بزرگ‌ترین معادن سنگ آهن در آسیا

صنایع استراتژیک در تمام کشورهای جهان، وابستگی بالایی به آهن و محصولات تولید شده از آن دارند. صنعت خودرو و ساختمان را می‌توان با اختلاف بزرگترین مشتریان این محصولات دانست. البته صنایع دیگر از جمله پتروشیمی، ماشین آلات صنعتی و صنایع نظامی را نمی‌توان از این لیست حذف کرد و نباید اهمیت آنها را در اقتصاد کشور ناچیز دانست. همین موضوع شناخت پتانسیل‌ها موجود در هر منطقه را بسیار با اهمیت می‌کند.

در این مقاله تصمیم داریم بزرگترین معادن سنگ آهن در آسیا را به شما معرفی کنیم و با تعیین نقش هر کدام در میان ذخایر جهان، نقش هر کشور را در این بازار گسترده روشن کنیم.

بیشترین استخراج سنگ آهن از کدام کشورهاست؟

با توجه به آمار منتشر شده در سایت آهن آنلاین (www.ahanonline.com) بعد از قاره استرالیا که در صدر جدول تولید آهن در جهان قرار دارد، بیشترین استخراج سنگ آهن از نظر وزنی مربوط به قاره آسیاست. همین موضوع باعث می‌شود کشورهای موجود در منطقه تاثیر بسیار زیادی بر بازار جهانی آهن و به دنبال آن صنایع مختلف داشته باشند. البته نباید فراموش کنید که تولید سنگ آهن بالا به معنی تولید محصولات فولادی نیست. بسیاری از این کشورها تکنولوژی ساخت این محصولات را ندارند و به سمت خام فروشی می‌روند.

از میان کشورهای آسیایی نیز کشورهایی چون هند، روسیه و کشورهای آسیای شرقی نسبت به کشورهای خاورمیانه در جایگاه بهتری قرار دارند که به صورت جزئی در ادامه به سهم هرکدام در این بازار استراتژیک خواهیم پرداخت.

البته باید در نظر داشته باشید در حال حاضر این بازار به خصوص در کشورمان دچار نوسانات بسیار زیادی است. در ادامه بزرگترین معادن سنگ آهن در آسیا را به شما معرفی خواهیم کرد.

۱-        معدن سنگ آهن چین

چین با وجود کارخانجات متعدد فولادسازی، از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد جهان است که البته مواد اولیه خود را تا همین اواخر از کشورهای دیگر نظیر ایران و روسیه وارد می‌کرد.

در پی افزایش قیمت‌های حمل و نقل و سنگ آهن و هم‌چنین کشف و بهره‌برداری از معادن سنگ آهن موجود در این کشور که باعث کوتاه شدن مسیر حمل و نقل سنگ آهن از معدن تا کارخانه شده و تا حد زیادی از هزینه‌ها می‌کاهد، چین اکتشاف معادن سنگ آهن بیشتر را در دستور کار خود قرار داد و امروز در رتبه اول آسیا قرار دارد.

این اقدامات به کاهش جهانی قیمت سنگ آهن منجر شد که طبعاً آن نیز می‌تواند بر کاهش قیمت محصولات آهنی مثل قیمت میلگرد  اثرگذار باشد.

۲-        معدن سنگ آهن هند

یک شرکت دولتی هندی به نام NMDC از جمله بزرگ‌ترین تولیدکنندگان سنگ آهن در جهان است.

۳-       معدن سنگ آهن روسیه

در کشور روسیه، برخلاف هند، معادن در اختیار بخش خصوصی‌اند؛ از جمله شرکت‌هایی چون متالواین‌وست، NLMK و…

از ویژگی‌هایی که این کشور را از نظر صنایع مربوط به آهن‌آلات خاص می‌سازد این است که روسیه علاوه بر آهن، در تولید فولاد نیز جایگاه خوبی دارد. نزدیک بودن محل تولید آهن و فولاد می‌تواند بر قیمت پروفیل اثر مطلوبی داشته باشد.

البته طی سال‌های گذشته، روسیه بیشتر آهن استخراج شده را به چین صادر کرده و چین از آن برای تولید فولاد استفاده می‌کرد. اما اخیراً چین با کشف معادن سنگ آهن خود، واردات سنگ آهن را کاهش داده و این امر باعث کاهش قیمت سنگ آهن روسیه شده است.

لیست معادن سنگ آهن ایران

۱-      معدن سنگ‌آهن گل گهر: معدن سنگ آهن گل گهر، واقع در استان کرمان، بزرگ‌ترین معدن سنگ آهن خاورمیانه بوده و دارای محصولات متنوعی از جمله گندله سنگ آهن، کنسانتره (کلوخه) و سنگ دانه‌بندی شده است.

۲-      سنگ‌آهن چادرملو: بزرگ‌ترین تولیدکننده کنسانتره سنگ آهن، واقع در کویر مرکزی ایران که عمر آن رو به پایان است.

۳-      معدن سنگ‌آهن چغارت: این معدن در بافق یزد واقع شده و از معادن تغذیه‌کننده ذوب آهن اصفهان بوده است.

