روز جهانی مبارزه با مواد مخدر

روز جهانی مبارزه با مواد مخدر


منبع: نیک شو

487

1399/3/9

23:10


روز جهانی مبارزه با مواد مخدر

روز جهانی مبارزه با مواد مخدر

اعتیاد به مواد مخدر یکی از بزرگترین مشکلات جامعه بشری است که بسیاری از افراد گرفتار آن شده اند.اعتیاد دلایل بسیاری دارد که دامن بسیاری از نوجوانان و حتی دیگر افراد را به خود گرفتار کرده است.در ادامه مقاله تهیه کرده ایم تاریخ دقیق روز جهانی مبارزه با مواد مخدر و علت نامگذاری آن را بیان می کند .با ما همراه باشید.

 

تاریخ دقیق روز جهانی مبارزه با مواد مخدر

6 تیر 1399 برابر است با روز جمعه

26 ژوئن 2020

4 ذوالقعده 1441

 

معضل اعتیاد به مواد مخدر، بلای خانمان سوزی است که جوامع بشری را در چنگال مرگ آور خویش گرفتار ساخته است. این اختاپوس هراس آور، قدرت اندیشه، نوآوری، پشتکار، کوشش و سازندگی را در انسان ها به ویژه نسل جوان جامعه از بین می برد و بنیان خانوادگی و اعتقاد دینی آنان را به نابودی می کشاند.

 

امروزه کم تر کشوری را در جهان می توان یافت که پدیده مواد مخدر و اعتیاد، مهم ترین دغدغه یا یکی از مهم ترین مشکلات اجتماعی اش نباشد. هر ساله، مبالغ هنگفتی برای مبارزه با معضل اعتیاد و مواد مخدر هزینه می شود، ولی هم چنان رقم باندهای قاچاق مواد مخدر و شمار معتادان رو به افزایش است.

 

نامگذاری روز جهانی مبارزه با مواد مخدر

کنفرانس بين المللی مبارزه با اعتياد و قاچاق مواد مخدر از تاريخ 17 تا 26 ژوئن 1987 در شهر “وين” به منظور ابراز عزم سياسی ملتها در امر مبارزه با پديده خانمان سوز و شوم مواد مخدر تشکيل شد و در آن سندی با عنوان C.M.O به تصويب کشورهای شرکت کننده رسيد.

 

اين سند خط مشی همه جانبه اقدامات در امر کنترل مواد مخدر را از سوی کشورهای شرکت کننده مشخص و آنان را متعهد نموده است تا اقدامات بين المللی در خصوص مبارزه با قاچاق مواد مخدر را قاطعانه دنبال کنند.

 

در اين کنفرانس سندی در چهار فصل تنظيم شد که بيش از 35 مورد اقدام عملی را همچون ارزيابی ميزان مصرف، پيشگيری از طريق آموزش، نقش رسانه ها در بازگشت معتادان به دامن اجتماع و معالجه آنان، ريشه کنی مزارع غير مجاز خشخاش، نابودی شبکه های عمده قاچاق مواد مخدر، همکاريهای حقوقی کشورها و غيره را در خود جای داده است.

 

اين سند در 26 ژوئن مصادف با 5 تيرماه به اتفاق آراء مورد تأييد و تصويب کشورهای شرکت کننده قرار گرفت و سالروز تصويب اين سند به نام روز جهانی مبارزه با مواد مخدر اعلام شد.

روز جهانی مبارزه با مواد مخدر

روز جهانی مبارزه با مواد مخدر

اعتیاد چیست؟

اعتیاد یــک بیمارى اجتماعی است که عوارض جسمى و روانى دارد و تا زمانى که بـه علل گرایش بیمار توجه نشود، درمان جسمى و روانى فقط براى مدتى نتیجه‏ بخش خواهد بود و فـــرد مـــعتاد دوباره گرفتار مواد اعتیاد آور می‏ گردد.

 

اعتیاد به موادمخدر یکى از مهمترین مشکلات اجتماعی، اقتصادى و بهداشتى است که عوارض ناشى از آن تهدیدى جدى براى جامعه بشرى محسوب شده و موجب رکود اجتماعى در زمینه ‏هاى مختلف مى‌گـــــردد.

 

همچنین ویــرانگری‏ هاى حاصل از آن زمینه ساز سقوط بسیارى از ارزش‌ها و هنجارهاى فرهنگى و اخلاقى شده و بدین ترتیب سلامت جامعه را بطور جدى به مخاطره مى‌اندازد.

