کمبود استروژن با زنان چه می کند ؟

کمبود استروژن چه عوارضی برای سلامتی بانوان دارد ؟

بدن ما ساختار بسیار پیچیده ای دارد و سخت است که بخواهیم عملکرد تمام قسمت ها را بیاموزیم. آگاهی داشتن نسبت به نقش هورمون ها در چرخه قاعدگی باعث می شود که مقداری به نقش استروژن در بدن پی ببریم . در این قسمت از سلامت نمناک بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.

هورمون چیست؟

هورمون به تعریف ساده، ماده ای شیمیایی است که سیگنال های مختلفی را به نقاط مختلف بدن ارسال می کند . هورمون در غده های مختلفی تولید می شوند و سپس در نقاط مختلف بدن و بافت های دیگر حرکت می کنند تا پیامی را به آن ها برسانند . هورمون ها باید تعادل کافی در بدن داشته باشند تا اعضای بدن، عملکرد متناسبی را از خود نشان دهند.

استروژن چیست؟

استروژن یک هورمون جنسی مهم زنانه است که فقط به سیستم تناسلی زنان مربوط نمی شود . این هورمون نقش مهمی را در بدن زنان ایفا می کند و اهمیت آن به تستوسترون که یک هورمون اصلی مردانه است، شباهت دارد.

هورمون استروژن در مقدار بالا در بدن زنان یافت می شود و در چرخه قاعدگی آن ها نقش موثر و مفیدی دارد . این هورمون یک هورمون اصلی در تولد نیز است و باعث پایدار نگه داشتن میزان تخمک گذاری نیز می شود.

نقش استروژن چیست؟

استروژن در بدن چه کاری انجام می دهد؟

استروژن عاملی برای ایجاد چرخه قاعدگی ، نظم و ترتیب بخشیدن به آن ، متعادل نگه داشتن میل جنسی ، رشد سینه ، رشد موی طبیعی سر و باروری می باشد . استروژن همچنین در سلامت استخوان ها، عملکرد بهتر ذهن ، تنظیم نگه داشتن وزن بدن و کنترل متابولسیم در رشد بافت های استخوانی ، سلامت قلب و عروق و خیلی چیزهای دیگر موثر است.

استروژن و چرخه قاعدگی

استروژن در بدن خانم ها توسط تخمدان تولید می شود . سطح استروژن در چرخه قاعدگی بستگی به مرحله تخمک گذاری دارد . این هورمون جنسی رشد خطوط رحمی را در اولین مرحله از چرخه کنترل می کند . اگر سلول تخمک بعد از تخمک گذاری بارور نشده باشد ، سطح استروژن خانم ها به مقدار زیادی افت می کند و چرخه قاعدگی جدید شروع می شود.

استروژن همچنین رابطه مهمی با هورون جنسی دیگر به نام پروژسترون دارد. استروژن و پروژسترون باعث انجام فعالیت های مختلفی در بدن مانند تنظیم زمان تخمک گذاری ، دوران قاعدگی ، یائسگی و… می شوند.

پیشگیری از بارداری بدون هورمون ها

چرخه طبیعی هورمون ها به گونه ای است که به دمای بدن وابسته می باشد . اطلاعاتی مثل دمای بدن در چرخه قاعدگی به شما کمک می کند که سطح باروری خود را متوجه شوید . اگر به دنبال روش جلوگیری از بارداری به صورت غیر هورمونی هستید ، باید تاریخ چرخه طبیعی خود را پیدا کنید و آن را با پزشک در میان بگذارید.

عوارض بهم خوردن تعادل میزان استروژن در بدن زنان

بدن ما گاهی اوقات با آشفتگی در میزان هورمون ها مواجه می شود که مشکلاتی را در بدن ایجاد می کند . حال اگر میزان استروژن از سطح متعادل خارج شود ، مشکلات زیر برای فرد به وجود خواهد آمد :

• ورم و سوزش سینه
• کیست سینه
• کاهش میل جنسی
• چرخه قاعدگی نامنظم
• تغییر حالات و روحیه
• افزایش سندروم پیش از قاعدگی
• اضطراب
• سردرد
• افزایش وزن
• دست و پای سرد
• مشکلات در خوابیدن
• بیحالی و رخوت
• مشکلات در خوابیدن
• کاهش توانایی حافظه

این علائم می تواند نشانه وجود مشکلی در بدن خانم ها باشد که برای تشخیص آن باید به پزشک مراجعه کنید.

