آموزش گام به گام حفظ قرآن کریم در خانه

هر فردی با انجام مراحل زیر می‌ تواند قرآن را حفظ کند.

گوش دادن: اولین مرحله برای حفظ آیه گوش دادن به تلاوت ترتیل همان یک آیه است برای آنکه از اشتباهات احتمالی در حفظ جلوگیری کرده و بقیه فنون تلاوت هم یاد بگیرید.

خواندن: در این مرحله آیه را چند بار با صدای متوسط و به شیوه ترتیل از روی #قرآن بخوانید. تعداد دفعات خواندن تا زمانی است که بتوانید بدون اشکال و به صورت ترتیل آن را کامل از رو بخوانید.

درک معنا: بهتر است پیش از حفظ آیه یک بار معنا و #ترجمه آن را بخوانید تا به صورت اجمالی با موضوع آشنا شوید و اگر فرصت کافی دارید می‌توانید به برگزیده #تفاسیر نیز مراجعه کنید.

پیوند آیات: پس از آن که هر یک از آیات را به صورت جداگانه طبق مراحل قبلی حفظ کردید وقت آن است که آیات را به یکدیگر متصل کنید تا بتوانید از ابتدای صفحه به صورت یکنواخت از حفظ بخوانید.

چگونه کودکمان حافظ قرآن کریم شود؟

در مورد خردسالان و کودکان که توانایی خواندن و نوشتن را ندارند مراحل حفظ قرآن کمی متفاوت است به همین سبب کودکان می‌بایست با گوش دادن زیاد به حفظ آیات اقدام کنند.

حفظ قرآن برای کودکان به صورت حضوری و به همراه مربی صورت می‌گیرد به این ترتیب که ابتدا آیات بسیار شنیده خواهد شد سپس تقطیع و تکرار توسط مربی انجام می‌شود و همچنین با کمک مربی آیات و عبارات به هم پیوسته می‌شود. تکمیل محفوظات نیز توسط مربی و والدین صورت می‌گیرد و بهتر است تا حداقل ۱۰ روز محفوظات هر روز تکرار شود تا به صورت کامل در ذهن خردسال تثبیت شود

اگر خردسال توانایی حفظ یک سوره کامل را نداشت می‌توانید برای انس بیشتر او با آیات، از پیام های قرآنی و حفظ آیات بسیار کوتاه استفاده کنید تا پس از گذشت زمان ،کودکتان توانایی حفظ آیات را پیدا کند.

نحوه حفظ شماره آیه در حفظ قرآن کریم

بهترین راه برای حفظ شماره آیه آن است که پس از پایان یک آیه به حفظ آن شماره بپردازیم یعنی در واقع شماره آیه را کلمه آخر آیه فرض کنیم و با هر بار تکرار شماره آیه را نیز یا لفظا بیان کرده یا در ذهن به خاطر بیاورید.

نوشتن ابتدای آیات در دفتری و در مقابل آن شماره ی آن را یادداشت کردن، نیز کمک بسزایی خواهد کرد.

اگر پس از حفظ یک مقطع، شماره آیات توسط فرد دیگری پرسیده شود تسلط شما بر آن افزایش پیدا خواهد کرد.

به یاد داشته باشید هنگام مرور محفوظات حتماً شماره آیات نیز باید مرور شود.

اهمیت حفظ قرآن با صوت و لحن

حافظ قرآن بهتر است این عادت را در خود ایجاد کند که از گوش کردن ترتیل لذت ببرد و همچنین با حوصله و بدون عجله ترتیل را گوش کند.

حفظ جدید بهتر است حتما با ترتیل و تقلید از استاد ترتیل باشد و همچنین خوب است حافظ محفوظات قبلی را نیز با گوش دادن به ترتیل، یک بار مرور کند.

حفظ بدون گوش کردن مکرر ترتیل و ده درس به سرانجام نخواهد رسید. شاید فردی حافظ کلام الله بشود اما نمی‌تواند در آزمون‌ها و محافل قرآنی و مسابقات، شرکت کند.

حفظ اصولی یعنی حفظ با صوت و لحن و قواعد تجویدی!

هنر خوب شنیدن در حفظ قرآن

خوب‌شنیدن و گوش دادن فعال یک مهارت است که با یادگیری‌های ما رابطه‌ مستقیمی دارد. خوب است بدانیم همه مهارت‌ها با تکرار و تمرین بهبود می‌یابند.

حفظ قرآن هم یک مهارت است که با تمرین و تکرار مستمر به نتیجه می‌رسد. یکی از عوامل موفقیت حافظ حفظ همراه با استماع ترتیل است.

حفاظی که زیاد ترتیل گوش می‌کنند در واقع هر روز پای درس چند استاد هستند. استاد تجوید، استاد وقف و ابتدا، استاد صوت و لحن.

اینها حفاظی هستند که در مسابقات و آزمون‌ها نمرات بالاتری کسب می‌کنند.

روش حفظ آیات مشابه قرآن

بهره‌گیری از تجربه دیگران و اساتید: با شرکت در کلاس اساتید بزرگ حفظ قرآن و مشورت با دوستان قرآنی از تجربیات ایشان در خصوص رمزهای آیات مشابه و روشهای جلوگیری از اختلاط آنها با یکدیگر استفاده کنید.

علامت گذاری در قرآن: اغلب حافظان قرآن به این نکته اهتمام دارند که آیات مشابه را در قرآن خود علامت گذاری می‌کنند و آیه ای که با آن عبارت مشابه است را در کنار آن می‌نویسند هر چند که این کار درست است اما تا زمانی که هنگام تلاوت آیه مشابه را همزمان با آن مرور نکنید زیاد موثر نخواهد بود.

