سرویس موسیقی هنرآنلاین: ارکسترهای بزرگ دنیا که معمولاً در این ایام روزهای شلوغ و پرکاری را پشت سر می‌گذاشتند و به اجراهای مختلف می‌پرداختند، حالا به دلیل شیوع ویروس کرونا همگی خانه‌نشین شده‌اند و هر کدام برای گذراندن دوران قرنطینه یک خلاقیتی را به کار می‌گیرند.
ارکستر ملی ایران و ارکستر سمفونیک ایران نیز از این قاعده مستثنا نیستند و آن‌ها نیز مانند هنرمندان جهان در مواجهه با این پدیده جدید که سلامتی هزاران انسان را در جهان به خطر انداخته و میلیون‌ها نفر را خانه‌نشین کرده است، دست به خلاقیت زده‌اند و قطعاتی را به‌پاس قدردانی از حافظان سلامت در خانه نواخته و منتشر کرده‌اند تا این پیام را برسانند که موسیقی هنوز در زندگی آدم‌ها جریان دارد.
در اولین روزهای ماه فروردین، شهرداد روحانی رهبر ارکستر سمفونیک تهران پس از این که پشت ساز پیانو نشست و یک قطعه را اجرا کرد، فراخوانی گذاشت و از نوازندگان ایرانی دعوت کرد که با هر سازی که دارند، قطعاتی از آثار موسیقی کلاسیک را ضبط و ارسال کنند تا به‌نوعی جریان موسیقی را به خانه‌های مردم بیاورند.
پس از این دعوت، نوازندگان ارکسترهای بنیاد رودکی شامل ارکستر ملی ایران و ارکستر سمفونیک تهران با شعار "در خانه می‌مانیم تا زودتر روی صحنه برویم" شرکت کردند و به اجرای قطعاتی برای مخاطبان پرداختند تا موسیقی خود در قرنطینه را به گوش مخاطبان برسانند. روحانی نیز هر روزی تعدادی از ویدئوهای نوازندگان و اعضا ارکستر سمفونیک تهران که به اجرای قطعات موسیقی کلاسیک مختلف پرداخته‌اند را در صفحه اینستاگرام خود به اشتراک می‌گذارد. ویدئوهایی که ضبط می‌شوند اغلب به‌صورت تک‌نوازی و یا دونوازی و با نفسِ در خانه ماندن اتفاق می‌افتند.
در ادامه بنیاد رودکی، فراخوانی را به رهبران برای معرفی نوازنده و نوازندگانی از چند کشور ارسال کرد که این نوازندگان بیایند بخشی از سمفونی نهم بتهوون موسوم به "سرود شادی" را اجرا کنند تا در نهایت اجرای آن‌ها را از طریق فضای مجازی منتشر شود.
به همین بهانه با چند نفر از اعضای ارکستر سمفونیک تهران شامل علیرضا متوسلی نوازنده فاگوت و پیانو، شهرام رکوعی نوازنده فلوت اول، فرشاد شیخی نوازنده هورن، محمدرضا پناهی‌نژاد نوازنده تیمپانی و امین غفاری نوازنده ویولن که به این پویش پیوسته و ساز نواخته‌اند، گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
دعوت نوازندگان از مردم برای شنیدن موسیقی کلاسیک
علیرضا متوسلی نوازنده فاگوت و پیانو و عضو ارکستر سمفونیک تهران که زیر نظر بنیاد رودکی فعالیت می‌کند، درباره ایده پروژه نوازندگی در خانه گفت: این پیشنهاد از طرف استاد شهرداد روحانی مطرح شد و نوازندگان هم از این موضوع استقبال کردند. در واقع نوازندگان با این کار خود خواستند مردم را به شنیدن موسیقی کلاسیک دعوت کنند که خوشبختانه این اتفاق مورد استقبال نیز قرار گرفت.
وی ادامه داد: در این بین مخاطبان ثابت ارکستر سمفونیک که آقای روحانی مدتی مدیریت و رهبری آن را بر عهده داشتند، بیشتر از سایر مردم خوشحال شدند و استقبال خوبی از این طرح به عمل آوردند.
این نوازنده درباره تأثیرات ویروس کرونا بر روی حوزه موسیقی توضیح داد: ما از زمان آغاز و شیوع ویروس کرونا در ایران و جهان با لغو کنسرت‌ها مواجه شدیم که این اتفاق ضربه بزرگی به اقتصاد دنیا زد. امیدوارم مشکل به‌زودی حل شود و ما هم بتوانیم هر چه زودتر به روی صحنه کنسرت برگردیم.
متوسلی با اشاره به رونق گرفتن کلاس‌های آموزش مجازی در روزهای کرونایی گفت: اکثر آموزشگاه‌هایی که امکان برگزاری کلاس آنلاین را نداشتند و اکثر هنرجویانی که به خاطر مسافت دور امکان حضور در کلاس‌های حضوری را نداشتند تا حد زیادی به شرکت در این کلاس‌ها تمایل نشان داده‌اند. به نظرم آموزش آنلاین با وجود اشکالاتی که دارد ولی در شرایط فعلی یک کار معقول و مناسبی به نظر می‌رسد.
