زرد چوبه گیاهی است علفی، پایا و دارای ریزوم هایی که از آن ساقه ی هوایی به ارتفاع یک تا یک و نیم متر خارج می شود. برگ های این گیاه در قاعده ی ساقه، تقریباً غلاف دارد و در بالای ساقه، بدون غلاف هستند. ساقه ی گل دار از بین برگ ها خارج شده و به رنگ سبز مایل به زرد یا زرد است. قسمت مورد استفاده، ریزوم ها است که کشت کاران پس از کندن و بیرون آوردن آن از زمین، ریشه های فرعی را جدا کرده و پس از شست و شو، در آفتاب، خشک می کنند؛ سپس به مصرف می رسانند. زردچوبه در ایران نمی روید و جزء اقلام وارداتی است. زردچوبه بیش از ۲هزار و ۵۰۰ سال در هند، به عنوان رنگ مورد استفاده قرار می گرفت و با گذشت قرن ها، خاصیت دارویی این ادویه نیز آشکار شد. این ادویه سال هاست به دلیل خاصیت ضدالتهابی که دارد شهرت پیدا کرده است، بررسی های اخیر نیز نشان می دهد که زردچوبه بیماری های مختلفی را نیز درمان می کند. نام‌های دیگر آن: عروق الصفر، عروق الزعفران، عروق الصباغین، حشیشه الصفرا، حشیشه الخلاف و بقله الخطاطیف می‌باشد.
خواص زرد چوبه:
محققان می گویند مصرف ادویه کاری برای پیشگیری از بروز حمله قلبی در افرادی که تحت عمل قلب باز قرار گرفته اند، موثر است.به نقل از سایت «CNN» کورکومین موجود در زردچوبه که یکی از ادویه های تشکیل دهنده ادویه کاری است نقش اصلی را برعهده دارد.نتایج بررسی های جدید نشان می دهد افزودن کورکومین به رژیم غذایی بیمار، خطر حمله قلبی را بعد از عمل قلب کاهش می دهد.
1. خاصیت طبیعی ضدعفونی کننده و ضدباکتریایی آن برای درمان عفونت زخم و سوختگی مفید است.
2. مانع بروز سرطان پروستات می شود و رشد سلول های سرطانی را کند می کند.
3. خطر بروز لوسمی (نوعی سرطان خون) کودکان را کاهش می دهد.
4. به طور طبیعی کبد را سم زدایی می کند.
5. با از بین بردن تراکم آمیلوئید (Amyloyd) در مغز باعث کند شدن پیشرفت بیماری آلزایمر می شود.
6. مانع وقوع متاستاز در سرطان های مختلف می شود.
7. ماده ضدالتهابی قوی و بدون عارضه جانبی است.
8. مسکن طبیعی است.
9. به سوخت و ساز چربی و حفظ وزن کمک می کند.
10. در طب چینی برای درمان افسردگی به کار برده می شود. به طور طبیعی آرتریت روماتوئید را درمان می کند.
11. اثر داروی شیمی درمانی را افزایش می دهد و عوارض جانبی آن را کاهش می دهد.
12. التیام زخم را سرعت می بخشد و به بازسازی پوست آسیب دیده کمک می کند.
13. داءالصدف و ناراحتی التهابی پوستی را درمان می کند.
14. برای شادابی پوست مفید است. مخلوطی از آب لیمو یا آب خیار و کمی زردچوبه را به پوست صورت بمالید و بگذارید به مدت ۳۰دقیقه روی پوست بماند و سپس آن را بشویید.
15. تقویت کننده استخوان است و همانند شیر پوکی استخوان را به تاخیر می اندازد. مصرف شیر با مقدار کمی زردچوبه استخوان ها را تقویت می کند.
16. همچنین زرد چوبه باعث مرطوب شدن پوست بدن می شود. به طور مرتب قبل از رفتن به حمام آن را به تمام بدن خود بمالید.
17. باعث انعطاف پذیری پوست در دوران حاملگی می شود. مخلوطی از سرشیر یا ماست و زردچوبه را قبل از حمام به مدت ۱۵تا۳۰دقیقه روی شکم زن حامله ماساژ دهید تا با انعطاف پذیری پوست احتمال ترک های پوستی پس از زایمان از بین برود.
18. مهم ترین خاصیت زردچوبه، خاصیت صفرا آوری آن است. از دیگر خواص آن اثرات ضد التهاب، ضد سموم بعضی مارها، ضد سموم کبدی، ضد باکتری، ضد سرطان، ضد نفخ و مقوی معده هستند.
تأثیر زرد چوبه در روماتیسم مفاصل:
یک بررسی جدید نشان می دهد که زرد چوبه و مکمل‌های غذایی آن ممکن است به پیشگیری و درمان برخی بیماری‌های استخوانی مثل آرتریت روماتوئید و پوکی استخوان کمک کند.
