نکات مهم درباره عکس رنگی از رحم بدون درد + فیلم!

براي بررسي علت تأخير باروري، بايد سلامت اندام­‌هاي توليد­مثل مورد ارزيابي قرار گيرند. يکي از روش­‌هاي تشخيصي که معمولاً براي بررسي رحم و لوله‌­هاي رحمي همراه با ساير آزمايش‌ها در ويزيت­‌هاي اوليه درخواست مي­‌شود، عکس رنگی رحم یا هيستروسالپنگوگرافي است.

با اين تست، پزشك از وضعيت داخلي رحم و لوله­‌هاي رحمي مطلع مي­‌گردد و با توجه به نتايج حاصل از تست، در مورد نحوه درمان تصميم خواهد گرفت.

عکس رنگی رحم روشي است که به‌منظور بررسي داخل رحم و لوله­‌هاي رحمي انجام مي­‌گيرد. انجام عکس رنگی رحم در ارزيابي ناباروري بسيار مهم است. در صورت انسداد لوله‌هاي رحمي و يا وجود چسبندگي رحم، شانس باروري کاهش مي­‌يابد.

 در اين روش با استفاده از اشعه x و ماده حاجب چسبندگي­‌هاي درون رحمي، پوليپ، فيبروم و برخي ديگر مشکلاتي که سبب انسداد لوله‌­ها و جلوگيري از لقاح تخمک و اسپرم مي­‌گردد، قابل تشخيص است. آزمايش ديگري که در اين راستا مفيد خواهد بود هيستروسونوگرافي مي‌باشد که با استفاده از سونوگرافي و تزريق محلولي خاص، ناهنجاري­‌هاي درون رحمي بررسي مي­‌شود. 

عکس رنگی رحم بدون درد هم ممکن است؟

 از مزایای بیهوشی در عکس رنگی رحم نبودن انقباضات عضلات لگن و کاهش مقاومت در برابر قرار دادن وسایل در داخل واژن میباشد که این امر موجب کاهش تعداد عکسهای گرفته شده (میزان اشعه دریافتی کمتر) و کاهش میزان داروی تزریق شده میشود. بعلاوه چون در مواردی ممکن است لوله های رحمی بر اثر اسپاسم ناشی از اضطراب و یا درد باز نشوند در حالت بیهوشی این اسپاسم از بین رفته و دارو راحتتر از لوله ها عبور میکند.

اعمال بیهوشی توسط پزشک متخصص بیهوشی صورت گرفته و این بیهوشی در حدی است که بیمار متوجه درد و ناراحتی های عکس رنگی رحم (HSG) نشود و نسبت به بیهوشی اعمال جراحی بسیار سبک تر میباشد.

این بیهوشی بی خطر بوده و با توجه به مراقبت های صورت گرفته هیچ گونه عوارضی ندارد.

ضمنا حضور همسر و یا محارم بیمار در موقع انجام عکس برداری با بیهوشی الزامی است.

 مراحل انجام عکس رنگی رحم

معمولاً عکس رنگي رحم توسط راديولوژيست انجام مي­‌شود و به­‌طور متوسط در حدود 30-10 دقيقه به طول مي‌انجامد. براي انجام اين تست، فرد بر روي تخت معاينه زنان قرار مي­‌گيرد. ابتدا پزشک يک اسپکولوم (وسيله‌اي براي معاينه داخلي زنان) در واژن قرار مي‌دهد. سپس لوله­­‌اي بسيار ظريف از درون دهانه رحم به داخل رحم وارد نموده تا از اين طريق ماده حاجب را به درون رحم و لوله­‌هاي رحمي تزريق نمايد. به‌طور طبيعي ماده حاجب بايد رحم و لوله­‌هاي رحمي را پر نمايد يعني هنگامي که در رحم و لوله­‌ها هيچ‌گونه انسداد و مشکلي وجود نداشته باشد ماده حاجب بعد از تزريق، فضاي داخل رحم و لوله­‌ها را به­‌طور يکنواخت پر خواهد کرد.  ولي در مورد انسداد لوله­‌اي ماده حاجب نمي­‌تواند تمام فضاي داخل رحم و لوله­‌ها را پر نمايد. 

بعد از تزريق، از رحم عکس‌برداري مي­‌شود. پزشک با بررسي عکس­‌ها مي‌­تواند وضعيت رحم و لوله­‌هاي رحمي را ارزيابي نمايد.

به‌­دليل انقباض عضلات رحم، بسياري از زنان احساس درد، به‌­خصوص در زمان تزريق ماده حاجب دارند، در مواردي­‌که لوله­‌هاي رحمي مسدود است، درد بيشتري احساس مي­‌شود. اگر قصد انجام عکس رنگی رحم بدون درد و با بیهوشی  را ندارید، مصرف داروهاي مسکن مانند ايبوبروفن مي­‌تواند در تسکين درد و ناراحتي موثر باشد.

لذا ممکن است 60-30 دقيقه قبل از انجام عکس رنگي، يک داروي مسکن جهت بيمار تجويز شود. به‌طورکلي برخی از زنان در حين انجام عکس رنگی رحم درد غیر قابل تحملی ندارند اما ممکن است مدتي پس از آن احساس درد و ناراحتي نمايند، بنابراين بهتر است در روز گرفتن عکس رنگي از رحم، يک نفر فرد را همراهي نمايد.

معمولاً اين روش عوارضي ندارد ولي عوارض نادر آن شامل: درد گذرا، عفونت، لکه‌بيني و يا خونريزي مي­‌باشد. در صورت تب و تداوم درد به مدت چند روز، بايد به پزشك اطلاع داده شود.  بهترين زمان انجام اين تست، پس از اتمام خونريزي قاعدگي و قبل از تخمک­‌گذاري است.