انواع استروژن

چهار نوع استروژن اصلی در بدن همه خانم ها وجود دارد که این چهار نوع با یکدیگر متفاوت می باشند و در مراحل مختلفی وارد عمل می شوند . مثلا بعضی از آن ها در دوران بارداری و بعضی برای کمک به رشد نوزاد و ... وارد کار می شوند.

استروژن های ضعیف ، گیرنده های استروژن را محصور می کنند اما اثر خاصی روی بدن نمی گذارند. انواع استروژن ها شامل موارد زیر می باشد :

استرون : این نوع استروژن اغلب در چربی بدن تولید می شود اما میتواند در تخمدان و یا جفت نیز باشد . استرون یک استروژن ضعیف است.

استرادیول : این نوع استروژن فعال ترین نوع است که در چرخه قاعدگی درگیر است و به طرز شدید و محکمی به گیرنده استروژن می چسبد.

استریول :استریول یکی از استروژن های اصلی در بارداری است که توسط جفت تولید می شود و بعد از پنج هفته گذشت از زمان کاشت ، خود را نشان می دهد . این استروژن نیز ضعیف است.

استترول :این نوع استروژن فقط در دوران بارداری از کبد جنین تولید می شود.

بیشتر استروژن های بدن را استرادیول تشکیل می دهد که توسط تخمدان تولید می گردد . اگرچه که استروژن ها در قسمت های دیگر بدن نیز تولید می شوند که شامل بافت چربی ، استخوان ها، پوست، کبد و غده های فوق کلیه می باشد . وقتی که خانم ها یائسه می شوند ، منابع دیگر استروژن افزایش پیدا می کند که تاثیر زیادی در بدن فرد دارد.

علت های کمبود استروژن در بدن

عوامل مختلفی هستند که می توانند در تغییر سطح استروژن دخیل باشند و تاثیراتی را روی عملکرد آن بگذارند . در این قسمت به علت های مختلف کمبود استروژن در بدن اشاره خواهیم کرد :

• هر وضعیتی که به تخمدان آسیب وارد کند، مثل فرآیند جراحی در رحم یا تخمدان و یا خارج کردن آن ها
• ورزش کردن بیش از حد
• عملکرد نامناسب غده ها
• مشکلات تیروئیدی
• اختلالات غذا خوردن
• سوء تغذیه که باعث کاهش وزن شدید در زنان می شود.
• سندروم تورنر که یک نقص ژنتیکی در کروموزوم ایکس است که ناباروری و غیر تعادلی های زیادی را در بدن ایجاد می کند.
• نقص ژنتیکی در تخمدان
• مشکلات سیستم ایمنی
• اختلالات بلند مدت کلیه
• یائسگی زود هنگام برای خانم های زیر 40 سال
• اثرات شیمی درمانی و داروهای مخصوص سرطان

عوامل خطر کمبود استروژن

عوامل مختلفی وجود دارند که می توانند سطح استروژن را در بدن کاهش دهند . یکی از این عوامل، سن می باشد. زمانی که فرد به سن 40 سالگی می رسد ، به تدریج میزان استروژن در بدنش کاهش می یابد تا اینکه به طور کامل یائسه شود . دیگر عوامل خطر کمبود استروژن شامل موارد زیر است :

• سابقه خانوادگی ابتلا به مشکلات هورمونی که مشکلاتی مثل کیست تخمدان را به وجود می آورد.
• اختلالات غذا خوردن مثل بی اشتهایی
• کاهش وزن شدید و رژیم های سخت
• ورزش بیش از حد

علائم کمبود استروژن

کمبود استروژن علائم مختلفی دارد که شامل موارد زیر می باشد :