وی در پایان درباره فعالیت این روزهای خود اظهار داشت: من نیز این روزها آموزش‌های آنلاین را پی می‌گیرم و در کنار آن بحث تنظیم و آهنگسازی را هم در خانه انجام می‌دهم.
همکاری ارکستر سمفونیک تهران و نوازندگان چند کشور
شهرام رکوعی نوازنده فلوت اول ارکستر سمفونیک تهران درباره مشارکت خود در پویش پیشنهادشده گفت: در هفته اول فروردین امسال استاد روحانی تماس گرفتند و مطرح کردند که در نظر دارند با توجه به عدم امکان اجرای کنسرت، از من و تعدادی از نوازندگان ارکستر سمفونیک بخواهند در منزل ویدئویی تهیه کرده و در آن قطعه‌ای کوتاه بنوازیم تا ایشان با هنردوستان در صفحه اجتماعی‌اش به اشتراک بگذارند. اتفاقاً اولین ویدئویی که منتشر کردند نوازندگی من بود، انتشار این ویدئوها با استقبال بی‌نظیری از سوی هنردوستان روبرو شد. از سوی دیگر تا جایی که اطلاع دارم تهیه ویدئوها فقط به نوازندگان ارکستر سمفونیک محدود نشد و هر روز ویدئوهای زیادی از طرف نوازندگان مختلف کلاسیک و ایرانی برای استاد ارسال می‌شود.
رکوعی همچنین گفت: در ادامه این اقدامات، تماسی هم از طرف بنیاد رودکی با من گرفته و قرار شد با همفکری و همکاری تعدادی از نوازندگان ارکستر، راه و شیوه‌ای برای اجرای خانگی ارکستر سمفونیک بیابیم و این امر را عملی کنیم. همه ما در این موضوع اتفاق نظر داشتیم که این کار حتماً باید با مشورت و نظارت استاد روحانی صورت بگیرد، از طرفی دوست و همکار عزیزم آقای فرشاد شیخی پیشنهاد داد با توجه به این که هشتگ سمفونی نهم بتهوون در این روزهای کرونایی، داغ شده است، ما هم بخشی از این سمفونی را اجرا کنیم، من هم پیشنهاد دادم با توجه به نمونه‌های مختلف منتشرشده، نوازندگان در منزل این بخش را اجرا و تصویر بگیرند و برای تهیه ویدئو به تدوینگر حرفه‌ای سپرده شود، اما نگرانی در مورد کیفیت صدا و نتیجه نهایی باعث شد به این ایده برسیم که می‌توان از صدای کنسرت آخری که از این سمفونی داشتیم استفاده کنیم، در نتیجه بخشی از سمفونی نهم بتهوون توسط استاد روحانی انتخاب و برای ما ارسال شد. نوازندگان هم پارت‌های خود را به‌صورت تصویری اجرا و برای او فرستادند.
او تأکید کرد: این موضوع در جریان بود تا این که هفته گذشته طی تماس دیگری از سوی بنیاد رودکی عنوان شد که طبق مذاکرات و رایزنی‌های صورت گرفته توسط بخش بین‌الملل بنیاد، قرار است اجرای خانگی بخشی از سمفونی نهم بتهوون با محوریت ارکستر سمفونیک تهران و با همکاری نوازندگانی از چند کشور صورت گیرد و البته این کار در حال پیگیری است و به‌زودی شاهد نتیجه این همکاری بین‌المللی خواهیم بود.
این نوازنده ادامه داد: از آنجایی که تعداد نوازندگان ارکستر سمفونیک حدود هشتاد نفر است و این خود اجتماعی بزرگ و خطرساز محسوب می‌شود، متأسفانه فعلاً تمرینات ارکستر تعطیل است، در نتیجه ساعات بیشتری در اختیار قرار گرفته که در آن به‌جز تمرین‌های روزانه ساز که برای حفظ توانایی نوازندگی لازم است، مشغول پرداختن به کارها و پروژه‌های موسیقایی عقب‌افتاده‌ای باشم که فرصت اتمام آن‌ها را نداشتم.
رکوعی اذعان داشت: کرونا تقریباً تأثیر مشترکی بر شیوه و نوع زندگی روزمره همه مردم گذاشته و ازلحاظ کاری هم مشاغل زیادی به حالت تعلیق و تعطیلی درآمدند که شامل شغل ما نیز می‌شود، از سوی دیگر مجبور به ایجاد تغییراتی در شیوه انجام کارهای جانبی شده‌ام، به‌عنوان نمونه در بحث آموزش ساز، کلاس‌های هنرجویانم را به‌صورت آنلاین برگزار می‌کنم و یا در مورد ضبط موسیقی، تا جایی که امکان دارد پارت فلوت دوستان آهنگسازم را در خانه و در استودیوی شخصی خودم می‌نوازم و برای آن‌ها ارسال می‌کنم.
