بی اشتهایی عصبی چه نشانه هایی دارد و راه درمان آن چیست؟

بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا که در مجموع به آن بی اشتهایی می گویند یک نوع اختلال عصبی می باشد. از خصوصیات این عارضه می توان به کاهش غیر طبیعی وزن اشاره کرد. ما در این مقاله به درمان بی اشتهایی عصبی بیشتر می پردازیم.

بی اشتهایی عصبی چگونه پدید می آید

افرادی که به بی اشتهایی عصبی دچار هستند، به کنترل وزن و تناسب اندام خود بیش از حد توجه می کنند و تلاش زیادی برای تغییر روند زندگی خود انجام می دهند. عزت نفس پایین سبب ایجاد بیماری بی اشتهایی عصبی یا بیماری آنورکسیا می شود. این بیماری صدمات جبران ناپذیری برای سلامت فرد به ارمغان می آورد.

برای جلوگیری از افزایش وزن، این افراد تمام سعی خود را می کنند به شدت میزان مواد غذایی مصرفی را کنترل کنند. آنها حتی بعد از بالا آوردن غذا، سعی می کنند که کالری مصرفی را کنترل کنند، برای این کار از ملین ها، مواد ادرارآور استفاده می کنند و برای کاهش وزن به شدت تمرین می کنند

بی اشتهایی عصبی (آنورکسیا) یک راه ناسالم برای برخورد با مشکلات روحی و عاطفی در زندگی می باشد. شما وقتی به بی اشتهایی عصبی مبتلا هستید، ارزش خود را با میزان لاغری خود برابر می دانید. آنورکسیا هم مانند دیگر عارضه ها، می تواند زندگی شما را مختل کند. با درمان این اختلال می توانید زندگی شادتر و سالم تری داشته باشید.

بی اشتهایی عصبی چه نشانه هایی دارد؟

نشانه های فیزیکی

• خستگی
• بی خوابی
• تیره شدن انگشتان
• نازک شدن و ریزش مو
• سرگیجه
• قاعدگی نامنظم
• تپش قلب
• سرگیجه
• ورم پاها و بازوها
• دندان قروچه
• کم آبی بدن
• فشار خون پایین
• پوست خشک و زرد
• فشار خون غیر طبیعی

بعضی افراد مبتلا به بی اشتهایی، همانند مبتلایان به پرخوری عصبی یا بولیمیا عادت به پرخوری نیز دارند. اما افراد مبتلا به بی اشتهایی با وزن پایین دست و پنجه نرم می کنند. در صورتی که افراد مبتلا به پرخوری عصبی اغلب وزن بالایی دارند.

نشانه های رفتاری بی اشتهایی عصبی چیست؟

نشانه های عاطفی و رفتاری آنورکسیا شامل موارد زیر می باشد:

• انجام ورزش های سنگین
• کاهش مصرف کالری
• پرخوری و بعد از آن بالا آوردن غذا با استفاده از ملین ها و داروهای گیاهی برای کاهش مصرف کالری
• نداشتن تمایل به غذا خوردن در حضور دیگران
• خود را با لباس های زیاد پوشاندن
• بی خوابی
• کج خلقی
• کاهش میل جنسی
• بی تفاوتی و بی توجهی به اطرافیان

چه عواملی سبب ترویج بی اشتهایی آنورکسیا می شود؟

دلایل اصلی بی اشتهایی نامشخص است، اما می توان آن را مانند بسیاری از بیماری های دیگر می توان ترکیبی از عوامل روانشناسی، محیطی و بیولوژیکی دانست.

بی اشتهایی عصبی بیشتر در بین زنان و دختران جوان دیده می شود. هر چند شمار مردان مبتلا به این اختلال نیز در حال افزایش است که دلیل آن فشارهای اجتماعی است.

