کتاب را غذای روح می نامند و درمان بیماری های فکری. دوست همیشگی، آموزگاری بی چشم داشت، استادی در دسترس و ابزاری اساسی برای رسیدن به کمال. اما در کشور ما آمار مطالعه کتاب، این یار مهربان دانا، متناقض است. آمارهای اعلام شده براساس استاندارهای تعریف شده جهانی برای سرانه مطالعه روزانه، شامل کتاب، روزنامه و... بین 2 الی 76 دقیقه در سال اعلام شده که اعداد 12 تا 18 دقیقه بیشترین فراوانی را دارند که این آمار کمی نگران کننده است! تمایل به کتابخوانی در ایران کم بوده، زیرا در این زمینه فرهنگسازی کمی انجام شده است، هرچند که گرانی این روزهای کتاب ها نیز مزید بر علت شد! محمدرضا جوادی، دبیر انجمن قلم درباره میزان کم سرانه مطالعه گفت: «مردم ما به آموختن و معرفت و کسب آگاهی احساس نیاز نمی کنند». بهاءالدین خرمشاهی از نگرانی خود در این باره می گوید: «نمیدانم بر ما ایرانیان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کرده و پنجه در پنجه تمام فرهنگی غرب افکنده، چه می گذرد که همه بی کتاب شده ایم. همچنان هنر نزد ایرانیان است و بس، اما این بار هنر کتاب نخواندن!» به صورت کاملا تجربی و ابتدایی، کودکانی که در خانواده های اهل مطالعه با والدین یا خواهر و برادر اهل مطالعه بزرگ می شوند، تمایل بیشتری برای مطالعه دارند و اصولا آن هایی که در این خانواده ها تربیت نمی شوند تا زمانیکه به آستانه نیاز دانستن نرسند، به سمت کتاب هدایت نمی شوند! زمانیکه فرزند خانواده، خانواده را در حال مطالعه می بیند، خود را مجاب میبیند که او نیز بایستی مطالعه کند. در راستای فرهنگسازی کتابخوانی، اهالی کتاب، در آبان ماه هر سال در هفته بزرگداشت کتاب و کتابخوانی به ترویج کتابخوانی می پردازند.
روز ملی کتاب و کتابخوانی، فرصتی برای مطالعه
از سال 1995، روز 23 آوریل یا سوم اردیبهشت ماه روز جهانی کتاب و حق مولف نامیده شد. اما این عنوان در ایران، بیست و چهارم آبان تحت عنوان روز ملی کتاب و کتابخوانی و آغاز هفته بزرگداشت کتاب و کتابخوانی شناخته می شود. در سال 1372، این روز به این عنوان نامیده شد. بزرگداشت این هفته، هر ساله با اهدای کتاب به کتابخانه های عمومی و مساجد، برگزاری مسابقات کتابخوانی، انتخاب کتابداران برتر، راه اندازی کتابخانه های سیار در شهرها و روستاها، انتشار کتب، جشن امضای کتب توسط نویسندگان، تجهیز کتابخانه ها به کتاب های ویژه نابینایان، سخنرانی در باب چاپ و نشر، برپایی کارگاه ها، سخنرانی در مدارس، مساجد، دانشگاه ها برگزار می شود. در یک کلام، در این روز تلاش می شوند تا مردم با کتاب و کتابخوانی آشتی کنند، فرهنگ مطالعه گسترش یابد و به آگاهی های عمومی افزون شود، با این امید که سرانه مطالعه کشور به بالاترین سطح و فرهنگ کتابخوانی جا افتاده تر از همیشه گردد، زیرا کتابخوانی تخیل را فعال تر، تمرکز را بیشتر و استرس را کمتر می کند. افرادی که مطالعه می کنند، فعالیت های ذهنی بیشتری دارند و در کهنسالی نشانه های کاهش شناختی کمتری خواهند داشت. در کنار این ها مسلما افراد اهل مطالعه مهارت های فکری، قدرت استفاده از کلمات، مهارت های نگارشی نسبت به باقی افراد کسب خواهند کرد. تلاش جوامع برای کتابخوان تر کردن مردم به این دلیل است که جوامع با مطالعه، پیشرفت بیشتری در زمینه های فناوری، اقتصاد، اجتماعی و سیاسی دارند، بنابراین اختصاص یک هفته به ترویج کتابخوانی طبعات زیبای زیادی خواهد داشت.
