آیا عمل دیسک کمر خطرناک است؟

کمر و ستون فقرات را می توان به عنوان یکی از اصلی ترین ارگان های بدن معرفی کنیم. هرگونه درد و ناراحتی که در این بخش از بدن ایجاد شود، برای تمام افراد در هر سن و سالی که باشند آزاردهنده بوده و مانع از فعالیت های روزانه این افراد خواهد شد.

در ادامه اطلاعات مفیدی در رابطه با دیسک کمر، عمل دیسک کمر، مراقبت های لازم بعد از عمل دیسک کمر و عوارض جراحی دیسک کمر کسب خواهید کرد. با زیبامون دات کام همراه باشید.

دیسک کمر چیست؟

دیسک های موجود در ستون فقرات، نوعی بافت غضروفی (شبیه به بالشتک های گرد) منحصر به فرد و خاصی هستند که در بین مهره های ستون فقرات قرار گرفته و از آنجایی که دارای بافت غضروفی و انعطاف پذیر هستند، مانند کمک فنرها عمل می کنند و اجازه می دهند تا بدون اینکه استخوان های ستون فقرات به یکدیگر مالیده شود، خم شوید، بچرخید و حرکات طبیعی داشته باشید و همچنین کمک می کنند تا حرکات کمر و بدن منعطف و طبیعی باشند.

این دیسک ها از کودکی تا دوران جوانی دارای کپسول های سالم و آب کافی هستند اما به مرور زمان و با افزایش سن، انجام فعالیت های سنگین و ... به تدریج آب موجود در دیسک کمر کاهش پیدا می کند و باعث آسیب پذیر شدن دیواره خارجی دیسک می شود. 

هنگامی که یکی از دیسک های کمر دچار آسیب یا پارگی شده و از بین مهره های کمر خارج شود، باعث ایجاد فشار بر روی عصب های موجود در نخاع و کمر می شود و منجر به ایجاد درد، بی حسی و همچنین ضعف در کمر، پاها و حتی بازوها می شود.

وقتی دیسک کمر آسیب دیده می شود، احساس درد در کمر ایجاد شده و این درد در هنگام نشستن و برخاستن و انجام فعالیت های روزمره بیشتر می شود. به طور کلی وقتی دیسک کمر آسیب دیده می شود، فشار زیادی به نخاع وارد شده و همین فشار سبب ایجاد درد و ناراحتی در کمر و بخش هایی که به نخاع متصل هستند، خواهد شد. 

هرچه مدت زمان درد کمر طولانی تر شود و درمان مناسبی برای این دردها دریافت نکنید، احتمال آسیب دیدن نخاع بیشتر شده و ممکن هست به سایر بخش های بدن نیز آسیب وارد شود.

عمل جراحی دیسک کمر چیست؟

وقتی فرد به دلیل وجود دردهای مزمن در کمر و پا به پزشک مراجعه می کند، پزشک با معاینه و دریافت MRI از کمر، وضعیت دیسک های کمر را بررسی می کند تا تشخیص بهتر و مناسب تری در رابطه با دلیل ایجاد درد کمر داده شود. در MRI افرادی که دیسک کمر برای ان ها تشخیص داده می شود، این دیسک ها سیاه رنگ شده اما معمولا فشاری بر روی نخاع ندارند.  متخصص ستون فقرات و ارتوپدی به شما کمک خواهد کرد تا منشا درد ایجاد شده در کمر را پیدا کرده و بهترین و مناسب ترین درمان را برای برطرف کردن این مشکل دریافت کنید. 

گاهی اوقات دیسک کمر و فتق با استراحت کردن، استفاده از داروهای تسکین دهنده درد و فیزوتراپی بهبود پیدا می کنند اما اگر علائم شما بعد از گذشت چند ماه همچنان ادامه داشته باشد، ممکن هست عمل جراحی گزینه بهتری برای درمان این مشکل باشد. عمل دیسک کمر، تاثیر سریع تری در بهبود درد دارد اما ممکن هست با عوارضی نیز همراه باشد.

چه کسانی به عمل دیسک کمر نیاز دارند؟

• درد کمر به قدری زیاد هست که نمی توانید راه بروید و فعالیت های روزانه را انجام دهید.
• در اثر وارد شدن فشار به اعصاب کمر، بی حسی در پاها ایجاد شده است.
• کنترل مناسبی بر روی مثانه و روده های خود ندارید.
• در ایستادن یا راه رفتن با مشکل مواجه هستید.

