ناباروی و اهدای تخمک مکمل یکدیگر هستند برای زوجینی که نابارور هستند و توانایی بچه دار شدن را ندارند. با پیشرفت علم پزشکی بسیاری از زوجین نابارور می توانند با دریافت تخمک از زن یا مرد لذت بچه دار شدن را تجربه کنند اما آیا اهدای تخمک برای دهنده و دریافت کننده مجاز و از نظر شرعی مشکل ندارد؟ در ادامه به چگونگی اهدای تخمک و حکم شرعی آن اشاره می کنیم.
اهدای تخمک چیست؟
در سال های نه چندان دور هنگامی که زوجی برای بچه دار شدن اقدام می کردند و نتیجه نمی گرفتند، یا به شرایط بی فرزندی عادت می کردند و یا جدا می شدند و یا فرزند شخص دیگری را به عنوان فرزند خود بزرگ می کردند.
در بعضی موارد، علل ناباروری به گونه ای نیست که با تجویز دارو یا روش های پیشرفته درمان ناباروری بتوان آنها را رفع کرد، برای مثال در بعضی زنان به خاطر سن بالا، یائسگی زودرس و اختلالات دیگر، علیرغم سالم بودن ارگان های باروری، به علت نداشتن تخمک از امکان باروری محروم هستند. در این افراد تنها راه باروری، دریافت تخمک اهدایی از یک داوطلب زن است.
در محیط آزمایشگاه تخمک اهدایی توسط اسپرم های مرد که همسر گیرنده تخمک است لقاح می یابد و جنین حاصله از این لقاح در رحم زن نابارور منتقل می شود.
حکم شرعی اهدای تخمک از نظر مراجع تقلید:
آیت الله العظمی خامنه ای:
اگر مردى، همسرش قدرت تخمكگذارى ندارد، جايز است اسپرم خود را با تخمك زن اجنبى در خارج از رحم تلقيح مصنوعى كند و سپس نطفه لقاح يافته را به رحم همسر خود منتقل كند به شرط اينكه از مقدمات حرام اجتناب شود، و كودكى كه از اين راه متولد مىشود ملحق به صاحب اسپرم و تخمك مىباشد و الحاق آن به صاحب رحم مشکل مىباشد لذا بايد نسبت به احکام شرعى مربوط به نسب، احتياط رعايت شود.
آیت الله شبیری زنجانی:
به طور کلی لقاح تخمک و اسپرم Egg and sperm fertilization غیر زن و شوهر- ولو در خارج رحم – حرام است ولی اگر بین آنها به طریق شرعی زوجیت – ولو موقت – حاصل شود و لقاح صورت گیرد، اشکالی ندارد.
سوال های شرعی در خصوص اهدای تخمک:
سوال: از آنجایی که در انجام لقاح آزمایشگاهی، جهت آبستنی مصنوعی، گرفتن اسپرم (نطفه) از شوهر و نیز برداشت تخمک از تخمدان زن ضرورت دارد، نظر مبارک حضرت عالی در موارد ذیل چیست؟
۱ـ برداشت تخمک از تخمدان با هدایت سونوگرافی(۱) از طریق مهبل (واژن) زن، که این کار توسط متخصص زنان و در اتاق عمل، تحت شرایط کاملاً استریل (بهداشتی) و با ضرورت نگاه به عورت زن انجام می پذیرد.
۲ـ برداشت تخمک با هدایت سونوگرافی، ولی از طریق لاپاراسکوپی(۲) که مستلزم نگاه به عورت زن نیست. شایان ذکر است در سال های اخیر به خاطر پرخطر و پرهزینه بودن، از این روش استفاده نمی شود.
پاسخ: در تمامی موارد عمل مذکور فی نفسه اشکال ندارد، ولی واجب است از مقدمات حرام مانند لمس و نظر اجتناب شود. (آیت الله العظمی خامنه ای)
پاسخ: با اجتناب از لمس و نگاه حرام، چنان عملی مانع ندارد اما این که مادر جنین کدام است؟(صاحب تخمک و یا رحم) در احتمال وجود دارد و بنابر احتیاط واجب هر دو جانب احتیاط را رعایت کنند. (آيت الله العظمی سیستانی)
سوال: تخمک های زنی ضعیف می باشد و لذا فرزندان ناقص الخلقه ای به دنیا می آورد. آیا جایز است تخمک زن دومی را در آزمایشگاه با اسپرم شوهر زن اول لقاح دهند و سپس جنین را به رحم زن اول منتقل نمود؟
پاسخ: فی نفسه منعی ندارد. (آیت الله العظمی خامنه ای)
سوال: حکم دادن تخمک توسط یک زن غریبه به همسر شخص چیست ؟
پاسخ: در مواردی که تخمک زن مشکل دارد، تنها راه، اين است که بين مرد و زن ديگري عقد موقت خوانده شود (هر چند اصلا همديگر را نبينند) سپس نطفه آن مرد را برداشته و در زمان عقد با تخمک زن ترکيب کنند. و پس از آن، نطفه ترکيب شده را در رحم زن اول بکارند. فرزندي که متولد مي شود بر آن مرد و زن محرم است، ولي تنها از صاحبان نطفه ارث مي برد. ( آیت الله العظمی مکارم شیرازی)
سوال: آیا خرید و فروش تخمک زن، جایز است؟
پاسخ: چنین کاری جایز نیست. ( آیت الله العظمی مکارم شیرازی)
پاسخ: جایز است. (آيت الله العظمی سیستانی)
اطلاعات کامل علمی در خصوص تخمک
تُخمَک (Egg cell یا ovum)، یاختهای است که پس از ترکیب با کامه نر یا زامه (Fertilization) هستهٔ نخستین جنین (یاخته تخم یا زیگوت یا Zygote) را تشکیل میدهد.
