در مورد آب آشامیدنی شهری و آب معدنی طبیعیو آب خالص و تفاوت هایی که با هم دارند شاید تا به حال اطلاعات خوانده و یا شنیده باشید. برای آشنایی با آب آشامیدنی شهری این بخش گهر را بخوانید. در ادامه در مورد تفاوت آب آشــــامیدنی شهری با آب معدنی طبیعی و آب خالص می خوانید.
تفاوت آب آشامیدنی شهری با آب معدنی طبیعی و آب خالص
آب آشامیدنی شهری
- آب شرب شهری یا آب لولهکشی چه محدودیتهایی دارد؟
متاسفانه بیشتر نگرانیها در رابطه با آب شهری یا لولهکشی به خاطر وجود احتمالی مواد جانبی آلی فرار هالوژندار یا «ارگانوهالوژنها» (OHs) است که هنگام روند گندزدایی یا کلرزنی در اثر واکنش کلر با موادآلی و ناخالصیهای موجود در آب بهوجود میآیند. مشکل دیگر سختی بیش از حد مجاز آب است که بر اثر وجود برخی از فلزات سنگین که غالبا به علت فرسودگی یا خوردگی در لولهها و شیرآلات داخل ساختمانها بروز میکند و ربطی هم به فرآیند تصفیه آب ندارد. از سوی دیگر با توجه به دخیل بودن چاهها در تامین آب شهری، این امکان وجود دارد که برخی از چاهها در بعضی مواقع و تحتشرایط خاصی در مجاورت فاضلابها، محل دفن زبالهها، دامداریها، کودها، مناطق زارعی و… قرار گیرد در این صورت احتمال آلودهشدن منابع آبی با میکروبهای بیماریزا یا حتی نیترات وجود دارد. در هر حال کیفیت آب لولهکشی برای مصارف شرب باید بهگونهای باشد که در زمان طولانی یا کوتاه مشکلی در سلامت مصرفکننده ایجاد نکند. بنابراین هر میزان سرمایهگذاری برای ارتقای کیفیت آب لولهکشی شهری و به صفر رساندن ترکیبهای آلی فرار هالوژندار یا دیگر مواد آلاینده در آب شهری با استفاده از تکنولوژیهای پیشرفته، مدبرانه خواهد بود و باعث بهبود و ارتقای سلامت جامعه و در نتیجه صرفهجوییهای نجومی در هزینههای دارو و درمان میشود.
- آیا همه ما باید در روز ۸ لیوان آب بنوشیم؟
بیشتر مردم با این نسخه عامیانه یعنی نوشیدن ۸ لیوان آب یا ۲ لیترآب در روز برای هر فرد از بزرگ تا کوچک آشنایی دارند و بسیاری هم ممکن است از آن تبعیت کنند. هر چند این توصیه ممکن است بهطور میانگین یا آماری برای کل جمعیت یک کشور کموبیش مصداق داشته باشد، ولی مسلما برای تکتک افراد جامعه درست نیست مثلا در ایالاتمتحده میزان مصرف آب شرب برای هر فرد در روز بهطور میانگین حدود ۲ لیتر است که این آمار باز هم بین زنان و مردان تفاوت دارد بهطوریکه مصرف غذاهای حاوی آب همراه مصرف آب شرب برای مردان بالای ۱۸ سال بهطور متوسط، حدود ۷/۳ لیتر در روز و برای زنان بالای ۱۸ سال، حدود ۷/۲ لیتر در روز است. البته گفته میشود این چنین توصیههای نادرست همگانی، احتمالا از سوی برخی از تولیدکنندگان آب معدنی در کشورهای غربی و آمریکایی، صرفا در راستای تبلیغات برای فروش محصولات و سود بیشتر به وجود آمده است و اصلا پایه علمی ندارد و بنابراین بهتر است آن را برای خود یا دیگران تجویز نکنید.
