خیابان لاله زار؛ شانزه لیزه ای که بازار شد

در بیشتر شهرهای جهان خیابان هایی وجود دارند که در دل خود تاریخ و گذشته ای را جا داده اند که با خاطرات مردم آن شهر و یا حتی کشور گره خورده است، خیابان هایی که در حوادث مهم تاریخی نقش داشته اند و یا مامن و محل زندگی کسانی بوده اند که بر روی زندگی همه مردم تاثیر داشته اند. برخی از این مکان ها هم در گذر زمان با اینکه کاربری اولیه خود را از دست داده اند، اما برای مردم همچنان حسی نوستالژیک و به یادماندنی دارند. خیابان لاله زار تهران یکی از همین دست مکان های بیاد ماندنی است. شاید روزی که این خیابان با لاله های مشهورش بنا شد، قرار بود نقش خیابان شانزه لیزه را بازی کند که صد البته مدت مدیدی نیز همین نقش را داشت، اما در طول زمان تبدیل به بازار لوازم الکترونیکی و برقی گشت و پاتوقی شد برای تجار و مشتریان. این شانزه لیزه ایرانی با سینماهای فراوان و کافه هایش روزگاری محل هنرنمایی بسیاری از مشاهیر سینما و موسیقی ایران زمین بود که مردم فراوانی را به این بخش از شهر تهران می کشاند. خاطرات خوش قدم زدن در خیابان لاله زار تهران هنوز هم در ذهن بسیاری از ایرانیان نقش بسته اند. هرچند که خیابان لاله راز تهران در حال حاضر نیز یکی از شلوغ ترین مناطق پایتخت محسوب می شود، اما دلیل این شلوغی نه کنسرت های فراوان است و نه سینماهایی که در پس هر کوچه ای جای گرفته بودند. خیابان لاله زار امروزی، بازار خرید لوستر و انواع لوازم برقی است که مردم را از سراسر ایران به این بخش از شهر تهران می کشاند.

تاریخچه خیابانی تاریخی

مهدی قلی خان هدایت که یکی از رجال مشهور دوران قاجار و پهلوی بود، درباره این خیابان مشهور شهر تهران چنین گفت: «لاله زار باغی بین خیابان لاله زار و خیابان اکباتان بود، قسمت شرقی این محوطه باغ وحشی بود که امروز به عمارتی تبدیل شده است. ناصرالدین شاه لاله زار را نود هزار تومان فروخت.» در حقیقت فکر راه اندازی خیابانی در شهر تهران در ذهن ناصرالدین شاه قاجار کلید خورد، زمانیکه در سفر به فرنگ، پای به شانزه لیزه کشور فرانسه گذاشت. او تصمیم گرفت خیابانی به زیبایی و وسعت شانزه لیزه بنا کند تا تفرجگاهی باشد برای مردم پایتخت. به همین منظور دستور داد از وسط باغ زیبا و لاله زاری که در این بخش از شهر وجود داشت، خیابانی بنا کنند تا نمادی باشد از تجدد و مدرن شدن پایتخت قجر. در آن زمان چنین مرسوم بود که نام خیابان ها را از روی مشاغل آن منطقه یا از نام رجال و مشاهیری که در آن قسمت زندگی می کردند بردارند، اما این خیابان، نام لاله زار را بر خود دید، نامی که ماندگار شد. در دوران حکومت پهلوی این راسته با احداث سینما و کافه های فراوان تبدیل به یک شانزه لیزه واقعی شد و بوذرجمهری، شهردار وقت لاله زار قدیمی را به لاله زاری جدید بدل کرد و چهار راهی در میان آن بنا نمود که نام اولین رئیس پلیس ایران، موسیو کنت را بر دیوار خود دید. اولین سینمای روباز ایران هم در همین شانزه لیزه ایرانی شهر تهران تاسیس شد. شاید اولین جرقه هایی که این منطقه را به سمت بازار شدن سوق دادند، توسط نوه فرمانفرما، مظفر فیروز زده شدند. مظفر فیروز هنگامی که تحصیلات خود را در اروپا به اتمام رسانید و به ایران بازگشت، اولین پاساژ به سبک غربی را در این منطقه راه اندازی نمود. از آثار به جا مانده و تاریخی این شانزه لیزه ایرانی که امروزه بازاری بزرگ است، تئاتر نصر را می توان نام برد که در حال حاضر تبدیل به موزه شد. خانه و باغ اتحادیه از دیگر آثار تاریخی این خیابان بازاری است. از سینماهای خیابان لاله زار شهر تهران که در سال 1372 هجری شمسی به کار خود پایان دادند، سینما رکس یا همان سینما لاله بوده که در مهر ماه سال 1324 هجری شمسی با نمایش فیلم «جایی تورا خواهم یافت» کار خود را آغاز نمود.

