علائم مسمومیت بارداری، خطراتش بر جنین

کارشناس مسوول مادران و مامایی مرکز بهداشت استان یزد با توصیه به اینکه مادر باردار در صورت داشتن مسمویت بارداری باید بیشتر مواقع‌ استراحت‌ کند تصریح کرد: این‌ امر در کنترل‌ مسمومیت‌ مهم‌ است‌. همچنین برای‌ کمک‌ به‌ جریان‌ خون‌ بیمار بهتر است‌ به‌ پهلوی‌ چپ‌ بخوابد.
صدیقه علیشاهی اظهار کرد: پره اکلامپسی یا مسمومیت‌ بارداری اختلال پیچیده ای است که حدود 5 تا 8 درصد زنان باردار را درگیر می کند و عبارت از یک اختلال‌ خطرناک در فشار خون‌، عملکرد کلیه‌ و دستگاه‌ عصبی‌ مرکزی می باشد.

 

 

وی ادامه داد: مسمومیت‌ بارداری از طریق فشار خون بالا و وجود پروتئین در ادرار (به طور طبیعی پروتئین در ادرار دیده نمی شود) و بعد از هفته بیستم بارداری تشخیص داده می شود. این اختلال در بیشتر موارد بعد از هفته 37 حاملگی شروع می شود ولی در هر زمانی از نیمه دوم حاملگی و همچنین در زمان زایمان و یا حتی بعد از زایمان معمولا در 24 تا 48 ساعت اول بعد از زایمان ممکن است دیده شود.
علیشاهی گفت: بروز این اختلال قبل از هفته بیستم بارداری نیز در موارد نادری مانند حاملگی مولار امکان دارد. پره اکلامپسی می تواند خفیف یا شدید باشد و پیشرفت آن نیز ممکن است آهسته یا سریع باشد و تنها راه بهبود بیمار زایمان است.
وی گفت: مسمومیت‌ بارداری باعت انقباض عروق و در نتیجه افزایش فشار خون و کاهش جریان خون می شود. کاهش جریان خون، بسیاری از اندام ها نظیر کبد، کلیه ها و مغز را تحت تأثیر قرار می دهد. کاهش جریان خون رحم می تواند سبب مشکلاتی نظیر کاهش رشد جنین، کاهش مایع آمنیوتیک و پارگی جفت شود. علاوه بر این در صورتی که نیاز به زایمان زودرس باشد، جنین ممکن است نارس به دنیا بیاید.
علیشاهی افزود: تغییرات عروق خونی ناشی از مسمومیت‌ بارداری ممکن است سبب نشت مایع از مویرگ ها شده و در نتیجه باعث تورم یا ادم شود. همچنین نشت مایع از عروق کوچک کلیه ها سبب ورود پروتئین از جریان خون به ادرار می شود. وجود مقادیر بسیار اندک پروتئین در ادرار طبیعی است ولی اگر از آن بیشتر شود نشان دهنده مشکل است.
این کارشناس مسوول مامایی، افزایش‌ قابل‌ توجه‌ فشار خون‌، حتی‌ اگر هنوز در محدوده‌ طبیعی‌ قرار داشته‌ باشد، ورم‌ صورت، دست‌ها و پاها که‌ هنگام‌ صبح‌ شدیدتر است‌، افزایش‌ وزن‌ بیش‌ از حد معمول‌ (نیم‌ کیلوگرم‌ یا بیشتر در هفته‌ در سه‌ ماهه‌ آخر بارداری‌) و وجود پروتئین در ادرار را از علایم‌ شایع‌ مسمومیت‌ بارداری خفیف‌ دانست.
وی همچنین افزایش‌ مداوم فشار خون‌، ورم‌ صورت‌ و اندام‌ها بصورت مداوم، تغییرات بینایی شامل دوبینی، تاری دید، دیدن نقاط شناور یا جرقه، حساسیت به نور یا از دست دادن موقتی دید، سردرد شدید یا مستمر، تحریک‌پذیری، درد یا حساسیت شدید در قسمت بالای شکم و تهوع و استفراغ را از علایم‌ شایع‌ مسمومیت‌ بارداری شدید عنوان کرد.
این کارشناس گفت: علل‌ بروز مسمومیت بارداری‌ ناشناخته‌ است‌ و اعتقاد بر این‌ است‌ که‌ این‌ عارضه‌ ناشی‌ از ماده‌ یا سمی‌ است‌ که‌ توسط‌ جفت‌ تولید می‌شود.
وی همچنین تغذیه‌ نامناسب، دیابت‌ شیرین، بالا بودن‌ فشار خون‌ قبل‌ از بارداری، بیماری‌های‌ مزمن‌ کلیه، اختلالات‌ ایمنی نظیر لوپوس‌، سیگار کشیدن‌، سوء مصرف‌ الکل‌، استفاده‌ از داروهای‌ روان گردان، چاقی‌ (اندکس جرم بدن 30 یا بیشتر)، بارداری‌ دوقلو یا چندقلو، سابقه‌ خانوادگی‌ پره‌اکلامپسی‌ یا اکلامپسی (مادر، خواهر، مادر بزرگ، خاله، عمه) و سن کمتر از 20 سال یا بیشتر از 40 سال را از عوامل تشدید کننده بیماری ذکر کرد.

