سلامت نیوز:مديرکل دفتر بهبود تغذيه وزارت بهداشت با بيان اينکه شيوع کرونا، يکسري تبعات اقتصادي نيز در همه جوامع به دنبال داشته که ميتواند امنيت غذايي مردم را هم به خطر اندازد، گفت: کاهش درآمد و افزايش قيمت مواد غذايي بهويژه در دهکهاي پايين، ممکن است دچار مشکلاتي در حوزه امنيت غذايي شود و اين ناامني غذايي خودش را به صورت سوءتغذيه نشان دهد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان ملی ،زهرا عبداللهي در نشستي ويدئو کنفرانسي با خبرنگاران، درباره نحوه تغذيه در شرايط بحران کرونا و بعد از ماه مبارک رمضان، گفت: يک توصيه و نکته کلي اين است که وقتي مصرف زياد مواد قندي، شيريني، پرچرب، شور و پرنمک و سرخ شده و به طور خلاصه وقتي مصرف قند، نمک و چربي بيش از حد معمول باشد، عاملي براي تضعيف سيستم ايمني بدن محسوب ميشود و در نتيجه احتمال ابتلا به بيماري کوويد19 را از نظر تغذيه افزايش ميدهد. وي افزود:
بنابراين توصيه کلي اين است که هميشه و به ويژه در شرايط فعلي مصرف مواد قندي، شيريني، پرنمک، پرچرب و سرخ شده و پرروغن را بسيار محدود کنيد تا سيستم ايمني بدن عملکرد طبيعي خود را داشته باشد و بتواند در برابر ابتلا به کرونا مقابله کند. يک توصيه ديگر اين است که در تغذيه روزانه استفاده از مواد آنتياکسيداني که به تقويت سيستم ايمني بدن کمک ميکنند را مورد توجه قرار دهيم. عبداللهي ادامه داد: بنابراين مصرف روزانه و کافي سبزي و ميوه حتما توصيه ميشود. در عين حال با باز شدن فعاليت رستورانها اگر مردم ميخواستند به رستوران روند، بهتر است که يکسري نکات را رعايت کنند.
مصرف ميوه و سبزي در منزل مورد تاکيد است تا آنتياکسيدانها و ويتامينهاي تقويتکننده سيستم ايمني براي بدن تامين شود، اما در شرايط فعلي در رستورانها در صورتي که سالاد بستهبندي شده و داراي مجوز بهداشتي باشد، مصرف شود. وي همچنين گفت: بايد توجه کرد که هرچقدر که اصول تغذيه صحيح را بيشتر رعايت کنيم، سيستم ايمني بدن بيشتر تقويت ميشود. با مصرف متعادل و متنوع از همه مواد غذايي و رعايت بهداشت مواد غذايي ميتوان در اين راستا گام برداشت.
بايد توجه کرد که اگر مردم خواستند به رستورانها و اغذيهفروشيها بروند، به مکانهايي که پروتکلهاي بهداشتي را رعايت ميکنند، رفته و در عين حال سعي کنيم غذاي کم نمک، کم چربي و کم روغن مصرف کنيم. عبداللهي در پاسخ به سوالي درباره وضعيت تغذيه در کشور، گفت: رسالت اصلي ما در دفتر بهبود تغذيه جامعه، پايش و رصد وضعيت امنيت غذا و تغذيه در جامعه است.
يعني قسمت رژيمدرماني را که يک کارشناس تغذيه براي يک نفر انجام ميدهد، جزئي از کارهاي تغذيه جامعه است و ما بايد برنامهها، سياستها و اقداماتي را دنبال کنيم تا در نهايت مشکلات تغذيهاي را در جامعه کنترل کند و در جهت بهبود امنيت غذايي و وضعيت تغذيه مردم اقدام شود. وي افزود: بايد توجه کرد که شيوع کرونا، يکسري تبعات اقتصادي هم در همه جوامع به دنبال داشته که ميتواند امنيت غذايي مردم را هم به خطر اندازد؛ بهطوري که با کاهش درآمد و افزايش قيمت مواد غذايي بهويژه در دهکهاي پايين، ممکن است دچار مشکلاتي در حوزه امنيت غذايي شوند و اين ناامني غذايي خودش را به صورت سوءتغذيه نشان دهد.
نگراني از سوءتغذيه در بحران کرونا
عبداللهي ادامه داد: در حال حاضر به دليل اينکه نگران امنيت غذايي هستيم، دو مطالعه را از طريق اپليکيشنهايي که با همکاري انستيتو تحقيقات تغذيه کشور و واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد طراحي شده، انجام ميدهيم تا ببينيم در حال حاضر مردم با چه نوع مشکلاتي از نظر تامين غذا مواجه هستند.
