بخشی از مهمترین وظایف والدین این است که مسئولیت پذیری و وجدان کاری را به فرزندانشان آموزش دهند. اینها از مهمترین صفات شخصیتی هر فرد هستند که سرمایه گذاری زمانی زیاد و سطح آموزش بالایی را طلب می کنند.
مانند هر درس دیگر زندگی این هدف نیز یکباره حاصل نخواهد شد و آموزش احساس مسئولیت به فرزندان نیاز به برنامه ریزی مستمر و رصد کردنهای آگاهانه از رفتاری که می خواهید در فرزندان خود پرورش دهید دارد.
قطعاً روش هایی برای آموزش مسئولیت پذیری به فرزندان وجود دارد. با این حال همه آنها به یک مفهوم وابسته هستند و آن هم اینکه کودک نمی تواند بدون اینکه تعریف و مفهوم مسئولیت را بداند مسئولیت پذیر باشد.
به کودک بیاموزید که مسئولیت چیست
این یک راهکار و ترفند واقعی در آموزش مسئولیت پذیری است: مصادیق را به آنها نشان دهید، آموزش دهید و آنها را راهنمایی کنید.
معنی مسئولیت را به آنان توضیح دهید و سپس به آنها بیاموزید که مسئولیت داشتن چگونه است و آنها چگونه می توانند مسئولیت پذیر باشند.
به آنها بگویید که والدین مسئولیت پذیر هستند نه فقط به این دلیل که خودشان می خواهند اینگونه باشند، بلکه به این دلیل که به نقطه ای از زندگی می رسند که در آن تعهدات پررنگ وجود دارد و سایر افراد جهت عمل به این تعهدات روی وجهه ای از شخصیت آنها حساب می کنند که مسئولیت پذیری نام دارد.
رفتار مسئولانه در برخی بزرگسالان آنقدر طبیعی است که به نظر می رسد آنها اینگونه متولد شده اند. اما در واقعیت این طور نیست. حس مسئولیت پذیری از زمان کودکی و در طی سالهای نوجوانی و در نهایت در بزرگسالی به مرور پرورش یافته و متکامل می شود. کودکان نیز باید همان روند شناخت و یادگیری مفهوم مسئولیت و کسب مسئولیت پذیری را طی کنند.
به کودکان بگویید که در قبال چه مواردی و چرا مسئولند؟
تمام مواردی را که می خواهید فرزندان شما در قبال آنها مسئولیت پذیر باشند در نظر بگیرید. ممکن است درک اینکه چرا باید کاری را انجام دهند برای کودک کمی مشکل باشد. با بچه ها گفتگو کنید و توضیح دهید که چرا اینها موارد مهمی هستند.
اطمینان حاصل کنید که آنها را به این سطح درک رسانده اید که اکنون بتوانند بفهمند عدم رعایت تعهداتشان فارغ از اثر وضعی آن رفتار سوء چه تبعات و عواقب دیگری نیز دارد.
هربار که کودک چیزی را درخواست کند که تامین آن مسئولیت جدیدی را برایش به همراه دارد به آنها یادآوری کنید که برآورده کردن این درخواست مستلزم ایجاد چه مسئولیت جدیدی برایش خواهد بود. هر وقت امکان پذیر است با ذکر مثال موارد را به آنها تبیین کنید.
با فرزندان خود درمورد اینکه مسئولیتهای آنها چیست و حسن انجام آنها چه ارتباطی با شما دارد صحبت کنید. رفتارهای مسئولانه را در آنها تقویت و بازخوردگیری کنید. هر وقت کودک بدون یادآوری شما مسئولیت خود را خوب انجام دهد، این یک پیروزی کوچک و قدمی رو به جلو برای والدین است. راه هایی برای پاداش دادن به رفتار خوب پیدا کنید ولو اگر فقط در حد یک برچسب روی دیوار یا تیک مثبت روی یک نمودار باشد.
جریمه هایی را نیز برای رفتار غیر مسئولانه لحاظ کنید. لازم نیست مجازات شدید باشد، اما باید متناسب با رفتار تعریف شود و کودک متوجه شود که این بخشی از پیامدهای رفتار غیر مسئولانه اوست. وقتی بچه ها متوجه شوند که برای آنچه را که دوست ندارند سرشان بیاید و تأثیر منفی بر روی آنها بگذارد چه کاری نباید انجام دهند، رفتار مسئولانه را نیز سریعتر یاد می گیرند.
به فرزندان خود بگویید که از آنها چه انتظارات و توقعاتی دارید
اگر انتظار دارید که آنها اتاق خودشان را تمیز کنند این را به آنها بگویید. توقع نداشته باشید که آنها بدون اینکه توجیه شوند، آنچه از آنها می خواهید را درک کنند.
گاهی به نظر می رسد که شما باید یک چیز را چند بار به آنها بگویید، با این حال مانند هر درس دیگری گاهی تکرار لازمه یادگیری واقعی است.
برخی از موارد ساده که برای شروع آموزش مسئولیت پذیری برای فرزندان مناسب هستند شامل برخی کارهای ساده خانگی و مسئولیت های مالی شامل اندوختن کمی پس انداز می باشند. به آنها امتیازاتی بدهید تا تشویق شوند که جدی تر تلاش و کار کنند.
دادن کارهایی با سن مناسب به آنها کمک خواهد کرد تا آنچه را که از آنها انتظار دارید راحت تر انجام دهند. نکته دیگر نیز این است که کودک شما باید یاد بگیرد که کارهای خود را قبل از زمان بازی اش انجام داده و تمام کند. وقتی کارش انجام شد، آنها می توانند کمی وقت آزاد داشته باشند.
هنگام آموزش مسئولیت پذیری به فرزندان خود به یاد داشته باشید که کودکان رویه ای خودکار برای فراموش کردن آنچه قرار است انجام دهند دارند و یادآوری های مکرر به آنها کمک می کند تا عادت کنند که همواره باید با مسئولیت پذیری رفتار کنند.