آیا خیابان لاله زار تهران همچنان دیدنی است؟

بازار گردی و قدم زدن در میان بازارها یکی از تفریحات دنیای مدرن است به خصوص اگر این بازار دارای قدمت و تاریخ هم باشد. در حال حاضر خیابان لاله زار تهران بازاری است با 3 هزار فروشگاه که مشغول عرضه لوازم برقی و انواع لوسترهای تزئینی و ساعت های دیواری هستند و دیدن ویترین های آن ها، حتی اگر قصد خرید نداشته باشید، خالی از لطف نیست. در میان همهمه و شلوغی خاص بازارها، کافه ای دنج و بی نظیر هم در بن بست پیرنیا قرار دارد، با نام کافه ایوان که شش سالی است در میان غوغای این بازار، با دکوری مناسب و محیطی آرامش بخش، مشتریان فراوانی را نصیب خود کرد. شعار این کافه نیز در ذهن هر کسی که یک بار گذرش به آنجا افتاده، حک شده است. «زیباترین کافه شهر تهران، زیر گوش شما است.» در میان بازار گردی و قدم زدن در کوچه های قدیمی خیابان لاله زار، کافه ایوان را هم در برنامه خود قرار دهید. قهوه های خوش طعم، انواع ساندویچ و پاستا در کنار پیتزاها و نوشیدنی های متنوع این کافه، بازارگردی در میان مغازه های فروش لوازم الکتریکی را به یاد ماندنی تر خواهد کرد.

رستوران و اقامتگاه های خیابان لاله زار

در میان خرید و فروش های بازاری و بازار داغ عرضه و تقاضا، چند رستوران خوب هم جای گرفته اند که می توانید خستگی بازارگردی را در آن ها از تن به در برید. پایین تر از خیابان سید علی، واقع در خیابان سعدی شمالی، شخصی مشهور به حسن رشتی رستورانی دایر کرده است به نام رستوران خوش بین که می توانید طعم اصیل غذاهای گیلانی را در آن تجربه کنید. میرزا قاسمی، باقلاقاتق، کباب ترش، انواع ماهی و بسیاری دیگر از غذاهای خوش طعم گیلانی در وسط این بازار شلوغ شهر تهران به انتظار شما نشسته اند. این رستوران روزانه بیش از 200 مشتری دارد. اما اگر قصد میل کردن غذاهای گیلانی را ندارید، سری به پاساژ مرکزی در تقاطع خیابان لاله زار و جمهوری زده و وارد رستوران ممتاز شوید و از انواع کباب هاب ایرانی لذتی وافر ببرید. هتل مرکزی ایران و هتل رستوران سعدی نیز علاوه بر رستوران، مکان های مناسبی برای اقامت هستند برای کسانی که خارج از شهر تهران زندگی می کنند و برای دیدن این بازار یا خرید لوازم مورد نیاز، به این بخش آمده اند. مهمانپذیر یاس هم از دیگر اقامتگاه های این منطقه بوده که قیمت های پایین تری دارد و اتاق های تمیزش زبانزد مشتریانی است که شبی را در آن گذرانده اند.

