ستاره | سرویس سلامت - روغن جامد بهتر است یا مایع؟ استفاده از روغن در پخت غذای روزانه ما ایرانی‌ها تبدیل به یک فرهنگ غذایی شده است. ما برای پخت انواع برنج، خورشت، کباب و ... از روغن استفاده می‌کنیم. اما طی سال‌های اخیر برای استفاده از روغن جامد یا مایع همیشه مردد بوده‌ایم. موضوعی که در رسانه‌ها و توسط متخصصان بارها در مورد آن صحبت شده است. در این مقاله قصد داریم تا در مورد مزایا و معایب روغن جامد و مایع صحبت کنیم.
در این مطلب می‌خوانید:
- ویژگی‌های روغن جامد چیست؟
- مضرات روغن جامد چیست؟
- مصرف روغن جامد چه مزایایی دارد؟
- مصرف روغن مایع چه مضراتی دارد؟
- مزایای استفاده از روغن مایع چیست؟
- استفاده از روغن جامد بهتر است یا مایع؟
- بهتر است از چه روغنی استفاده کنیم؟
ویژگی‌های روغن جامد چیست؟
برای تهیه روغن جامد باید پیوندهای روغن مایع به حالت اشباع درآیند. پیوندهای روغن در حالت مایع دوگانه و سه‌گانه هستند. برای اینکه بتوان آن‌ها را به حالت اشباع درآورد، باید پیوندهای روغن به فرم یگانه تبدیل شود. برای تبدیل روغن مایع به جامد از هیدروژن استفاده می‌کنند. در کنار این از یک کاتالیزور که یک فلز است نیز استفاده می‌شود. این کاتالیزور ذرات ریزی از پلاتین، پالادیم یا نیکل است.
بعد از تبدیل شدن روغن مایع به روغن جامد، کاتالیزور را از روغن جدا می‌کنند و به این شکل روغن جامد تهیه می‌شود. این روش را روش ناهمگن یا کلاسیک می‌گویند که همچنان در صنایع روغن‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مضرات روغن جامد چیست؟
اگر دقت داشته باشید طی سال‌های اخیر استفاده از روغن‌های جامد توسط شهروندان ایرانی به شدت کاهش یافته است. دلیل این موضوع هم روشن شدن مضرات روغن جامد برای همه قشرهای جامعه است. هرچند که این روغن توسط برخی از رستوران‌ها و فست‌فودها همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- یکی از مشکلاتی که در جامعه ما زیاد دیده می‌شود بیماری‌های قلبی و عروقی است. مصرف روغن جامد منجر به بالا رفتن کلسترول خون می‌شود. بالا بودن کلسترول خون می‌تواند در نهایت مشکلات قلبی و عروقی را به دنبال داشته باشد.
- یکی دیگر از مشکلاتی که روغن‌های جامد دارند، هضم نشدن آن‌ها در متابولیسم بدن است. این موضوع به علت وجود هیدروژن در روغن جامد است. همان‌طور که گفته شد هیدروژن موجود در روغن جامد مانع از هضم روغن می‌شود و نتیجه این موضوع رسوب کردن چربی‌ها در رگ‌های بدن و به خصوص رگ‌های قلب و عروق است.
- یکی از مشکلات شایع در جامعه ما چاقی و اضافه وزن است. روغن جامد یکی از دلایل اصلی افزایش وزن در افرادی است که در رژیم غذایی خود از روغن جامد استفاده می‌کنند.
مصرف روغن جامد چه مزایایی دارد؟
اما سوالی که شاید در ذهن همه ما وجود داشته باشد این است که اگر روغن جامد مناسب نیست پس چرا تولید می‌شود؟ تولید روغن جامد چه مزایایی دارد؟
- یکی از بزرگترین مزیت‌های تولید روغن جامد برای تولید کنندگان آن است. جابه‌جایی ساده و راحت نسبت به روغن مایع یکی از مزیت‌های روغن جامد است، اما فقط این نیست.
- از دلایل مهم تولید روغن جامد ماندگاری بالای آن در شرایط مختلف است. روغن‌های مایع به سرعت با اکسیژن موجود در هوا واکنش نشان داده و خراب می‌شوند و تبدیل روغن مایع به جامد از این اتفاق جلوگیری می‌کند.
- اما دیگر مزیت روغن جامد مربوط به زمانی می‌شود که در حال آشپزی هستید. روغن جامد در برابر حرارت و افزایش دما مقاومت بالایی دارد و خیلی دیر می‌سوزد. این در حالی است که روغن‌های مایع مقاومت دمایی پایینی دارند و با بالا رفتن حرارت خیلی زود می‌سوزند و خراب می‌شوند.
مصرف روغن مایع چه مضراتی دارد؟
روغن‌های مایع هم دارای مضراتی است.
- در صورتی که از روغن مایع برای سرخ کردن استفاده کنید، موجب می‌شود تا روغن به سرعت اکسید شود. اکسید شدن روغن باعث می‌شود تا روغن سرطان‌زا شود. هرگز از روغن مایع برای سرخ کردن استفاده نکنید. در صورتی که می‌خواهید مواد غذایی را سرخ کنید حتما از روغن مایع سرخ‌کردنی یا روغن جامد استفاده کنید. به این شکل دیگر روغن اکسید نخواهد شد.