توجه به صرف و نحو عربی: برخی آیات که با یکدیگر مشابه هستند صرفاً به دلیل قواعد عربی شبیه به هم شده‌اند مثلاً در یک جا عبارت مفرد آمده و در جای دیگر جمع، و اگر این قضیه را حافظ بداند با توجه به قواعد عربی و معنای آیه می‌تواند از اشتباه بین آن‌ها جلوگیری کند.

رمزگردانی محتوایی: این روش به این صورت است که با توجه به معنی آیات و محتوای سوره برای اشتباه نشدن عبارات شبیه به هم می‌توان رمزی قرار داد که این روش در داستان‌های قرآن و عبارات پایانی آیات کاربرد دارد مثلاً آیاتی که در مورد رحمت خداوند صحبت می‌کنند اصولاً از صفات غفران و رحمانیت خدا برای عبارت پایانی استفاده شده است.

در گوش کردن ترتیل صبور باشید و همچنین آیات را با دقت بالا به دفعات زیاد گوش کنید تا از نتایج آن بهره کافی را ببرید.

حفظ قرآن خود را چگونه ارزیابی کنیم؟

⁩برای ارزیابی محفوظات می‌توانید به چند روش عمل کنید:

⁦ ⁩میزان تسلط خود را با علامت یا قلم رنگی در قرآنِ حفظ علامت بزنید.

زیر آیات یا صفحاتی که با اشکال می‌خوانید خط بکشید.

در دفتر حفظ ،شماره صفحات اشکال دار خود را یادداشت کنید.

⁩جدولی درست کنید به تعداد صفحات قرآن ،و هر صفحه ای را که ایراد دارید، خانه اش را قرمز کنید تا در یک نگاه معلوم شود چه اجزایی را مشکل دارید.

باید کاری کنید در هر بار مرور ، تعداد غلط ها کم و کمتر شود تا جایی که همه صفحات به یک تسلط نسبی برسد.

پنج نکته طلایی برای مرور محفوظات قرآنی

اولویت بندی محفوظات از سخت به آسان: پیش از شروع مرور باید محفوظات را دسته‌بندی کنیم تا بدانیم ابتدا کدام صفحات را باید مرور کنیم.

مرور از حفظ: مرور آیات حتما باید از حفظ انجام گیرد زیرا مرور از روی مصحف بسیار به حفظ شما لطمه می‌زند مگر آنکه بخواهید به منظور تقویت حافظه بصری و حفظ جایگاه آیات در صفحه از روی مصحف مرور کنید.

مدیریت و مهندسی اشکالات حفظی: برای جلوگیری از تکرار مجدد اشتباهات حفظی بهتر است اشتباهات خود را در جایی از صفحات قرآن یا در دفتر جداگانه یادداشت کنید و اگر در آیات مشابه اشکال دارید ابتدا به مقایسه و بررسی وجه تمایز آنها بپردازید تا بتوانید آنها را کاملا در ذهن تثبیت کنید و سپس قبل از آغاز مرور بعدی تمامی اشکالات را مرور کنید.

تمرکز و کنترل ذهن: هنگام مرور محفوظات سعی کنید تمام تمرکز خود را بر روی آیات گذاشته و از فکر و خیال دوری کنید اگر می‌خواهید تمرکز بیشتری داشته باشید هنگام مواجهه با افکار متفرقه آن ها را در برگه یادداشت کرده و به ذهنتان بگویید پس از پایان محفوظات به آن نکته خواهید پرداخت.

مرور با پرده صوتی پایین: بهتر است در هنگام مرور از پرده صوتی پایین استفاده کنید تا فشار به حنجره شما نیاید و احساس خستگی نکنید و بتوانید آیات بیشتری را مرور کنید.

هفته ای چقدر محفوظات قرآنی را مرور کنیم؟

حافظ قرآن باید هر هفته کل محفوظات خود را دوره کند و طوری برنامه ریزی کند که حداقل روزانه یک هفتم محفوظات خود را خوانده باشد.

اما اگر شما فکر می‌کنید در مرورهای خود سرعت کمتری دارید اصلا اشکالی ندارد، شروع کنید و هدف خود را مرور هفتگی بگذارید.

دوره کردن منظم و پشت سر هم به کیفیت و تثبیت شما بسیار کمک می‌کند مخصوصاً اینکه فاصله دوره‌ها را کمتر کنید.

هر چقدر بیشتر مرور کنید در مرورها حرفه ای‌تر می‌شوید. شاید به ظاهر خواندن روزی سه جز ،کار مشکلی باشد اما در میان حافظان قرآن،بسیاری هستند که مرور سه جز در روز،یکی از عادی‌ترین برنامه‌های ایشان است.

مهم‌ترین ویژگی‌های مربی حفظ قرآن

مربی حفظ حتماً باید حافظ قرآن باشد و اگر حافظ کل نیست محفوظاتش همیشه باید بیشتر از قرآن آموزان باشد.

مربی باید مسلط بر محفوظات خود باشد تا بتواند الگوی درستی برای قرآن آموزان باشد.

مربی بهتر است بر تجوید نظری و عملی مسلط باشد و همچنین توانایی بر تلاوت زیبا و نیز آشنایی با وقف و ابتدا و ترجمه و تفسیر را داشته باشد.

بهره‌مندی از حسن اخلاق و عمل به معارف قرآنی در ظاهر و باطن نیز یکی از مهمترین ویژگی‌های مربی حفظ قرآن است.