همه چیز درباره کاشت کینوا و بهره برداری از این گیاه

آیا تاکنون نام گیاه کینوا را شنیده اید؟ این گیاه به نام های خاویار گیاهی و برنج اینکا نیز معروف می باشد. کینوا گیاه تازه واردی است که اخیرا در برخی مناطق کشور مانند کرمان، خوزستان و حتی شمال کشور (البرز و گرگان) تحت کشت تحقیقاتی قرار گرفته است. این گیاه به شوری مقاوم بوده و نوعی شبه غله می باشد که شبیه دیگر غلات پخته و مورد مصرف قرار می گیرد. در این مقاله قصد داریم شما را با همه چیز درباره کاشت کینوا و بهره برداری از این گیاه آشنا سازیم. همراه ما باشید

از شرایط کاشت کینوا چه می دانید؟

کینوا با نام علمی Chenopodium quinoaگیاهی یکساله  با ارتفاع بین یک تا یک و نیم متر، متعلق به خانواده چغندر و اسفناج بوده و بومی کشورهای آمریکای جنوبی همچون پرو، شیلی و بولیوی می باشد. دانه های این گیاه غنی از پروتین بوده و می تواند جایگزین بسیار خوبی برای برنج باشد. این شبه غله می تواند سیری طولانی مدتی را ایجاد کند. امروزه در اکثر نقاط دنیا (کالیفرنیا، چین، کشورهای اروپایی، هند) می توان گیاه کینوا را کشت نمود. کینوا با ارزش غذایی خوب و پتانسیل رشد بالا به شوری مقاوم بوده به نحوی که می توان ان را در مناطق با حاصلخیزی کم، دارای محدودیت و حتی کویری نیز تحت کشت قرار داد و محصول مناسبی نیز برداشت کرد.

با توجه به تنوع اقلیمی کشور چندسالی است که در ایران به کشت تحقیقاتی این گیاه در مناطق جنوبی(خوزستان، سیستان و بلوچستان، کرمان) و حتی شمالی (البرز و گرگان)اقدام شده است. کینوا از لحاظ تولید به ویژه در بخشهای جنوبی سبب ایجاد تنوع در محصولات زراعی، تولید پایدار ، درآمدزایی بالا برای کشاورزان و همچنین ایجاد امنیت غذایی می شود. این گیاه مصرف دارویی نیز دارد و چون فاقد گلوتن است نوعی غذای باارزش بوده که موجب سلامت جامعه نیز خواهد شد.

کاشت کینوا به هزاران سال قبل بر می گردد و دانه های آن منبع غذایی مهمی بوده اند. این دانه ها مسطح یا بیضی شکل بوده که به رنگهای زرد کم رنگ، سیاه و سفید دیده می شوند. در ایران بیشتر دانه سفید رنگ مورد کاشت قرار گرفته است. کینوا در شرایط سخت نیز رشد خوبی داشته، بنابراین می توان در بیابانزدایی از آن بهره برد. دوره رشد آن بین ۱۰۰ تا ۲۴۰ روز متغیر می باشد. در شرایط اقلیمی کشور به ویژه مناطق کویری دوره رشد کینوا حدود سه ماه بوده و می توان ۲ بار در سال به کشت آن پرداخت و سود خوبی به دست آورد. همچنین با توجه به این که کشت برنج به جز مناطق شمالی در دیگر مناطق کشور ممنوع است می تواند جایگزین مناسبی برای برنج بوده و در دیگر مناطق کشور کشت شود. برای دانستن همه چیز درباره کاشت کینوا و بهره برداری از این گیاه تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

شرایط محیطی لازم برای کاشت گیاه کینوا

آبیاری کینوا

به طور کلی نیاز آبی کینوا کم است و چنانچه بارندگی مطلوب باشد آبیاری لازم نیست. اما اگر در منطقه ای با بارندگی کم تحت کشت باشد به ۵ تا ۷ بار آبیاری در طول دروره شد نیاز دارد. البته تنش خشکی سبب کاهش محصول نیز می گردد.

شرایط دمایی کینوا

کینوا یا خاویار گیاهی روز کوتاه بوده و درجه حرارت خنک را می پسندد. دمای خنک رشد گیاه را مطلوب می سازد.  محدوده دمایی این گیاه برای رشد بین منفی ۲ تا ۳۵ درجه سانتی گراد می باشد. اما درجه حرارت ایده آل برای رشد بین ۱۸ تا ۲۰ درجه سانتی گراد است.

