سوال مخاطب نی‌نی‌بان: 8 ماه است که به فرزندم شیر میدهم و شنیده بودم تا زمانی که شیرخوار شیرمادر میخورد قاعدگی‌ها شروع نمی‌شود.آیا شروع خونریزی در بنده طبیعی است؟ در مزه شیر تاثیر می‌گذارد؟ میزان آن را کم می‌کند؟
پاسخ دکتر اعظم‌السادات موسوی‌زاده، جراح و متخصص زنان، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران:
مادرها تا زمانی که نوزاد را تنها با شیر خود تغذیه میکنند و هنوز تغذیه تکمیلی شروع نشده است، پریود نمی‌شوند، اما در خانم‌هایی که فاصله شیردهی در آنها طولانی است و شاغل هستند، معمولا بعد از 6 ماهگی پریودها آغاز می‌شود و نامنظم است. این موضوع کاملا فیزیولوژیک و طبیعی است، اما نمی توان از آن به عنوان فرصتی برای پیشگیری طبیعی از بارداری استفاده کرد و خانم ها باید از ماه اول بعد از زایمان از یک روش جلوگیری استفاده کنند.
اگر خانمی تغذیه خوبی داشته باشد با آغاز پریود میزان شیر کم نمی‌شود، اما به هر حال در مقایسه با خانم‌هایی که پریود نمی‌شوند میزان شیر خانم‌هایی که پریود می‌شوند کمتر است. بر خلاف باور عموم هم که میگویند پریود شدن مادر روی طعم شیر او تاثیر می‌گذارد، باید گفت این موضوع از نظر علمی به اثبات نرسیده است.
مهمترین مطالب در این‌باره:
یکی از نگرانی‌های مادرانی که تازه صاحب فرزند شده اند آن است که عادت ماهیانه آنها چه زمانی به حالت قبل بر می‌گردد. شیر دادن به کودک از سینه و میزان شیردهی، مهمترین عامل در تعیین آن است که چه زمانی بدن چرخه قاعدگی و پریود را احیا نماید.
زمانبندی بدن هر فردی با دیگری متفاوت است و اینکه وضعیت شما نرمال است یا خیر به بدن و شرایط شما بستگی دارد. به همین دلیل زمانبندی که در ادامه ذکر شده است یک راهنمای تقریبی است.
اگر نگرانی دارید پزشک می‌تواند شما را راهنمایی کرده و وضعیت سلامتی شما را بررسی نماید.
به خاطر داشته باشید که بدن شما اولین تخمک بعد از زایمان را قبل از قاعدگی آزاد می‌کند. بنابراین اگر از روش‌های جلوگیری استفاده نمی‌کنید به محض داشتن رابطه جنسی و حتی قبل از اولین پریود ممکن است دوباره باردار شوید.
چه زمانی مادران شیرده اولین پریود بعد از زایمان را تجربه میکنند؟
شاید یکی از مزایای شیردهی به کودک، تاخیر در اولین پریود باشد. تا زمانی که روز و شب به کودک شیر می‌دهید ممکن است برگشت پریود شما بعد از زایمان خیلی طولانی شده و حتی تا 1 سال طول بکشد که به داروخانه برای خرید نوار بهداشتی مراجعه کرده و مثل قبل دوباره گرفتار درد پریود شوید!
سندروم پیش از قاعدگی (PMS) هم نخواهید داشت!
اگر خوش شانس باشید و کودک شما از همان ابتدای تولد شب‌ها می‌خوابد، پریود شما زودتر و معمولا بین 3 تا 8 ماه آینده احیا می‌شود. اگر در ماه‌های اول تولد نوزاد به هر دلیلی شیردهی از سینه را متوقف کرده و به بچه شیر خشک می‌دهید پریود زودتر آغاز می‌شود.
به عبارت دیگر هر چه شیردهی به بچه بیشتر باشد پریود دیرتر بر می‌گردد.
چه زمانی مادرانی که به کودک شیر خشک می‌دهند اولین پریود بعد از زایمان را تجربه میکنند؟
اگر از همان ابتدای به دنیا آمدن نوزاد به او شیر خشک داده‌اید قاعدگی در 2 تا 3 ماه بعد از زایمان آغاز خواهد شد.
تغییر عادات پریود یا قاعدگی پس از زایمان بسیار رایج است. در حالی که شدت خونریزی برخی زنان بیشتر و درد ناشی از قاعدگی شدیدتر می شود، خونریزی پریود در دیگر زنان کمتر شده و درد به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.
در ماه های پس از زایمان، ممکن است عادات ماهیانه یا همان پریود نامنظم باشد اما در طی زمان به حالت طبیعی باز می گردد.
هیچ راهی برای پیش بینی این مورد وجود ندارد که چگونه زایمان بر پریود مادران تاثیر خواهد گذاشت اما به طور کلی زنانی که از سینه خود به نوزادشان شیر می دهند معمولا مدت طولانی تری پریود نخواهند شد.
اولین پریود پس از زایمان چگونه است؟
بارداری و زایمان فشار زیادی را به بدن زنان وارد می آورد که موجب می شود که بهبودی کامل بدن مدتی زمان ببرد. هیچ حالت استانداردی برای پریود بعد از زایمان وجود ندارد اما معمولا چندین پریود اول متفاوت از زمان پیش از بارداری خواهند بود.
