من پیش از تو نوشته‌ی جوجو مویز؛ یک اشتباه برای کل زندگی کافیست…

من پیش از تو Me Before You نام رمان عاشقانه‌ای به قلم جوجو مویز است. این رمان اولین بار در سال ۲۰۱۲ میلادی در انگلستان منتشر شد. این رمان در ایران توسط نشر آموت انتشار پیدا کرد و مورد استقبال زیادی از سوی مخاطبان قرار گرفت. در این متن سعی داریم به معرفی، تحلیل و بررسی این رمان بپردازیم، در ادامه با نت نوشت همراه باشید.

من پیش از تو

رمان‌های عاشقانه اغلب طرفداران زیادی در بین عموم مردم دارند اما شاید هر چند سال یکبار یک کتاب باشد که برای چندین سال متوالی پر فروش و پرطرفدار بماند و به تجدید چاپ‌های متناوب دست پیدا کند. من پیش از تو از دسته رمان‌های عاشقانه‌ای بود که در دنیای ادبیات عاشقانه شوری به راه انداخت.

رمان من پیش از تو مانند هر اثر پر سرو صدایی در دنیای ادبیات و هنر، حاشیه‌های زیادی نیز به دنبال داشت. عده‌ای آن را تقلیدی صرف از آثار نویسندگان به اصطلاح عشق نویس و بازاری، سیدنی شلدون می‌دانند و عده‌ای این اثر را اثری متوسط و حتی بالاتر شمرده‌اند. اما آنچه که حقیقتا وجود دارد شاید این باشد که رمان مردم پسند و رمان سخیف هم تفاوت‌هایی دارند که نباید آن‌ها را نادیده گرفت.

برای مثال کتاب‌هایی چون سکوت بره‌ها از نظر ادبی در جایگاه متوسطی قرار دارد اما فیلمی از آن اقتباس می‌شود که قابل تامل است و همچنین خود رمان نیز از اصولی پیروی می‌کند که آن را از ابتذال و سطحی نگری دور نگه می‌دارد. پس بهتر است که آثار ادبی را به دوسته‌ی فاخر و نازل تقسیم نکرده و آثاری را که در بین این دو قرار دارند را با دقت بیشتری مطالعه کنیم.

بیشتر بخوانید: ملت عشق اثر الیف شافاک

عده‌ای بر این باور هستند که اگر رمان و یا هر کتابی، ساده و روان نگاشته شده باشد و خواندن آن برای طیف زیادی از جامعه راحت باشد پس آن کتاب کتابی سطحی و بی ارزش است. متاسفانه این باور آنقدر ریشه دوانده است که مخاطب ادبیات را مجبور می‌کند خیلی از آثار استاندارد و متوسط خوبی که گاهی بسیار قابل تامل نیز هستند را نادیده بگیرد و حتی در مقابل آن‌ها موضعی دفاعی داشته باشد.

این اتفاق در مورد آثار پلیسی نیز رخ داده است. رمان من پیش از تو بدون شک رمانی مردم پسند است. اما این اثر مردم پسند حتما عناصر خوبی دارد که توانسته بازار جهانی ادبیات را برای مدتی طولانی به دست گیرد. هیچ کس نمی‌تواند میلیون‌ها انسان در کره‌ی زمین که مخاطب این کتاب بوده اند را سطحی ارزیابی کند.

پس بهتر است به جای آن که حالتی تدافعی به این اثر بگیریم، آن را مطالعه کنیم حتی اگر آن را نپسندیدیم، بدانیم عده‌ی زیادی در دنیا چه چیزهایی را دوست دارند و آن را از ادبیات و هنر طلب می‌کنند. خواندن آثار ادبی اینچنینی و فیلم‌های مردم پسند اگر هیچ عایدی برای ما نداشته باشد، بوسیله‌ی آن می‌توانیم توده‌ی مردم و خواسته‌های آن‌ها را بفهمیم و این شاید به گونه‌ای به دید جامعه شناختی ما کمک کند.

داستان رمان من پیش از تو

داستان من پیش از تو Me Before You مانند بسیاری از آثار مردم پسند، ماجرای عشق مردی ثروتمند و زنی فقیر است. رمان دارای روایت ساده و خطی است که به اصل موضوع یعنی رابطه‌ی دو نفر می‌پردازد. داستان از این قرار است که مرد جوان ثروتمند در اثر حادثه‌ای فلج می‌شود.

بیشتر بخوانید: بر باد رفته نوشته‌ی مارگارت میچل

داستان به دو سال بعد می‌رود و زندگی زن جوانی را می‌بینیم که فقیر است و شغلش را از دست می‌دهد. او بر اساس اتفاقاتی پرستار مرد جوان می‌شود. وظیفه‌ی این پرستار به نوعی روحیه دادن و مواظب روح و روان بودن مرد جوان است. پس از مدتی رابطه‌ای عاطفی بین این دو شکل می‌گیرد.

در این میان شخصیت‌های فرعی مانند دوست دختر سابق مرد جوان (ویل ترنر) و زن جوان (لوییزا) حضور دارند و نقش آن‌ها کمک به اتفاقات اصلی رمان است. در نهایت پس از کشمکش‌های فراوان و فراز و فرودهای داستان، لوییز و ویل از یکدیگر جدا می‌شوند تا ویل به صورت خود خواسته به زندگی‌اش پایان دهد. داستان در اینجا تمام می‌شود اما جلد دومی به نام “من پس از تو” در ادامه من پیش از در سال ۲۰۱۵ منتشر شد.