اگر این نشانه ها در شما وجود دارد، عمل دیسک کمر، گزینه مناسبی برایتان خواهد بود اما در غیر این صورت، بهتر است سایر درمان ها را برای بهبود شرایط دیسک کمر خود دریافت کنید.

بهترین مواد غذایی برای افرادی که دیسک کمر دارند

برای اینکه روند بهبودی دیسک کمر بیشتر شده و سریع تر دیسک کمر را درمان کنید لازم هست تغییراتی را نیز در برنامه غذایی خود ایجاد کنید و با استفاده از مواد غذایی مفید در این زمینه، سلامتی خود را بهبود دهید. بهترین مواد غذایی که برای افراد دارای دیسک کمر مناسب هست عبارتند از:

• چربی های سالم طبیعی مثل روغن زیتون، گردو، آووکادو
• ماهی
• غلات کامل مثل برنج قهو های، کینوا
• میوه هایی مانند تمشک، گلابی، سیب، انار، مرکبات
• سبزیجاتی مانند اسفناج، بروکلی، هویج، چغندر
• دانه کتان و دانه چیا
• انواع آجیل
• حبوبات
• ویتامین A ،D ،C ،B12
• پتاسیم و منیزیم و کلسیم
• مواد غذایی پروتئینی

مواد غذایی مضر برای دیسک کمر

همانطور که برخی از مواد غذایی برای دیسک کمر مفید هستند، مواد غذایی نیز وجود دارند که باعث بدتر شدن این مشکل شده و روند بهبودی آن را کاهش می دهند. این مواد غذایی عبارتند از:

• قند و شکر، نوشیدنی ها و خوراکی های دارای قند مصنوعی
• لبنیات
• مواد غذایی دارای چربی های اشباع مانند چیپس، فست فود و ...
• سوسیس، کالباس و گوشت های فرآوری شده
• چربی های ترانس
• الکل
• نمک
• قهوه

عمل دیسک کمر چگونه انجام می شود؟

متناسب با شرایط بیمار، پزشک متخصص بهترین و مناسب ترین روش را برای جراحی دیسک کمر او تجویز خواهد کرد. برای کاهش فشار وارد شده بر روی اعصاب کمر و نخاع، چند روش مختلف جراحی وجود دارد که عبارتند از:

دیسککتومی (Diskectomy)

در طول این عمل، جراح متخصص، دیسک آسیب دیده شده را برطرف می کند تا فشار وارد شده بر اعصاب کمتر شده و دردهایی که به دلیل این مشکل ایجاد شده اند، تسکین پیدا کنند. این عمل جراحی با روش های مختلفی انجام می گیرد.

• دیسککتومی باز که با ایجاد برش در گردن یا پشت انجام می گیرد.
• میکرودیسککتومی که با استفاده از یک برش خیلی کوچک انجام می گیرد. در این روش از یک لوله نازک و دوربین مخصوص برای دیدن دیسک آسیب دیده و جراحی ان استفاده می شود.

لامینوتومی کمر (Lumbar laminotomy)

گاهی اوقات لازم هست که جراح یک قطعه کوچک از استخوان به نام لامینا (lamina) را از مهره خارج کند. لامینا یک لایه پوششی و محافظت کننده بر روی نخاع هست که از بین بردن بخشی از ان به جراح کمک می کند تا به دیسک فتق دسترسی بهتری داشته باشد. در این مورد نیز فشار وارد شده بر روی اعصاب نیز تسکین داده می شود و درد پا و سیاتیک نیز از بین خواهد رفت. این عمل جراحی نیز دارای 2 نوع است:

• لامینوتومی (Laminotomy، بخشی از لامینا را از بین می برد.
• لامینوکتومی (Laminectomy) قسمت زیاد و یا تمام لامینا را از بین می برد.

فیوژن (همجوشی) ستون فقرات (Spinal fusion)

بعد از دیسککتومی یا لامینوتومی، جراح ممکن هست دو مهر در دو طرف دیسک را جمع کرده تا ستون فقرات پایدارتر شود. به این نوع از عمل، فیوژن نخاعی گفته می شود. همجوشی یا فیوژ کردن دو دیسک مانع از حرکت استخوان ها شده و از ایجاد درد کمر جلوگیری می کند.

