در پی ائتلاف تاریخی اعتدالیون و اصلاح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ بود که استارت حرکت های فراگیرتر حزب اعتدال و توسعه بعد از مدت ها کم فروغی دوباره زده شد؛ این حزب که بعد از انتخابات ۸۸ فعالیت های خود را به حالت نیمه فعال درآورده بود این بار و در جریان انتخابات ریاست جمهوری یازدهم و در پی ائتلافی سرنوشت ساز جان تازه ای گرفت و شاخص ترین چهره خود یعنی حسن روحانی را راهی صندلی ریاست پاستور کرد.

انتخابات ریاست جمهوری یازدهم اما پایان ماجرا نبود و حزب اعتدال وتوسعه در جریان انتخابات مجلس دهم در سال ۹۴ و پس از رصد روندهای پیشاانتخاباتی تصمیم گرفت بار دیگر تجربه انتخابات سال ۹۲ را تکرار کرده و با یک لیست ائتلافی در انتخابات حاضر شود. بر همین اساس بود که جبهه اصلاح طلبان و اعتدالیون رسما اعلام "ائتلاف انتخاباتی" کردند و با یک لیست ائتلافی در این انتخابات حاضر شدند: "لیست ائتلافی امید".

در پی همین ائتلاف بود که اصلاح طلبان و اعتدالیون (حامیان دولت تدبیر و امید) به لیدری محمدرضا عارف پا به عرصه رقابت‌ها گذاشتند که نتیجه آن پیروزی لیست امید در انتخابات مجلس دهم بود، فهرستی که در نتیجه پیوستگی و وحدت اعتدالیون و اصلاح طلبان تنظیم شده بود. همراهی اعتدالیون و اصلاح طلبان البته در انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم هم کارگر افتاد به طوریکه به دنبال ائتلاف صورت گرفته نام حسن روحانی کاندیدای مورد تایید این دو جریان برای دومین بار از صندوق رای به عنوان نامزد پیروز بیرون آمد.

حال امروز و تنها چهار ماه مانده تا انتخابات مجلس یازدهم این سوال مطرح است که رویکرد حزب اعتدال و توسعه برای انتخابات اسفند ماه مجلس چیست؟ اگرچه هنوز موضع شفافی از سوی چهره‌های اصلی حزب اعتدال و توسعه اعلام نشده است اما سه احتمال مطرح است.

نخست؛ تکرار ائتلاف با اصلاح طلبان

ائتلاف با اصلاح طلبان اگرچه به عنوان استراتژی و رویکردی آزمون شده می تواند نخستین راهبرد پیش روی حزب اعتدال و توسعه باشد اما رصد فضای سیاسی و رسانه ای حکایت از احتمال تغییر در سیاست‌گذاری اعتدالیون برای انتخابات آینده مجلس دارد.

شاید بتوان تغییر در راهبرد حزب اعتدال و توسعه را تابعی از رفتار پیشاانتخاباتی اصلاح طلبان دانست. در حالیکه انتقادها به لیست امید برخی اصلاح طلبان را بر اجرای این ایده مصر کرده که لیست انتخاباتی اصلاح طلبان در مجلس یازدهم باید کاملا اصلاح طلبانه باشد (تصمیمی که در نشست مشترک مجمع روحانیون مبارز و شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان هم بر آن اشاره شد) اما با این وجود چهره های سرشناسی در جریان اصلاحات بر این نظرند که مصلحت حزب اعتدال و توسعه در همراهی با اصلاح طلبان است.

عبدالواحد موسوی لاری نایب رئیس شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان اخیرا در گفت و گویی با تایید این ایده گفته است: در انتخابات گذشته پس از اینکه احزاب اصلاح‌طلب راجع به مسائل به جمع‌بندی رسیدند با حزب اعتدال و توسعه هم به گفت‌وگو نشستند و هماهنگی‌هایی به عمل آوردند که در نهایت یک لیست مشترکی داده شد.

وی درباره همراهی اعتدالیون و اصلاح طلبان در انتخابات پیش رو تاکید کرده که "در این دوره به حزب اعتدال و توسعه هم گفته شده اگر می‌خواهید در لیست اصلاح‌طلبان نقشی داشته باشید از حالا باید حاضر شده و در جمع خودتان را تعریف کنید، بعد از بستن لیست و شروع شدن فعالیت‌ها عملا فرصتی برای هماهنگی وجود ندارد."

