اگر قصد دارید که تعطیلات خود را در یکی از شهرهای کوهستانی پشت سر بگذارید و از آب و هوایی مطبوع لذت ببرید، شهر اردبیل را در میان گزینه های خود قرار دهید، چرا که این کلانشهر زیبا این پتانسیل را دارد که تعطیلات شما را خاطره انگیز کند و روزهای سفرتان را برای همیشه ماندگار نماید. وجود طبیعت بکر و دست نخورده که در دل خود درختان سر به فلک کشیده ای را جای داده، در کنار کوه هایی که با شیب ملایم شما را به ابرها نزدیکتر می کنند و در فصل بهار با گیاهان خودرو، آراسته تر می شوند، بدون تردید یکی از شاخصه هایی بوده که طبیعتگردان را مجذوب خود می کند. این شاخصه ها اما همه آن چیزی نیست که در شهر اردبیل انتظار شما را می کشند. وجود بناهای تاریخی که وام گرفته از فرهنگ غنی این منطقه هستند، با اصالتی حیرت آور به قدری بر شکوه شهر اردبیل افزوده که هیچ قدرتی توان انکار آن ها را ندارد. بناهایی که اگرچه قدیمی هستند، اما با صلابت ایستاده اند تا تاریخ این نقطه از کشورمان را به همگان نشان دهند و اتفاق های زمان های دور را پیش چشمان گردشگران به نمایش بگذارند و اصالت بی حد و حصر شهر اردبیل را به رخ جهانیان بکشانند. این اصالت حتی در نام این شهر نیز به چشم می خورد. به استناد دست نوشته های اوستا که از جمله نوشته های قدیمی است که از صده های قبل به یادگار مانده، نام اردبیل از دو نام مقدس " آرتا" به معنی مقدس و "بیل" به معنی شهر تشکیل شده که این مورد به خوبی نشان می دهد که وجود مکان هایی چون آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی که از شاگردان شیخ زاهد گیلانی بوده تا چه حد بر قداست این شهر در نزد گذشتگان افزوده که نمی توان از کنارشان به سادگی عبور کرد. با این همه اگر پیش از عزیمت از جاذبه های گردشگری اردبیل آگاه نباشید، نمی توانید آنطور که باید از سفر خود لذت ببرید. ما در مجله همگردی قصد داریم که جاهای دیدنی اردبیل را به شما معرفی کنیم و زمینه ساز سفری خوش در میان دیدنی های اردبیل برای شما باشیم.
مقبره شیخ امین الدین جبرئیل
اگر در میان لیست جاذبه های گردشگری اردبیل جستجو کنیم، با نام آرامگاه شیخ امین الدین جبرئیل رو به رو می شویم، زیرا که این جاذبه از نظر شکوه زیبایی شاخصه هایی دارد که همین شاخصه ها سبب شده که این جاذبه، در محافل تاریخی و جمع های معماری شناسی حرف های زیادی برای گفتن داشته باشد. این عمارت که گفته می شود از قرن دهم هجری قمری به جا مانده، متعلق به پدر شیخ صفی الدین اردبیلی است که در روستای کلخوران شهر اردبیل قرار دارد، روستایی که تا مرکز شهر حدود 3 کیلومتر فاصله داشته و به واسطه داشتن این بنای تاریخی، سالانه میزبان گردشگران کثیری است، گردشگرانی که به شوق دیدن معماری خاصی که در دیواره های این مورد از جاذبه های گردشگری اردبیل به کار گرفته شده، از راه های دور و نزدیک میهمان کلخوران می شوند. این معماری به قدری شگفت انگیز است که حتی صاحب نظران عرصه معماری های بین المللی بر روی آن تحقیقات گسترده ای انجام می دهند تا به نتایج مدنظرشان برسند. نقاشی های ترسیم شده بر روی دیواره های مقبره، گچبری های باشکوه و همچنین سنگ های نفیسی که در بدنه بنا به کار گرفته شده اند، تنها بخشی از زیبایی های این بنای تاریخی هستند، بنایی که بر روی هفت قطعه سنگ قبر تزئین شده با نقوش زیبا قرار گرفته و این قبرها را از آسیب هایی که به واسطه باد و باران پیش می آیند، در امان نگه داشته است. اگر قصد دارید که این مورد از جاهای دیدنی اردبیل را که دارای برجی مشابه آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی است از نزدیک مشاهده کنید، برنامه ای ریخته که ضمن بهره بردن از این جاذبه تاریخی فرصت گشت و گذار در طبیعت اطراف آن را نیز برای شما مهیا گردد.
آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی
همانطور که در مقدمه نوشتار نیز اشاره کردیم، وجود جاذبه ای تاریخی به نام آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی سبب شده که این شهر به یکی از شهرهای مقدس ایران بدل شود، چرا که شیخ صفی الدین اردبیلی یکی از سرشناس ترین مردان مذهبی زمان خود بوده و با همتی والا توانسته تا فرقه صفویه را پایه گذاری کند، فرقه ای که پس از به قدرت رسیدن نوه شیخ صفی الدین، یعنی شاه اسماعیل اول به عنوان دین رسمی مردم ایران برگزیده شد و آوازه آن سرتاسر جهان را در بر گرفت. طبق شواهد و اطلاعات تاریخی به دست آمده از این مورد از دیدنی های اردبیل که در میدان عالی قاپو شهر اردبیل واقع شده، مشخص گردید که این بنا مربوط به اواسط قرن 8 هجری قمری است و درست در سال 753 هجری قمری و چند روز پس از مرگ شیخ صفی الدین، به دستور و تلاش پسرش صدرالدین موسی بر روی مزار او بنا گردید، بنایی که بعدها و در سال های زمامداری صفویان از جایگاه و اهمیت ویژه ای بهره مند شد، به طوریکه شاهان صفوی همه ساله هزینه های قابل ملاحظه ای را صرف توسعه و بازسازی این بنا کرده اند تا ضمن نگه داشتن یاد و خاطره جد خود، این بقعه را به نمادی شایسته از حکومت مبدل کنند، نمادی که در دل خود بخش های متعددی را جای داده و بخش هایی چون جنت سرا، حرم سرا، قندیل خانه، گنبد الله الله و دار المتولی را می توان در آن مشاهده کرد. درب این مجموعه تاریخی همه روزه بر روی علاقمندان به آثار تاریخی باز بوده و گردشگران این فرصت را دارند که با تهیه بلیط به گشت و گذار در این مورد از دیدنی های اردبیل مشغول شوند.
برج تاریخی و استوانه ای شکل شاطر
اگر گشت زنی در اطراف شهر اردبیل را ادامه دهید، در حدود 6 کیلومتری این شهر جاذبه ای را خواهید دید که از دوران قبل از اسلام به یادگار مانده است. این مورد از جاهای دیدنی اردبیل که از داخل به صورت استوانه ای طراحی شده و از بیرون چون یک ده ضلعی منظم دیده می شود، برج شاطر نام دارد، برجی که علاوه بر قدمت تاریخی، روی تپه های باستانی نیز واقع شده که این خود بر ارزش تاریخی آن بیش از پیش می افزاید و دارای ازاره ای سنگی است که از چهار برج تراشیده شده از سنگ ساخته شده اند. به گفته باستان شناسان و اهالی فن، این برج تاریخی شباهت قابل ملاحظه ای با آرامگاه چلبی اوغلو دارد. همین شباهت است که باعث شده تا گمانه زنی ها درباره الهام بخش بودن این جاذبه روز به روز افزایش نهد، به نحوی که برخی از متخصصان امر معماری های باستانی بر این موضوع و فرضیه تاکید داشته و در راستای اثباتش مقالات متعدد نیز به چاپ رسانند، مقالاتی که در همه آن ها این نظریه وجود دارد که آرامگاه چلبی اوغلو که در قرن هشتم هجری ساخته شده، نمونه تکامل یافته برج شاطر اردبیل است و گذشتگان با الگو گرفتن از این بنا، برجی دیگر را در سلطانیه برپا کرده اند. به هر حال اگرچه این فرضیه هنوز به قطعیت نرسیده، اما گردشگران و علاقمندان به دیدنی های اردبیل این فرصت را دارند که در حوالی برج شاطر پرسه بزنند، بافت معماری آن را مورد ملاحظه قرار دهند و با راهنمایانی که در این منطقه فعالیت می کنند، به گپ و گفت بیشتری درباره این مورد از دیدنی های اردبیل مشغول شوند.