حمايت تغذيهاي از مادران باردار و کودکان زير پنج سال در مناطق محروم
وي گفت: در حال حاضر در مناطق کمبرخوردارتر کشور همچنان شاهد سوءتغذيه هستيم. مباحثي مانند کوتاهقدي، لاغري در کودکان زير پنج سال و مادران باردار و ... و به همين دليل در شرايط فعلي تلاش ميکنيم که بهگونهاي برنامههاي حمايتي براي مادران باردار و کودکان زير پنج سال دچار سوءتغذيهاي که در خانوارهاي نيازمند و در مناطق کمتر برخوردار کشور هستند، داشته باشيم. زيرا در شرايط فعلي کرونا ممکن است شرايطشان بدتر شود. وي همچنين گفت:
يکي از مشکلات و اولويتها اين است که اين گروهها که مبتلا به سوءتغذيه بوده و در معرض خطر هستند با حمايت دولت و سازمانهاي حمايتي مانند کميته امداد امام خميني (ره) کمکهايي دريافت کنند تا دچار سوءتغذيه نشوند يا سوءتغذيه آنها تشديد نشود. عبداللهي ادامه داد: مطالعاتي هم در اين زمينه در بازههاي زماني سه يا پنج ساله انجام ميشود.
به عنوان مثال مطالعهاي درباره عوامل خطر بيماريهاي واگير هر سه سال يکبار انجام ميشود و امسال قرار بود که تکرار شود. يکي از مواردي که در اين بررسي مطالعه ميشود، فاکتورهاي تغذيهاي است که ميتواند به عنوان عوامل خطر در بيماريهاي غيرواگير مطرح باشد. وي افزود: بر اساس آخرين مطالعهاي که در اين زمينه انجام شده، نزديک به 60 درصد جمعيت 18 سال به بالا در کشور دچار اضافه وزن و چاقي هستند که به عنوان يک ريسک فاکتور اصلي در بيماريهاي غيرواگير مانند ديابت، سرطان و... برايمان مطرح است.
کاهش مصرف شير و لبنيات
عبداللهي گفت: مطالعه بررسي مصرف مواد غذايي که هر 10 سال يک بار انجام ميشود نيز سال گذشته انجام شده است. بر اساس اين مطالعه، ميدانيم که کمبود دريافت کلسيم در کشور وجود دارد که علت آن، کمبود مصرف شير و لبنيات به عنوان منبع اصلي کلسيم است. همچنين مصرف کم شير و لبنيات يکي از علتهاي اصلي بروز و شيوع پوکي استخوان در کشور محسوب ميشود که تراکم استخواني در سنين کمتر در حال کم شدن است؛ به طوري که پوکي استخوان در حال رسيدن به سن کمتر از 30 سال در کشور است.
لزوم کنترل قيمت محصولات لبني
عبداللهي گفت: چند روز آينده روز جهاني شير و لبنيات است. بايد توجه کرد که مصرف لبنيات و شير در کشور ما بنا به دلايل مختلف کم است و شيوع پوکي استخوان در کشور حتي در سنين پايين وجود دارد. در نتيجه مهم است که در برنامهريزيها و سياستگذاريهايمان تمهيداتي را اتخاذ کنيم که از طريق يارانه يا کمکهاي غذايي يا کنترل قيمتها، اين محصولات لبني در دسترس مردم قرار گيرند تا دچار کمبود کلسيم نشويم. کمبود ريزمغذيهايي مثل روي و آهن نيز در کشور وجود دارد و محدود شدن مصرف منابع پروتئين حيواني و شير و لبنيات ميتواند اين کمبودها را افزايش دهد.
از شايعه تا واقعيت آفلاتوکسين در شير
عبداللهي در پاسخ به سوالي درباره وجود آفلاتوکسين در شير، گفت: بر اساس نظارتها و کنترلهايي که در شير خام هم در کارخانه و هم پس از کارخانه انجام ميشود، از لحاظ آفلاتوکسين مشکلي در شير نداريم و حتي ميزان آن کمتر از مقدار استانداردهاست. اينکه گاهي اخبار و شايعات غيرواقعي منتشر ميشود که شير در ايران پر از آفلاتوکسين است، واقعيت ندارد. ما در اين زمينه مرتبا گزارشگيري کرده و ميزان آفلاتوکسين بر اساس کار آزمايشگاهي سنجيده ميشود.
وي در اين باره افزود: در سطح ما به عنوان وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو و بازرسان بهداشت محيط نمونه محصولات غذايي در بازار گرفته شده و بعد به آزماشگاههاي کنترل غذا و دارو ارسال ميشود و با پروتکلي مدون نمونهگيري انجام ميشود و کنترلها انجام ميشود. بنابراين در حال حاضر هيچ نگراني در زمينه باقيمانده آفلاتوکسين يا آنتيبيوتيک در شير بيش از حد مجاز و استاندارد، نداريم. متاسفانه شايعاتي که گاهي اوقات منتشر ميشود، مشکلات ما را افزايش ميدهد.
