تست بعد از نزدیکی یا pct چیست و نحوه نمونه گیری آن

معمولا وقتی زوجین بعد از یک سال تلاش منظم برای بارداری موفق نمی شوند به دنبال علت این موضوع می روند و اولین مراحل بررسی این اتفاق تجزیه و تحلیل اسپرم مرد و تخمک زن می باشد. یکی از آزمایش هایی که در این راستا انجام می شود آزمایش pct می باشد که دراین مقاله روش انجام این آزمایش و دلیل انجام آن را برایتان توضیح خواهیم داد.

آزمایش pct چیست؟ 

تست post coital (آزمایش سیمز-هوهنر) برای ارزیابی سرعت اسپرم در مخاط رحم و کیفیت موکوس دهانه رحم برای لقاح و تشکیل جنین بعد از مقاربت انجام می شود. این آزمایش تعداد اسپرم هایی که در مخاط دهانه رحم باقی می مانند و اینکه طول عمرشان چقدر است را بررسی می کنند.

این آزمایش همچنین میزان کمبود و غلظت مخاط دهانه رحم، شاخص Spinnbarkeit (اصطلاحی برای تشریح فیبروزیته و کش آمدن و ویژگی های الاستیسیته موکوس سرویکال که باید بیشتر از 8 سانتی متر باشد) و اسپرم هایی که حرکت می کنند اما حرکتشان رو به جلو برای رسیدن به تخمک نیست را بررسی می کند. زمانی که کیفیت و کمیت مخاط دهانه رحم در حد مناسب و طبیعی باشد اما نتایج آزمایش pct موارد غیر طبیعی را نشان دهد پزشک از آنتی بادی های ضد اسپرم مخاط دهانه رحم برای ایجاد حالت طبیعی استفاه می کند. همچنین ممکن است ph نامطلوب دهانه رحم شرایط نامطلوبی برای حرکت اسپرم ایجاد کند. 

معمولا زوجینی که فرزند دار نمی شوند در ابتدا آزمایش های معمولی ارزیابی تخمک و اسپرم را انجام می دهند. آزمایش pct نیز یک روش قدیمی ارزیابی اسپرم است و امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی بسیاری از پزشکان از این روش استفاده نمی کنند و روش های دقیق تری را جایگزین می کنند تا نتایج مطلوب تری به دست آید.

فاکتورهای مهمی که باید برای آزمون pct  در نظر گرفته شوند، چیست؟

زمان PCT بسیار مهم است. در صورتی که آزمایش قبل از زمان تخمک گذاری یا خیلی دیرتر بعد از زمان  تخمک گذاری انجام شود ، نتایج قابل اطمینانی را نشان نمی دهد. PCT باید تا 24 ساعت پس از تخمک گذاری انجام شود.

در صورتی که آزمایش در طی 4-6 ساعت بعد از مقاربت جنسی انجام شود ، نتایج این آزمایش معتبر تلقی می شود. هنگام تخمک گذاری ، داشتن رابطه جنسی مهم است، در غیر این صورت حتی اگر در زمان تخمک گذاری آزمایش انجام شود، نتایج آن نامعتبر است.

نحوه نمونه گیری pct

در ویزیت، پزشک با وسیله‌ای به نام اسپکولوم، واژن و دهانه رحم را بررسی می‌کند و از مخاط دهانه رحم نمونه برمی ‌دارد (مانند نمونه برداری تست پاپ اسمیر است) و به آزمایشگاه ارسال می‌کند تا زیر میکروسکوپ بررسی شود که آیا اسپرم در مخاط سرویکس وجود دارد و آیا اسپرم‌های موجود تحرک مناسب دارند یا نه! اما باید موارد زیر قبل از انجام تست رعایت شود تا نتیجه درست اعلام شود:

- این تست ۱ تا ۲ روز حوالی تخمک‌گذاری انجام می‌شود ، حدودا" بین 12 تا 16 سیکل قاعدگی انجام می گیرد.

- زوجین باید 2 تا 5 روز قبل از انجام تست نزدیکی نداشته باشند.

- این تست صبح و به صورت ناشتا (مایعات هم نباید خورده شود) انجام می‌شود.

