند. پس دلیل خوبی برای غربالگری و درمان این عفونت ها وجود دارد خصوصا هنگامی که می دانیم این عفونت ها رابطه قوی با اختلالات خودایمنی دارند. به علاوه تقریبا تمام عفونت ها سبب خستگی می شوند و درمان عفونت به بهبود سطح انرژی بیماران کمک می کند.

نشت روده

معمولا عفونت ها، سلامت روده را تحت تاثیر قرار می دهند. اما چرا این گونه است؟ بسیاری از عفونت ها می توانند در روده زندگی کنند، در نتیجه این موضوع نشان می دهد که عفونت نه تنها سبب تحریک بیشتر سیستم ایمنی بیش از حد فعال می شود بلکه به روده هم آسیب می زند. هلیکوباکتر پیلوری و یرسینیا دو مثال از این عفونت ها هستند.

چرا سلامت روده با تیروئید در ارتباط است؟ ارتباط میان این دو از طریق سیستم ایمنی است. برخی محققان گفته اند که ممکن نیست دچار خودایمنی شوید مگر این که اول روده آسیب ببیند.

اما چرا این گونه است؟ اگر چه به طور دقیق نمی دانیم که چرا این گونه است اما چندین فرضیه محتمل وجود دارند. محققان به این نتیجه رسیده اند که تمرکز چشمگیری از سلول های ایمنی در روده وجود دارد، حدود ۷۰% از سیستم ایمنی در روده متمرکز شده است. علت این موضوع این است که روده سد میان شما و دنیای بیرون است. به یاد بیاورید که موادی از دنیای بیرون می توانند از طریق روده وارد جریان خون شوند، در نتیجه به سلول های ایمنی در روده نیاز داریم.

وقتی دچار نشت روده شوید، سد روده به مواد خارجی زیادی اجازه ورود می دهد. این مواد خارجی می توانند باکتری، ویروس، قارچ، تکه های غذا، مواد شیمیایی و غیره باشند. وقتی مواد خارجی به میزان زیادی وارد خون شوند چه چیزی فرد را نجات می دهد؟ حدس بزنید، بله سلول های ایمنی! پس اگر پیش زمینه خودایمنی دارید و دچار نشت روده شده اید، زمینه برای ابتلا به اختلالات خودایمنی و به خصوص بیماری گریوز فراهم می شود.

فلور میکروبی روده (میکروفلور روده)

باکتری ها و قارچ های مفید در روده (بیشتر در کولون) زندگی می کنند. این باکتری ها و قارچ ها برای بیرون کردن باکتری، قارچ و سایر عفونت های بد (مضر) لازم هستند. علاوه بر این، برای پیشگیری از نشت روده نیز به آن ها نیاز است. آن ها به تجزیه مواد مغذی و افزایش جذب مواد مغذی نیز کمک می کنند. اما فلور میکروبی خوب (مفید)، تاثیر مستقیمی روی برخی از انواع مشخص خودایمنی دارد.

مطالعه ای که در سال ۲۰۱۲ منتشر شد اظهار کرد که تغییر در ساختار و عملکرد میکروبیوتای روده یکی از اصلی ترین دلایل تحریک اختلالات خودایمنی و یا خودالتهابی است. محققان ارتباطی قوی میان فلور روده و خودایمنی را کشف کرده اند، اگر چه متاسفانه این ارتباط به ندرت در اصول پزشکی ذکر شده است.

استرس

استرس سبب تحریک اختلالات زیادی می شود. استرس می تواند از طریق دو مکانیزم اصلی روی بیماری گریوز تاثیر بگذارد. اول از همه، استرس می تواند سیستم ایمنی را ضعیف کند و شما را بیشتر در معرض عفونت قرار دهد یا می تواند سبب تشدید عفونتی شود که دچار آن هستید. دوم، می دانیم که استرس سبب تغییر در توازن Th1/Th2 در سیستم ایمنی می شود. یکی از برجسته ترین تئوری های خودایمنی بیان می کند که تغییر در این توازن، زمینه را برای گسترش اختلالات خودایمنی مهیا می کند.

گلوتن

عدم تحمل گلوتن از طریق یک ژن یا چندین ژن با خودایمنی تیروئید و خصوصا بیماری گریوز، در ارتباط است. ژنی که آن را با نام ژن CTLA-4 می شناسند با بیماری گریوز در ارتباط است. مطالعه ای که در سال ۲۰۱۲ منتشر شد نشان داد که ۶۰% از بیماران دچار خودایمنی تیروئید (AIT) این ژن را داشتند، در حالی که تنها ۲۵% از افراد گروه سالم این ژن را داشتند. این یافته ها با عدم تحمل گلوتن چه ارتباطی دارند؟

در سال ۲۰۱۳ تحقیقی منتشر شد که نشان داد میان ژن CTLA-4 و بیماری سلیاک ارتباط وجود دارد. بیماری سلیاک بیشترین میزان عدم تحمل گلوتن است که یک فرد می تواند به آن دچار باشد. این یافته ها در سایر تحقیقات نیز تایید شدند.

