هر آنچه باید درباره ورزش معلولین بدانید

هر آنچه باید درباره ورزش معلولین بدانید

مجموعه: درمان با ورزش

ورزش معلولین:

زمانی که اختلالی بین رابطه فرد و محیط ایجاد گردد، می گوییم فرد دچار معلولیت شده است. یا به عبارتی دیگر می توان گفت فرد دچار یک سری اختلالات جسمی، ذهنی، اجتمایی یا ترکیبی از آن ها شده است که در زندگی و مجموعه رفتارهای او تاثیر سو داشته است. همه این عوامل به گونه ای موجب شده اند فرد در زندگی طبیعی اش دچار اختلال شود. 

اهداف "ورزش کردن برای معلولین"

1- جلوگیری از معلولیت بیشتر و پیشگیری از آن

2- جلوگیری از افسردی در معلولین و ایجاد یک زندگی با نشاط و پر شور و شوق برای آن ها. همچنین جلوگیری از پیری زودرس

3- بالابردن امید به زندگی در معلولین

4- کمک کردن به آن ها برای افزایش ارتباط اجتماعی و ایجاد محیطی برای ارتباط با دوستان و همسن و سالان

5- ایجاد اعتماد به نفس در معلولین برای یک زندگی شاد و مرفه

6- آگاهی دادن به مردم از وجود ورزش معلولین و چگونگی انجام آن 

7- ایجاد محلی مستقل و زیبا و پر امکانات برای معلولین جهت ورزش کردن

8- دادن پست های اداری و مدیریت مجموعه های ورزشی به خود معلولین

فواید "ورزش کردن معلولین"

• داشتن عضلات و استخوان های محکم تر 

• هماهنگی بهتر دست ها و پاها 

• کاهش استرس و بهتر شدن خلق و خو 

• داشتن احساس به نسبت به خود 

• افزایش اعتماد به نفس 

• بهتر شدن کیفیت زندگی 

• جلوگیری از پیشرفت مشکلات و بیماری ها 

• جلوگیری از پیدایش زخم بستر 

• کارکرد بهتر دستگاه گوارش 

• جلوگیری از ایجاد پوکی استخوان و کاهش روند پوکی استخوان

بی تردید انجام ورزش های بدنی مستمر و متناسب، میزان برخورداری معلولین از سلامتی و کاهش عوارض ثانویه معلولیت را کاهش می دهد.

تاثیر فعالیت های بدنی و ورزش بر "سلامتی معلولین"

در دنیای امروز که همواره همه چیز رو به پیشرفت است و در کنار آن روزانه بر تعداد معلولین اضافه می شود، نیاز به وجود یک ورزش برای سلامتی آن ها بیش از پیش احساس می شود. این نیاز امروزه برای بشر به یک چالش تبدیل شده چرا که باید متناسب با نیازهای امروزی و ابداع روش های جدید صورت گیرد. این ورزش ها باید متناسب با دانش و تکنولوژی روز پیشرفت کنند. با اینکه سال هاست مردم در رابطه با معلولین قطع نخاعی این باور و عقیده را دارند که آن ها نمی توانند هیچگونه تحرک و فعالیتی داشته باشند یا این که ورزش برای آن ها تاثیری ندارد، در صورتی که این اشتباه محض است. پزشکان معتقدند که حتی اگر برای بیمار شرایطی پیش بیاید که نتواند به اندازه یک سال هیچگونه تحرک و فعالیتی داشته باشد باز هم می تواند با انجام ورزش های ملایم و آسان سطح سلامتی بدنش را افزایش دهد. 

در ادامه به معرفی ورزش هایی که برای معلولین مناسب است می پردازیم: 

ورزش های قدرتی و هوازی برای معلولین

دو ساعت و نیم در هفته به انجام ورزش های هوازی بپردازید. ورزش های قدرتی باعث قوی تر شدن قلب و تقویت آن می شوند. معلولینی که علاقه مند به ورزش های قدرتی هستند می توانند از ورزش های زیر استفاده کنند. 