- چربی‌هایی که دارای ترانس هستند، توانایی افزایش کلسترول‌های بد در خون را دارند. این چربی‌ها علاوه بر این موجب کاهش کلسترول‌های خوب خون می‌شوند. چنین اتفاقی می‌تواند فرد مصرف کننده روغن را بیشتر با خطر بیماری‌های قلبی و عروقی مواجه کند. این چربی‌های ترانس را بیشتر در روغن‌های سرخ‌کردنی و روغن نباتی می‌توانید پیدا کنید. با توجه به میزان مصرف ایرانی‌ها از این روغن‌ها، باید توجه داشته باشید که در انتخاب نوع روغن مصرفی خود دقت کنید.
- از دیگر عیوب روغن‌های مایع می‌توان به مقاومت پایین آن‌ها در برابر حرارت اشاره کرد. در هنگام پخت‌وپز یا سرخ کردن مواد غذایی به این موضوع دقت داشته باشید که با بالا رفتن درجه حرارت روغن مایع زود می‌سوزد و خراب می‌شود. چنین اتفاقی منجر به سراطان‌زا شدن روغن می‌شود به همین دلیل در هنگام آشپزی مراقب باشید تا روغن نسوزد.
مزایای استفاده از روغن مایع چیست؟
یکی از بزرگترین مزایای روغن مایع نسبت به روغن‌های جامد، به بدن انسان بازمی‌گردد. جایی که روغن باید در دمای بدن یعنی ۳۷ درجه سانتی‌گراد حالت مایع داشته باشد تا هضم و جذب آن توسط بدن کار راحتی باشد. روغن‌های جامد به همین دلیل است که در متابولیسم بدن خوب هضم و جذب نمی‌شوند.
روغن‌های مایع مانع از جذب کلسترول توسط خون می‌شوند. این مزیت یکی از بهترین مزیت‌های روغن مایع است که منجر به استفاده بیشتر آن طی سال‌های اخیر شده است. در صورتی که کلسترول خون بالا باشد، می‌تواند در رگها رسوب کرده و عوارض جدی را برای قلب در پی داشته باشد.
استفاده از روغن جامد بهتر است یا مایع؟
با توجه به توضیحاتی که در مورد روغن مایع و جامد دادیم بهتر است که از روغن‌های مایع استفاده کنیم. زیرا مصرف مداوم روغن جامد مضرات به مراتب بیشتری دارد. روغن جامد با توجه به رسوب ذراتش در رگها به علت هضم سخت و ناسازگار بودن با متابولیسم بدن، از مضرات بیشتری برخوردار است. از همین رو بهتر است که از روغن مایع به جای روغن جامد استفاده کنیم.
بهتر است از چه روغنی استفاده کنیم؟
چربی‌های غیر اشباع بهترین نوع روغن برای استفاده هستند. استفاده از این نوع روغن‌ها نه تنها ضرری ندارد بلکه برای بدن مفید هم هستند. این نوع چربی باعث کاهش کلسترول‌های بد و افزایش کلسترول خوب در بدن می‌شود. این نوع چربی را می‌توانید در روغن زیتون، گردو، آجیل، غذاهای دریایی و تخم‌مرغ پیدا کنید.
بهترین روغن دنیا برای استفاده چیست؟
امگا۳ بهترین نوع روغن برای استفاده است. این روغن به علت اینکه در بدن تولید نمی‌شود، برای بدن بسیار مفید است. با استفاده از امگا۳ چربی و فشار خون شما کاهش یافته و از ضربان نامنظم قلب شما جلوگیری می‌شود.
بهترین روغن سرخ کردنی چه روغنی است؟
روغن‌هایی مانند زیتون، روغن محلی یا همان روغن زرد و روغن دمبه گوسفند برای سرخ کردن مناسب هستند، اما بهترین روغن برای سرخ‌کردنی استفاده از روغن کنجد است. روغن کنجد در برابر حرارت مقاومت بالایی دارد و در اثر استفاده هم خراب نمی‌شود. شما می‌توانید چندبار از آن استفاده کرده و نگران خرابی یا سرطان‌زا بودن آن نشوید.
بیشتر بدانید: بهترین روغن سرخ کردنی چیست و چه ویژگی هایی دارد؟
در آخر
استفاده از یک روغن مناسب در رژیم غذایی تأثیر مستقیمی در سلامتی شما دارد. به همین دلیل در هنگام تهیه روغن برای مصرف روزانه خود به خوبی دقت کنید. در این مقاله مزایا و معایب روغن‌های مایع و جامد را گفتیم و در نهایت بهترین نوع روغن را به شما معرفی کردیم. برای اینکه اطلاعات کاملتری در این زمینه داشته باشید، توصیه می‌کنیم مطلب «معرفی بهترین روغن های سالم خوراکی» را نیز بخوانید.