مصرف شير در کشور کم است
عبداللهي گفت: بايد توجه کرد که در حال حاضر مشکل ما در کشور مصرف پايين شير و لبنيات است. مردم شير و لبنيات را کم مصرف ميکنند و عادت ندارند شير را به ميزان زياد مصرف کنند. از طرفي خبرهاي کذبي هم که دست به دست ميچرخد، بر مصرف افراد که شير مصرف ميکنند، تاثير ميگذارد. مصرف شير در کشور کم است و اين خبرهاي کذب به سلامت مردم ضربه ميزند. وي تاکيد کرد: تمام مواد غذايي و محصولاتي که در کارخانه توليد ميشود، نمونهبرداري شده و به آزمايشگاههاي کنترل غذا و دارو ارسال ميشود. اين نمونهها با پروتکل مدون و دستورالعملها برداشته ميشود. در نتيجه هيچ نگراني در مورد باقي مانده آفلاتوکسين يا آنتيبيوتيک بيشتر از ميزان مجاز وجود ندارد.
کاهش قابلملاحظه سوءتغذيه کودکان
عبداللهي در پاسخ به سوالي درباره بهبود مشکل سوء تغذيه در استانهاي مختلف، گفت: در کشور 31 استان داريم که وضعيت سوءتغذيه هر يک از استانها متفاوت است. اصلا اينطور نيست که بگوييم در مناطق کمبرخوردار وضعيت سوءتغذيه مانند 20 سال گذشته است، بلکه مطالعات ما دقيقا نشان ميدهد روند مثبتي داشتهايم. به عنوان مثال در مطالعاتي که در کودکان زير پنج سال هر پنج سال يکبار انجام ميشود، نشان ميدهد در همه استانها کاهش قابلملاحظهاي در سوءتغذيه کودکان داشتهايم.
مثلا اگر 20 سال قبل در استان سيستانوبلوچستان 40 تا 50 درصد سوءتغذيه در کودکان داشتيم، در حال حاضر طبق مطالعاتي که در اين حوزه در سال 1396 انجام شده، نشان داده که ميزان کموزني 12 درصد يا کوتاه قدي 20 درصد است. در نتيجه در طول سالها اين ارتقا در استانهاي مختلف اعم از استانهاي محروم انجام شده است.
وي ادامه داد: ما در سال 1380 بررسي کرده و ديدهايم 60 تا 70 درصد کودکان زير دو سال در جنوب کرمان، سيستان و بلوچستان و... دچار کمخوني بودهاند، اما در حال حاضر اين ميزان بسيار کاهش يافته است. بنابراين بهبود اتفاق افتاده است. با اين حال، در حال حاضر چهار درصد کموزني در کودکان زير پنج سال وجود دارد و در استان سيستان و بلوچستان اين ميزان 12 درصد است.
بنابراين ارتقا و بهبود در مناطق کمبرخوردار هم رخ داده است، اما ما راضي نيستيم. زيرا همچنان دو سه برابر متوسط کشور در اين مناطق مشکل وجود دارد. وي ادامه داد: از طرفي در مناطق محروم موضوع توسعه هم وجود دارد و بايد روي توسعه کار شود تا بتوان مشکلات تغذيهاي را برطرف کرد. در نتيجه همه بخشهاي توسعه بايد مداخله ويژهاي داشته باشند.
در منطقه محروم کشاورزي، اشتغال، فقرزدايي و... هم بايد اتفاق افتد و وزارت بهداشت هم وظايف خودش را انجام دهد تا نهايتا ميزان ناامني عذايي در اين مناطق رفع شود. بنابراين تمام بخشهاي توسعه بايد پا پيش گذاشته و از نظر بودجهاي، اعتباري، نيروي انساني و ... توجه ويژهاي به اين مناطق شود. در غير اين صورت نبايد منتظر باشيم که مسائل مربوط به ناامني غذايي در اين استانها رفع شود.
بيتوجهي به ممنوعيت تبليغ نوشابهها
عبداللهي درباره تبليغ کالاهاي آسيبرسان سلامت مانند نوشابه با 40 درصد قند کمتر و کلسيم بيشتر در بيلبوردهاي تبليغاتي در سطح شهر، اظهار کرد: ما در مورد تبليغات محصولات غذايي قانون داريم و اين يک دستاورد و نکته مثبت است. طبق قانون يکسري محصولات آسيبرسان سلامت نبايد تبليغ شوند و از اين لحاظ از بسياري از کشورها جلوتر هستيم.
هر سال وزارت بهداشت ليست کالاهاي آسيبرسان به سلامت را منتشر ميکند که رسما به وزارت ارشاد و سازمان صدا و سيما ابلاغ ميشود، اما متاسفانه اين قانون به طور کامل اجرايي نميشود. به عنوان مثال شاهديم که انواع نوشابههاي گازدار يا بدونگاز نبايد تبليغ شوند، اما متاسفانه تبليغ ميشوند و مردم را به مصرف بيشتر ترغيب ميکند. اين کاملا مغاير فهرست وزارت بهداشت و تخلف است.