عمل جراحی تغیر جنسیت در ایران با مجوز دادگاه به صورت قانونی انجام می شود. هزینه عمل جراحی تغیر جنسیت در ایران کم تر از بسیاری از کشورهای جهان است. طبق آمارها، ایران از پیش قراولان اعطای مجور عمل جراحی تغییر جنسیت برای افراد ترنس‌سکشوال است. گویا سالانه چند هزار عمل جراحی تغیر جنسیت در ایران انجام می شود. چگونگی پرداخت کمک هزینه عمل جراحی دو جنسه ها از طریق سازمان بهزیستی کشور اعلام می شود.
در سال ۹۶ سازمان بهزیستی اعلام کرد که حداکثر ۵۰ میلیون ریال کمک هزینه عمل جراحی تغیر جنسی که پرونده آن ها تایید شده باشد، اختصاص می یابد. این رقم احتمالا با احتساب تورم، دو برابر شده است.
کمک مالی به افرادی که خواهان عمل جراحی تغیر جنسیت هستند صرفا به مواردی تعلق می گیرد که مراحل پزشکی، روان پزشکی و پزشکی قانونی آن ها طی شده باشد. بهترین زمان برای برخورد با اختلال هویت جنسی (T,S) شناسایی افراد در سنین دوران دبستان است تا با مداخلات روانشناسی، مشکلات بر طرف شود. اما با افزایش سن، اختلال هویت جنسی تشدید شده و در نهایت به عمل جراحی تغیر جنسیت منتهی می شود.
دکتر مهرداد بقایی از جمله پزشکان مطرح ایران در حوزه حراجی تغیر جنسیت است که بیش از صد عمل جراحی موفق در کارنامه دارد. عمل تغیر جنسیت (MTF) نیازمند تاییدیه پزشکی قانونی و روانشناسی است. برای آقایانی که قصد تغیر جنسیت دارند، باید واژن ایجاد شود که به دو شکل روده ای و پوستی است. نیازی به جراحی عمومی دارد. برای بانوانی که عمل تغیر جنسیت را انجام می دهند، رحم و سینه و تخمدان خارج می شود. عمل تخصصی و بسیار سخت است.
برای خانم های ترنس، در مرحله چهارم عمل، آلت تناسلی مردانه ایجاد می‌شود. معمولا روش مرسوم استفاده از کلیتوریس خود خانم می‌باشد چون کلیتوریس دارای حس و خاصیت نعوظ است. ابتدا کلیتوریس آزاد می‌شود و سپس با استفاده از لب‌های کوچک آلت تناسلی خانم، یک آلت تناسلی کوچک ایجاد می‌شود. این عمل کم عارضه بوده و مزیت آن داشتن حس و خاصیت نعوظ در کلیتوریس است ولی ممکن است نتوان با آن عمل نزدیکی را انجام داد. اندازه آلت تناسلی که با این روش ایجاد می شود ۴ تا ۱۰ سانتیمتر خواهد بود.
عمل جراحی تغیر جنسیت پوستی، حدود ۲ ساعت زمان می برد و عمل تغیر جنسیت روده ای، ۴ ساعت زمان نیاز دارد. برای ترنس های خانم، این زمان نرمال است. البته این احتمال وجود دارد که بر اساس وضعیت مریض، مدت جراحی افزایش یابد. اگر بیمار متقاضی جراحی تغیر جنسیت، به صورت روده ای جراحی شود، بایستی ۴ روز در بیمارستان بستری شود.
ترنس ها در ایران با مشکلاتی روبرو هستند
در غیر این صورت یک روز بستری می شود. لیزر کردن موهای آقایان متقاضی تغیر جنسیت از موضوعات دیگری است که باید در نظر گرفته شود. گاهی تارهای صوتی هم نیاز به عمل دارد که در بیمارستان انجام می شود. ترنس ها برای تغیر جنسیت باید به روان پزشک مراجعه کنند. پس از تایید روان پزشک که فرد ترنس است، روانپزشک پزشکی قانونی باید آن را تایید کند.
- حتما بخوان: تهران، جایی برای ترنس ها ندارد!
سپس دادگاه، مجوز تغیر جنسیت و عمل جراحی تغیر جنسیت می دهد. پس از این مجوزها، کار جراجی تغیر جنسیت و هورمون تراپی انجام می شود و دکتر غدد نیز بر کار نطارت دارد. هزینه جراحی تغیر جنسیت در ایران بیش از ۲۰ میلیون تومان است که در بیمارستان های دولتی ۵۰ میلیون ریال هزینه دارد. بارداری ترنس های خانم به دلیل داروهایی که مصرف می کنند، امکان پذیر نیست. ترنس های مرد به زن یا MTF معمولا نقص کمی دارند.
مسیر اول عمل جراحی تغیر جنسیت
- مراجعه به روانپزشک معتبر و دارای صلاحیت
- گذراندن دوران روان درمانی
- دریافت تاییدیه مبنی بر ترنس بودن از روانپزشک
- انجام آزمایش‌های تشخیص سطح هورمون و کاریوتایپ برای اطمینان از اینکه فرد دچار اختلال هورمونی یا کروموزومی نیست.
- مراجعه به دادگاه و ارائه دادخواست تغییر جنس
- ارجاع فرد تراجنسی از دادگاه به پزشکی قانونی برای تاییدیه مدارک پزشکی
- تایید پزشکی قانونی و ارجاع به قاضی
- دریافت حکم قاضی مبنی بر جواز تغییر جنس
مسیر دوم عمل جراحی تغیر جنسیت
- مراجعه به دادگاه خانواده و ارائه دادخواست تغییر جنس
- ارجاع فرد ترنس به پزشکی قانونی
- معرفی به یک روانپزشک معتبر از طرف پزشکی قانونی و گذراندن مراحل روان درمانی
- انجام آزمایش‌های تشخیص سطح هورمون و کاریوتایپ برای اطمینان از اینکه فرد دچار اختلال هورمونی یا کروموزومی نیست.
- تایید از طرف روانپزشک و ارجاع به پزشکی قانونی
- تایید از طرف پزشکی قانونی و ارجاع به قاضی
- دریافت حکم قاضی مبنی بر جواز تغییر جنس
سربازی ترنس‌سکشوالها
ترنس‌سکشوال ها از انجام خدمت سربازی معاف شده اند. در ماده ۳۳ قانون نظام وظیفه عمومی از ترنس ها به عنوان مفسد اخلاقی یاد شده بود اما کارت معافیت صادر می شود. افرادی که هنوز از نظر پزشکی قانونی، وضعیت جنسیت آن ها مشخص نیست، معافیت موقت می گیرند. هیچ منع قانونی برای استخدام ترنس ها وجود ندارد و معافیت سربازی آن ها هم‌چنان با ارائه گواهی نامه های مربوطه، برقرار است.