• پیاده روی سریع

• هل دادن خود روی صندلی چرخدار

• جمع آوری برگ ها 

دو روز در هفته به ورزش های تقویتی بپردازید

انجام چنین ورزش هایی برای معلولین سبب شده تا ماهیچه های آن ها کم کم تقویت شود. در این ورزش همواره سعی کنید ماهیچه هایی را که کمتر مورد استفاده قرار می گیرند را ورزش دهید. معلولین می توانند ورزش های تقویتی زیر را انجام دهند:

• دراز و نشست

• شنا

• بلند کردن وزنه

ورزش مناسب برای معلولین نخاعی

بسیاری از صاحب نظران در این باره فرموده اند که ورزش یا فعالیت جسمانی معلولین نخاعی، حتی در سطح ملایم و متوسط ( چیزی در حدود 20 تا 30 دقیقه) ولی پی در پی می تواند آن ها را از بسیاری از عوارض ثانویه معلولی و سو بیماری بزداید.

ورزش های رایج در افراد معلول نخاعی

• دو میدانی

• شنا

• وزنه برداری

• تنیس روی میز

• بسکتبال با ویلچر

• والیبال نشسته

• تیراندازی

• تیر و کمان

• شمشیر بازی

• بولینگ

فوايد فعاليت هاي جسمی و ورزشی مستمر بعد از آسيب های نخاعی

1- کاهش خطر مرگ های زودرس، بيماري های قلبی و فشارخون، عوارض تنفسی، ديابت و برخی از انواع سرطان ها

2- بهبود قدرت عضلانی، افزايش ميزان تحمل و توان حرکتی، اعتماد به نفس و خواب بهتر

3- کمک به کاهش احساس اضطراب، دلتنگی، افسردگی و استرس

4- کمک به کنترل وزن و دردهای عصبی مزمن

ورزش مناسب برای ویلچر نشینان

برای معلولان ویلچرنشین انجام ورزش هایی که به قدرت بالاتنه شان کمک کند، بسیار ضروریست چرا که آن ها را از بروز آسیب های احتمالی دور می کند. برای انتخاب بهترین گزینه برای ورزش چنین افرادی سعی کنید با یک پزشک یا فیزیوتراپیست مشورت کنید. 

اگر بر روی صندلی های چرخ دار می نشینید یا از آن ها استفاده می کنید، هنگام تمرین سعی کنید از ترمزها و پایدار کننده های مناسب برای ثابت کردن صندلی یا نیمکت ورزشی استفاده کنید. برای این کار شاید شما به باندهای ولکرو یا چسبنده در سایز های گوناگون برای بستن وزنه به مچ یا دست یا پایدارکردن تنه نیاز داشته باشید. این کار برای حفظ موقعیتتان هنگام ورزش بسیار مفید است. 

ورزش هایی که می توان با چرخ ویلچر انجام داد:

• والیبال

• بسکتبال

• بدبینتون 

برنامه ورزشی مناسب برای معلولین:

 1- برنامه ورزشی خوب است که بر مبنای ورزش های هوازی، مقاومتی، تعادل و انعطاف باشد.

2- ورزش های هوازی را به مدت 30 دقیقه و در بیشتر روزهای هفته انجام دهید.

3- اگر شما معلول هستید، می توانید یک دوره 5 تا 10 دقیقه ای را طی کنید و در نهایت به 30 دقیقه برسانید.

4- سختی ورزش برای رسیدن به نتیجه مطلوب باید تحمل گردد و در صورتی که احساس راحتی کردید، شدت ورزش را زیاد کنید.

5- ماهیچه ها و قدرت عضلانی با ورزش کردن زیاد می شود.

6- عضلات پا، پشت، بازو و سینه را زیاد ورزش دهید تا قدرت عضلانی شما افزایش یابد و سبب تقویت ماهیچه ها در آن قسمت گردد.