 

پدیده شوم قاچاق موادمخدر بیش از آنکه فعالیتى سوداگرانه، تجارى و اقتصادى در عرصه مافیاى اقتصاد بین ‏المللى باشد، ابزارى کارآمد، مؤثر و راهبردى در گسترش نظام سلطه صاحبان قدرت جهان بر کشورهاى توسعه نیافته است.

 

تحلیلگران مسائل سیاسى و اجتماعى بر این باورند که در تهاجم و نفوذ فرهنگی، پدیده موادمخدر مهمترین عامل به تباهى کشیدن و انحطاط اخلاقى جوامع به شمار می‏ رود. متاسفانه گسترش دامنه مصرف موادمخدر در جامعه امروزى به حدى است که حتى قشر متفکر و تحصیل کرده را نیز به سمت خود کشانده است.

 

مبارزه با اعتیاد نیز قطعاً بیش از آنکه ماموریتى در راستاى وظایف مصرحه نیروى انتظامى باشد، اقدامى است استراتژیک در مقابله با ابزار نظام سلطه جهانى در انحطاط اخلاقى جوامع با اهداف خاص سیاسی.

 

موادمخدر آنچنان آرام و بی ‏صدا برجسم و روان مصرف‏ کننده مستولى می‏گردد که هیچ معتادى آغاز اعتیاد خود را به یاد نمی ‏آورد. اعتیاد سبب تباهى میلیون‏ها مغز فعال می‏شود که سرمایه‏ هاى آینده جامعه بشرى بشمار می ‏روند.

 

اگر درصد کمى از کودکانى که والدین آنها معتاد هستند به سوى بزهکارى سوق داده شوند، بعد از گذشت چندین سال تعداد بزهکاران در این مملکت به هزاران نفر خواهد رسید. اعتیاد بیش از یک میلیارد نفر از اعضاء خانواده معتادان را در جهان بطور مستقیم با مشکلات ناشى از این آسیب مواجه نموده است.

 

موادمخدر منشاء وقوع بسیارى از جرائم اجتماعى نظیر قتل، تجاوز، سرقت و … می‏باشد. کشور ما در مقابله با ورود و شیوع این مواد خانمانسوز، بمنظور کنترل و حفاظت مرزهاى شرقى اقدام به احداث بیش از هزار کیلومتر جاده، ده‏ها پاسگاه مرزی، برجک و دیده‏بانى و حفر چندین کیلومتر کانال و … نموده است و هزاران نفر از فرزندان این مرز و بوم نیز به شهادت رسیده‏ اند.

 

مراسم سالروز جهانی مبارزه با مواد مخدر در تمام دنيا و با عنوان «مبارزه، ايثار و شهادت» در ايران برگزار می شود.

 

اعتیاد بعنوان یک آسیب اجتماعی، هیچ گاه بطور کامل ریشه‏ کن نخواهد شد، اما با تدبیر، اندیشه و تلاشى مخلصانه حداقل می‏توان آنرا به کنترل در آورد. در این راستا تلاش ما بر این است تا با ارتقاء سطح آگاهى اقشار مختلف جامعه پیشگیرى از اعتیاد را بر درمان معتادین مقدم بداریم. به امید روزى که جامعه‏ اى داشته باشیم که اگر هم در آن فرد معتادى وجود دارد، درصدد نجات خویشتن باشد.

روز جهانی مبارزه با مواد مخدر

روز جهانی مبارزه با مواد مخدر چه روزی است

 

سابقه مواد مخدر در جهان

بر اساس برخی اسناد موجود ، سابقه آشنایی بشر با مواد مخدر حدود 4000 سال پیش از میلاد برآورد شده است. « پلین » دانشمند رومی قرن اوّل میلادی ، اولین كسی است كه شیره غلیظ خشخاش را به نام اپیوم عرضه كرد. ” اپیوم ” از ریشه ” اٌپوس ” “OPOS ” به معنی شیره است كه از كلمه ” اهی پی نا ” ” AHIPENA ” از زبان سانسكریت گرفته شده و بنا به تلفظهای دیگر ” اٌفیون ” یا ” هپیون ” خوانده می شود.

 

آسیب های اعتیاد: 

1. فروپاشی خانواده

اعتیاد که امری روان شناختی و جسمی است، سومین عامل اختلاف میان زوجین و درخواست طلاق در ایران است و 18 درصد موارد علت درخواست طلاق را تشکیل می دهد. اعتیاد موجب بروز رفتارهای ناهنجار و در نتیجه ناسازگاری می شود.