سایر مطالعات روی بیماران هاشیموتو نشان دادند که یک برنامه غذایی عاری از گلوتن می تواند نیاز به مصرف دارو را کم کند و حملات خودایمنی را سرکوب کند. صرفنظر از ژن یا ژن های دخیل، اطلاعات بصری به طور واضح نشان می دهند که افراد دچار بیماری سلیاک به میزان زیاد در معرض بیماری خودایمنی تیروئید قرار دارند (گریوز و هاشیموتو).

البته باید این نکته را ذکر کرد که افراد زیادی بیماری سلیاک ندارند اما به عدم تحمل گلوتن دچارند. مطالعات بالینی اخیر از این ایده که برنامه غذایی عاری از گلوتن برای افراد دچار عدم تحمل گلوتن موثر است، حمایت می کنند.

ویتامین D

ویتامین D در حال بیشتر پذیرفته شدن است، زیرا این ویتامین کم و بیش به مقابله با خودایمنی کمک می کند. بگذارید نگاهی به برخی از جزئیات بیندازیم. تحقیقی که در سال ۲۰۱۲ صورت گرفت نشان داد افرادی که پس از دریافت درمان گریوز، دوباره بازگشت این بیماری را تجربه کردند، سطح پایینی از ویتامین D داشتند؛ در حالی که افرادی که بازگشت این بیماری را تجربه نکردند، میزان زیادی از ویتامین D داشتند.

سایر مطالعات نشان دادند که خودایمنی می تواند به علت نقص در گیرنده ویتامین D رخ دهد، در نتیجه از تاثیر ویتامین D در بدن می کاهد. تحقیقی که در سال ۲۰۱۳ صورت گرفت نشان داد که نقص در گیرنده ویتامین D بیماران را در معرض خودایمنی تیروئید (اختلال هاشیموتو) قرار می دهد. در همین راستا، برخی از عفونت های ویروسی خاص گیرنده ویتامین D را مسدود می کنند و این مکانیزم دیگری است که از طریق آن عفونت های مزمن سبب خودایمنی می شوند.

اسیدهای چرب امگا۳

دریافت اسیدهای چرب امگا۳ از مکمل ها و مواد غذایی اهمیت زیادی دارد زیرا میزان آن ها در برنامه غذایی ملت های صنعتی کم است. اسیدهای چرب امگا۳ عملکردهای گوناگونی دارند، مهم ترین عملکرد آن ها در خصوص خودایمنی تاثیر آن ها روی التهاب است. هر سلولی در بدن، پوششی اطراف خود دارد که به آن غشاء سلولی می گویند. غشاء سلولی از اسیدهای چرب ساخته شده است.

اگر غشاء سلولی از امگا۶ زیادی ساخته شده و به میزان کافی اسیدهای چرب امگا۳ ندارد، سلول بیشتر در معرض التهاب قرار دارد. افزایش مصرف امگا۳، تعادل را به غشاء سلولی بر می گرداند و کمتر شما را در معرض التهاب و خودایمنی قرار می دهد. التهاب با خودایمنی چه ارتباطی دارد؟ به یاد بیاورید که یکی از نشانه های خودایمنی، پاسخ ایمنی افراطی است. بدن با فرستادن گلبول های سفید خون سبب بروز پاسخ ایمنی می شود.

این گلبول ها با التهاب، مواد خارجی را مورد هدف قرار می دهند تا آن ها را از بین ببرند. این پاسخ هنگامی که کنترل شده است مفید است اما در افرادی که دچار خودایمنی هستند، این پروسه از کنترل خارج می شود. داشتن سطح مناسب اسیدهای چرب امگا۳ همچون گرفتن گلوله از اسلحه سیستم ایمنی و پیشگیری از این است که سیستم ایمنی از کنترل خارج شود. حتما به خاطر بسپارید که در مصرف اسیدهای چرب امگا۳ هم باید تعادل را رعایت کنید و مصرف بیش از حد آن ها سبب بروز مشکلات دیگری می شود.

تحقیقات زیادی در دسترس هستند که نشان دهنده مزایای اسیدهای چرب امگا۳ روی سلامتی هستند. برای مثال یک مطالعه که در خصوص تاثیر اسیدهای چرب امگا۳ روی خودایمنی صورت گرفت نشان داد که افزایش دریافت روزانه n-3 FA از شدت اختلالات خودایمنی می کاهد.