بی اشتهایی عصبی در بین نوجوانان بیشتر شایع است. اما هر فردی در هر سنی می تواند به این عارضه دچار شود. البته در بین افراد بالای ۴۰ سال کمتر شایع است. اکثر نوجوانان به علت تغییرات زیادی که در بدن خود در دوران بلوغ مشاهده می کنند، بیشتر شاهد ابتلا به این بیماری هستند. آنها در برابر فشارها ناتوان تر هستند و حساسیت بیشتری به انتقاد در مورد وزن خود نشان می دهند. عواملی وجود دارد که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند، مثل:

۱. عوامل روانشناسی

بعضی افراد مبتلا به بی اشتهایی، دچار وسواس فکری هستند و به همین علت داشتن یک رژیم غذایی مناسب برای برای این افراد از گرسنه ماندن بهتر است. برخی نیز میل شدیدی به کمال گرایی دارند که موجب می شود تصور کنند به اندازه کافی لاغر نیستند. ممکن است از اضطراب زیادی برخوردار باشند و با کاهش غذا خوردن، سعی در غلبه بر استرس و اضطراب خود دارند.

۲. عوامل محیطی

فرهنگ جامعه بر روی لاغری توجه و تمرکز زیادی دارد. ثروت و موفقیت را مساوی با لاغر بودن می دانند. این موضوع باعث فشار برای لاغر ماندن به ویژه در بین زنان جوانان می شود.

۳. عوامل بیولوژیکی

تغییرات ژنتیکی باعث بالا رفتن ریسک ابتلا به بی اشتهایی عصبی می شود. برخی از افراد تمایل ژنتیکی به حساسیت ، لجاجت، کمال گرایی دارند که همه با بی اشتهایی در ارتباط هستند.

بی اشتهایی عصبی چه عوارضی دارد؟

بی اشتهایی عصبی عوارض زیادی به دنبال دارد. ممکن است در برخی شرایط که بدن در بدترین شرایط خود قرار دارد کشنده نیز باشد. حتی می تواند ناگهانی باشد. این موضوع  به علت ضربان نامنظم قلب و نامتعادل بودن الکترولیت ها مانند پتاسیم، کلسیم، سدیم در بدن است. عوارض دیگری که این اختلال به همراه دارد، شامل موارد زیر است:

• پوکی استخوان و افزایش احتمال شکستگی استخوان
• کم خونی
• مشکلات قلبی مانند ضربان نامنظم قلب یا ایست قلبی، افتادگی دریچه میترال قلب
• کم خونی
• اختلال در عادت ماهیانه
• از دست دادن عضله
• بیماری های گوارشی مانند نفخ شکم، یبوست و حالت تهوع
• مشکلات کلیوی
• نامتعادل بودن الکترولیت ها مثل کاهش سدیم، پتاسیم و کلرید در خون

اگر کسی به علت بی اشتهایی عصبی دچار سوء تغذیه شود، ممکن است هر ارگان حیاتی در بدن صدمه ببیند. این آسیب می تواند برگشت ناپذیر باشد.

علاوه بر عوارض جانبی جانبی فیزیکی، افراد مبتلا به بی اشتهایی آنورکسیا دچار دیگر مشکلات ذهنی نیز هستند، مانند:

• اختلالات وسواس فکری
• اختلالات شخصیتی
• افسردگی و اضطراب
• تلاش برای خودکشی
• خودآزاری

چگونه از بی اشتهایی آنورکسیا پیشگیری کنیم؟

پزشک عمومی تا حد زیادی می تواند نشانه های اولیه را تشخیص دهد، به عنوان مثال پزشک با پرسیدن سوال هایی در مورد عادت های غذایی بیمار می تواند از ترویج بیشتر آن پیشگیری کند.

اگر متوجه شدید که یکی از اعضای خانواده شما اعتماد به نفس کمی دارد، ار رژیم های غذایی سخت استفاده می کند و از ظاهر خود ناراضی است، باید با او در مورد این مسائل صحبت کنید.

چگونه بی اشتهایی عصبی را تشخیص دهیم؟

اگر پزشک درباره مشکل شما شک داشته باشد، با چندین آزمایش می تواند به تشخیص این بیماری بپردازد. ابتدا دلایل پزشکی که می توانند باعث کاهش وزن شوند را مورد بررسی قرار می دهد، این آزمایش ها شامل:

آزمایش های فیزیکی

اندازه گیری قد و وزن، فشار خون و دمای بدن، کنترل مشکلات پوستی و ناخن ها، معده، قلب و شش ها.

آزمایش های روانشناسی

روانشناس و مشاور در مورد افکار، احساسات و عادات غذایی شما پرسش هایی را مطرح می کند، حتی از شما سوالات خود ارزیابی کامل روانشناسی نیز پرسیده می شود.