موسوی‌لاری با بیان اینکه اعتدالیون فعلا در حال بررسی برای ورود مستقل یا همراه با جریان اصلاحات هستند یادآور شده است: هنوز چیزی که نشان بدهد حزب اعتدال‌وتوسعه می‌خواهد مستقل کاری انجام دهد یا با افراد وارد نوعی مذاکره شود، دریافت نکرده‌ایم، اما مصلحت شان این است که آنها هم در کنار سایر احزاب اصلاح‌طلب و حامی دولت قرار بگیرند تا از قافله عقب نمانند.

در همین رابطه علی شکوری راد دبیرکل حزب اتحاد ملت نیز در نشست خبری تلویحا با این ایده موافقت اما تاکید کرده که حزب اعتدال و توسعه باید همانند یک حزب از ۲۸ حزب اصلاح طلب در جلسات شرکت کنند: "در این دوره به حزب اعتدال و توسعه گفته شده اگر تمایل دارند می‌توانند به عنوان یکی از احزاب در جلسات حاضر باشند، ما ۲۸ حزب در جلسات داریم که آنها هم می‌توانند حزب ۲۹‌ام باشند اما اینکه یک طرف مذاکره آنها باشند و یک طرف اصلاح‌طلبان باید بگویم به هیچ وجه چنین اتفاقی نخواهد افتاد."

شواهد حاکی از آن است که پالس های مثبت اصلاح طلبان برای جذب اعتدالیون وابسته به شروطی است، شروطی که باید دید آیا به مذاق سران اعتدال خوش خواهد آمد؟

دوم، این بار ائتلاف با میانه‌روهای اصولگرا

اگرچه گروهی از اصلاح طلبان بقای سیاسی حزب اعتدال و توسعه را در ائتلاف با اصلاح طلبان می دانند اما از گوشه و کنار خبرهای دیگری به گوش می رسد، خبرهایی از احتمال ائتلاف اعتدالیون با اصولگرایان میانه رو.

حرف و حدیث ها پیرامون نزدیک شدن حزب اعتدال و توسعه به اصولگرایان میانه رو در حالی مطرح می شود که تا کنون موضع گیری علنی از سوی شخصیت های برجسته این حزب درباره این راهبرد در انتخابات آینده مجلس اعلام نشده است.

با این حال شاید بتوان اظهارات محمود واعظی عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه را جدید و صریح ترین موضع گیری مسئولان این حزب دانست. او در آخرین اظهارنظر خود پیرامون رویکرد حزب اعتدال و توسعه در انتخابات با بیان اینکه در حزب هنوز وارد بحث انتخابات نشده ایم، نه ائتلاف و نه جدایی از اصلاح طلبان را تایید نکرده و گفته است: اینکه ما چگونه می خواهیم وارد انتخابات شود مستلزم کمی صبر است تا فضا روشن تر شود.او همچنین با یادآوری ائتلاف با اصلاح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری و مجلس دهم تاکید کرده که "اگر لازم باشد مجددا با هم صحبت کنیم و اگر فضا مناسب باشد این کار را خواهیم کرد."

و در نهایت، رویکرد سوم، پیش به سوی لیست مستقل

اما نگاه سومی هم درباره راهبرد اعتدالیون به انتخابات آینده وجود دارد؛ ورود مستقل حزب اعتدال و توسعه به عرصه انتخابات. موضعی که اول بار از سوی غلامعلی دهقان عضو شورای مرکزی حزب اعتدال و توسعه در گفت و گویی که در دی ماه ۹۷ با خبرآنلاین داشت مطرح شد. او گفت: اعتدالیون به جایی رسیده اند که بالقوه می‌توانند کاندیدای اختصاصی داشته باشند همان طور که اصلاح طلبان و اصولگرایان معتدل می‌توانند.

دهقان مصداق صحت ادعای خود را انتخابات سال ۸۴ خواند و ادامه داد: فراموش نشود که حزب اعتدال و توسعه در سال ۸۴ اولین حزبی بود که از مرحوم هاشمی برای انتخابات دعوت کرد، بعد از آن حزب اسلامی کار و کارگزاران هم به ما پیوستند، همچنین فراموش نشود که بنده کسی بودم که موافق ورود آقای روحانی به انتخابات بودم که البته با نقدهای جدی روبرو شدم اما ایشان در نهایت آمدند و پیروز شدند.

گمانه زنی‌ها درباره گزاره‌های فوق به عنوان رویکردهای احتمالی اعتدالیون در انتخابات آینده در حالی همچنان ادامه دارد که گفته می شود انتخابات پیش رو بزنگاهی است که اعتدالیون باید با تدبیر بهترین تصمیم را به نفع جناح خود بگیرند، تصمیمی که به نظر می رسد ورود مستقل آنان به عرصه انتخابات تامین کننده آن نباشد.