آنچه که دیگران درباره‌ی “من پیش از تو” گفته اند

مریم مفتاحی (مترجم رمان Me Befor You به فارسی):

“شاید برخی فکر کنند که رمان من پیش از تو یک رمان عاشقانه است. اما من این تصور را ندارم. به نظرم یک داستان امیدبخش و سرشار از کشمکش‌های روحی و ذهنی است. در نظر دارم کتاب‌های بیشتری از جوجو مویز به فارسی ترجمه کنم.”

منتقد نیویورک تایمز:

“وقتی این رمان را تمام کردم، نمی‌خواستم آن را نقد کنم؛ می‌خواستم دوباره آن را بخوانم”.

بیشتر بخوانید: رمان بیگانه اثر آلبر کامو

قسمت‌هایی از رمان من پیش از تو

“تو به من زندگی ندادی؟ دادی؟ در واقع نه. فقط این‌که زندگی قبلی‌ام را هم خراب کردی، درهم شکستی و تکه تکه‌اش کردی. حالا من به خرابه‌هایش چه کنم؟ پس کی می‌خواهد… دست‌هایم را به اطراف دراز می‌کنم. هوای خنک شبانه را روی پوستم حس می‌کنم. می‌بینم دوباره دارم گریه می‌کنم. «ویل، لعنت به تو». زیرلب زمزمه می‌کنم «لعنت به تو که تنهام گذاشتی.”

“با این که من خودم مادر نبودم، ولی چیزهایی درباره‌ی مادر بودن دستگیرم شده بود؛ هرکاری می‌کردی، احتمالا اشتباه بود. اگر سنگدل باشید، بی‌توجه یا غافل، به روح و روان بچه‌ای که تحت مسئولیت شماست، زخم‌هایی می‌زنید که هرگز التیام نمی‌یابند. اما اگر دلسوز و همدل باشید، مهربان و فداکار، اگر مایه‌ی دلگرمی آن‌ها باشید و به خاطر کوچک‌ترین موفقیتی که به دست می‌آورند، تشویقشان کنید، آن‌ها را به شکل دیگری به تباهی می‌کشانید و نابود می‌کنید.”

“وقتی عزیزی را از دست می‌دهیم، کسی که عاشقش هستیم، ظاهرا دیگر توان برنامه‌ریزی نداریم. گاهی افراد حس می‌کنند دیگه هیچ اعتمادی به آینده ندارند، گاهی هم خرافاتی می‌شوند.”

” چرا باید بگذاری یک اشتباه کلِ زندگی‌ات را تغییر بدهد.”

درباره‌ی جوجو مویز نویسنده‌ی رمان

جوجو مویز Jojo Moyes (۱۹۶۹) نویسنده‌ی انگلیسی رمان من پیش از تو تا سال ۲۰۰۲ فعالیتش معطوف به روزنامه نگاری بود اما از سال ۲۰۰۲ به بعد شروع به نوشتن رمان کرد. نخستین رمان وی باران پناه دهنده نام دارد. رمان‌های او اغلب داستان‌هایی عاشقانه دارند و به نظر می‌رسد که او سعی دارد نویسنده‌ی داستان‌های عاشقانه باشد که البته تاکنون در بازار جهانی ادبیات موفق نیز بوده است.

مویز در طول فعالیت رمان نویسی‌اش تا حالا دو بار موفق به دریافت جایزه سال رمان عاشقانه از انجمن نویسندگان رمان‌های عاشقانه شده است. برخی از آثار داستانی جوجو مویز عبارتند از: ماه عسل در پاریس، پس از تو، تک و تنها در پاریس، دختری که تو پشت سرت جا گذاشتی، موسیقی شب، یک به علاوه یک، خلیج نقره‌ای.

فیلم Me Before You

فیلم Me Before You اقتباسی وفادار به رمان من پیش از تو به کارگردانی تیا شروک Thea Sharrock است. فیلم Me Before You سال ۲۰۱۶ در آمریکا اکران شده است. بازیگران این فیلم عبارتند از: امیلیا کلارک Emilia Clarke، سم کلفلین Sam Claflin، جنا کلمن، جانت مک تیر Janet McTeer، چارلز دنس و…

بیشتر بخوانید: رمان عقاید یک دلقک اثر هاینریش بُل

عمولا وقتی رمان مردم پسندی این گونه مورد استقبال مخاطبان در دنیا قرار می‌گیرد، اقتباسی سینمایی نیز از آن ساخته می‌شود. این اتفاق، رخدادی معمول در سینمای هالیوود است که نمونه‌های مشابه بسیاری دارد. نکته‌ی جالب توجه در ساخت این فیلم بخش فیلمنامه‌ی آن است که توسط جوجو مویز نوشته شده است.

در بسیاری از فیلم‌های اقتباسی نویسنده‌ی کتاب نویسنده‌ی فیلم نبوده است و در اغلب اوقات نویسنده‌ی رمان از فیلم ساخته شده ناراضی بوده است. اما فیلم من پیش از تو را جوجو مویز نوشته و سعی کرده آن چه را که برایش در زمان مهم بوده است در فیلم نشان دهد.

طبیعی است که رمان به دلیلی محدود نبودن ذهن نویسنده شاخ و برگ‌های زیادی دارد که محدودیت‌های فیلمساز و درام اجازه نمی‌دهد که تمام جزییات رمان در فیلم اعمال شود. به همین دلیل است که بسیاری از مخاطبان فیلم‌های اقتباس شده از رمان، رمان را بر فیلم ترجیح می‌دهند.

اما آنچه که در مورد اقتباس این اثر اتفاق افتاده است نتیجه‌ی قابل قبولی داشته است. در کل می‌توان گفت فیلم من پیش از تو فیلمی متوسط است که با اقتباس از رمانی متوسط ساخته شده است.