در این مطلب میخوانید:
ارزش غذایی زرشک
هر وعده ۲۸ گرمی از زرشک خشک حاوی مواد مغذی زیر است:
ماده مغذی | مقدار |
کالری | ۸۹ |
پروتئین | ۱ گرم |
چربی | ۱ گرم |
کربوهیدرات | ۱۸ گرم |
فیبر | ۳ گرم |
ویتامین C | ۲۱۳ درصد از نیاز روزانه |
آهن | ۱۵ درصد از نیاز روزانه |
علاوه بر این، زرشک حاوی مواد معدنی مانند روی، منگنز و مس است که نقش مهمی در ایمنی و پیشگیری از بیماریها دارند. رنگ قرمز روشن این میوهی خوشطعم ناشی از آنتوسیانینهای موجود در آن است؛ رنگدانههایی گیاهی که میتواند سلامت مغز و قلب انسان را تقویت کنند.
زرشک همچنین حاوی ترکیبات گیاهی بسیار مفیدی است. این میوه سرشار از بِربِرین، یک ترکیب گیاهی بینظیر است که خواص بسیاری برای سلامت انسان دارد. بربرین عضو خانواده آلکالوئید است؛ گروهی از ترکیبات که به دلیل اثرات درمانیشان شناختهشده هستند.
مطالعات نشان دادهاند که این ماده به عنوان یک آنتیاکسیدان قدرتمند، با آسیب سلولی ناشی از مولکولهای واکنشی به نام رادیکالهای آزاد مبارزه میکند و دارای اثرات ضد التهابی است. علاوه بر این، بربرین ممکن است به کاهش قند و کلسترول خون، کاهش سرعت پیشرفت سلولهای سرطانی و مبارزه با عفونتها کمک کند. زرشک همچنین حاوی ترکیبات دیگری است که برای سلامتی بدن مفیدند، مانند سایر آلکالوئیدها و اسیدهای آلی. با این حال، بیشتر تحقیقات بر محوریت بربرین انجام شدهاند.
بیشتر بخوانید: طبع زرشک چیست و چه خواصی دارد؟
خواص زرشک
۱. کمک به کنترل دیابت
یک مطالعهی ۳ ماهه بر روی ۳۶ نفر بزرگسال مبتلا به دیابت نوع ۲ نشان داد که مصرف ۱.۵ گرم بربرین در روز منجر به کاهش قابل توجه ۲ درصدی هموگلوبین A۱c – واحد میانگین قند خون انسان در طی ۳ ماه گذشته – در مقایسه با مقادیر اولیه آن شده است. در واقع محققان دریافتند که اثرات مفید بربرین بر قند خون و هموگلوبین A۱c با داروهای سنتی دیابت مانند متفورمین قابل مقایسه است.
افزون بر آن، طی یک مطالعهی دیگر روی افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، مشخص گردیده است، مصرف روزانه ۲ میلیگرم عصاره میوه زرشک خشک، سطح هموگلوبین A۱c را کاهش داده و قند خون را تا حد زیادی پایین میآورد. با این حال این مطالعات بر عصارهی بربرین و عصارهی زرشک متمرکز هستند و هنوز نمیتوان به طور قطع در رابطه با اثرات مصرف زرشک تازه یا زرشک خشک اظهار نظر کرد.
۲. درمان اسهال
علاوه بر این در یک مطالعه بر روی ۱۹۶ بزرگسال مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر نشان داده شد که مصرف ۸۰۰ میلیگرم هیدروکلراید بربرین در روز، به طور معناداری باعث کاهش دفعات اسهال و نیاز فوری به دفع میشود. در حالیکه این نتیجه امیدبخش است، تحقیقات بیشتری در مورد انسان لازم است تا بهتر متوجه شویم که چگونه بربرین و زرشک ممکن است به درمان اسهال کمک کنند.
۳. محافظت در برابر سندروم متابولیک
استرس اکسیداتیو ناشی از آسیب سلولی در اثر فعالیت مولکولهایی به نام رادیکال آزاد ایجاد میشود. داشتن استرس اکسیداتیو بیش از حد و فقدان آنتی اکسیدان کافی برای مقابله با آن، میتواند منجر به مشکلات و بیماریهای قلبی شود. یک مطالعه بر روی افراد مبتلا به سندروم متابولیک نشان داد که مصرف روزانه ۶۰۰ میلیگرم زرشک خشک در روز به طور معناداری استرس اکسیداتیو را کاهش میدهد.
