به بازی گرفتن زندگی

به بازی گرفتن زندگی

نقش بازی‏های محلی در تربیت کودکان
صاحب‌نظری گفته است: «زندگی بازی نیست اما بازی زندگی است.» اگر به طور عمیق به این جمله توجه داشته‌ باشیم، متوجه می‌شویم که کودکان برای زندگی‌ کردن، باید بازی کنند به‌همین دلیل، کودکان بازی را بر هر چیز دیگری ترجیح‌ می‌دهند اما متأسفانه امروزه شکل، اهداف و فواید بازی‌ها تغییر نموده و بازی‌هایی که امروزه کودکان انجام‌ می‌دهند،

مانند بازی‌های رایانه‌ای، نه‌تنها مفید نمی‌باشند بلکه آسیب و زیان فراوانی نیز به‌همراه دارند. در این مقاله با برخی از اهداف و فواید بازی‌های سنتی آشنا می‌شوید که می‌تواند در تربیت و سلامت کودکان مؤثر باشد.

بازی سالم:
کودکان برای زندگی‌ کردن، باید بازی کنند به‌همین دلیل، کودکان بازی را بر هر چیز دیگری ترجیح‌ می‌دهند

- کودک می‏تواند بسیاری از نقش‌های اجتماعی را از طریق بازی‌های محلی و سنتی یاد بگیرد و به ایفای آن‌ها بپردازد. برای نمونه کودک در بازی، نقش پدر یا مادر را یاد گرفته و تمرین می‌کند. همچنین پرورش و تقویت حس نوع‌ دوستی و تعاون کودکان در حین برخی بازی‌های سنتی و محلی انجام می‌گیرد.

- امروزه پژوهشگران مسائل اجتماعی، به این نتیجه رسیده‌اند که با رواج و تقویت بازی‌های سنتی و محلی می‌توان ریشه‌ی بسیاری از ناهنجاری‌های اجتماعی را خشکانید و از میزان جرم و جنایت جامعه کاست. همچنین روان‌شناسان و روان‌کاوان به‌منظور درمان ناملایمات روحی و مشکلات روانی، به بازی‌های محلی متوسل می‌شوند چون بسیاری از بازی‌های محلی و سنتی، از هیجانات منفی روحی می‌کاهد.

با رواج و تقویت بازی‌های سنتی و محلی می‌توان ریشه‌ی بسیاری از ناهنجاری‌های اجتماعی را خشکانید و از میزان جرایم جامعه کاست

درمان‌گرانِ اختلالات یادگیری، برای درمان و رفع مشکلات یادگیری، معتقدند برخی بازی‌ها و سنت‌های محلی، برای این‌منظور بسیار مفید هستند. برای مثال بازی «یک‌ قل‌د‌وقل» در درمان بدخطی و نارسایی کودکان، بسیار مؤثر است. برخی از بازی‌های محلی می‌توانند در ایجاد تمرکز حواس و تقویت آن، نقش بسزایی داشته‌ باشند. برای نمونه به اثبات رسیده بازی «کلاغ ‌پر» در تقویت و ایجاد تمرکز حواس مفید است چرا که حواس بازی‌کننده در طول زمان بازی، جمع است تا با شنیدن نام چیزهایی که پر ندارند، نباید دستش را بالا ببرد.
تخلیه هیجانی

- هماهنگی اعضای بدن در انجام مطلوب یک عمل، شرط ضروری است و تعدادی از بازی‌های سنتی می‌تواند این شرط را تقویت کند. اگر به قوانین بازی «گردو شکستم» آشنا باشیم، شاهد آن‌ هستیم که برای برنده ‌شدن در این بازی، هماهنگی مغز، چشم، دست‌وپا و میزان دایره‌ی دید یک فرد لازم است و این بازی، در تقویت هماهنگی اعضای بدن مؤثر می‌باشد.

- بازی‌های محلی نسبت به بازی‌های رایانه‌ای و بی‌تحرک امروزی، از شور و نشاط بسیاری برخوردار است و همین شادی و نشاط، باعث سلامت ‌روحی کودکان می‌گردد. برای مثال بازی «سیاه‌کردن» (نوعی دلقک‌بازی) شادی وصف‌ناپذیری به‌همراه دارد.