تخمک کامه ((گامت)) مادهاست که درون تخمدان جاندار ماده قرار گرفته و پس از بارورسازی به یاختهٔ تخم تبدیل میشود. بارورسازی عبارت است از ترکیب کامه ماده با کامه نر.
در متازوئرها تولید مثل جنسی به وسیلهٔ یاختههای ویژهای صورت میگیرد که نشانهٔ دو جنس گوناگونند. این یاختهها کامه نام دارند و توسط اندامهای ویژه یا غدههای تناسلی به وجود میآیند و از یکی شدن و ترکیب دو کامه نر و ماده ((لقاح زامه و تخمک))، فرد جدیدی که تمام ویژگیهای حیات را دربردارد، پدید میآید. جانداری که سازندهٔ زامه است، جاندار نر و سازندهٔ تخمک را جاندار ماده میگویند.
تخمک انسان، یاختهٔ نسبتاً بزرگی بهشمار میآید و به دلیل داشتن انباشته شدن مواد غذایی فراوان در آن، حدود ۰/۱ میلیمتر قطر دارد و به همین دلیل، میتوان آن را با چشم غیرمسلح دید. در سطح تخمک هر نوع جانور، پادگن ((آنتی ژن))های ویژهای وجود دارد که معمولاً فقط با زامه همان گونهٔ جانور توانایی آمیزش دارد. استثنائات جالبی پیرامون این موضوع وجود دارند که از جمله آنها، می توان به لقاح کامه های خر و اسب و ایجاد جاندار نازایی به نام قاطر اشاره کرد.
تعیین دقیق زمان تخمکگذاری میتواند در تعیین جنسیت فرزند مؤثر باشد. در طول یک دورهٔ ماهیانه، یک بار تخمکگذاری رخ میدهد و ۴ تا ۵ روز احتمال بارداری برای زن وجود دارد.
هنگامی که دختری زاده میشود، تخمک فرزندی را که در آینده قرار است بزاید در تخمدان خود دارد.
باروری
تخمکگذاری بخشی از چرخهٔ قاعدگی ماهانهٔ یک زن سالم است و معمولاً در میانههای این چرخه، عادت ماهانه رخ میدهد. تخمکگذاری به آزاد شدن تخمک بالغ و در دسترس قرار گرفتن آن برای بارورسازی گفته میشود. هنگامی که یک دختر زاییده میشود، تخمدانهایش دارای میلیونها تخمک نابالغ است. بهطور معمول در هر ماه تنها یک تخمک، بالغ و رها میشود.
به محض اتصال یک زامه به تخمک، دیگر تخمک در واقع بارور شده و زن آبستن میشود و در این مرحله ساز و کاری را اجرا میکند که باعث میشود دیگر هیچ زامه ای توانایی نفوذ به تخمک را پیدا نکند.
به این صورت که با آغاز آبستنی تخمک بارورشده، یک مادهٔ خلطیشکل را به نام زونا پلوسیدا (به انگلیسی:Zona pellucida)، که بسیار هم محکم است، پیرامون خود تولید میکند و به این طریق از ورود دیگر زامه ها به درون تخمک جلوگیری مینماید. البته در صورت ورود موفقیت آمیز دست کم یک زامه دیگر به یاخته تخم موردنظر، اختلال پلی اسپرمی پدید می آید.
در این هنگام است که تخمک وارد رحم شده و آغاز به رشد میکند. البته گاهی هم به دلیل چسبندگی لولهٔ رحمی تخمک وارد رحم نمیشود و همانجا آغاز به رشد میکند که در این صورت وضعیت خطرناکی را پیش میآورد.
یاختهای که از پیوند تخمک و زامه پدید میآید، تخم نام دارد. در عرض ۲ روز پس از بارداری، تخم سفر خود را از طریق لولهٔ حمل تخمک به سمت رحم آغاز میکند که این امر با فعالیت ماهیچههای دیوارهٔ لوله میسر میشود. در همین زمان، تخم خود را چندین بار تقسیم میکند تا گروهی از یاختهها به نام مورولا حاصل شود. پس از ۵ تا ۷ روز، این مجموعهٔ یاخته به رحم میرسد. این مجموعه خود را به صورت امنی در سطح داخلی رحم جای میدهد و به رشد خود ادامه میدهد.
The cell that emerges from the egg-to-egg transplant is called the egg
جنجال فروش تخمک های زنان مشهور دنیا!! عکس
تاثیر زمان تخمک گذاری در جنسیت نوزاد چگونه است
محاسبه روز تخمک گذاری خانم ها برای بارداری + تقویم
نشانه های تخمک گذاری و بارداری در خانم ها