کلیسای مریم مقدس
در سرتاسر جهان کلیساهایی که در قرن نوزدهم میلادی ساخته شده اند، جز کلیساهایی به شمار می آید که با طرح های خارق العاده تزئین شده اند و کلیسای مریم مقدس نیز از این قاعده مستثنی نیست. این جاذبه که جز بی نظیرترین جاهای دیدنی اردبیل نیز به شمار می آید، در سال 1876 میلادی و به همت و تلاش خانواده گالوست میرزاییان بنا شد. کلیسایی که زیبایی خود را از دستان هنرمند خاچاطور شهبازیان، معمار وام گرفته و چون نگینی درخشان در میان کلیساهای کشور خودنمایی می کند. وجود سنگ های قبری که به صورت صلیب تراشیده شده اند و در محوطه کلیسا به صورت منظم قرار گرفته اند، بر جذابیت های بصری این مورد از جاذبه های گردشگری اردبیل افزوده و می تواند هر عکاسی را سر ذوق آورد. اگرچه درب های این جاذبه بر روی عموم مردم باز هستند و علاقمندان و گردشگران این فرصت را دارند که در تمام روزهای هفته با تهیه بلیط به داخل این مکان وارد شوند، اما سال هاست که در این مکان مراسم های دینی ارامنه برگزار نمی شوند و از سال 1323 هجری شمسی، این فرایض به کلیساهای دیگر شهر منتقل شده اند. نکته جالبی که در این مورد از جاذبه های گردشگری اردبیل وجود دارد، دست نوشته ای است که با بریدن تکه های نی ایجاد شده و بر سر در کلیسا قرار گرفته است، نوشته ای که نگاه ها را بر روی خود ثابت می کند و نشان دهنده سازنده و تراش دهنده درب ورودی کلیساست. بر روی این درب به خط ارمنی نگارش شد: این درب حقیقی خانه خداست که به رسم یاد بود از طرف اگالوس میلک میرزا یانس به کلیسای مریم مقدس در سال 1876 میلادی هدیه می شود. بدون تردید تماشای کلیسای مریم مقدس از نزدیک لطف دیگری دارد و لحظات خوشی را برای شما رقم خواهد زد.
خانه ارشادی
در زمان حکومت قاجار، در شهرهایی چون اردبیل، تبریز و ارومیه تجار، اربابان و صاحب منصبان زیادی زندگی می کردند که هر کدام خانه ای باشکوه و دیدنی برای خود ساخته بودند. یکی از این عمارت ها که همچنان استوار هست و گردشگران را به سوی خود دعوت می کند، خانه تاریخی ارشادی بوده که در شهر اردبیل قرار دارد. این مورد از جاهای دیدنی اردبیل که در اواخر حکومت قاجاریه بنا شده، یکی از ده ها بنایی است که به صورت یک خانه اعیانی و اربابی ساخته شد و دارای وسعت قابل ملاحظه ای است که در هر قسمت از مساحت آن، بخشی مجزا تعبیه شده و با جداسازی هایی ماهرانه به یکی از جاهای دیدنی اردبیل بدل شده است. اگرچه بخش هایی از این عمارت در طول سال های مختلف تخریب شده یا مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته، اما این موضوع باعث نشده که شکوه این جاذبه دچار خدشه ای شود. طبق اعلام مسئولان گردشگری شهر اردبیل در سال 1378 یک بازسازی کلی در این مجموعه انجام شده که به واسطه آن، بخش هایی از بنا که آسیب جدی دیده بود، احیا شدند. همین موضوع خود نشان دهنده اهمیت بنا برای مسئولان گردشگری شهر اردبیل است، چرا که با صرف هزینه های قابل ملاحظه سعی دارند تا این مورد از دیدنی های اردبیل را هرچه بهتر حفظ و حراست کنند.
بازار بزرگ اردبیل
در مرکز شهر اردبیل و در دو طرف خیابان امام خمینی، یکی از پر ترددترین و در عین حال قدیمی ترین جاذبه های اقتصادی شهر اردبیل دیده می شود. این مکان که بازار بزرگ اردبیل بوده، از زمان حکومت صفویه تا کنون به عنوان قلب تپنده اقتصاد اردبیل شناخته می شود، مکانی که از نظر معماری نیز دارای شاخصه هایی است که بدون تردید، این مکان را در لیست جاذبه های گردشگری اردبیل قرار می دهد. وجود گنبدهای ساده با طاق های جناغی زیبایی که بر روی این بازاچه قرار گرفته، در کنار روزنه هایی که در دل این طاق ها هستند تا نور را به داخل بازارچه هدایت کنند، زیبایی چشم نوازی را خلق کرده است. زیبایی های بازار بزرگ اردبیل اما به همین جا نمی رسند و دیواره های بازار نیز خود حرف های زیادی برای گفتن دارند، دیواره هایی که با دقت و ظرافت آجر به آجر کنار یکدیگر قرار گرفته اند و بخش های مختلف بازار را از هم جدا کرده اند. راسته پیرعبدالملک، بازار زرگران، بازار مسگران، راسته کفاشان، بازار چاقو سازان، راسته پارچه فروشان، سراجان، علافان و بازار اصلی بخش هایی هستند که در این بازار دایر بوده و با همین دیواره های آجری از هم متمایز شده اند.