نحوه اکتشاف معدن سنگ آهن (معادن سنگ آهن چگونه شناسایی می‌شوند؟)

وقتی شرایط بازار و شرایط جغرافیایی برای هزینه زمان و سرمایه لازم جهت کشف معدن سنگ آهن مناسب باشد، زمین‌شناسان جستجوهای اولیه را شروع می‌کنند.

۱-      جستجوهای اولیه

در جستجوهای اولیه، با توجه به شواهد ظاهری (هم‌چون پوشش گیاهی، رنگ، شکل هندسی، علم پیدایش و…) و نمونه‌برداری جهت آزمایش‌های ژئوفیزیکی و ژئوشیمیایی اقدام به پیگیری وجود سنگ آهن می‌کنند.

۲-      اکتشاف

بعد از اینکه وجود سنگ آهن در یک منطقه احراز شد، نوبت به مرحله اکتشاف می‌رسد. در این مرحله با توجه به محدوده گسترش سنگ آهن و عیار آن، ارزش استخراج آهن سنجیده می‌شود و در صورت معنادار بودن مقادیر، نواحی گسترش سنگ آهن که در مرحله اول تعیین شده‌اند مورد بهره‌برداری قرار خواهند گرفت.

اکتشاف معدن سنگ آهن در ایران

خوشبختانه ایران با اینکه در آسیا از جایگاه چندان مطلوبی برخوردار نیست، اما در میان کشورهای خاورمیانه از نظر سنگ آهن غنی است. این مسئله می‌تواند قیمت تیرآهن در ایران را نسبت به سایر کشورهای خاورمیانه کاهش دهد. سنگ آهن ایران در جایگاه دهم دنیا و چهارم آسیا قرار دارد.

در تابستان سال گذشته (سال ۹۸) معدن سنگ آهن هرمزگان کشف و به بهره‌برداری رسید. برای میسر شدن دسترسی به این معدن، پنج میلیون تن آوار از روی زمین برداشته و یک جاده هشت کیلومتری منتهی به آن کشیده شد. این‌ها علاوه بر آواربرداری‌ها و جاده‌های داخلی معدن هستند.

البته باید توجه نمود، کشف معدن علاوه بر این هزینه‌ها، منجر به اشتغال‌زایی، ایجاد امکان صادرات یا حتی احداث کارخانه جهت بهره‌برداری از محصولات معدن و در نتیجه سود بیشتر و اشتغال‌زایی بیشتر خواهد شد.

مشخصات سنگ آهن

سنگ آهن در طبیعت بر اساس شیوه تشکیل آن دسته‌بندی می‌شود:

۱-      سنگ آهن رسوبی

۲-      سنگ آهن آتش‌فشانی یا هیدروترمال

۳-      سنگ آهن ناشی از حل شدن یا خارج شدن ناخالصی‌های سنگ و در نتیجه بالا رفتن عیار آهن آن

۴-      سنگ آهن ایجاد شده از تغییرات فیزیکی و شیمیایی بر روی کانسارهای سولفوری

سنگ آهن در کارخانه‌ها به سه شکل تولید می‌شوند که عبارت‌اند از:

۱-      سنگ آهن دانه‌بندی شده

۲-      سنگ آهن کنسانتره (کلوخه)

۳-      سنگ آهن گندله

باید توجه داشت که تمام کانی‌های حاوی آهن شاید قابل استفاده نباشند. برای مثال کانی‌های اکسیدی از انواع مناسب و قابل استفاده‌اند؛ این کانی‌ها را در کارخانه تغییر می‌دهند تا تبدیل به سنگ آهن گندله یا کلوخه شوند.

برخی سنگ آهن‌ها که عیار بالایی دارند برای تولید آهن و فولاد قابل استفاده نیستند؛ چراکه هرچه در آهن و فولاد میزان ناخالصی بیشتر باشد، محصول نهایی مقاومت بیشتری خواهد داشت. اما می‌توان از این نوع سنگ آهن در موارد دیگری بهره برد.

جمع بندی

همانطور که دراین مقاله ذکر شد، چین و روسیه با اختلاف بسیار زیاد در صدر جدول کشورهای آسیایی دارای معادن سنگ آهن قرار دارند. عظمت ذخایر این ۲ کشور به اندازه‌ای است که نه تنها در آسیا بلکه در جهان نیز قدرت بالایی در تعیین وضعیت این بازار دارند. چین و روسیه سابقه کنترل بازار در زمان افزایش قیمت سنگ آهن را در کارنامه خود دارند و دلیل آن را تنها در مالکیت بخش زیادی از کارخانه‌های تولید فولاد می‌توان دانست.

در مورد کشورمان نیز باید بدانید مخازن سنگ آهن به اندازه‌ای نیست که در قیمت‌های جهانی تاثیرگذار باشیم اما کفاف مصرف داخل را می‌دهند و صنعت ایران را از وابستگی به دیگر کشورها نجات می‌دهد. البته برای رسیدن به استقلال در این زمینه نیازمند تصمیمات دقیق و برنامه‌ریزی مطمئن هستیم که همت فعالان این بازار را می‌طلبد.