بهتر است بدانید که در واقع جو از دسته گیاهان مقاوم به شمار می آید که می توان کاشت جو به صورت بهاره یا پاییزه انجام داد که البته امروزه اغلب باغبانان روش پاییزه را در دستور کار خود قرار داده اند زیرا در این روش گیاه فرصت کافی را برای رشد خواهد داشت و همچنین کیفیت و کمیت محصول نیز هنگام برداشت افزایش پیدا می کند.
آشنایی با نحوه کاشت جو
توجه داشته باشید اگرچه که خاستگاه واقعی این گیاه تاکنون ناشناخته مانده است اما اغلب محققان عقیده دارند که این گیاه بومی کوه های زاگرس در غرب ایران، آناتولی جنوبی و فلسطین می باشد. به طور کلی بر اساس نظریه والیوف مبدا گیاه جوی ریشک دار و غلاف دار کشور های اتیوبی و شمال آفریقا و مبدا جوی بدون ریشک و کلاهک دار سرزمین های آسیای جنوب شرقی به ویژه چین، ژاپن و تپت می باشد. همانطور که می دانید گیاه جو برای اغلب مردمان نواحی سردسیر و خشک مخصوصا سرزمین های خاور میانه و شمال آفریقا منبع غذایی اصلی و مهمی به شمار می آید. همچنین امروزه نیز اغلب دامداران برای خوراک دام و تهیه فرآورده های خمیری خود از این گیاه استفاده می کنند.
بهتر است بدانید که ساقه جو مانند سایر گندمیان توخالی است و ارتفاع آن بر اساس شرایط محیطی بین ۳۰ الی ۱۲۰ سانتی متر خواهد بود. ساقه این گیاه این دارای ۵ تا ۱۰ برگ است که به صورت متناوب در دو طرف ساقه قرار گرفته است. همچنین در امتداد ساقه محوری به نام سنبله قرار دارد که اغلب از مجموع سنبلچه ها و هر سنبله از یک گلچه تشکیل شده است که دانه ها نیز درون گلچه تشکیل می شوند. بهتر است بدانید که پوشینگ های داخلی و خارجی گلچه هنگام رسیدن دانه به آن چسبیده و حتی هنگام برداشت نیز جدا نخواهد بود و تنها زمانی که دانه ها رطوبت درونی خود را از دست بدهند حجم آن ها کم خواهد شد و به تدریج پوشینگ های داخلی چین خواهند خورد و جالب است بدانید که میزان این چین خوردگی ها در واقع مرغوبیت محصول جو را نشان خواهد داد. به طور کلی هر چه مقدار چین ها بیشتر باشد به همان اندازه نیز پوشینگ ها نازک خواهند بود و در نتیجه بهتر می توان از این دانه های در صنایعی مانند تخمیر استفاده نمود.
دستورالعمل کشت گیاه جو:
بهتر است بدانید که عملیات کاشت جو را می توان از طریق بذرکاری به صورت دست پاش و یا به وسیله بذرکار ها انجام داد. به طور کلی در زمین هایی که خاک به خوبی آماده نشده و دارای علف های هرز می باشد طریقه دست افشانی به ردیف کاری ارجعیت فراوانی دارد. توجه داشته باشید که فواصل بوته ها در نحوه کشت دست پاش اغلب به صورت یک نواخت بوده و این درحالی است که کشت های خطی فواصل زیادی بین خطوط خالی مانده برای حضور به دست می آورند. بهتر است بدانید که عمل بذرکاری اگر توسط بذرافشان ها انجام شود در واقع بسیار ارزان و سریع تر انجام خواهد شد و به همین منظور بایستی از کود پاش های سانتریوفوژ به عنوان بذرافشان و برای زیر خاک کردن بذر از دیسک استفاده نمایید.
توجه داشته باشید که عمق بذر درون خاک بسته به عواملی مانند دیم، آب و کیفیت زمین است که حداکثر بایستی ۵ تا ۶ سانتی متر باشد. البته که در اراضی های دیم میزان عمق بیشتر می باشد تا بذر ها بتوانند برای رشد نمودن از رطوبت بیشتر اعماق استفاده کنند. در مقابل نیز در اراضی های حاصلخیز و مرغوب بایستی بذر ها در عمق کمتری کاشته شوند زیرا در این بستر ها جوانه خیلی سریع سر از خاک بیرون خواهند آورد اما در زمین هایی که هموار نیستند باید بذر ها را در عمق بیشتری بکارید تا شرایط خاک مشکلی در روند جوانه زنی ایجاد نکند.