- بازی‌های رایانه‌ای امروزی، دارای هیجانات منفی می‌باشند و همچنین در این‌گونه بازی‌ها، جوشش و کوشش معنایی وجود ندارد. بیش‌ترین تحرک در این بازی‌ها، 2سانتی‌مترِ دست بازی‌کننده می‌باشد که موس رایانه را جابه‌جا می‌کند اما بازی‌های سنتی، باعث تخلیه‌ی انرژی منفی بدن کودکان شده و بسیاری از بیماری‌ها را از انسان دور می‌کند. برای مثال بیماری‌های قند، چربی و غلظت‌ خون، از طریق تحرکات هیجانی از بین می‌رود و بازی‌های محلی و سنتی می‌تواند این نقش را به‌عهده بگیرد.

در مناطقی که هنوز بازی‌های محلی رواج دارد، خواب کودکان، منظم می‌باشد و شب‌ها به‌خاطر تخلیه‌ی انرژی ‌زائد بدن، زود به رختخواب می‌روند و صبح با خواب کافی و سرحال از رختخواب بیرون می‌آیند و این عامل می‌تواند در یادگیری‌های آموزشگاهی، نقش بسزایی داشته ‌باشد.

در مناطقی که هنوز بازی‌های محلی رواج دارد، خواب کودکان، منظم می‌باشد و شب‌ها به‌خاطر تخلیه‌ی انرژی ‌زائد بدن، زود به رختخواب می‌روند و صبح با خواب کافی و سرحال از رختخواب بیرون می‌آیند

- متخصصان تغذیه به‌منظور تنظیم برنامه‌ی رژیم غذایی کودکان می‌توانند انجام بازی‌های سنتی و محلی را برای این دسته از کودکان بیمار توصیه کنند. بسیار مشاهده ‌شده کودکانی که در تغذیه مشکل داشتند و یا صبحانه نمی‌خوردند، با شرکت در فعالیت‌های تفریحی و جمعی آموزشگاه و یا شرکت در بازی‌های گروهی، رو به‌سوی غذا آورده‌اند و از رژیم غذایی مناسبی برخوردار شده‌اند.

- امروزه صاحب‌‌نظران تعلیم ‌و تربیت به این نتیجه رسیده‌اند که برای آموزش بسیاری از مفاهیم و موضوعات، بازی‌های سنتی و محلی می‌توانند بهترین و مطمئن‌ترین ابزار و شیوه‌ی آموزش باشند. به‌‌همین دلیل، در کتاب‌های درسیِ دوره‌ی ابتدایی، انجام بسیاری از بازی‌های سنتی و محلی، سفارش‌شده و حتی در لیست‌ ارزش‌یابی برخی درس‌ها، انجام صحیح بازی، نمره‌ی خاص خود را دارد.
دختر بچه

- بسیاری از مهارت‌های زندگی را می‌توان از طریق بازی‌های محلی به کودکان آموخت. آنان مهارت‌های دوختن، برش‌زدن، آشپزی، گوش‌کردن، جارو زدن و... را در فرآیند بازی می‌آموزند و آن را به‌خوبی انجام‌ می‌دهند.

- تعالیم دینی را نیز می‌توان به‌ صورت جذاب و صحیح از طریق بازی به کودکان آموخت.

- برخی اندیشه‌های انتقادی و تقویت مهارت تصمیم‌گیری، از طریق انجام بازی‌های سنتی شکل‌ می‌گیرد. برای مثال در بازی «شاه و وزیر» کودکان می‌توانند به‌خوبی و راحتی، از وضعیت سیاسی و حکومتی انتقاد کنند و نیز تصمیمات و پیشنهادات خوبی جهت اداره‌ی کشور ارائه نمایند.

با این تفاسیر به مربیان و معلمان مدارس به‌خصوص در دوره‌ی ابتدایی، پیشنهاد می‌شود به‌جای بازی‌های یکنواخت امروزی، از بازی‌های سنتی استفاده‌ کنند. در ضمن خانواده‌های کودکان باید اوقات فراغت و تعطیلات تابستان را بهترین فرصت کودکان برای انجام بازی‌های محلی و سنتی بدانند و در این زمینه برنامه ریزی های لازم را داشته باشند.
منبع: ماهنامه شادکامی و موفقیت- شماره 62