 

 

وی به بارداری‌ اول‌ در بروز این اختلال اشاره کرد و افزود: بروز پره‌ آکلامپسی‌ مسمومیت بارداری‌ طی‌ یک‌ بارداری‌ لزوما به‌ معنی‌ تکرار آن‌ در بارداری‌های‌ بعدی‌ نیست‌، ولی‌ با یک‌ بار بروز، خطر عود آن‌ در بارداری‌های‌ بعدی‌ افزایش‌ می‌یابد.
وی بیان کرد: برای پیشگیری‌ از بروز آن باید مراقبت‌های‌ کامل و مناسب پیش‌ از تولد‌، استفاده‌ از یک‌ رژیم‌ غذایی‌ طبیعی‌ و کاملا متعادل‌ و مصرف‌ مکمل‌های‌ ویتامینی‌ و مواد معدنی‌ طی‌ بارداری ‌انجام شود.
این کارشناس مسوول مامایی توصیه کرد: برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری در صورت‌ تجویز پزشک باید از مصرف‌ هر گونه‌ دارو، حتی‌ داروهای‌ بدون‌ نسخه‌، بدون‌ توصیه‌ پزشک‌ خودداری شود و استفاده از سیگار، داروهای‌ روان گردان‌ یا الکل‌ در طول‌ بارداری‌ پرهیز شود.
وی گفت: اگر مسمومیت حاملگی تشخیص‌ داده‌ شود و در طول بارداری‌ درمان‌ شود، معمولا بدون‌ هیچ عارضه‌ای‌ در عرض‌ هفت‌ روز پس‌ از زایمان‌ برطرف‌ می‌شود.
وی اضافه کرد: این در حالی است که مسمومیت حاملگی شدید و عوارض‌ ناشی‌ از فشار خون‌ بالا همچنان‌ یک‌ عامل‌ مهم‌ دخیل‌ در مرگ‌ و میر مادران‌ محسوب‌ می‌ شود. اگر مسمومیت‌ باعث‌ زایمان‌ زودرس‌ شود، احتمال‌ زنده‌ ماندن‌ نوزاد به‌ رسیده‌ بودن‌ آن‌ بستگی‌ دارد چراکه مرگ‌ جنین‌ در این‌ شرایط‌ شایع‌ است‌.
این کارشناس مسوول مادران و مامایی اظهار کرد: در صورت‌ تجویز مراقبت‌ در منزل، توزین‌ بیمار و ثبت‌ روزانه‌ آن‌ ضروری‌ است‌. همچنین‌ بررسی‌ میزان‌ پروتئین‌ ادرار با روش‌ آزمون‌ در منزل‌ (که‌ باید به‌ بیمار آموزش‌ داده‌ شود) توصیه‌ می‌شود.
وی درباره رژیم‌ غذایی‌ خاص برای بیمار گفت: در صورتی‌ که‌ نیاز به‌ رژیم‌ غذایی خاصی‌ باشد، پزشک‌ به‌ بیمار توصیه‌ خواهد کرد.
علیشاهی تصریح کرد: اگر مادر باردار یا یکی‌ از اعضای‌ خانواده وی دارای‌ علایم‌ مسمومیت خفیف در هر مرحله‌ از بارداری‌ بودند، باید به پزشک مراجعه کنند.

 

آیا وجود تورم اندامها نشان دهنده‌ی مسمومیت بارداری  است؟
برخی موارد تورم اندامها طی حاملگی طبیعی است. اما اگر تورم با استراحت برطرف نشود و یا همراه با علائم گفته‌شده نیز باشد باید بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید.
به گفته متخصص زنان و زایمان بعد از خونریزی‌ها و عفونت‌های دوران بارداری، مسمومیت باداری سومین علت مرگ مادران در دوران بارداری است که ۵ تا ۱۰ درصد زنان باردار ممکن است در طی دوره‌ بارداری‌ خود مبتلا به آن شوند. 

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
پره اکلامپسی یک بیماری است، که می‌تواند در نیمه دوم حاملگی یا چند هفته اول پس از زایمان به وجود بیاید.
اما بروز آن در ماه های آخر بارداری شایع‌تر است. در حقیقت، هرچه علایم این بیماری زودتر ظاهر شود عواقب آن برای مادر و کودک یدتر خواهد بود. از هر ۱۲ زن ۱ نفر به پره اکلامپسی دچار خواهد شد.
هفت علامت شایع که در زن باردار مبتلا به این وضعیت مشاهده می‌شود در ادامه توضیح داده شده اند:

۱ . تورم در صورت یا دست
هر نوع تورمی که در صورت، خصوصا در اطراف چشم یا دست رخ دهد، می‌تواند باعث نگرانی در دوران بارداری شود. در حالی که تورم در پاها طی دوران حاملگی طبیعی است، اما تورم در سایر بخش های بدن غیر طبیعی و حتی می‌تواند خطرناک باشد.
در هر صورت یکی از نشانه های شایع پره اکلامپسی تورم در بدن است.