عمل جراحی دیسک مصنوعی

این عمل جراحی به ندرت انجام شده و برای تعداد کمی از افراد مناسب خواهد بود. در این عمل جراحی، در صورت تشخیص پزشک متخصص، دیسک آسیب دیده شده از کمر بیمار خارج شده و با دیسک مصنوعی جایگزین می شود. این دیسک مصنوعی و جدید باعث ثابت نگه داشتن ستون فقرات شده به بیمار کمک می کند تا راحت تر حرکت کرده و به فعالیت های روزمره خود برسد.

مراقبت های بعد از عمل دیسک کمر

جراحی دیسک کمر معمولا در کاهش درد و بهبودی شرایط بیمار موثر بوده و معمولا سریع تر از سایر روش های درمانی، جواب می دهد. معمولا در طی چند هفته بعد از عمل دیسک کمر، علائمی مانند درد، ضعف و بی حسی در کمر و پاها تا حد زیادی بهبود پیدا می کنند. 

فیزوتراپی و توان بخشی می توانند در بهبودی سریع تر به بیماران کمک کند. مراجعه به مراکز توان بخشی و فیزوتراپی یا انجام تمرینات مخصوصی که پزشک تجویز می کند در خانه نیز تاثیر خیلی خوبی در بهبود شرایط بیمار بعد از عمل دیسک خواهد داشت. پیاده روی نیز تاثیر خیلی خوبی در بازیابی حرکت ستون فقرات دارد.

در هفته اول بعد از عمل دیسک باید مراقبت باشید که:

• اشیا سنگین بلند نکنید.
• برای مدت طولانی یک جا ننشینید.
• خم شدن و کشش بیش از حد برای بدن و کمر ایجاد نکنید.

معمولا از هفته دوم به بعد، وضعیت بیمار بعد از جراحی دیسک کمر بهتر شده و فرد می تواند به آرامی و با استفاده از کمربند طبی و با حفظ وضعیت مناسب، به انجام فعالیت های سبک و روزمره خود بپردازد. علاوه بر این فرد می تواند تمرین ها و ورزش های سبکی که توسط متخصص فیزیوتراپی تجویز شده است را نیز به آرامی انجام دهد تا شرایط کلی او بهتر شود.

بهتر است به مدت 3 تا 4 ماه رانندگی نکنید و بعد از گذشت این مدت زمان، می توانید با رعایت شرایط مناسب، استفاده از صندلی ارگونومیک و وضعیت درست و مناسب برای نشستن، در مسیرهای کوتاه رانندگی کنید.

ورزش های بعد از عمل دیسک کمر

بعد از عمل دیسک کمر، پزشک متخصص تمرینات فیزوتراپی که شامل تمرینات کششی، تقویتی و انعطافی هستند را برای بیماران تجویز می کنند تا با استفاده از این تمرینات ورزشی، وضعیت بیمار بعد از عمل جراحی دیسک کمر سریع تر بهبود پیدا کند. این تمرینات متناسب با وضعیت هر فرد متفاوت بوده و باید متناسب با دستورالعمل پزشک جراح و ارتوپدی این ورزش ها و تمرینات را دریافت کرده و انجام دهید. 

علاوه بر این، قدم زدن و پیاده روی آرام بعد از عمل دیسک کمر، تاثیر خیلی خوبی در بهبودی بیمار داشته و همچنین عملکرد قلب و ریه ها را بعد از عمل دیسک، بهتر خواهد کرد.

عوارض عمل دیسک کمر

عمل دیسک کمر اگر جز جراحی های کم خطر دسته بندی می شود اما ممکن هست مانند سایر عمل ها و جراحی های درمانی، دارای عوارضی نیز باشد که عبارتند از:

• عفونت در زخم ناشی از عمل
• آسیب به اعصاب یا رگ های خونی
• ایجاد مشکل با دیسک جدید
• نشت مایع نخاعی
• خون ریزی

به طور کلی اگرچه عمل دیسک کمر، تاثیر سریع تری در بهبود درد کمر و پاها دارد اما، همیشه بهترین انتخاب نیست! توصیه می شود قبل از تصمیم گیری در مورد درمان و یا عمل دیسک کمر حتما با پزشک متخصص در این زمینه مشورت کنید و در رابطه با خطرات و فواید جراحی دیسک کمر صحبت کنید.