دیگر آزمایشات

از اشعه ایکس برای مشخص کردن تراکم استخوانی و شکستگی استخوان استفاده می شود. همچنین احتمال ابتلا به مشکلات قلبی و ذات الریه نیز در نظر گرفته می شود. از آزمایش الکتروکاردیوگرام برای تشخیص بی نظمی ضربان قلب استفاده می شود. همچنین روانشناس می تواند از راهنمای تشخیص اختلالات روانی که انجمن روانشناسی آمریکا آن را منتشر کرده نیز استفاده کند.

بی اشتهایی آنورکسیا را چگونه درمان کنیم؟

درمان بیماری آنورکسیا از طریق تیم پزشک، روانشناس و متخصصان تغذیه صورت می گیرد. در ادامه به درمان بی اشتهایی آنورکسیا می پردازیم:

به وزن طبیعی خود بازگردید

اولین هدف درمان این است که به وزن خود بازگردید. بدون رسیدن به وزن مناسب و آموزش های درست غذایی نمی توانید به آسانی از این بیماری خلاص شوید. برای رسیدن به وزن طبیعی می توانید از خدمات پزشکی زیر استفاده کنید:

• یک متخصص تغذیه که بتواند رژیم غذایی مناسب را در اختیار شما قرار دهد. او کالری مورد نیاز بدن و برنامه غذایی برای رسیدن به وزن مناسب را تنظیم می کند.
• حضور یک روانشناس باتجربه که بتواند به شما کمک کند تا راهکارهای رفتاری لازم را توسعه دهید تا بتوانید به وزن مناسب برسید.
• پزشک عمومی که بتواند مراقبت های پزشکی را برای شما فراهم کند و با نظارت روی کالری مصرفی به شما کمک کند تا به وزن ایده آل خود برسید.
• خانواده که می تواند به شما در مسیر پذیرش عادات غذایی سالم کمک کند.

مراقبت های پزشکی را جدی بگیرید

به خاطر ماهیت پیچیده این بیماری، شما به نظارت دائمی علائم حیاتی، سطح آب بدن و الکترولیت ها نیاز دارید. در موارد دشوار، بیمار مجبور است مواد غذایی را از طریق سرم که از مسیر بینی وارد معده می شود، دریافت کند.

اگر جان شما در خطر باشد، باید بستری شوید

بستری شدن در بیمارستان برای افرادی که با مشکلات حاد روانشناسی، سوء تغذیه، بی نظمی در ضربان قلب، نداشتن تعادل الکترولیت دست و پنجه نرم می کنند، لازم است.

روان درمانی به درمان بی اشتهایی شما کمک می کند

روان درمانی می تواند در درمان بی اشتهایی عصبی موثر باشد:

• جلسات روان درمانی خصوصی: برای بزرگسالان، جلسات روان درمانی _ شناختی بسیار موثر است. هدف اصلی جلسات این است که مصرف وعده های غذایی را به امری عادی تبدیل کنیم و بتوانیم رفتارهای لازم را برای افزایش وزن آموزش دهیم. هدف دوم این جلسات این است که افکار و باورهایی را که منجر به محدود کردن مصرف غذا می شود، را تغییر دهیم.
• جلسات روان درمانی خانوادگی: این جلسات به ویژه برای درمان نوجوانان بسیار پرکاربرد است. نوجوانان مبتلا به بی اشتهایی آنورکسیا نمی توانند تصمیمات درستی در مورد غذاخوردن و سلامتی خود بگیرند این جلسات باعث می شود تا والدین به فرزندان خود برای رسیدن به وزن ایده آل کمک کنند.