نوازندگی در خانه ایده خوبی بود
فرشاد شیخی نوازنده هورن ارکستر سمفونیک تهران نیز درباره این پویش گفت: ایده نوازندگی در خانه به پیشنهاد استاد شهرداد روحانی مطرح شد که به نظرم ایده خوبی بود. بسیاری از نوازندگان ارکستر سمفونیک با سلایق شخصی قطعاتی را انتخاب کردند و برای ایشان فرستادند که در اینستاگرام استاد به نمایش درآمد.
او ادامه داد: البته در ادامه با پیشنهاد بنیاد رودکی قسمت‌هایی از سمفونی نهم بتهوون را هم اجرا کردیم که تا چندی دیگر منتشر می‌شود. تا آنجا که من اطلاع دارم بازخورد این کار خوب و استقبال فوق‌العاده بوده است. در هر صورت هنردوستان در هر شرایطی پیگیر فعالیت‌های هنری هستند.
شیخی درباره فعالیت‌های این روزهای خود هم گفت: به دلیل این که علاقه شدید به پروژه‌های تحقیقی در زمینه موسیقی دارم سعی می‌کنم بیشتر اوقات مطالعه کنم، علاوه بر این چند کتاب هم در دست تألیف دارم که به علت مشغله شغلی و این که درگیر روزمرگی شده بودم، نتوانستم به پایان برسانم و این شرایط بهترین فرصت را فراهم کرد که در طول روز زمانی را هم صرف این کار کنم.
او ادامه داد: جدا از این، زمانی را هم به تمرین شخصی ساز اختصاص می‌دهم، اما با توجه به اینکه ساز تخصصی بنده هورن است و صدای فراوانی دارد، انجام آن در آپارتمان کمی مشکل است.
این نوازنده درباره تأثیر کرونا در جامعه هنری نیز بیان کرد: این اتفاق به‌جز تأثیرات روحی و خانه‌نشینی متأسفانه در بحث درآمدی اکثر هنرمندان نیز تأثیر بسیار منفی داشته و به‌طور کل شرایط را خیلی سخت کرده است. امیدوارم هرچه زودتر شرایط به حالت عادی برگردد تا بتوانیم فعالیت‌های روزانه خود را از سر بگیریم.
امیدوارم کار ما تأثیرگذار باشد
محمدرضا پناهی‌نژاد نوازنده تیمپانی ارکستر سمفونیک تهران درباره پروژه نوازندگی در خانه گفت: ما این کارها را انجام می‌دهیم و امیدوار هستم که تأثیرگذار باشد. مخاطبان موسیقی کلاسیک در ایران معمولاً کم هستند ولی در چند سال اخیر به خاطر حضور آقای شهرداد روحانی، همه برنامه‌های ارکستر سمفونیک تهران با مخاطبان زیادی برگزار شده است. ما در تهران حتی تبلیغ معمولی هم نداشتیم ولی همیشه سالن‌ها پر می‌شد.
او در ادامه درباره اجرای خانگی بخشی از سمفونی نهم بتهوون با محوریت ارکستر سمفونیک تهران و با همکاری نوازندگانی از چند کشور اظهار کرد: ما در سال‌های گذشته با آقای روحانی در ارکستر سمفونیک دو بار سمفونی نهم را اجرا کرده بودیم و این‌بار با بچه‌ها تصمیم گرفتیم بخشی از اجرای خودمان را کار کنیم. نوازنده‌های دیگر چون در خانه هم ساز داشتند این کار را در خانه انجام دادند ولی از آنجا که ساز من بزرگ است و قابل حمل نیست، یک روز به اداره رفتم و قطعات را از آنجا ضبط کردم.
استقبال مخاطبان از کلیپ‌ها
امین غفاری نوازنده ویولن و سولیست ارکستر سمفونیک تهران و یکی دیگر از شرکت‌کنندگان در این پویش گفت: من هم دوست داشتم که در این پروژه حضور داشته باشم و به همین خاطر یک اثر از باخ را اجرا کردم. از آنجا که یک تجربه بسیار خوب هم به‌عنوان سولیست ارکستر سمفونیک با اجرای کنسرت خاچاطوریان داشتم، استاد روحانی فیلمی از اجرای مشترک بنده و ارکستر سمفونیک را در صفحه خودشان گذاشتند که استقبال بسیار خوبی از آن کلیپ صورت گرفت.
این نوازنده درباره فعالیت این روزهای خود نیز اظهار داشت: این روزها در خانه مشغول ساز زدن و آهنگسازی روی یک پروژه هستم.
غفاری در رابطه با تأثیر بیماری کرونا بر روی فعالیت‌های موسیقی عنوان کرد: قطعاً شیوع این بیماری بر روی کارهای ما بی‌تأثیر نبوده است. ما در حال حاضر تمام کلاس‌های آموزشگاهمان را به‌صورت آنلاین برگزار می‌کنیم و هنرجویان هم در این کلاس‌ها شرکت می‌کنند.
او در پایان خاطرنشان کرد: امیدوارم هر چه سریع‌تر شرایط عادی شود و ما به دوران پیش از کرونا بگردیم. از مردم عزیز هم خواهش می‌کنم که به غیر از کارهای ضروری از خانه خارج نشوند و به نکات بهداشتی توجه کنند.