7- ورزش باید 2 تا 3 بار در هفته و با یک روز استراحت در بین آنها، انجام شود.

8- برنامه ورزشی باید برای 1 تا 2 تمرین، 10 تا 15 بار تکرار شود.

9- انعطاف پذیری را می توانید روزانه انجام دهید.

10- این برنامه فراگیر، دامنه حرکت عضلات و مفاصل را پایدار می کند و حداقل چهار بار تکرار در هر عضله باید صورت گیرد، به خصوص عضلات کوچکی که در ورزش های مقاومتی کار می کنند. در صورت انجام دقیق آن در دراز مدت تاثیر شگرف آن را در عضلات خود مشاهده خواهید کرد.

11- به مدت 15 تا 30 ثانیه ورزش های کششی را انجام دهید.

نکات و توصیه های ایمنی برای ورزش کردن معلولین:

1- برای تاثیر بهتر و عوض شدن حال و هوا و روحیه فرد، بهتر است معلولین ورزش ها را با شور شوق انجام دهند. میزان انگیزه معلولین برای شرکت در ورزش های همگانی یا فردی بسیار مهم است. معلول باید از انجام این ورزش ها لذت ببرد.

2- قبل از انجام هرگونه ورزش یا فعالیت بدنی یا هر گونه تغییر در روند برنامه های قبلی، با پزشک متخصص خود مشورت کنید.

3- فعالیت های جسمی را بطور مکرر و با فعالیت های سبک و زمان کوتاه (از 5 تا 15 دقیقه) و به صورت یک روز در میان آغاز کنید. همینطور که کار را اغاز می کنید، به آن عادت کرده و انجام فعالیت ها برای شما آسان تر می گردد به همین دلیل لازم است که شدت آن ها را به مرور زمان افزایش داد. هدف شما باید این باشد که حداقل یک فعالیت متوسط را طبق یک برنامه منظم و مستمر داشته باشید.

4- معلولین ضایعه نخاعی باید توجه کنند که کلاس بندی پزشکی – ورزشی آن ها از اهمیت بالایی برخوردار است، لازم است که قبل از انجام هرگونه ورزش و فعالیت بدنی و قبل از پرداختن به هر عملی، ابتدا وضعیت کلاس بندی خود را مشخص کنند تا بطور دقیق سطح ضایعه آنها مشخص شود و نتیجه بهتری از تلاش خود بگیرند.

5- به ورزشکاران معلول خصوصا ضایعه نخاعی ها توصیه می شود که قبل از انجام هر گونه تلاش و قبول زحمتی برای رسیدن به درجات بالا و قهرمانی، حتماٌ با مربیان کارآزموده مشورت نموده تا متناسب با وضعیت و شرایط جسمی خود ورزش مورد علاقه را انتخاب و به آن بپردازند.

6- مراقب علائم خطر از جمله سردرد، درد قفسه سینه، درد مفاصل یا گرفتگی عضلات باشید. این درد و ناراحتی می تواند بیانگر فشار زیادی باشد که شما بر بدن خود تحمیل کرده اید. همچنین این علائم می تواند نشانه هائی از عوارض جدی از جمله اتونومیک دیس رفلکسی یا ضایعات دیگر باشند. در این صورت باید این عوارض و اخطاهای بدنی را جدی گرفته و به سرعت ورزش های بدنی و تمامی فعالیت ها را متوقف کنید و آنچه که باعث ایجاد مشکل یا عارضه شده را دریابید.

ورزش معلولین در خانه

اگر معلولیت شما به صورتی است که می توانید در خانه اقدام به ورزش کنید پس تجهیزاتی از این قبیل را تهیه کنید: 

• تجهیزات وزنه زدن

• وزنه دست و مچ

• باندهای الاستیک

• تشک ورزشی

• توپ ورزشی در انواع اندازه ها و وزن ها

گردآوری: بخش ورزشی بیتوته