برای درمان بی اشتهایی عصبی می توانید از درمان های خانگی استفاده کنید

هنگامی که شما به بی اشتهایی آنورکسیا دچار هستید، مراقبت کردن از خودتان مشکل می شود. علاوه بر دنبال کردن درمان های حرفه ای، مراحل زیر را هم می توانید پیگیری کنید:

• به برنامه درمانی خود پایبند بمانید. از جلسات درمانی خود غافل نشوید و برنامه غذایی خود را با جدیت دنبال کنید.
• در مورد مصرف مواد معدنی و ویتامین های مورد نیاز بدن و مکمل های غذایی مناسب می توانید با پزشک خود مشورت کنید. اگر میل چندانی به غذا خوردن ندارید،احتمالا مواد مغذی و ضروری مانند ویتامین D و آهن را دریافت نمی کنید. سعی کنید حتما در برنامه غذایی خود ویتامین ها و مواد معدنی را قرار دهید.
• از انزوا خارج شوید، با کسانی که شما را دوست دارند و سلامتی شما برای آنها اهمیت دارد معاشرت کنید.
• برای کاهش اضطراب و درمان بی اشتهایی عصبی خود می توانید از روش هایی مانند یوگا، مدیتیشن، ماساژ کمک بگیرید.

از چالش های درمان بی اشتهایی عصبی چه می دانید؟

یکی از مهم ترین چالش های درمانی بی اشتهایی عصبی این است که بیمار تمایل ندارد از روش های درمانی استفاده کند. به عنوان مثال:

• از افزایش وزن می ترسد.
• فکر می کند که هیچگونه نیازی به درمان ندارد.
• به بی اشتهایی خود به عنوان بیماری نگاه نمی کند و آن را یک نوع سبک زندگی می داند.

جلسات روان درمانی می تواند در طول دوره استرس به شما کمک کند تا سالم و شاد بمانید.

 برای ملاقات با یک پزشک مجرب آماده شوید

بهتر است با یک دوست یا اعضای خانواده خود به ملاقات پزشک بروید. زیرا ممکن است برخی نکات را فراموش کنید.

سعی کنید قبل از ملاقات با پزشک فهرستی تهیه کنید این فهرست باید شامل:

• اگر ویتامین، محصولات گیاهی و داروی خاصی مصرف کرده اید، حتما پزشک خود را در جریان قرار دهید.
• هر نوع نشانه ای را که تجربه کرده اید، حتی نشانه هایی که ربطی به بیماری شما ندارد. زمان دقیق بروز این نوع نشانه ها را نیز به یاد بیاورید.
• اگر استرس و اضطراب دارید، حتما با پزشک خود در میان بگذارید.

تمام سوالاتی که ذهنتان را درگیر کرده است را از پزشک خود بپرسید. بعضی از سوالاتی که می توانید از پزشک خود بپرسید:

• آیا این شرایط موقتی است؟
• از چه روش های درمانی می توانم استفاده کنم و شما کدام راهکاری را پیشنهاد می کنید؟
• چه آزمایش هایی نیاز است انجام دهم؟ قبل از گرفتن آزمایش چه کارهایی باید انجام دهم؟
• آیا دستورالعمل خاصی وجود دارد که از آن استفاده کنم؟

پزشک یا روانشناس نیز پرسش های خود را مطرح می کند، مثل:

• آیا ورزش می کنید؟ در هفته چند ساعت را به ورزش کردن اختصاص دهید؟
• آیا دیگران به شما در مورد لاغری هشدار داده اند؟
• آیا به صورت مخفیانه غذا می خورید؟
• آیا فردی از اعضای خانواده شما دچار اختلالات گوارشی بوده اند؟
• آیا نشانه های فیزیکی خاصی را در خود مشاهده کرده اید؟
• آیا به خاطر سیر بودن،  مجبور به بالا آوردن غذای خود شده اید؟
• از چه زمانی نگران وزن خود بوده اید؟
• از چه روش هایی را برای کاهش وزن استفاده می کنید؟

از بیمار مبتلا به آنورکسیا حمایت کنید

مقابله با بی اشتهایی امر دشواری می باشد. به خصوص زمانی که از سمت جامعه، فرهنگ و حتی خانواده پیام های غلط دریافت می کنید. حتی ممکن است افرادی را مشاهده کنید که می گویند ای کاش دچار بی اشتهایی بوده اند تا می توانستند کمی وزن از دست بدهند.

تفاوتی نمی کند که خودتان یا فردی از اعضای خانواده به آن بیماری مبتلا است اما برای مقابله با آن بهتر است حتما از کمک های پزشکی و روان درمانی استفاده کنید. به کار گیری روش های موثر برای مواجه با بیماری آنورکسیا و دریافت حمایت لازم از دوستان و خانواده برای درمان بی اشتهایی عصبی لازم است.