دلایل نامنظمی و عقب افتادن پریود بعد از زایمان
دلایل متعددی وجود دارد که چرا پریود بعد از زایمان نامنظم می شود یا عقب می افتد که شامل موارد زیر هستند:
- رحم برای برگشتن به اندازه طبیعی خود زمان لازم دارد
- میزان هورمون ها تغییر کرده اند
- شیردهی بر میزان هورمون ها تاثیر می گذارد
گاهی خونریزی قاعدگی پس از زایمان شدیدتر از قبل از زایمان است. گاهی رنگ خون پریود نسبت به قبل متفاوت است و لخته های بیشتری نسبت به قبل وجود دارد و درد شدید قاعدگی محسوس است.
اغلب زنان در طی زمان به حالت پریود قبلی خود باز می گردند.
شروع پریود بعد از زایمان
زنانی که از سینه خود به نوزادشان شیر نمی دهند یا این کار را به طور مرتب انجام نمی دهند، پریودشان به سرعت باز خواهد گشت.
تحقیقات نشان داده است که اولین پریود بعد از زایمان معمولا بین 45 تا 94 روز پس از زایمان رخ می دهد و میانگین وقوع اولین پریود پس از زایمان معمولا 74 روز بعد است.
عامل اصلی تاثیر گذار بر شروع پریود بعد از زایمان، تخمک گذاری است. اندازه گیری روزمره دمای پایه بدن می تواند به تشخیص زمان تخمک گذاری کمک کند.
نامنظمی پریود بعد از زایمان
به خصوص در ماه های اولیه پس از زایمان، داشتن پریودهای نامنظم عادی است. زنانی که به نوزاد خود شیر می دهند بیشتر دچار نامنظمی پریود می شوند زیرا هورمون هایی که موجب شیردهی می شوند می توانند موجب تاخیر در تخمک گذاری و نامنظم شدن تخمک گذاری شوند.
حتی در زنانی که شیردهی نمی کنند، پریودها ممکن است نامنظم باشند زیرا بدن برای بهبودی پس از بارداری و زایمان به زمان نیاز دارد. در طی زمان، قاعدگی به روال معمول خود باز خواهد گشت.
روش های طبیعی برای منظم کردن پریود بعد از زایمان
اگر چه نامنظمی پریود بعد از زایمان طبیعی است، با رعایت نکات زیر می توانید سریع تر از معمول به نظم طبیعی پریود خود بازگردید.
حواستان به رژیم غذایی تان باشد: سعی کنید رژیم غذایی سالمی بخورید و از غذاهای فست فود و فراوری شده مانند سوسیس و کالباس دوری کنید.
روی کافی مصرف کنید: کمبود روی می تواند تخمک گذاری را مختل کند. میزان کافی روی نقش مهمی در تخمک گذاری سالم دارد. همچنین میزان کافی روی می تواند مانع دردهای قاعدگی نیز شود. از پزشکتان بخواهید که مکمل حاوی روی برایتان تجویز کند.
منیزیم کافی مصرف کنید: منیزیم برای سلامت دستگاه تولید مثل زنان ضروری است. در طی بارداری پزشک منیزیم را برای پیشگیری از زایمان زودرس و جلوگیری از مسومیت حاملگی تجویز می کند اما منیزیم نقشی مهمی در چرخه قاعدگی نیز دارد.
منیزیم می تواند علائم PMS یا سندرم پیش قاعدگی مانند کمر در یا درد زیر شکم را کاهش دهد.
از استرس خود بکاهید: سعی کنید تمرینات ریلکسیشن، یوگا و مدیتیشین را تمرین کنید تا استرس خود را تا حد ممکن کاهش دهید. استرس تاثیر زیادی بر نظم چرخه قاعدگی دارد.
قطع شیردهی و پریود
هنگامی که پریود شما باز می گردد، ممکن است متوجه تغییراتی در میزان شیر یا واکنش نوزادتان به شیرتان شوید. تغییرات هورمونی که موجب پریود شما می شوند، ممکن است بر شیر شما تاثیر بگذارند.
برای مثال ممکن است متوجه کاهش شیر خود شوید یا کودک شما کمتر بخواهد که از شیر شما بخورد. تغییرات هورمونی می توانند بر ترکیبات شیر و مزه آن تاثیر بگذارند.
این تغییرات معمولا بسیار اندک هستند و نباید بر توانایی شیردهی شما برکودکتان تاثیر بگذارند. در صورت مشاهده این موارد بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
اگر دچار هر یک از علائم زیر شدید، حتما باید به پزشک مراجعه کنید
- خیس شدن بیش از یک نوار بهداشتی در یک ساعت
- خونریزی با درد شدید و ناگهانی
- تب ناگهانی
- خونریزی پیوسته برای بیش از هفت روز
پریود طولانی بعد از زایمان
- لخته های خونی بزرگتر از یک توپ تنیس
- ترشحات بد بوی واژن
- دشواری در تنفس
- درد در هنگام تخلیه ادرار
- لکه بینی بین دو پریود
- قطع شدن پریود بعد از وقوع چندین پریود
در صورت مشاهده هر یک از این علائم حتما به پزشک مراجعه کنید زیرا این نشانه ها می توانند ناشی از عفونت باشند.
نکات نهایی درباره اولین پریود بعد از زایمان
بازگشت چرخه قاعدگی شما تنها یکی از بخش های بهبودی بدنتان و بازگشت آن به زمان قبل از بارداری است. در برخی از افراد، قاعدگی ممکن است به دلیل افزایش هورمون های مرتبط با شیردهی به تاخیر بیفتد.
شیردهی راهی برای پیشگیری از بارداری نیست و باید از روش های پیشگیری از بارداری مطمئنی مانند کاندوم یا داروهای ضد بارداری استفاده کنید.
اگر نشانه غیر عادی در اولین پریودتان دیدید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. خونریزی زیاد یا نشانه های عفونت را باید جدی بگیرید.