بستر خاک کینوا

برای کاشت کینوا به خاکی شنی و لومی نیاز است. البته در خاکهای فقیر و با زهکشی کم نیز محصول مناسبی تولید می شود. این گیاه در اسیدیته خاک بین ۴.۸ تا ۸.۵ قابل کشت می باشد. این گیاه به شوری، خشکی ، یخبندان و تگرگ مقاوم بوده و قادر است شوری تا ۳۵۰ را نیز تحمل نماید. کشت این گیاه در خاک رسی توصیه نمی شود و توجه داشته باشید خاک زهکشی خوبی داشته باشد.

تغذیه کینوا

برای تعذیه بهتر کینوا می توان از کود نیتروژن بهره برد. همچنین کینوا در خاکی با کمپوست زیاد نیز رشد بالایی خواهد داشت.

نحوه کشت و تکثیر کینوا

درجه حرارت خاک در فصلی که کینوا به کشت می رود باید بین ۵ تا ۷ درجه سانتی گراد باشد. فاصله ردیفهای کشت باید بین ۴۵ تا ۶۰ سانتی متر بوده و عمق کاشت بذرها نیز بین ۱ تا ۳ سانتی متر باشد. میزان بذر موردنیاز برای هر هکتار حدود ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم کافی است. کاشت کینوا می تواند بادست یا توسط دستگاه بذرافشان ردیفی انجام شود. در ایران زمان مناسب برای کاشت کینوا نیمه دوم اسفند تا پایان فروردین می باشد.

گزارش شده است که چانچه رطوبت خاک مناسب باشد، جوانه زنی یک شبانه روز طول کشیده و نهال بین ۳ الی ۵ روز ظاهر می شود. در طول دوره رشد علفهای هرز را به روش مکانیکی از بین ببرید. موقعی که ارتفاع گیاه حدود ۲۰-۲۵ سانتی متر شد نوبت وجین اول گیاه  فرا می رسد. گیاهان باید از یکدیگر حدود ۱۵ تا ۴۵ سانتی متر فاصله داشته باشند به این دلیل تنک کردن گیاه صورت می گیرد. تکثیر این گیاه از طریق بذر امکان پذیر است.

برداشت کینوا

بعد از گذشت حدود ۳ الی ۴ ماه  که کینوا به سمت خشک شدن گرایید،گیاه برای برداشت آماده می شود. طبق گزارشات کینوا بین ۳ الی ۵ تن محصول دهی دارد. پس از برداشت دانه کینوا بوجاری شده تا دانه های ناخالص جدا شوند. سپس در محیطی خشک و خنک انبار می شود.

آفات  و بیماریهای کینوا

از جمله آفات این گیاه می توان به شته، لارو و کنه اشاره نمود. و بیماری های آن شامل بیماری لکه برگی، پوسیدگی ساقه، کپک پرزدار، مرگ گیاه چه و سوختگی باکتریای می باشد.

خواص مختلف کینوا

در ادامه با خواص کینوا و فایده های مصرف این گیاه پرخاصیت آشنا می شویم:

۱. تامین سلامت بدن

کینوا با ویژگی داشتن پروتئین کامل، تمام آمینواسیدهای ضروری برای سلامت بدن را تامین نموده و به این خاطر گیاه شناخته شده ای است.

۲. فاقد گلوتن

پروتئین کینوا فاقد گلوتن بوده و برای بیماران مبتلا به سلیاک یا افرادی که فاقد تحمل گلوتن هستند مناسب می باشد.

۳. غنی از آنتی اکسیدان

این گیاه انتی اکسیدان فراوانی داشته و در پیشگیری از ابتلا به سرطان موثر می باشد.

۴. قند کم

کینوا نسبت به دیگر غلات شاخص قند خون کمتری داشته و برای افراد دیابتی مناسب می باشد

۵. فیبر زیاد

با فیبر فراوانی که کینوا دارد برای افراد گیاهخوار گزینه مناسبی می باشد. همچنین غذاهایی که با کینوا تهیه شده است بر بهبود هضم و سیستم گوارشی نیز موثر است.

۶. غنی از مواد معدنی

گیاه کینوا سرشار از مواد معدنی از جمله منیزیوم می باشد.

۷- کنترل وزن

می توان از این گیاه برای کنترل وزن نیز استفاده کرد. آن را جزء خوراکهای رژیمی طبقه بندی نموده اند.