 

با ورود اعتیاد به خانواده، پدر که اغلب اعتیاد از او آغاز می شود، برای حفظ رابطه همسری و جلوگیری از فروپاشی خانواده، همسر را نیز به مشارکت در مصرف مواد تشویق می کند. البته بررسی ها نشان می دهد بسیاری از زنان با بردباری و استواری تا آخرین نفس برای نجات خانواده از دام اعتیاد می کوشند.

 

آنان به دلیل ترس از آبروریزی و پرهیز از رسوایی، دم فرو می بندند و با شرایط خو می گیرند و مشکلات اقتصادی شدیدی را تحمل می کنند. با نفوذ اعتیاد به خانواده، زن یا راه ناسازگاری و طلاق را پیش می گیرد یا مهره ای دست آموز و انعطاف پذیر می شود که ممکن است به رفتارهای ناهنجار دیگری نیز کشیده شود.

 

ارکان خانواده در این شرایط به سستی و تزلزل می گراید و خانه به محیطی ناامن تبدیل می شود. در این گونه خانواده ها، سرنوشت کودکان به گونه ای نامطلوب و خطرناک رقم می خورد و زمینه بزهکاری بر اثر همانندسازی با والدین، در آنان فراهم می شود.

 

2. مواد مخدر و جرم

بی شک، همبستگی بالایی میان مصرف مواد مخدر و جرم ناشی از مواد مخدر وجود دارد. (گاندوسی و دیگران1980؛ بی. دی. جانسون و دیگران1985؛ نارکو و دیگران1985؛ اینشیاردی 1986؛ ویش و جانسون1986) در مطالعه ای مشخص شد آزمایش مصرف تازه مواد مخدر غیرقانونی، در بیش از نیمی از مردان دستگیرشده در 12 شهر مهم، مثبت بوده است. بر اساس پژوهش های گوناگون، بیشتر خلافکاران بزرگ، جزو مصرف کنندگان پرمصرف مواد نیز بوده اند.

 

3. مواد مخدر و خشونت

اداره بررسی پزشکی دیترویت گزارش داد در نمونه خون 37 درصد از قربانیان آدم کشی شهری، کوکائین وجود داشته است. این بررسی نشان می دهد مصرف کنندگان کوکائین نیز درگیر رفتارهای خطرناک می شوند.

 

فردی که می خواهد مرتکب جرایم خشونت آمیزی چون دزدی شود، ممکن است برای کسب شجاعت الکل یا مواد تحریک کننده مصرف کند؛ زیرا الکل در دُز پایین به عنوان ماده ای محرک عمل می کند. (هانت، 1983)

 

در فرآیند عمومی و نیز در پژوهش های اجتماعی، رابطه میان مصرف مواد مخدر و خشونت تأیید شده است. (پی گولدستین، 1985: 494) پژوهش ها نشان می دهد مصرف کنندگان کراک بیشتر مرتکب جرائم در برابر اشخاص می شوند تا دارایی ها.

 

همچنین به ظاهر، فروشندگان کراک پرخاشگرتر از فروشندگان دیگر مواد مخدر هستند و پرخاشگری آنها به معامله مواد مخدر محدود نیست. (بلنکو و چین، 1989؛ فاگان و چین، 1991). کودکان کتک خورده یا کشته شده به دست والدین مصرف کننده کراک تأییدکننده این نظر است. (کر، 1988)

 

4. ابتلا به بیماری های روانی

مواد مخدر بر سیستم لیمبیک تأثیر بسیاری می گذارد. سیستم لیمبیک، مرکز احساسات انسان شناخته شده است. قشر مغز تأثیر اندکی بر لیمبیک دارد و این تأثیر از طریق تالاموس اعمال می شود.

 

پژوهش ها صورت گرفته در مؤسسه علوم تندرستی فیلادلفیا نشان می دهد اعتیاد با تغییرات خلقی پایدار، ارتباط بسیاری دارد. در پژوهش روی 157 معتاد مرد و 54 معتاد زن، این نتایج به دست آمده است: افسردگی با اضطراب 31.1٪، سندروم های بی تفاوتی 22.5٪، افسردگی با پرخاشگری16٪، افسردگی با بی حالی و رکود 8.5٪، پارانوئید (بدبینی) در 6٪ و کاهش عاطفه در 5.7٪.1

روز جهانی مبارزه با مواد مخدر

6 تیر 99 روز جهانی مبارزه با مواد مخدر

 

اختلال روانی شایع در اثر مصرف الکل و مواد مخدر

1. افسردگی:

افسردگی شدید نشانه هایی بیشتر از داشتن خلق پایین یا احساس غمگینی دارد. در این بیماری فرد بیش از دو هفته به طور پیوسته احساس غمگینی شدید یا کسل بودن دارد.

