مصرف رانیتیدین در بارداری

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: من در هفته 28 بارداریم ولی هنوز معده درد دارم. دکتر رفته ام برایم قرص رانیتیدین نوشته ولی بخاطر ترس استفاده نکرده ام. راهنماییم کنید لطفا.

پاسخ دکتر فرید محمدی، داروساز:
داروی رانیتیدین هیچ مشکل اثبات شده ای برای جنین ندارد. مخصوصا در سه ماهه دوم و سوم می توانید با خیال آسوده طبق دستور پزشک تان مصرف کنید و نگران عارضه ای روی جنین نباشید.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
درد همراه با مزه ترشی حس می شود که اصطلاحا به آن ترش کردن می گویند و گاهی نیز با آروغ زدن همراه است.
در دوران بارداری به علت افزایش سطح هورمون ها بویژه هورمون پروژسترون کارکرد دستگاه گوارش و هضم غذا با اختلال مواجه می شود. در نتیجه عضلات حلقوی که بین مری و معده قرار دارند شل شده و مانع حرکت اسیدهای معده به سمت بالا می شوند.
درد معده در دوران حاملگی با علائمی مانند: درد شدید در ناحیه معده، احساس تنگی نفس، اختلال در بلع، سرفه و گرفتگی صدا، درد شدید در ناحیه قفسه سینه، طعم ترش در دهان، سوزش گلو و افزایش ترشح بزاق همراه است.

درمان معده درد در بارداری
مشکل معده درد در دوران بارداری تا پایان این دوره همراه زنان است. روش هایی برای تسکین این درد وجود دارد که مهمترین آنها مربوط به کنترل رژیم غذایی است.
استفاده از غذاهای چرب، تند، فست فودی و دیر هضم باعث آسیب به معده می شود. بهتر است که میزان غذای مصرفی در هر وعده کمتر و از مصرف مایعات در طول خوردن غذا خودداری شود.
خوردن یک لیوان شیر قبل از خواب می تواند تا حد زیادی معده درد در بارداری را کنترل کند. همچنین توصیه می شود که بلافاصله بعد از خوردن غذا از دراز کشیدن خودداری کنید. بهتر است در موقع خواب شانه و سر را با چند بالش به سمت بالا نگه دارید.
تا حد امکان صاف بنشینید زیرا قوز کردن، خم شدن به طرف پایین و انداختن سر به سمت پایین رفلاکس و سوزش معده را تشدید می کند. لباس های تنگ باعث وارد شدن فشار بیشتری روی شکم و معده می شود بنابراین به زنان باردار توصیه می شود که همیشه از لباس هایی با الیاف نرم و سایز گشاد استفاده کنند.

نوع خطرناک درد معده در دوران بارداری
گاهی معده درد در بارداری منجر به مسمومیت خونی می شود که مشکلات جدی برای سلامتی زنان در این دوره به وجود می آورد. در دوران حاملگی فشار خون افت می کند و در برخی دیگر که بیماری قلبی دارند فشار خون بالا می رود.
کم و زیاد شدن فشار خون در این دوران روی کارکرد اندام های مختلف بدن مانند کبد، مغز و کلیه تاثیر می گذارد و مسمومیت خونی را نیز در پی دارد. این مسمومیت در بارداری معمولا با علائمی مانند اختلال بینایی، تورم صورت و درد شدید همراه است.

یک مادر باردار برای درد معده چه باید بکند؟
غذای کم، وعده‌‌ زیاد
زیاده روی در خوردن مواد غذایی موجب معده درد می‌شود. زمانی که شما باردار هستید، معده شما فضای کمتری برای گسترده شدن دارد. رژیم غذایی بارداری متعادل نه تنها معده درد شما را در کوتاه مدت، بلکه در طول بادرداری درمان می‌کند. زیرا اگر وزنتان بیش از وزن توصیه شده در زمان بارداری شود، باعث می‌شود که این وزن اضافی به شکم شما فشار آورد. سه وعده غذایی روزانه خود را به 6 وعده تقسیم کنید و در هر وعده کمتر از 1 ½ فنجان نخورید. هضم غذای کم برای بدن ساده‌تر است.
حذف غذاهای محرک
غذاهایی که موجب معده درد شما می‌شوند را شناسایی و آنها را از رژیم غذایی خود حذف کنید. معمولا این غذاها شامل غذاهای اسیدی مانند مرکبات و گوجه فرنگی، غذاهای چرب و سرخ شده، غذاهای تند، شکلات، قهوه و نوشابه‌های گازدار است.

 

مصرف مایعات
احتمال این که غذاهای مایع مشکلی برای معده به وجود آوردند، کم است زیرا آنها به سرعت از معده عبور می‌کنند. سوپ، اسموتی، ماست، میلک شیک، شیک‌های پروتئین و پودینگ‌ها انتخاب‌های خوبی هستند. به دنبال مایعاتی باشید که سرشار از پروتئین‌ هستند مانند شیر. غذاهای جامد را نیز زیاد بجویید تا تقریبا تبدیل به مایع شوند.
خواب کامل
برای این که از معده درد در شب خودداری کنید، حداقل تا 3 ساعت قبل از خواب، چیزی نخورید. هنگام خواب نیز اگر تا به حال روی پهلوی چپ خود نمی‌‌خوابیدید، حال امتحان کنید. در این حالت اسیدهای معده به سختی خود را به مری می‌رسانند.

