خوابگردی یکی از اختلالات در خواب محسوب می شود که فرد در هنگام خواب شروع به راه روی
در خواب می کنند علت خوابگردی در واقع حرکت ناهوشیار اطلاق می شود که طی آن خواب یه صورت
اعمال کم و بیش هماهنگ شده بروز می کند اختلال خوابگردی یکی از اختلالات خواب و در زمره بدخوابیها طبقهبندی شده است.
در ادامه مطلب از پرشین وی به بررسی علت خوابگردی خواهیم پرداخت
علت خوابگردی
علت خوابگردی راههای درمان خوابگردی:
بر اساس DSMIV بدخوابیها شامل بیخوابی اولیه ، پرخوابی اولیه ، نارکولپسی ، اختلالات خواب مربوط به تنفس ، اختلالات
خواب ریتم شبانه روزی ، اختلال کابوس (اختلال اضطراب رویا) ، اختلال وحشت خواب ، پاراسومینا و اختلال خوابگردی میباشد.
خوابگردی به مجموعه حرکتی ناهوشیاری اطلاق میگردد که طی خواب به صورت اعمال کم و بیش هماهنگ شده (برخاستن، راه
رفتن، اجرای یک وظیفه ساده) متجلی میشود خاطرهای از این رویداد در بیداری باقی نمیماند.
این پدیده در کودکان و نوجوانان و نیز در افراد هیستریک و پارهای از مصروعین مشاهده میشود.
● زمان و نحوه خوابگردی
زمان اختلال در اولین قسمت خواب شب اتفاق میافتد.
معمولا خوابگرد از جا بلند میشود و از رختخواب بیرون میرود و قدم میزند.
اگر فرد خوابگرد را در خلال خواب بیدار کنند، دوباره به رختخواب میرود.
نگاه فرد خوابگرد ثابت است و معمولا چشمهای او باز هستند.
بعضی از آنها از پلهها بالا میروند و گاهی اعمال کم و بیش پیچیدهای را انجام میدهند.
البته علیرغم پیچیدگی اعمال میتوان به کارآمدی و هماهنگی روانی- حرکتی اعمال تردید کرد.
وقتی فرد از خواب بر میخیزد معمولا چیزی از راه رفتن و اعمال خود را به یاد نمیآورد.
گاهی خوابگردی همراه با تظاهرات وحشت مشاهده شده است.
در اینصورت اگر اطرافیان ، کودک را بیدار کنند، ممکن است موجب پرخاشگری او بشود.
خوابگردی ، در پسران بیشتر مشاهده شده است و غالبا در سوابق خانوادگی آنها چنین اختلالی وجود داشته است فراوانی
این اختلال را در بچهها ۱ تا ۵ درصد گزارش کردهاند و عموما تا قبل از بلوغ خاموش میشود.
● علائم اختلال خوابگردی
بر اساس DSMIV ضوابط تشخیصی و علائم این اختلال به شرح زیر میباشد:
▪ علائم
اختلال خوابگردی: دورههای مکرر بیرون آمدن از رختخواب و راه رفتن که معمولا در ثلث اول یک دوره اساسی خواب
پدیده میآید.
▪ علائم اختلال خوابگردیضمن خوابگردی ، شخص چهرهای فاقد احساس و چشمهایی خیره دارد و نسبت به اقدام دیگران برای
مکالمه با او نسبتا بیتفاوت است و به دشواری میتوان او را بیدار نمود.
▪ علائم اختلال خوابگردیپس از بیداری ، شخص نسبت به دوره اختلال دچار فراموشی است.
▪ علائم اختلال خوابگردیچندین دقیقه پس از بیداری ، رفتار و فعالیت روانی شخص اختلال نشان نمیدهد.
(در ابتدا ممکن است بطور خفیف نسبت به زمان و مکان فراموشی نشان بدهد).
▪ علائم اختلال خوابگردیخوابگردی موجب ناراحتی قابل ملاحظه بالینی و تخریب در عملکرد اجتماعی ، شغلی یا سایر زمینههای مهم
میگردد.
▪ علائم اختلال خوابگردیاختلال ناشی از تاثیر فیزیولوژیک مستقیم یک ماده یا یک اختلال طبی کلی نمیباشد.
● علت خوابگردی
علت اختلالهای خواب متفاوتند.
در مطالعاتی مشخص شده است که درجه روان آزادگیهای اضطراب و هراس در خوابگردی بویژه در خوابگردی وحشت آمیز بالاست.
در نظر عدهای از محققان ، خوابگردی ناشی از رشد نایافتگی دستگاههای عصبی و اندامی است اما این رشد نایافتگی
با درجات متفاوت گزارش شده است.
عوامل تنیدگی و استرس روانی و محیط را هم میتوان از علل بروز خوابگردی برشمرد.
در این روی آورد، خوابگردی نوعی برونریزی حرکتی اضطراب تنیدگیهای روانی است.
از نگاهی دیگر چون خوابگردی مانع جریان طبیعی خواب متناقض (وهله رکات سریع چشم و سست شدن تنود عضلانی ،
REM) میشود و امکان خواب دیدن را از بین میبرد، فرضیه شکست در امکانات ذهنی بدن از بین میرود، فرضیه
شکست در امکانات ذهنیسازی و متوجه شدن انرژی کشانندهای به سوی راههای برونریزی حرکتی را مطرح میکند.
به عبارت دیگر ذهنی سازی به اعمال حرکتی – روانی ناهشیار تبدیل میشود.