موزه تاریخ طبیعی اردبیل
موزه تاریخی طبیعی هر شهر، سندی است که به همگان نشان می دهد که در زیست بوم آن منطقه چه گونه های جانوری یافت می شوند. موزه تاریخ طبیعی اردبیل نیز در نمایش چنین مواردی به خوبی عمل کرده، چرا که در میان راهروها و محوطه این موزه بیش از 120 گونه حیوانی دیده می شوند. این گستردگی هرچند برای گردشگران و بازدیدکنندگان جالب توجه بوده، اما چیزی که این مکان را هیجان انگیزتر کرده، همجواری این مکان با تالاب و بوستانی است که در مجموعه موزه تاریخ طبیعی اردبیل احداث شده است، زیرا این فضاها، به خوبی محیط های طبیعی را برای جانداران ساکن در موزه بازسازی می کنند و احساس راحتی را به آن ها هدیه می دهند. اگر می خواهید در سفر به شهر اردبیل گونه های جانوری مختلف را از نزدیک مشاهده کنید یا با بخش هایی از بدن جانداران که به صورت پازل گرد یکدیگر جمع شده اند، آشنا شوید، بلیط ورود به این مورد از جاهای دیدنی اردبیل را تهیه کنید.
دریاچه شورابیل
یکی از دیدنی های اردبیل بدون تردید دریاچه شورابیل است. این مورد از دیدنی های اردبیل که قدمتی بیش از دریاچه ارومیه دارد و جز دریاچه های طبیعی ایران نیز به شمار می آید، در جهت جنوب شرقی شهر قرار گرفته و تا مرکز شهر حدود 2 کیلومتر فاصله دارد. به دلیل شوری بیش از حدی که آب این دریاچه داشت، پیشینیان این دریاچه را شورابیل نامیدند تا بعد از گذشت صدها سال همچنان با این نام در ایران و جهان شناخته شود. اگر روزی مسیرتان به این مورد از جاذبه های گردشگری اردبیل خورد، پیاده روی در حوالی دریاچه را از دست ندهید. تماشای پلیکان هایی که بر روی آب دریاچه به نرمی حرکت می کنند، می تواند اوقات خوشی را برای شما خلق کند، به خصوص که در غروب خورشید نیز به تماشای این زیبایی های طبیعی بنشینید. ما این نوید را به شما می دهیم که این امکان برایتان مهیاست تا با کرایه قایق پدالی خود را به نزدیکترین نقطه ممکن به این پرندگان برسانید و از آن ها عکس تهیه کنید.
جنگل فندقلو
اگر قصد دارید که تعطیلات خود را در محیطی به دور از زندگی شهری و ماشینی امروزی سپری کنید و از دود و آلودگی شهرهای بزرگ خسته شده اید، به سراغ یکی از بکرترین جاهای دیدنی اردبیل بروید، جاذبه ای که از حیث داشتن چشم اندازهای بی مثال و مراتع و پوشش گیاهی یک دست حرف اول را در ایران می زند. این جاذبه که جنگل فندقلو نام دارد، توانسته تا بخش قابل ملاحظه ای از اوقات فراغت مردمان محلی و گردشگران را به خود اختصاص دهد. استقبالی که از این مورد از جاهای دیدنی اردبیل شده، سبب گشته که مسئولان گردشگری استان اردبیل، با ساخت آلاچیق هایی چوبی محیطی مناسب را در اختیار خانواده ها قرار دهند. این آلاچیق ها که بیشتر در نزدیکی استخر آبگرم مشه سویی قرار گرفته، کمترین تغییر را در محیط طبیعی بکر منطقه ایجاد کرده و آن را همچنان دست نخورده نگه داشته است. اگر می خواهید که از دیدن یک جاذبه طبیعی بی نظیر با پوشش گیاهی کم یاب مرتعی لذت ببرید و در استخر آبگرم طبیعی تنی به آب زنید، به سوی جنگل فندقلو بروید و از نفس کشیدن در هوای فوق العاده ای که بر این مورد از دیدنی های اردبیل حاکم است، بهره مند شوید.