۲ . افزایش ۲ کیلوگرم در هفته
مطمئنا پس از گذشت روزها و هفته ها از بارداری وزن مادر بیشتر می‌شود، ولی این افزایش وزن در زنان باردار معمولا آهسته و پایدار است.
اگر متوجه شدید که وزن شما بیش از حد معمولی در حال افزایش است با ماما یا پزشک متخصص زنان خود صحبت کنید.

۳ . سر درد دردی که دست از سر شما بر نمی‌دارد!
همواره برخی از زنان باردار در حاملگی سردرد دارند، حتی بعضی اوقات بیشتر از دیگران.
اما چنانچه یک زن باردار سردردی داشته باشد که به درمان های مختلف، از جمله داروها پاسخ ندهد، برای ارزیابی بیشتر بهتر است به نزد متخصص بروند. برای ارائه مشاوره بیشتر از ارائه دهنده خود تماس بگیرید.

۴ . ایجاد تغییراتی در بینایی مانند تاری دید
اگر حس کردید که در دید شما لکه ها یا نقطه هایی وجود دارد، باید به پزشک اطلاع دهید. تاری دید یکی از علایم پره اکلامپسی است.
برخی اوقات تشخیص دقیق اینکه آیا واقعا لکه یا نقاطی در دید می بینید دشوار است. به هر حال این علامت یکی از آن نشانه هایی است که هیچ زن حامله ای نباید آن را نادیده بگیرد.

۵ . تهوع و استفراغ ناگهانی
تهوع و استفراغ صبحگاهی که معمولا در زنان حامله دیده می‌شود، معمولا طبیعی است و جای نگرانی وجود ندارد.
اما برخی از زنانی که پره اکلامپسی دارند بصورت متوالی و برای دچار تهوع و استفراغ می‌شوند. اگر مطمئن نیستید که دلیل تهوع و استفراغ شما چیست حتما با پزشک خود تماس بگیرید.

۶ . احساس درد در قسمت بالا و سمت راست شکم
شاید به اشتباه فکر کنید که این درد در واقع ناشی از سوزش سر دل یا یک مشکل گوارشی دیگر است. اما هیچ ارتباطی با سوزش سر دل یا حتی درد ناشی از ضربه زدن جنین نیز نیست.
اگر درد شدید و حالت ضربه ای داشت حتما با پزشک خود تماس بگیرید.

۷ . دشواری در تنفس
یکی دیگر از علایم پره اکلامپسی سختی و دشواری در تنفس است. این وضعیت میتواند شبیه تنگی نفس، نفس نفس زدن و … باشد. علایم حتی می‌تواند ترسناک باشد.

حتی یک نشانه کافی است
در صورت داشتن هر کدام از علایم ذکر شده در این مقاله حتما با پزشک خود تماس بگیرید. لازم نیست که همه علایم را شناسایی کنید یا همه را با هم داشته باشید. برخی از علایم ممکن است در برخی زنان بروز نکند.

اهمیت مراقبت های قبل از زایمان
با توجه به خطراتی که زایمان دارد، توجه به زن باردار از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. طی بارداری جان دو نفر میتواند بر اثر یک سهل انگاری از بین برود. زنان باردار و اطرافیان آن ها باید درباره دوره حاملگی اطلاعات کافی داشته باشند. آن ها باید علایم را شناسایی کرده و در صورت بروز هر علامت غیر طبیعی با ماما یا متخصص تماس بگیرند.
مراجعه منظم به پزشک و ماما می تواند تضمین کند که تمامی علایم بیمار بررسی خواهد شد و وجود برخی مشکلات که نیز به راحتی تشخیص داده خواهد شد. علاوه بر این به پیشگیری از مشکلات در حین زایمان و به دنیا آمدن فرزند ناسالم تا حد زیاد کمک می‌شود.
اگر تشخیص پزشک برای شما پره اکلامپسی است، شما و کودک باید تحت نظر متخصص قرار بگیرید.
به طور معمول تولد نوزاد نیز زودتر از حد مقرر خواهد بود. هدف پزشک این است که بارداری را برای شما تا آنجا که ممکن است ایمن و بیخطر نگه دارد.
پره اکلامپسی می‌تواند منجر به اکلامپسی، سکته مغزی، تشنج و مرگ مادر و یا جنین شود.
این وضعیت یک بیماری بسیار جدی است. در واقع، اکنون می‌دانیم که پره اکلامپسی می تواند باعث بروز پیامدهای طولانی مدت سلامتی در مادران شود. بروز چنین بیماری در دوران حاملگی یک عامل خطر برای سکته مغزی، بیماری تیروئید، توسعه دیابت و بیماری‌های قلبی است.