مطالعات آزمایشگاهی موجنگاری مغزی (EEG۹) نشان داده است که خوابگردی بیشتر در مواقعی اتفاق میافتد که شخص خواب نمیبیند.بعضی مولفین
عقیده دارند که خوابگردی یک مکانیسم جابهجایی از آرزوهای نهفته فرد و همچنین بان نمادین و ناهشیار کمبود مادرانه است.
کودک برای جذب این مبحث بطور ناهشیار به دنبال مادر میگردد.
به این نیاز ، احساس عدم امنیت روانی را که عموما در فضای خانوادههای متشنج مشاهده میشود میتوان اضافه کرد.
به همین دلیل خوابگردی پس از مشاجرات خانوادگی در کودکان بروز میکند.
● راههای درمان خوابگردی
به نظر میرسد روان درمانگری در تخفیفی اختلال خوابگردی برای کاهش سطح اضطراب و تنیدگی
موثر واقع شود.
اما مولفان روش دارو درمانگری را تقریبا در همه موارد نتیجه بخش دانستهاند.
عدهای هم در مورد کارآیی اقدامهای دارویی و عوارض جانبی آن تردید کردهاند.
در هر صورت به شرط تجویز روانپزشک و متخصص امر ، مصرف آمی نپتین به مدت یکماه و به مقدار
یک قرص یا نصف قرص پیش از خواب توصیه میشود.
در ماه دوم مصرف دارو به نصف تقلیل داده وسپس درمان دارویی متوقف میشود.
در کنار درمانگری باید توجهداشت که نبایستی این افراد را از خواب بیدار کرد.
گر چه این افراد پس از مدت کوتاهی به رختخواب بر می گردند اما نیاز به مواظبت دارند.
در پارهای از موارد ، رد شدن از پنجره و یا افتادن در داخل اشیا و مواردی از این قبیل
هم گزارش شده است که میتواند خطرساز باشد.
با مواظبت صحیح و بدون توسل به زور اجبار میتوان از خطر احتمالی جلوگیری نمود.
بیشتر بدانید از خوابگردی در کودکان
بیشتر بخوانید: راهکارهایی برای تنظیم خواب کودک در تعطیلات
خوابگردی در کودکان صرفا به راه رفتن در خواب ختم نمیشود. رفتارهایی که کودک
در حال خوابگردی انجام میدهد بسیار متنوع است؛ بعضی کودکان فقط راه میروند،
برخی دیگر در گوشهای از خانه مینشینند و بعضیها هم کارهای عجیبتری میکنند،
مثلا در کمد را باز میکنند و در آن ادرار میکنند. این وضعیت در بعضی موارد ممکن است
خطرناک باشد، مثلا وقتی فرد از خانه بیرون میرود. فرقی نمیکند خوابگردی کودکان شامل
چه رفتارها و حرکاتی میشود، اما در هر حال، وقتی از خواب بیدار میشوند، دیگر چیزی از کارهایی که کردهاند به یاد ندارند.
وقتی فرد میخوابد، مغز پنج حالت را پشت سر میگذارد. این مراحل به این صورت شناخته
میشوند: مرحله ۱، ۲، ۳، ۴ و مرحله حرکات سریع چشمی، فرد فقط ۲۰ درصد زمان خواب
در این مرحله قرار دارد و مغز در این مرحله بیشتر از سایر مراحل فعالیت میکند.
این مراحل در کل موجب شکلگیری چرخه خواب میشوند. چرخه خواب عادی و سالم
از ۹۰ تا ۱۰۰ دقیقه به طول میانجامد. بنابراین، هر فرد، در طول شب، چهار یا پنج چرخه
خواب را تجربه میکند. خوابگردی در کودکان هم معمولا در یکسوم ابتدایی خواب رخ میدهد.
دلایل خوابگردی کودکان
خوابگردی در کودکان بسیار شایعتر از بزرگسالان است. در بیشتر موارد، با پا گذاشتن کودک
به سن نوجوانی، این مشکل خودبهخود رفع میشود. این مشکل تا حدودی ارثی است و والدینی
که در کودکی به آن مبتلا بودهاند، احتمالا، فرزندانی با این ویژگی خواهند داشت. دلایل دیگری
که باعث وقوع خوابگردی در کودکان میشود به این قرار است:
کمبود خواب و خستگی،
برنامه خواب نامنظم،
بیماری یا تب،
مصرف برخی داروهای خاص،
استرس (خوابگردی به شکلی نادر دلایل پزشکی، هیجانی یا روانشناسی هم دارد).
کودکان در طول خوابگردی چه میکنند
بدیهی است که از رختخواب بیرون آمدن و راه رفتن مهمترین نشانه خوابگردی است،
اما کودک خوابگرد ممکن است دست به انجام چنین کارهایی نیز بزند:
حرف زدن در خواب،
سخت بیدار شدن، به طوری که بیدار کردن آنها دشوار است،
گیجی،
پاسخ ندادن به پرسشهایی که از او پرسیده میشود،
نشستن در رختخواب و تکرار برخی حرکات مانند مالیدن چشمها یا احساس ناراحتی از پوشیدن لباس خواب،
حرکات ناشیانه و بیحواس.
ضمنا چشم کودکان در حالت خوابگردی معمولا باز است، ولی دید آنها مانند زمان بیداری
نیست و تصور درستی از محلی که در آن قرار گرفتهاند و راه میروند ندارد. گاهی اوقات، خوابگردی با نشانههای دیگری هم همراه است:
جوان / koodaket