بنابراین بهتر است براساس نیاز بدن آب بنوشید. در هر حال از بعد منطقی و علمی، مقدار مصرف آب برای تکتک افراد نمیتواند میزان ثابتی باشد و کاملا متغیر است و به سن، جنس، وزن، شرایط اقلیمی و آبوهوایی، نوع فعالیت، نوع غذاهای مصرفی و پارامترهای دیگر بستگی دارد. یعنی ممکن است از ۸ لیوان کمتر یا بیشتر باشد. با توجه به اینکه تمامی فعالیتها و مکانیسمهای بدن تحت فرامین و مدیریت مغز انجام میشود، یعنی مغز انسان با داشتن حدود ۱۰۰ میلیارد نورون یا سلول مغزی که هر کدام از این نورونها، ماورای کامپیوتر کارایی دارند و این خود نشاندهنده تنها ذرهای از عظمت بیکران خداوند متعال است که علاوه بر مدیریت بر هزاران وظایف دیگر، قادر است تمام نیازهای بدن مثل احساس گرسنگی، تشنگی، خواب و موارد گوناگون دیگر را تا ادامه حیات بهطور پیوسته و اتوماتیک اجرا کند بنابراین ضروری است ما ارتباطمان را با سلولهای مغز بیشتر تقویت و از آنها حداکثر استفاده را کنیم و با قبول چنین توصیههایی باعث تضعیف این ارتباطات و اعلام نیازهای بدن نشویم. همانطور که میدانیم، قریب به ۵۰ تا ۷۰ درصد از وزن بدن انسان را آب تشکیل میدهد، بنابراین چنانچه حدود ۱ تا ۲ درصد از آب بدن کم شود، در این صورت بدن برای تامین این کمبود مبادرت به اعلام نیاز برای تشنگی میکند. البته به استثنای سنین پیری که احتمالا از قابلیتهای مغز کاسته میشود و ارسال این فرامین معمولا در فرد ضعیف میشود که در این دوران شما میتوانید با بررسی رنگ ادرار این نیاز را برطرف کنید یعنی اگر رنگ ادرار زرد پررنگ یا تیره باشد، بدن نیاز به آب یا هیدراتهشدن دارد (البته منوط به اینکه از داروهای زردرنگ یا ویتامینهای گروه B مصرف نکرده باشید) اما اگر رنگ ادرار شفاف یا زرد کمرنگ است، نیازی به نوشیدن آب نیست. بهعلاوه چنانچه مقدار کمادرار یا عدم دفع ادرار بیش از ۷ یا ۸ ساعت باشد، ممکن است نشانههای دیگری از دیهیدراته بودن یا کمبود آب در بدن باشند بنابراین با توجه به اینکه آب شرب سالم در دفع سموم، حفظ و نگهداری سلامت و شادابی پوست، غذارسانی به سلولها و بسیاری از موارد مهم دیگر که قبلا ذکر شده، نقش فوقالعاده کلیدی دارد پس ضروری است از این داروی معجزهآسای چندمنظوره، به اندازه نیاز بدن مصرف کنیم.
- آبآلوده به آلاینده را باید جوشاند؟
جوشاندن آب حاوی آلایندههای سمی شیمیایی مثل فلزات سنگین (جیوه، سرب، آرسنیک و…)، مواد نسوز، آفتکشها، نیترات یا نیتریت یا برخی از موادآلی آلاینده که دارای نقطهجوش بالای حدود ۱۰۰ درجه سانتیگراد هستند، کاملا غیرعلمی و غیراصولی است. زیرا با انجام این کار، صرفا باعث افزایش غلظت این آلایندهها در آب میشوید و شرایط آلودگی آب را بدتر و وخیمتر میکنید. مثلا چنانچه آب شهری دارای آلودگی کمی بیش از حد استاندارد از نیترات است، میتوانید آن را به کمک آب خالص یا آب تصفیهشده به روش اسمز مخلوط کنید تا غلظت نیترات را به میزان قابلتوجهی کاهش دهید.