- زوجین باید در روز مقرر اقدام به نزدیکی  کنند و حدود ۲ تا ۸ ساعت پیش از نمونه گیری، باید رابطه جنسی انجام شود.

- پس از انجام مقاربت، حمام نکنید و از دوش واژینال یا شستن واژن خودداری کنید.

- همسر شما 2 الی 3 روز قبل از نمونه گیری مشروب الکلی مصرف نکرده باشد. سونا نرفته باشد و داروی خاصی مصرف نکرده باشد.

- هنگام نزدیکی از لوبریکانت یا قرص و اسپری تاخیری استفاده نشود.

- بعد از نزدیکی به صورت طاق باز 2 ساعت دراز بکشید.

مهم است که برای انجام این آزمایش روز تخمک ‌گذاری به‌طور دقیق مشخص شود. زیرا در روزهای دیگر سیکل قاعدگی، اسپرم نمی‌تواند به سمت رحم حرکت کند.

چگونه نتایج آزمایش pct ارزیابی می شود؟

این آزمایش بر اساس اندازه ‌گیری پارامترهای زیر در موکوس دهانه رحم درجه بندی میشود:

• حجم
• خاصیت سرخسی شدن یا FERNNIG
• قابلیت کش ‌آمدن
• ویسکوزیته
• وجود سلول‌های عفونی
• بررسی WBC و RBC

 زنانی که در این درجه‌بندی، نمره بالای 10 به دست می‌آورند از لحاظ کیفیت و کمیت موکوس سرویکس در گروه نرمال قرار می‌گیرند. سپس تعداد و تحرک اسپرم و همینطور میزان اسیدیته (pH) در هر دو منبع واژینال و سرویکس (دهانه رحم) در زیر میکروسکوپ مشاهده می شود. در حالت نرمال pH واژن اسیدی و دهانه رحم خنثی یا قلیایی باشد و حداقل 10 اسپرم متحرک با درجه تحرک a و یا b در میدان میکروسکوپی (با بزرگنمایی 400) باید مشاهده شود.

ارزیابی نتایج این آزمایش به شکل زیر انجام می شوند و نتایج در صورتی طبیعی تلقی می شوند که:

•  کیفیت مخاط دهانه رحم طبیعی باشد.
• تحرک اسپرم در حد مطلوب باشد.
• نمونه مقدار طبیعی اسپرم را نشان می دهد.

گزارش PCT در صورتی غیر طبیعی تلقی می شود که:

•  اسپرم های غیر متحرک در نمونه مشاهده شود
•  هیچ اسپرمی مشاهده نشود و یا مقدار اسپرم ها کمتر از حد طبیعی باشند.
•  مقدار مخاط دهانه رحم کمتر از حد طبیعی ، چسبناک و ضخیم باشد.

علت خونریزی پس از مقاربت چیست؟

هر نوع لکه بینی یا خونریزی که مربوط به شروع قاعدگی نباشد و در طول یا بعد از مقاربت جنسی رخ دهد به عنوان خونریزی بعد از مقاربت شناخته می شود. این نوع خونریزی در زنان در هر سنی ممکن است اتفاق بییفتد. خونریزی می تواند از طریق دهانه رحم ، لابیا ، مجرای ادرار یا رحم ایجاد شود. خونریزی بعد از زایمان می تواند دلایل مختلفی داشته باشد که عبارت است از:

• عفونت های ناشی از التهاب بافت در واژن
•  GSM- سندرم تناسلی یائسگی
•  خشکی واژن
•  پولیپ
•  پارگی واژن
•  سرطان دهانه رحم یا واژن

بسته به ارزیابی پزشک پس از انجام آزمایش پاپ اسمیر PAP یا کشت واژن ، اقدامات درمانی از طرف پزشک برای بهبودی این نوع خونریزی ها انجام می شود. 

سخن آخر

تست Coital Test یا PCT یک آزمایش بسیار ساده و بدون پیچیدگی است که به پزشک در تشخیص علت ناباروری زن و مرد کمک می کند. اگر بنا به دلایل مختلف و شرایط شما پزشک به نتایج حاصل از این آزمایش اطمینان نکند احتمالا آزمایشات دقیق تری را مثل آرمایش dfi  اسپرم برای بررسی بیشتر و گرفتن نتیجه بهتر انجام می دهد.