سرویس سینمایی هنرآنلاین: سال 1395 معاونت ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی اعلام کرد مصرف دخانیات و نمایش آن در فیلم‌های سینمایی باید کمتر شود. شاید در آثار سینمایی همان سال اثر مصرف دخانیات در آثار نمایشی کم شد، اما امروز نه‌فقط در آثار سینمایی بلکه در برخی از نمایش‌های روی صحنه نیز مصرف دخانیات نه‌تنها نمایش داده می‌شود، بلکه بخشی جدانشدنی از اکسسوار صحنه شده است.
متأسفانه در بیشتر فیلم‌هایی که ماه پیش در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمدند، مصرف دخانیات بیش از اندازه و ظرفیت پذیرش مخاطب بود، تا حدی که گاهی این نمایش بیش از اندازه، حال مخاطب را نیز بد می‌کرد. مصرف پشت‌به‌پشت سیگار و نمایش آن در آثار سینمایی و استفاده بیش از اندازه آن، نشان از این دارد که ظاهراً معاونت ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی از این نکته غافل مانده است.
در سال 95 زمانی که حبیب ایل‌بیگی رئیس این معاونت بود در گفت‌وگویی که با خبرگزاری ایسنا داشت، در این زمینه اعلام کرد: سازمان سینمایی از سال گذشته (94) درباره سیگار حساسیت بیشتری در فیلم‌ها نشان داده است. بعد از جشنواره فجر سال گذشته هم در اکران فیلم‌ها تلاش کردیم تا حد امکان نسبت به تعدیل کشیدن سیگار اقدام کنیم و حساسیت بیشتری در مورد آثار نمایش خانگی هم نشان دادیم.
ایل‌بیگی افزود: البته این تأکیدات پیش از ساختن فیلم باید انجام شود، اما وقتی اثری ساخته شد، تنها کاری که می‌توانیم انجام بدهیم تعدیل کردن صحنه‌های سیگار کشیدن است. بر همین اساس پیش از شروع تولید هر فیلم به‌نوعی از تهیه‌کنندگان تضمین می‌گیریم تا کمترین میزان کشیدن سیگار در فیلم‌ها نشان داده شود.
معاون اجتماعی وزیر بهداشت نیز در همان زمان نگرانی‌هایی را در خصوص ترویج دخانیات و مصرف مواد از سوی فیلم‌های سینمایی ابراز کرده بود.
این در حالی است که همواره از سینما به‌عنوان نمادی برای الگوبرداری یاد می‌شود و نوجوانان و جوانان بسیاری هستند که به دنبال بازیگر محبوب خود سعی در الگوبرداری و تقلید از او را دارند و نکته اینجاست که بسیاری از فیلمسازان از این مسئله غافل مانده‌اند.
معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی در همان مصاحبه اظهار کرد: البته باید وجوه هنری و شخصیت‌پردازی را هم در نظر داشته باشیم زیرا از نظر منطق داستان و شخصیت‌پذیری فیلم، چاره‌ای نداریم که شخصیت‌های منفی و بدمن‌ها را به نوعی نشان دهیم و یکی از این راه‌ها این است که این شخصیت‌ها سیگار بکشند.
زمانی استفاده از سیگار بیشتر برای آدم بدهای فیلم بود که نقش منفی را بر عهده داشتند و کارگردان به‌واسطه استفاده از دخانیات سعی داشت تا بد بودن شخصیت او را پررنگ‌تر نشان دهد. اما متأسفانه امروز دیگر شخصیت منفی و مثبت در فیلم‌ها وجود ندارد که از طریق استعمال دخانیات بتوان آن را حدس زد. امروز استفاده از سیگار در دست تمام کاراکترها دیده می‌شود. چه کاراکتری که منفی است و چه کاراکتری که مثبت است سیگار می‌کشند و حتی بسیاری از فیلمسازان برای نشان دادن تنهایی، یا رنج و غمی که کاراکتر با خود به همراه دارد نیز از این حربه استفاده می‌کند و همین عامل نیز موجب شده تا سن مصرف دخانیات امروز به نوجوانان جامعه برسد و حتی زنان نیز از این امر مستثنا نشده و قبح آن در میان افراد جامعه از بین رفته و حتی در گوشه و خیابان نیز بتوان استعمال آزادانه آن را دید.
حبیب ایل‌بیگی همچنین در آن مصاحبه از امضای قانونی درباره منع تبلیغ دخانیات سخن گفته بود: در قانونی هم که به امضای زنده‌یاد حسن حبیبی درباره منع تبلیغ دخانیات در فیلم‌های سینمایی و برنامه‌های تلویزیونی وجود داشت، تأکید شده بود شخصیت‌های مثبت سیگار نکشند، اما درباره شخصیت‌های منفی چنین منعی نیست. البته همان‌طور که در دیگر موارد هم سینماگران خلاقیت داشته‌اند و توانسته‌اند بعضی امور را با صحنه‌های دیگری نشان دهند، در این مورد هم می‌توانند اکت جایگزین سیگار کشیدن داشته باشند.
موضوع و نظارتی که ایل‌بیگی از آن صحبت کرد مربوط به چند دهه پیش نیست و به همین سه سال پیش برمی‌گردد، اما متأسفانه ظاهراً در پی تغییر مدیریت موضوعاتی که از نظارت بر آن‌ها خبر داده شده بود نیز تغییر کرد و امروز به نظر می‌رسد معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی خیلی بر این امر نظارتی ندارد.
سختگیری‌هایی که در بخش تولید آثار سینمایی وجود دارد ای‌کاش بخشی هم به امر سلامت و نظارت در امور سلامت جسم و روان می‌بود و از نیروهای متخصص در این امر بهره گرفته می‌شد تا اگر اثری در این زمینه مشکلی دارد، بتواند با حضور مشاوران متخصص در این حوزه از آن بهره گرفته و فیلم‌هایی دارای سلامت جسم و روان در اختیار مخاطبان ایرانی قرار دهد.
امروز سلامت جسم و روان مخاطب نه‌تنها در سینما اهمیتی ندارد بلکه اصلاً دیده نمی‌شود، فیلمسازان بسیاری هستند که داد از نگاه اجتماعی دارند اما این نگاه، نگاه سلامتی نیست و نمی‌توان به آن اعتنا کرد، حتی در مواردی هم که از مشاوران و روانشناسان خبره در کار بهره گرفته می‌شود آن‌قدر غرق در مسائل حاشیه می‌شوند که این موضوعات را فراموش می‌کنند. بهتر است معاونت ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی بیش از پیش به این نکات توجه داشته باشد تا تمامی فیلم‌های ایرانی پر از دود نباشند.