- جوشاندن آب شهری باعث ارتقای کیفیت آن میشود؟
جوشاندن آب نهتنها باعث از بین رفتن میکروارگانیسمهای بیماریزا، برخی ویروسها و… میشود بلکه منجر به تشکیل کربناتهای غیرمحلول در آب نیز میشود و در نتیجه سختی آب را تا حدودی کاهش میدهد. بهعلاوه در این روند، بیشتر آلایندههای فرار آلی که نقطه جوششان پایینتر از۱۰۰ درجه سانتیگراد است، در اثر تبخیر از آب خارج میشوند. البته فیلترکردن آب با استفاده از فیلترهای مخصوص میکرونی، مانع از ورود میکروارگانیسمها میشود. استفاده از اشعه ماورای بنفش (UV)، ازن (O۳) یا موادشیمیایی گندزدا مثل کلر یا ترکیبهای آلی کلردار هم میتواند در از بین بردن میکروارگانیسمهای مضر موثر شد. ولی استفاده از روش آخر منجر به تولید مواد جانبی زیانآور در آب میشود. از نظر علمی بهتر است فقط آب را برای یک دقیقه بجوشانید بهعلاوه حتما لازم نیست آب را تا حد نقطه جوش برسانید، چون میتوانید با کنترل شعله گاز، دمای آن را فقط برای چند دقیقه تا حرارت حدود ۸۵ درجه سانتیگراد نگه دارید که در این شرایط نهتنها میکروارگانیسمهای مضر از بین میروند بلکه غلظت آلایندههای احتمالی در آب در مقایسه با آب جوشیده نیز افزایش نمییابد. از آنجا که بعضی از فلزات سنگین و آلایندهها حلالیت خیلی کمی در آب سرد دارند، بهتر است وقتی میخواهید از آب لولهکشی شهری برای مصارف شرب استفاده کنید، حتما از شیر مربوط به آب سرد استفاده کنید و چنانچه آبش گرم بود، اجازه دهید کمی آب از شیر خارج شود تا دمای آن تغییر کند و سرد شود. توجه داشته باشید، این آب گرم را دور نریزید بلکه آن را جمعآوری و برای مصارف دیگر مورد استفاده قرار دهید. در غیر این صورت نوشیدن و پختوپز با این آب گرم شیر لولهکشی میتواند سلامت را بهطور جدی در طولانیمدت به مخاطره بیندازد. با توجه به اینکه لولهکشی بعضی مدارس، قدیمی و فرسوده است یا به علت عدم جریان مستمر آب در طول سال، دچار خوردگی و زنگزدگی میشوند در این صورت خطرآلوده شدن آب با برخی از آلایندههای معدنی و حتی ارگانیسمهای بیماریزا و… از طریق این لولهها وجود دارد. بنابراین بهتر است والدین، آب شرب مصرفی فرزندان خود را از منابع مطمئن مثل آبمعدنی یا آب لولهکشی سالم که حدود یک دقیقه جوشیده شده باشد – البته در ظروف غیرپلاستیکی – تامین کنند.
- آیا ظروف بیخطری هم برای نگهداری آب وجود دارد؟
اگر مایلید از نوع پلاستیکی و کمخطر این ظروف استفاده کنید، بهتر است مطمئن شوید حتما این ظروف از جنس پلیاتیلن و فاقد موادافزودنی مثل فتالاتها یا آدیپاتها باشند. البته میتوانید از بطریهای فلزی از جنس استنلساستیل یا از بطریهای شیشهای استفاده کنید. بهعلاوه برای استفاده مجدد از هر نوع بطری، لازم است حتما آنها را بعد از مصرف کاملا شستشو و ضدعفونی کنید.
- آیا بطریهای پلاستیکی مصرفی خطرناکند؟
متأسفانه همانطور که شاهد هستیم، گاه شرایط توزیع و حملونقل از سوی تولیدکنندگان و نیز چگونگی نگهداری این بطریهای آب در مراکز فروش مثل مغازهها بهطور اصولی رعایت نمیشود و معمولا قبل از اینکه به دست مصرفکننده برسند برای مدتهای طولانی در مجاورت نور آفتاب یا گرما یا سرمای شدید قرار میگیرند که این کار ممکن است به تسریع تراوش مواد مضری مثل «بیسفنول آ»، «فتالاتها»، «پلیکربناتها»، «پیویسی» و «وینیلکلراید» از درون بطری پلاستیکی به داخل آب معدنی یا نوشیدنی و… کمک کند و در نتیجه به مرور زمان باعث آلودهشدن محتوی آنها شود و سپس مصرف آنها در طولانیمدت ممکن است باعث بروز مشکلاتی از قبیل ایجاد سرطانهای پستان، پروستات، نازایی، ناباروری، اختلالات هورمونی، چاقی و… در مصرفکننده شود. همچنین بهتر است مصرفکنندگان برای کاهش آلودگی از قرار دادن بطری پلاستکی حاوی آب یا نوشابه در معرض گرمای شدید (مثلا داخل ماشین) در فصل گرما یا تحت سرمای شدید (مثل یخزدگی محتوی داخل بطری در فریزر) خودداری کنند.