لاله های خیابان لاله زار کجاست؟

متاسفانه خیابان لاله زار شهر تهران دیگر لاله و گلی ندارد که هیچ، فضای سبز و پارکی هم در میان آن موجود نیست. برای دمی آسودن باید خود را به پاساژهای جدید این بازار لوازم برقی برسانید و کمی استراحت کنید. البته موزه و مراکز دیدنی فراوانی هم در میان این بازار وجود دارند که می توانید با مراجعه به آن ها، روز خاطره انگیزتری را تجربه کنید. نرسیده به بهارستان و در تقاطع خیابان اکباتان، عمارت مسعودیه یکی از این اماکن دیدنی شهر تهران قرار دارد که در سال 1377 هجری شمسی تحت نام یکی از آثار ملی ایران ثبت شد. موزه عبرت نیز که نمایشگاهی از شکنجه های ساواک در دوران پهلوی است در حوالی همین بازار قرار دارد.

خیابان لاله زار تهران دقیقا در کجا قرار دارد؟

خیابان لاله زار امروزی در محدوده طرح ترافیک شهر تهران قرار دارد و اگر قصد دارید هنگام باز بودن مغازه های این بازار به آن بروید، وسیله شخصی را فراموش کنید. ایستگاه های مترو امام خمینی، فردوسی، سعدی و دروازه دولت همگی شما را به خیابان لاله زار امروزی می رسانند. این خیابان که از شمال به جنوب یک طرفه بوده، در میان خود این ایستگاه های مترو را جای داده است. از دیگر وسایلی که شما را بدون دغدغه ترافیکی به این بازار می رسانند، اتوبوس های بی آر تی هستند. تاکسی های فراوانی هم از نقاط مختلف شهر تهران به این شانزه لیزه سابق می رسند که باید ساعات ترافیک و شلوغی را مدنظر داشه باشید. این خیابان تاریخی و قدیمی از جنوب به میدان امام خمینی می رسد که ورودی بازار اصلی شهر تهران است. غرب تین راسته شلوغ، به بازار چرم فروشان خیابان فردوسی می رسد که در دل خود خیابان مشهور منوچهری را جای داده که بازار کوله پشتی و کیف شهر تهران محسوب می شود. پاساژ پروانه و جمعه بازار پروانه هم در نزدیکی همین خیابان تاریخی قرار دارند. روزگاری نه چندان دور می توانستید ساختمان پلاسکو را هم از خیابان لاله زار ببینید و سری به این بازار بزرگ پوشاک بزنید، ساختمانی که فرو ریختنش هم تاریخی شد.

آیا خیابان لاله زار تنها بازار لوستر شهر تهران است؟

خیابان لاله زار امروزی به دلیل داشتن امکاناتی چون چرخ دستی های فراوان و وانت بارها و باربری های مستقر در آن، برای خرید محلی مناسب تر است. وجود بانک های متعدد و عابر بانک های بیشمار، کار خرید و فروش را در خیابان لاله زار امروزی سهل تر کرد، اما بالاتر از میرداماد در خیایان شریعتی هم راسته ای وجود دارد که شبیه بازار لوستر است و کالاهای وارداتی و لوکس فراوانی برای عرضه به نمایش گذاشت. قیمت های این بازار کمی بالاتر هستند، ولی تنوع لوسترهای آن را در جای دیگری نمی توانید پیدا کنید. اگر به دنبال قیمت مناسب ولی تنوع کمتری هستید، بازار دیگری در خیابان ابوسعید، جهار راه گلوبندک دیده شده که مغازه هایش نیز به فروش لوستر اشتغال دارند.

سروده باستانی پاریزی درباره خیابان لاله زار شهر تهران

برای حسن ختام به سراغ شعری از استاد بزرگ ایرانی، باستانی پاریزی می رویم. البته در ترانه ها و موسیقی این سرزمین از این خیابان تاریخی شهر تهران بسیار یاد شده، اما این شعر را به یاد روزگاری که خیابان لاله زار پاتوق روشنفکرانی چون چوبک، شاملو، هدایت و بسیاری دیگر شده بود، مرور می کنیم:

دوش سوی لاله زارم برد عزم سیر و گشت / خسته از بیکاری و پیشانی از غم چین زده / ماهرویان دیده ها بر روی ویترین دوخته / مرد و زن نه، بل بت فرخاری آذین زده / نقش های سرخ گل بر چین دامن های زرد / انقلاب سرخ را ماند به ملک چین زده / لاله زار نو مگو کاین جا بهشت دیگر است / وندر آن خوبان ارمن نقش حورالعین زده