دفاع تمام‌قد «اعتماد» از قیمت پراید

سعید لیلاز و سعید مدنی دو اقتصاددان طی یادداشتی در روزنامه اعتماد تلویحا از افزایش قیمت پراید دفاع کردند.

گرانی خودرو هیچ ربطی به خودروسازان ندارد

لیلاز:

* تصمیم‌های دولت در تثبیت قیمت خودرو توان خودروسازها برای افزایش تولید را به ‌شدت تحت فشار قرار داده است. تقریبا تمام عناصر مواد اولیه خودروسازها به قیمت بازار آزاد تهیه می‌شود از جمله کالاهای فلزی، مواد پتروشیمی، نرخ دستمزد و... که عموما افزایش پیدا کرده‌اند. همه این عوامل باعث شده که میزان نقدینگی و سرمایه در گردش خودروسازها در عرض کمتر از 2 سال که رقمی بین 20 تا 30 هزار میلیارد تومان از منابع خودروسازها را در بر می‌گیرد و از خون جگر ملت ایران تهیه شده، منتقل بشود به مثلا 50، 60 هزار تا دلال تو بازار.

* همان طور که مشاهده می‌کنید این مشکل هم تقصیر خودروسازها نیست و اشکال جای دیگری بوده به همین دلیل من نمی‌دانم انتقادها به خودروسازها بابت چیست؟ صحبت‌هایی که برخی افراد و جریانات در خصوص توهم توطئه مطرح می‌کنند را قبول ندارم و به نظرم تقصیر را به گردن دیگران انداختن است. برای اینکه مساله خیلی خیلی روشن است. مساله عرضه و تقاضاست.

* نباید فراموش کنیم که تحریم صنعت خودروسازی ایران 3 ماه زودتر از تحریم صنعت نفت و بانک مرکزی اتفاق افتاد و فراموش نکنید که تحریم خودروهای وارداتی برداشته شده در حالی که تحریم روی خودروهای تولید داخل برقرار است یعنی سیاست تولید خودرو در داخل الان نه فقط یک سیاست اقتصادی درست است بلکه یک سیاست ضدتحریمی و ایستادگی در برابر امریکا هم به شمار می‌رود. از آن طرف شما رشد شدید نقدینگی را می‌بینید؛ توجه شما را جلب می‌کنم به این موضوع که آیا افزایش قیمت خودرو فقط در مورد قیمت خودرو اتفاق افتاده یا قیمت کالاهای دیگر هم دچار افزایش قیمت شده‌اند.

* ظرف 2 سال گذشته سقف عمومی قیمت‌ها حدود 90 درصد افزایش پیدا کرده است. در ایران طبق آمار بانک مرکزی سطح عمومی قیمت‌ها نسبت به سال 1395 که شاخص 100 بوده بیش از 2.2 برابر شده است. شما مثلا در مورد لبنیات قیمت‌ها را بسیار بسیار بالاتر می‌بینید و از رشد قیمت محصولات فلزی بسیار بیشتر محصولات پتروشیمی همین طور.

قيمت واقعي پرايد؟

سعيد مدني:

* درباره اينكه آيا پرايد گران شده است يا خير؟ بايد بگوييم وقتي قيمت اين محصول را با اقلامي مثل سكه، ‌طلا و مسكن مقايسه مي‌كنيم، متوجه مي‌شويم كه همه اين موارد رشد قيمتي بسيار بالايي را در تمامي اين سال‌ها تجربه كرده‌اند، اما پرايد رشد چنداني نداشته است. يك نمونه ساده اينكه يك كالاي خوراكي كه دو سال بابت خريد آن بايد 7 هزار تومان پراخت مي‌كرديم، در حال حاضر با افزايش سه برابري به 21 هزار تومان رسيده است. اما كسي در مورد اين افزايش قيمت‌ها صحبتي نمي‌كند.

* اين درحالي است كه اگر همين كالاها به صورت ارزان عرضه شوند، دولت بايد سوبسيد پرداخت كند. به عبارتي ديگر، همه ‌چيز در اين مملكت گران مي‌شود، اما حساسيت نسبت به آن كمتر وجود دارد. حال برگرديم به اينكه چرا خودروي پرايد گران نيست. يكي از دلايل اين اتفاق اين است كه قيمت خودروهاي وطني يا خودرويي مثل پرايد كه مشمول قيمت‌گذاري مي‌شوند، در تمامي سال‌ها در كارخانه ثابت نگه داشته شده‌اند. همين باعث شده تا فاصله بين قيمت واقعي خودرو و بازار بيشتر شود، به ‌طوري كه يكي از پردرآمدترين فعاليت‌هاي مردم در سال گذشته، خريد و فروش خودرو بود، چون حاشيه سود بسيار خوبي براي آنها داشت. يعني مردم براي اينكه سرمايه‌هاي خود را حفظ كنند، پول‌شان را به جايي مي‌برند كه سود بيشتري كسب كنند.

* حال وقتي خودروسازان اقدام به پيش‌فروش مي‌كنند، نزديك به 4 تا 5 ميليون نفر متقاضي دريافت خودرو مي‌شوند، اين در حالي است كه نياز كشور به خودرو بين يك ميليون تا يك ميليون و 200 هزار خودرو است. اما دليل هجوم مردم براي خريد، به خاطر حاشيه سود ناشي از اين گپ قيمتي است. از طرفي، چون قيمت كارخانه هم شناور نبوده كه متناسب با تورم بالاتر برود، اين گپ قيمتي هر ساله افزايش يافته است. در مقابل شعور اقتصادي مردم هم خوب كار مي‌كند، به ‌طوري كه طي اين چند سال گذشته تجربه كسب كردند و متوجه شدند با سه برابر شدن قيمت بنزين، ‌ارزش پول‌ پايين آمده يا با افزايش چند برابري دلار قيمت كالاها نجومي شده است.

* خب در چنين شرايطي براي حفظ ارزش پول‌شان، در بازارهايي مثل خودرو سرمايه‌گذاري مي‌كنند. در اينجا به ذكر يك مثال مي‌پردازم؛ در سال 85 پرايد 6 ميليون تومان قيمت داشت و سكه 200 هزار تومان. محاسبات نشان مي‌دهد با 26 عدد سكه مي‌شد يك پرايد خريد. به تدريج از سال 74 به بعد و ورود به دهه 80 كه توليد بالا رفت، قيمت تمام شده كاهش يافت، چراكه خودروسازان به دليل افزايش تيراژ سودده بودند و از اين رو قيمت‌هاي‌شان را بالا نبردند. يعني 30 سكه در ازاي يك پرايد و بعد شد 15 سكه در ازاي يك پرايد. اما اكنون كه قيمت پرايد در كارخانه 6 تا سكه است، واقعا جاي سوال است كه چرا مقامات مسوول در رسانه ملي اعلام مي‌كنند نبايد قيمت خودرو گران شود؟! لازم به توضيح است كه تنها با احتساب خريد مواد اوليه و قطعات مورد نياز، قيمت خودروي پرايد بدون تعديل قيمت‌هاي جديد، چيزي بين 35 تا 40 ميليون تومان است كه با ساير هزينه جانبي اين عدد به 50 ميليون تومان مي‌رسد.