- اگر بیش از نیازمان آب بنوشیم چه میشود؟
زیادهروی در نوشیدن آب که در برخی از ورزشکاران شایع است، میتواند باعث بروز مشکلاتی در سلامت فرد شود؛ مثلا این امر باعث کاهش میزان سطح سدیم در خون یا کمآبی میشود؛ یعنی وضعیتی بهوجود میآید که سدیم داخل سلولها در اثر متورمشدن یا باد کردن به بیرون سلولها منتقل و باعث ایجاد مشکلاتی در تعادل الکترولیتی میشود. البته سلولهای بدن قادرند تا حدودی با این پدیده مقابله کنند ولی سلولهای مغز توان تحمل این چنین التهابهایی را ندارند و ممکن است فرد را با علایمی از قبیل خستگی، سردرد، خارش، بیاشتهایی، تهوع، استفراغ، اسپاسمها، گرفتگیها و ضعفهای ماهیچهای، پریشانی، توهم، کاهش هوشیاری و در بعضی موارد ایجاد حالت کما و حتی مرگومیر مواجه کند. از سوی دیگر عدم مصرف آب به اندازه نیاز بدن نیز منجر به بروز مشکلاتی در سلامت میشود، مثلا کمبود ۵ درصدی مایعات بدن میتواند با کاهش حدود ۲۵ درصدی از انرژی بدن همراه باشد. علایم کمبود آب در بدن یا دیهیدراتهشدن عبارتند از خشکی دهان و پوست، تغییر رنگ ادرار، احساس خستگیهای مفرط یا مزمن، افسردگی، افزایش فشارخون و تصلبشریانها. لازم به ذکر است نوشابهها یا نوشیدنیهای حاوی کافئین در رفع تشنگی موثر نیستند و نیاز بدن به آب را تامین نمیکنند و برعکس باعث دیهیدراتهشدن بیشتر بدن نیز میشوند و درنتیجه این نوشیدنیها نمیتوانند جایگزین مناسبی برای آب شرب محسوب شوند. بهعلاوه در موقع کار، ورزش، قرار داشتن در شرایط آبوهوایی گرم یا موارد دیگر، آب بدن فرد همراه بعضی از املاح مفید بهصورت تعریق از بدن خارج میشود که برای تامین و جبران این املاح، بهتر است آب شرب سالم مصرف شود. البته مصرف شیر و نوشیدنیهایی که در خانه تهیه میشوند نیز مفید است مثلا آبمیوههای خانگی و دوغ به مراتب سالمتر و از نظر املاحرسانی به بدن مفیدتر از نوع نوشیدنیهای غیرخانگی هستند. چراکه اکسیژنزدایی نمیشوند، فاقد انواع نگهدارندهها و افزودنیهای شیمیایی مضر هستند، با آب خالص بدون املاح معدنی تهیه نمیشوند و از همه مهمتر به میزان قابلتوجهی از خطر ابتلا به بیماریهایی مثل چاقی، دیابت و پوکیاستخوان میکاهد.
- آیا نوشیدن آب خالص زیانبار است؟
آب خالص یا همان H۲O است که معمولا به کمک دستگاههای اسمز معکوس، تعویض یونی رزینی، تقطیر و… تولید میشوند که بهتر است از آن به عنوان «آب بیخاصیت» نام برد زیرا فاقد یا حاوی مقدار خیلی کمی یا ناچیزی از موادمعدنی مغذی و مفید برای بدن است. البته فراموش نکنید بیشتر نوشیدنیها، داروها و… با این نوع آب تولید میشوند بنابراین مصرف آن در طولانیمدت باعث کاهش شدید املاح محلول در آب از قبیل کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم و… در بدن میشود و درنهایت باعث بروز بیماریهای قلبی-عروقی، افزایش خطر شکستگی استخوان مخصوصا در کودکان، تضعیف سیستم ایمنی، مشکلاتی در اعصاب حرکتی، تولد نوزادان کموزن، تشنج بارداری یا اکلامپسی، تولدهای زودرس، افزایش ریسک ابتلا به سرطان و در برخی موارد مرگومیرهای ناگهانی خواهد شد. به علاوه کمبود املاح مفید در اینگونه آبهای خالص، ممکن است باعث ایجاد عوارض حاد مثل ضعف، خستگی، گرفتگی ماهیچهها و… در مصرفکننده شود. بررسیهای علمی نشان دادهاند که مرگومیر بیماران قلبی در مناطقی که میزان سختی آب شرب بالاست به مراتب کمتر است. بنابراین مصرف آب شرب با میزان لازم سختی یا بیشتر از حد مجاز، مطمئنا بهتر از مصرف آب خالص با مقدار کم املاح یا بدون سختی است.