دستورالعمل برداشت گیاه جو:
توجه داشته باشید که عمل برداشت جو توسط دست می تواند از ۱۵ سانتی متری زمین توسط داس انجام گیرد ولی امروزه به دلیل پرت محصول چندان توصیه نمی شود. به طور کلی برداشت مکانیزه توسط کمباین بهترین نوع برداشت محسوب می شود و هنگام برداشت بایستی دانه های جو دارای ۴۰ درصد رطوبت باشند و نبایستی این مقدار رطوبت را از دست دهند زیرا به راحتی از خوشه جدا خواهند شد و به زمین می ریزند.
بهتر است بدانید که اغلب روند برداشت در مرحله رسیدگی فیزیولوژیک گیاه انجام خواهد شد یعنی زمانی که دانه جو در میان در ناخن قرار بگیرد بشکند اما له نشود. به طور کلی کاشت جو نسبت به کاشت گندم زودتر خواهد بود و همچنین روند برداشت آن ها نیز زودتر می باشد.
شرایط مورد نیاز برای کاشت و پرورش جو:
همانطور که می دانید تمامی گیاهان برای اینکه روند رشد خود را به خوبی انجام دهند نیاز به فراهم کردن شرایطی دارند و به همین منظور در ادامه به بیان برخی از اصول لازم در روند کاشت جو پرداخته ایم که می توانید در این راستا از آن ها بهره بگیرید:
آبیاری:
توجه داشته باشید که اگر گیاه جو را بر اساس روش پاییزه بکارید تنها لازم است تا یک مرتبه آن را آبیاری نمایید و یا اگر در طول روند رشد هیچ گونه بارندگی اتفاق نیافتد می توانید ۲ الی ۳ هفته بعد نیز یک مرتبه گیاه را آبیاری نمایید و سپس زمین را تا فصل بهار رها کنید و پس از فرا رسیدن فصل بهار بایستی هر ۱۵ تا ۱۲۰ روز یک بار آبیاری را انجام دهید. بهتر است بدانید که در واقع بهترین روش آبیاری این گیاه آبیاری تحت فشار است و بر روش آبیاری بارانی نیز ارجحیت دارد.
بستر کشت:
به طور کلی بهتر است بدانید زمینی که برای کشت انتخاب می کنید بایستی دارای عمق کافی و سبکی فراوانی باشد و همچنین از زهکشی مناسبی نیز برخوردار باشد تا هوای داخل آن به راحتی تهویه شود. توجه داشته باشید که برای بستر این گیاه می توانید از ترکیب خاک پرلیت و خاک برگ نیز استفاده نمایید.
آب و هوا:
بهتر است بدانید که گیاه جو دارای دامنه سازگاری وسیعی است و قادر خواهد بود تا در مناطق خشک و نیمه خشک نیز محصول خوبی را تولید نماید و هیچ گونه آسیبی نیز به گیاه وارد نخواهد شد.
کوددهی:
همانطور که می دانید گیاه جو نیز مانند سایر گیاهان دارای روند رشد مختلفی است که هر مرحله آن تحت تاثیر عواملی قرار خواهد گرفت. به طور کلی می توان گفت که یکی از عوامل موثر در روند رشد گیاه نحوه کوددهی آن است که مشابه گیاه گندم خواهد بود. توجه داشته باشید که پایین بودن میزان موادی مانند نیتروژن،فسفر و پتاسیم می تواند تا حدودی عملکرد جو را محدود نماید.
آفات و بیماری های گیاه جو:
بهتر است بدانید که در روند کاشت جو ممکن است آفات و بیماری هایی گیاه را درگیر نمایند. به طور کلی جو نسبت به بیماری های قارچی بسیار حساس است و سیاهک یکی از این بیماری ها محسوب می شود. توجه داشته باشید که در این بیماری اغلب توده ای از هاگ های سیاه رنگ جای محتویات دانه را خواهند گرفت و اغلب نیز در سطح دانه یا داخل خاک قرار می گیرند و هنگامی بذر ها جوانه دادند همراه جوانه ها رشد خواهد کرد و به گیاه جوان هجوم می برد. به طور کلی می توان گفت که شیوع این بیماری در خاک های اسیدی بیش از خاک های خنثی است و برای از بین بردن آن بایستی مراقبت های لازم از گیاه را انجام دهید.