درمان های خوراکی درد معده دوران بارداری
بعضی خوراکی ها مانند زنجبیل برای درمان معده درد در بارداری استفاده می شوند. زنجبیل با خواص ضد دردی که دارد درمانی موثر برای یبوست و رفع اسهال و استفراغ به کار می رود. می توانید از زنجبیل به عنوان دمنوش، در تهیه غذاها و یا همراه چای استفاده کنید. می توانید از ترکیب زنجبیل، نعناع و نمک برای تسکین درد معده استفاده کنید.
برای درمان معده درد می توانید یک قاشق عسل را در یک فنجان آب لیمو ترش تازه حل کرده و میل کنید. یکی از میوه های موثر در تقویت دستگاه گوارش انار است که می توانید آن را با فلفل و نمک مخلوط کرده و میل کنید.

درمان‌های خوراکی دیگر
از دیگر خوراکی های مفید برای درمان درد معده در دوران بارداری، بادام است. بادام قادر است مقدار اسید را کنترل کرده و در کاهش درد و جلوگیری از ضعف بدن نیز موثر است. از این رو توصیه می شود که زنان باردار روزانه تعداد 5 عدد بادام میل کنند.
رازیانه از درمان های موثر برای تسکین درد معده به شمار می رود. یک قاشق رازیانه را در یک لیوان آب بریزید و بگذارید تا چند ساعت بماند و بعد از گذشت چند ساعت این شربت را میل کنید.
آب نارگیل دارای خواص فراوانی است که می توان به تقویت دستگاه گوارش و خنثی کردن اسید معده اشاره کرد. سرکه سیب از دیگر داروهای طبیعی برای کاهش سطح اسید معده است. همچنین درمان موثر رفلاکس معده نیز به شمار می رود.
زنان باردار می توانند در طی روز دو قاشق سرکه سیب رقیق شده میل کنند. برای رقیق کردن کافیست دو برابر مقدار سرکه سیب به آن آب اضافه کنید.

درمان های دارویی
افرادی که دچار معده درد شدید در دوران بارداری می شوند بهتر است که به پزشک مراجعه کرده تا در صورت لزوم دارو مصرف کنند. ممکن است داروهایی مانند امپرازول، رانیتیدین و سایمتادین تجویز شود. مصرف این داروها در دوران بارداری ممنوعیتی ندارد. همچنین استفاده از قرص های عصاره انبه برای درمان معده درد در بارداری مفید است.

دلایل ایجاد سوزش سرمعده در دوران بارداری
در طی فرآیند معمولی هضم، غذا از مری به سمت معده می رود، در این بین غذا از بخش ماهیچه ای در انتهای مری به نام اسنفکتر نیز می گذرد و سپس وارد معده می شود. در واقع اسفنکتر دریچه ی ورود غذا به معده است.
هنگام غذا خوردن این دریچه باز می شود و غذا می تواند وارد معده شود، پس از آن، اسفنکتر بسته می شود تا اسید معده به سمت مری برگشت نکند. وقتی به سوزش سرمعده یا «ریفلاکس معده» مبتلا می شوید، در واقع اسفنکتر کاملاً بسته نمی شود و مقداری اسید به سمت مری برمی گردد.
برگشت اسید ممکن است سبب درد و سوزش در ناحیه قفسه سینه شود. در دوران باردای، هورمون هایی در بدن ترشح می شوند که ممکن است سبب شل شدن ماهیچه ی اسفنکتر شوند. در نتیجه مقداری اسید به مری بازمی گردد، به ویژه وقتی غذا زیاد می خورید یا در حالت خوابیده قرارمی گیرید.
علاوه بر این، با بزرگ شدن جنین در ماه های هفتم به بعد، رحم فشار بیشتری به معده وارد می کند. همین فشار نیز ممکن است سبب برگشت اسید معده به مری شود.

مقابله با سوزش سر دل
- به جای ۳ وعده غذایی حجیم، وعده های غذایی کوچک و متناوب بخورید.
- آرام و با طمانینه غذا بخورید.
- از خوردن هر گونه غذای سرخ شده، پر ادویه و هر گونه غذایی که به شل شدن دریچه انتهای مری کمک کند و احتمال سوزش سر دل را بالا ببرد، پرهیز کنید.
- غذاهای چرب را کلا کنار بگذارید.
- کافئین نخورید.

 

- نوشابه های گاز دار نخورید.
- سرکه و انواع سس های حاوی سرکه را کنار بگذارید.
- شکلات و کافئین هم موادی محرکند و از خوردن آن ها هم بپرهیزید.
- خوراکی های اسیدی از قبیل انواع آب میوه ها، مرکبات، گوجه فرنگی، پاستیل و لواشک را فعلا فراموش کنید.
- فرآورده های گوشتی (سوسیس، کالباس، ناگت، همبرگر و…) و خوراکی های نعنایی هم سبب تحریک سوزش می شوند.
- حین خوردن غذا از نوشیدن حجم زیاد مایعات خودداری کنید اما یادتان باشد در طول بارداری تان باید روزانه ۱۰- ۸ لیوان آب را بین و عد های غذایی بنوشید.
- بعد از غذا آدامس بجوید تا ترشح بزاق تان بیشتر شود؛ بزاق اسید معده را خنثی می کند.
- مشکل تان را با متخصص معالج تان در میان بگذارید و از او بخواهید دارویی مناسب را برای تان تجویز کند.
- سیگار نکشید؛ دود سیگار نه تنها سبب جهش ژنتیک می شود بلکه اسید معده را هم افزایش می دهد.
- می توانید بعد از مشورت با متخصص زنان معالج تان بدون نیاز به نسخه داروهای آنتی اسید تهیه کنید این داروها حاوی منیزیم یا کلسیم هستند و بهتر است در مورد دارو با متخصص زنان مشورت کنید، زیرا برخی از آنتی اسیدها حاوی مقادیر بالای سدیم، آسپرین یا آلومینیوم هستند.
اگر هیچ یک از این روش ها موثر نبود پزشک معالج برای تان داروهای قوی تری را که برای دوران بارداری بی خطرند تجویز خواهد کرد.