• گرگرفتگی
• عرق شبانه
• بی خوابی
• پریود نشدن یا پریود نامنظم
• سوزش سینه
• سردرد
• بدتر شدن دردهای میگرنی
• افسردگی که به علت کاهش سطح سروتونین در بدن می باشد، زیرا استروژن عاملی برای افزایش سروتونین در بدن است.
• سخت تمرکز کردن
• افزایش وزن
• خستگی و بی حوصلگی
• خشکی پوست
• افزایش تعریق
• داغ شدن قسمتی از پوست
• تشکیل چربی روی شکم و بالای پا
• ناباروری
• رابطه جنسی دردناک به علت خشکی واژن
• پوکی استخوان ( استروژن باعث سلامت استخوان می شود که کمبود آن، ضعف استخوان را در پی دارد.)
• کاهش توانایی جنسی
• افزایش ابتلا به عفونت های ادراری
• تغییرات ظاهری (تغییر سایز و اندازه بالا تنه و نازک شدن موهای سر)

درمان کمبود استروژن

درمان های رایجی برای خانم های مبتلا به کمبود استروژن وجود دارد که شامل مکمل درمانی ، هورمون درمانی و داروها است که در این قسمت به آن ها اشاره خواهیم کرد :

درمان های خانگی

1. متناسب نگه داشتن وزن بدن
2. کاهش ورزش شدید و انجام ورزش منظم
3. مصرف غذاهای طبیعی و سالم مثل سویا
4. نوشیدن قهوه : نوشیدن بیش از دو فنجان در روز قهوه موجب افزایش تولید استروژن می شود. اما نباید در مصرف آن افراط نمود.
5. ترک سیگار : مصرفسیگار مانع عملکرد مناسب سیستم غدد درون ریز می شود، در نتیجه باعث کاهش زیاد در تولید استروژن خواهد شد.
6. کاهش مصرف قند و شکر : مصرف زیاد قند و شیرینی تعادل هورمون را به هم می زند ، بهتر است مصرف کربوهیدرات های ساده را کاهش دهید و غلات سبوس دار بیشتری استفاده کنید.
7. مصرف فیتواستروژن : مصرف فیتواستروژن یا استروژن گیاهی جایگزین مناسبی برای هورمون استروژن می باشند. فیتواستروژن در کاهش علائم یائسگی یا افت استروژن بسیار مفید است. روغن بزرک، زردآلو، برگه آلو، شیرین بیان، آویشن ، مریم گلی ، لوبیا چیتی، نخودسبز، بروکلی، گل کلم و غلات سبوس دار از منابع غذایی این فیتواستروژن ها می باشد.

البته مراقب باشید که مصرف بیش از حد سویا ممکن است خطر ابتلا به سرطان سینه را بالا ببرد . به همین دلیل قبل از هرگونه اقدامی با پزشک متخصص خود مشورت کنید.

درمان جایگزینی هورمون یا HRT تراپی

این هورمون ها از طریق روش های زیر به بدن شما می رسد :

• خوردن دارو
• کرم و پماد
• تزریقات
• واژینال
• زیر پوستی

سایر نکات درباره هورمون استروژن

1. همه خانم ها از یک نوع هورمون درمانی استفاده نمی کنند زیرا شدت ، علائم و مدت زمان ابتلای آن ها به کمبود استروژن متفاوت است.
2. گاهی اوقات هورمون استروژن را همراه با پروژسترون به بدن فرد وارد می کنند.
3. استروژن تنها به خانم هایی داده می شود که به هیسترکتومی مبتلا باشند و ترکیب استروژن و پروژسترون برای خانم هایی است که علائم یائسگی دارند.
4. معمولا پایین ترین دز برای از بین بردن علائم کمبود استروژن به فرد تزریق می شود.
5. عوارض جانبی این روش شامل خونریزی ، پادرد ، سردرد ، حالت تهوع ، سوزش سینه و ... است.
6. طول دوره این درمان بستگی به وضعیف خود فرد دارد.
7. خطرات آن نیز لخته شدن خون و یا سرطان می باشد.