- آب معدنی «کاملا طبیعی» چیست؟
این نوع آب به محصولی گفته میشود که فقط از منابع طبیعی مستقر در کوهستانها یا دامنه کوهها مثل چشمهها، قناتها و… به دست بیاید، یعنی آبی که از منابع زیرزمینی منشأ و بعد از عبور از فیلترهای طبیعی مثل خاک و صخره بدون کمک پمپ یا تلمبه در سطح، جریان مییابد. همانطور که قبلا اشاره شد، هیچگونه فرآوری خاصی روی این آبها اعمال نمیشود و مستقیما از دامنه طبیعت به داخل بطریها وارد میشوند و دارای املاح معدنی طبیعی مفید برای بدن هستند. هرچند برخی از آبهای معدنی ممکن است حاوی ارگانیسمهایی مثل «جلبکها» باشند که نه تنها برای سلامت مضر نیستند، بلکه مفید نیز هستند. البته بعضی از آبهای معدنی دارای غلظت بالایی از یک یا تعداد محدودی از مواد معدنی شاخص هستند که صرفا کاربرد درمانی دارند مثل آب معدنی برخی از مناطق که مینرال اصلی و موثر آن مثلا «سولفور» است که برای درمان برخی از دردها و آلرژیها مورد استفاده قرار میگیرد که در این صورت لازم است همانند دارو یعنی به مقدار معین مثلا ۲ یا ۳ قاشق در روز یا با توصیه پزشک از آنها استفاده شود.
- خصوصیات آب آشامیدنی
آب آشامیدنی میتواند بهطور طبیعی از آب چشمهها و قناتها مثل آب معدنی یا به صورت آب شهری که از تصفیه آب چاهها، رودخانهها، آبهای سطحی و زیرزمینی و دیگر منابع آبی مرتبط تهیه میشود به دست آید. این نوع آب دارای املاح معدنی – مغذی و مفید به اندازه کافی، بدون کالری، فاقد هرگونه مواد افزودنی، کاملا زلال، بدون بو، مزه، کف و کدورت، pH حدود ۷ و عاری از هرگونه میکروبهای بیماریزا و مواد پرتویی است. بهعلاوه پارامترهای شیمیایی آن مثل مواد آلی فرار، آفت، حشره و علفکشها، ضدعفونیکنندهها و ریزمعدنیهای مضر احتمالی در آن لازم است در محدوده استانداردهای تعریف شده باشد. در ضمن نوشیدنیهای گازدار غیرطبیعی که با استفاده از آب عاری از یون یا آب خالص و گاز «دیاکسیدکربن» تولید یا با برخی از مواد دیگر غنیسازی میشوند، جزو آب آشامیدنی هستند. آب آشامیدنی علاوه بر برقراری تعادل بین الکترولیتها در تمام روندها مثل هضم، جذب، دفع و واکنشهای متعدد دیگر بدن نیز نقش بسیار مهمی دارد. همچنین آب آشامیدنی با داشتن انواع موادمعدنی مفید محلول مثل منیزیم که باعث کاهش استرس، تقویت سیستم ایمنی و عضلات، پایینآوردن فشارخون و رفع خستگی میشود، کلر و بیکربناتها که در روند هضم و تعادل اسیدیته در معده و قسمتهایی از روده دخالت دارند، سولفات بهعنوان پاککننده و عامل سمزدایی، کلسیم موثر در استحکام استخوانها و دندانها، آهن موثر در اکسیژنرسانی و… برای سلامت مصرفکننده مفید خواهد بود بنابراین مصرف آب شرب سالم نهتنها برای املاحرسانی و تامین نیاز بدن موثر است، بلکه به انجام مکانیسمهای گوناگون کمک میکند.