ریشه زرد چوبه در طب سنتی آسیا برای قرن‌ها به عنوان درمانی برای التهاب مفاصل یا آرتریت کاربرد داشته است. داروهای ضد التهابی نوین که برای درمان آرتریت به کار می روند، عوارض جانبی بسیاری دارند، بنابراین پزشکان و پژوهشگران به دنبال شیوههای درمانی جایگزین برای این بیماری بوده‌اند.
دکتر ژانت ال فانک از کالج پزشکی دانشگاه آریزونا یکی از پژوهشگران در تحقیق فوق در این باره گفت:” هدف ما از بررسی داروهای گیاهی خاص این است که بین خواص مفید گیاهان دارویی سنتی و اثرات زیان بار آنها افتراق دهیم. به این ترتیب امیدواریم نه تنها شیوههای طب سنتی را درک کنیم و به آزمون بگذاریم، بلکه استفاده آنها را نیز پیشرفت دهیم و اصلاح کنیم.”
دکتر فانک با دکتر باربارا ان. تیمرمن، رئیس مرکز پژوهش طب گیاهی آریزونا برای بررسی بهتر اثرات مواد شبه کورکومینی در زرد چوبه عصاره‌هایی با میزان استاندارد تهیه کردند. سپس تأثیربخشی آنها را بر روی موش‌های آزمایشگاهی مبتلا به آرتریت روماتوئید آزمایش کردند. نتیجه آن بود که این مواد واقعاً علائم التهاب مفصل را کاهش می دهند.
دکتر فانک معتقد است که نتایج مشابهی در انسان‌ها نیز مورد انتظار است، اما باید با آزمون‌های بالینی ثابت شود.
فانک گفت اگر معلوم شود که چنین اثری در انسان‌ها نیز رخ می دهد، احتمالا روزی 5/1 گرم مواد شبه کورکومینی باید مصرف شود، که حدود 10 برابر میزان مصرف روزانه زرد چوبه یک فرد متوسط هندی است. بنابراین تنها راه برای تأمین این مقدار مواد شبه کورکومینی، از راه مکمل‌های غذایی است.
به گفته فانک احتمالاً سایر مواد موجود در زرد چوبه به جز کورکومین هم دارای خواص ضد التهابی هستند و این مواد همراه هم با کورکومین التهاب را مهار می کنند.
خواص زرد چوبه بر اثر حرارت و به مرور زمان کاهش می‌یابد:
یک متخصص تغذیه گفت: بخشی از اثرات زرد چوبه مربوط به اسانس آن است به همین علت خواص زرد چوبه بر اثر حرارت و به مرور زمان کاهش می‌یابد.
مرتضی صفوی افزود: زردچوبه از پیگمان‌های زرد رنگ، از دسته کورکومینوزیدها تشکیل شده است.
وی گفت: زردچوبه ضد آمیب، ضد درد، ضد اسید معده، ضد آرتریت، ضد باکتری، پادزهر آرسنیک، ضد ادم، ضد حساسیت، ضد سرطان، ضد تب، ضد عفونی کننده، ضد اسپاسم، ضد تومور، ضد زخم معده و ضد نفخ است.
این متخصص تغذیه اضافه کرد: از دیگر خواص زرد چوبه می‌توان به قابض بودن، ادرارآور، خلط آور، محافظ معده، بندآورنده خون، محافظ کبد، کاهش دهنده چربی خون و مقوی معده اشاره کرد.
صفوی گفت: برای نگهداری زردچوبه نباید از ظروف پلاستیکی استفاده کرد. بهترین ظروف برای نگهداری آن ظروف آلومینیومی و شیشه‌های رنگی (قهوه‌ای) است. هم چنین در ظرف باید کاملاً بسته باشد.
وی افزود: ریشه و ریزوم زردچوبه که پودر نشده است در برابر حرارت مقاوم‌تر از پودر آن است، ولی چون اکثراً پودر زردچوبه در بازار به فروش می‌رسد، برای نگهداری طولانی مدت آن بهتر است در جای خنک نگهداری شود.
این متخصص تغذیه اضافه کرد: بخشی از اثرات زردچوبه مربوط به رایحه (اسانس) آن است که بر اثر حرارت و به مرور زمان کم می‌شود، لذا زردچوبه کهنه دارای خواصی کمتر از زردچوبه تازه است.
حدود 70 فرآورده دارویی از زردچوبه در نقاط مختلف جهان تهیه و مصرف می شوند
فرآورده های دارویی زرد چوبه
حدود 70 فرآورده دارویی از زردچوبه در نقاط مختلف جهان تهیه و مصرف می شوند. بیشتر این محصولات مربوط به برطرف کردن مشکلات صفرا و به عنوان صفرا آور هستند. از زردچوبه به صورت پودر در تغذیه مصرف می شود. هم چنین به صورت مخلوط به شکل ادویه در جهان مصرف زیادی دارد و یکی از پُر مصرف ترین اشکال آن به صورت پودر کاری است. هم چنین تنتور زردچوبه نیز تهیه شده که مقدار مصرف آن نیم تا یک میلی لیتر سه بار در روز می باشد.