براساس این نتایج، خوردن انواع توتها از جمله زرشک، میتواند به کاهش عوامل خطر ابتلا به سندروم متابولیک و همچنین کاهش استرس اکسیداتیو مرتبط با آن کمک نماید. با این وجود در این زمینه به تحقیقات بیشتری نیاز است.
۴. کمک به سلامت دندان
در یک مطالعه نشان داده شد که استفاده از ژل دندان زرشک به مدت ۲۱ روز به طور قابل توجهی باعث کاهش پلاک و ورم لثه شده است. در این تحقیق همچنین مشخص شد که ژل زرشک نسبت به خمیردندان معمولی برای از بین بردن پلاک موثرتر است. این نتایج نشان میدهند که درمان به وسیله زرشک ممکن است سلامت دندان را بهبود بخشد اما همچنان به تحقیقات بیشتری احتیاج است.
۵. مبارزه با سرطان
چندین مطالعه آزمایشگاهی نشان دادهاند که بربرین مانع از رشد تومور میشود و موجب مرگ سلولهای سرطان پروستات، کبد، استخوان و سینه در انسان خواهد شد. با این حال، این مطالعات به آزمایشگاه محدود هستند و برای درک بهتر نقش احتمالی زرشک در درمان و پیشگیری سرطان به تحقیقات انسانی احتیاج است.
۶. درمان آکنه
یک مطالعه نشان میدهد که مصرف ۶۰۰ میلیگرم عصاره زرشک خشک در روز و به مدت ۴ هفته، به طور معناداری میانگین ضایعات پوستی را کاهش میدهد. این مطالعه نتیجه گرفت که عصاره زرشک میتواند یک گزینه درمانی مطمئن و موثر برای نوجوانان مبتلا به آکنه باشد، اما همچنان تحقیقات گستردهتری لازم است.
۷. درمان آفت دهان
بیشتر بدانید: درمان آفت دهان با روش های پزشکی و خانگی
۸. درمان کلسترول بالا
۹. درمان فشار خون بالا
عوارض جانبی مصرف زرشک
هشدارها و عوارض مصرف زرشک
- کودکان: مصرف زرشک برای نوزادان تازه متولد شده بیخطر نیست. این میوه حاوی مادهای شیمیایی به نام بربرین است که میتواند موجب آسیب مغزی در نوزادان، به خصوص مبتلایان به زردی، شود.
- بارداری و شیردهی: در صورت بارداری یا شیردهی، زرشک را به صورت خوراکی مصرف نکنید. این میوه به احتمال زیاد به کودک شما آسیب میرساند. بربرین موجود در زرشک میتواند از بدن مادر به نوزاد متولد نشده منتقل شود. این ماده همچنین میتواند از طریق شیر مادر به کودک منتقل و موجب آسیب مغزی شود.
- اختلال خونریزی: بربرین موجود در زرشک، ممکن است لخته شدن خون را کند کرده و خطر خونریزی را افزایش دهد. زرشک ممکن است اختلالات خونریزی را بدتر کند.
- دیابت: زرشک ممکن است قند خون را کاهش دهد. در صورت ابتلا به دیابت، علائم قند خون پایین (هیپوگلیسمی) را تحت نظر داشته باشید و قند خون خود را مرتبا کنترل کنید. در صورت ابتلا، از مصرف زرشک، بیش از میزان موجود در غذاها خودداری نمایید.
- فشار خون پایین: زرشک میتواند فشار خون را کاهش دهد. از نظر تئوریک، مصرف زرشک ممکن است فشار خون را در افرادی که فشار خون پایینی دارند، بیش از حد کاهش دهد.
- جراحی: از آنجا که مصرف زرشک و بربرین، لخته شدن خون را به تعویق میاندازد، ممکن است مصرف آن قبل از عمل جراحی خطر خونریزی را افزایش دهد. در صورتی که قصد جراحی دارید، از ۲ هفته قبل از عمل ،مصرف زرشک را قطع کنید.