در موارد عفونت و التهاب لگني و خونريزي‌­هاي نامشخص واژينال، انجام اين تست ممنوع است و تا بهبودي کامل، فرد بايد از انجام اين تست خودداري نمايد. 

برای انجام هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم چه آمادگی لازم است؟
اگر سابقه آلرژی به رنگ اشعه ایکس را دارید و یا اگر اخیرا در حفره لگنی دچار عفونت شده اید، پزشک خود را مطلع سازید.

اگر احتمال بارداری وجود دارد پزشک خود را در جریان قرار دهید.

اگر پریودهای شما منظم است ترتیبی دهید تا آزمایش هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم در هفته بعد از پایان پریود انجام شود.

برخی پزشکان قبل از انجام هیستروسالپنگوگرافی یا Hysterosalpingogram تست هایی را به منظور بررسی عفونت لگنی انجام خواهند داد.

برخی پزشکان توصیه می کنند تا قبل از انجام آزمایش هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم از آنتی بیوتیک استفاده شود. در صورتی که رویکرد پزشک چنین باشد، داروهای آنتی بیوتیک را برای شما تجویز خواهد کرد.

شما برای انجام آزمایش هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم باید رضایت نامه ای را امضا کنید.

به هنگام انجام هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم چه اتفاقی خواهد افتاد؟
آزمایش هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم مبتنی بر اشعه ایکس می باشد. شما باید ابتدا روی تخت به کمر دراز بکشید و زانوهایتان را خم کنید به نحوی که پاهای شما روی رکاب های طرفین قرار بگیرد، درست همانند زمانی که برای معاینه لگن آماده می شوید. اغلب پزشکان با ایجاد فشار از داخل واژن و هم چنین وارد کردن فشار از ناحیه زیر شکم به طور همزمان و با کمک هر دو دست اندازه و شکل رحم را برآورد می کنند.

اسپکولوم (دستگاهی که قابلیت باز و بسته شدن دارد) مورد استفاده قرار می گیرد تا واژن باز شده و پزشک به این ترتیب می تواند داخل واژن را ببیند. شما ممکن است در این مرحله کمی احساس فشار یا درد داشته باشید.

واژن و رحم با استفاده از ترکیبی ضد عفونی کننده تمیز می شوند. از گیره ای کوچک برای ثابت نگه داشتن سرویکس یا رحم استفاده می شود تا رنگ بتواند وارد رحم شود. پزشک لوله پلاستیکی کوچکی را از طریق دهانه سرویکس وارد رحم می کند. بالونی کوچک که از هوا پر شده در یک طرف لوله قرار دارد. سپس اسپکولوم برداشته می شود اما لوله نازک در محل باقی می ماند. حدود 6 اینچ از لوله خارج از واژن باقی می ماند. در این زمان پزشک ممکن است موقعیت شما را تغییر دهد بنابراین ممکن است راحت تر دراز بکشید. مقدار اندکی رنگ اشعه ایکس (حدود یک قاشق) به واسطه لوله به داخل رحم تزریق می شود. چندین تصویر گرفته شده و تصاویر روی مانیتو نمایش داده می شود. پزشک ممکن است از شما بخواهد لگن خود را کمی تکان دهید تا تصویر واضح تری از رحم و لوله های فالوپ داشته باشد. در نهایت بالون از هوا تخلیه شده لوله به آرامی خارج می شود.

هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم چه عوارض یا خطراتی را در پی دارد؟
انجام هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم ممکن است با خونریزی اندک واژن و کرامپ لگن به مدت چند روز بعد از انجام آزمایش همراه باشد. اگر خونریزی سنگین به همراه تب و یا افزایش درد در ناحیه لگن داشتید باید با پزشک خود تماس بگیرید. برخی خانم ها ممکن است نسبت به ماده رنگی تزریق شده آلرژی داشته باشند. از عوارض عکس رنگی رحم، بروز عفونت می باشد که از هر 100 بیمار در 3 نفر اتفاق می افتد. اغلب پزشکان از رنگ محلول در آب استفاده می کنند این رنگ ها معمولا رحم را تحریک نمی کند.

در این روش از آن جایی که از اشعه ایکس استفاده می شود، فرد کمی در معرض تابش قرار دارد و تابش می تواند خطر ابتلا به سرطان را به دنبال داشته باشد، همچنین در صورتی که فرد باردار باشد می تواند به بروز نقص در جنین بیانجامد. مقدار تابش در این روش بسیار اندک است و احتمالا آسیبی را در پی ندارد. اما بسیار اهمیت دارد که به هنگام انجام هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم باردار نباشید.

بعد از انجام عکس رنگی رحم لازم است کار خاصی انجام شود؟
بعد از انجام تست هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم ممکن است 30 دقیقه تحت نظر باشید تا احتمال بروز واکنش های آلرژیک و یا خونریزی های ناراحت کننده در شما بررسی شود.

برای دریافت نتایج چقدر باید منتظر باشیم؟
اگر تست هیستروسالپنگوگرافی یا عکس رنگی رحم توسط پزشک انجام شود فورا بعد از انجام تست در جریان نتایج قرار خواهید گرفت. معمولا یک یا دو روز به طول می انجامد تا متخصص رادیولوژیست بتواند فیلم ها عکس رنگی از رحم را بازبینی کرده و گزارشی را به پزشک شما ارسال کند.

مزایای عکس رنگی بدون درد با بیهوشی

با توجه به اینکه عکسبرداری هیسترو سالپنگوگرافی (HSG یا عکس رنگی رحم) درگروهی از بانوان بادرد و ناراحتی همراه بوده و عده ای نیز از انجام آن در حالت بیداری به دلیل هراس و یا مسائل دیگر اجتناب میکنند، در بعضی از مراکز این امکان فراهم شده است.