- عرضه آبمعدنیهای تقلبی
بیشتر مردم بر این باورند که آب داخل بطری به علت صددرصد طبیعی و سالم بودن آن و نیز وجود مینرالهای مفید و مغذی بهاندازه کافی و نداشتن موادآلاینده و عوامل میکروبی بیماریزا، میتواند آنها را از برخی از مشکلات قلبی- عروقی، فشارخون، پوکیاستخوان، هپاتیت، وبا، حصبه و… مصون نگه دارد. مردم اغلب تصور میکنند که آبمعدنی داخل بطری به مراتب از کیفیت بسیار بالا و مطلوبی نسبت به آب لولهکشی شهری برخوردار است ولی متاسفانه در حال حاضر در بسیاری از کشورها برخی از تولیدکنندگان سودجو و بیوجدان به جای آبمعدنی طبیعی از آب لولهکشی شهری، آب خالص یا «آب نرم» که فاقد املاحمعدنی مفید هستند یا مستقیما از آب تصفیهنشده چاهها در داخل بطریها استفاده میکنند و سپس با تبلیغات گمراهکننده و ارائه تصاویر فریبنده از کوه، چشمه، طبیعت و… روی بطریها مبادرت به عرضه و فروش این چنین محصولات تقلبی به افراد بیگناه میکنند و سلامت آنها را به مخاطره میاندازند. معمولا این تولیدکنندگان متخلف اعتقادی به رعایت کوچکترین اصول بهداشتی در خطوط تولید و بستهبندی ندارند و با این کار به آلودگی بیشتر این محصولات تقلبی دامن میزنند. به عنوان مثال، آزمایشهای به عمل آمده از برخی از این بطریهای به ظاهر آب معدنی از وجود انواع آلایندهها مثل مواد فرار آلیهالوژندار، آرسنیک، نیترات، کافئین، برخی مواد آلاینده آلی و معدنی و حتی باکتریها خبر میدهد. آمار و ارقام تولید آبمعدنیهای تقلبی در برخی از کشورها واقعا شرمآور است مثلا در ایالتمتحده، این آمار بین ۴۰ تا ۸۰ درصد تخمین زده میشود.
- آبمعدنی و استانداردهای غذایی
برای مقابله با پدیده شوم تقلب، سازمانهایی مثل غذا و داروی آمریکا و سازمان بهداشت جهانی از سال ۱۹۹۳ میلادی، قوانینی وضع کردند که طبق آن تولیدکنندگان آبمعدنی مکلفند، ضمن رعایت اجرای کامل تمام اصول و مسایل بهداشتی حتما مصرفکننده را از طریق برچسب روی بطری از منابعی که آبمعدنی از آنجا برداشت شده و نیز میزان کل موادمعدنی قابلحل در آب همراه پارامترهای ضروری دیگر آگاه کنند. براساس قوانین سازمان غذا و داروی آمریکا، معمولا کل املاح معدنی قابلحل در آب (TDS) مثل کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم و… در آبهای معدنی لازم است حدود ۲۵۰ تا ۱۵۰۰ میلیگرم در لیتر باشد. از طرفی با توجه به اینکه آبمعدنی داخل بطری پلاستیکی یک محصول غذایی محسوب میشود پس لازم است تمامی قوانین مربوط به موادغذایی مشمول این محصول نیز بشود. بهعلاوه لازم است آنالیز کامل آب داخل بطری با آنالیز منشأ آبمعدنی برداشتی، کاملا منطبق و یکسان باشد. همچنین بر نحوه توزیع و حملونقل، و شرایط نگهداری در مراکز فروش و… نیز نظارت دقیقی شود. ضروری است تولیدکننده لیست مواد و افزودنیهای بهکاررفته در ساخت ظرف یا بطری پلاستیکی که آبمعدنی یا نوشیدنی در آن ریخته میشود را روی برچسب محصول برای اطلاع مصرفکننده درج کند. به عبارت دیگر، مصرفکننده باید بهگونهای مطمئن شود که آب داخل بطری کاملا طبیعی، سالم و دارای املاح لازم در محدوده استانداردهای تعریف شده است. هرچند میزان این مواد معدنی موجود در آب معدنی برای هر منطقه جغرافیایی ممکن است، متفاوت و متغیر باشد.