 

همچنین فرد افسرده، احساس ناامیدی، دید منفی نسبت به خود و دیگران و آینده، مشکل تمرکز حواس، کناره گیری از دیگران، افزایش یا کاهش خواب، افکار درباره مرگ یا خودآسیبی، احساس شدید گناه و انگیزش پایین را تجربه می کند.

 

2. اختلال دو قطبی:

اختلال دو قطبی برای افسردگی ـ شیدایی استفاده می شود. این اختلال روانی منجر به نوسانات خلقی شدیدی می شود که با تغییرات روزمره طبیعی در خُلق، متفاوت است.

 

این نوسانات خلقی از احساسات شدید وجد و شعف و اطمینان به نفس تا نشانه های افسردگی دامنه دارد. وقتی خلق شخص بالاست، اعتماد به نفس شدید و کاذب، افکار غیرمنطقی، مسابقه افکار و میل اندک به خواب و خوراک دارد و وقتی خلق شخص پایین است، نشانه های مرضی افسردگی را بروز می دهد.

 

3. اختلال اضطراب:

اختلالات اضطرابی با تجربه اضطراب روزمره که اضطراب خفیف حرف زدن در جمع گفته می شود، متفاوت است. این نوع اضطراب شامل نگرانی شدید، تنش یا ترس شدید، اشکال در تمرکز حواس، دوری یا کناره گیری از دیگران، دوری از قرار گرفتن در موقعیت های همراه با اضطراب و وسواس فکری درباره احساس دلهره است.

 

4. استرس روان خراش:

استرس روان خراش، از تجربه روان خراش در هر لحظه از زندگی سرچشمه می گیرد. این احساس از سوء استفاده جسمی، جنسی، عاطفی یا تجربه دیدن واقعه تهدیدکننده ای در زندگی ناشی شده است. کسانی که دچار استرس روان خراش هستند،

 

با کابوس های شبانه و یادآوری خاطرات، این تجربه را دوباره زنده می کنند، در خوابیدن مشکل دارند و احساس می کنند با دیگران تفاوت دارند. این نشانه های مرضی می توانند چنان شدید یا طولانی باشند که به زندگی روزمره فرد آسیب بسیاری برسانند.

 

5. اختلال بیش فعالی همراه با نقص در توجه:

این اختلال اغلب در بچه ها دیده می شود، ولی بزرگ سالان نیز ممکن است نشانه های مرضی آن را بروز دهند. فردی که دچار این اختلال است، به ظاهر عادی به نظر می رسد، ولی در حفظ توجه و تمرکز روی امور مشکل دارد.

 

او ممکن است نتواند مدت طولانی در جایی ثابت بنشیند، تمرکز حواس داشته باشد یا کاری را که شروع کرده است، تمام کند. این نشانه های مرضی ممکن است به مشکلاتی در مدرسه یا کار بینجامد.

روز جهانی مبارزه با مواد مخدر

روز جهانی مبارزه با مواد مخدر

 

انگیزه های روی آوری به مواد مخدر

لذت بردن از صحبت با دیگران و افزایش شأن اجتماعی خود؛

گریز از مشکلات و خودداری از روبه رو شدن با ناراحتی ها؛

جای گزینی هیجان به جای کسالت؛

ایجاد حس لذت یا شادمانی؛

ایجاد احساس رهایی و جدا شدن از واقعیت؛

ایجاد حس اعتماد به نفس و قدرت؛

تجربه کردن سردرگمی و گیجی؛

ارضای میل به مصرف(ناشی از مصرف قبلی)؛

ایجاد حس شادابی، سر حال آمدن و آرامش؛

افزایش میزان آگاهی و تحریک احساسات؛

دریافتی تازه از واقعیت روزمره؛

کاهش تنش و تسکین درد؛

برطرف کردن ترس و کاهش اضطراب؛

بیان آزادانه خود؛

تحریک و افزایش میزان بهره وری؛

از بین بردن افسردگی.

 

زمینه های عمومی اعتیاد

1. ژنتیک

2. ناهنجاری های شخصیتی

3. احساس درماندگی

4. توجیه شکست ها

5. آسیب پذیری در برابر قضاوت دیگران

6. روابط والدینی حل نشده

7. بروز ضایعه تکان دهنده

8. ترس از جدایی

9. ساختار خانواده

10. شرایط اجتماعی

11. شغل ها و اعتیاد

12. محرومیت جنسی

13. خود درمانی

14. وجود عوامل خطرزا

روز جهانی مبارزه با مواد مخدر

روز جهانی مبارزه با مواد مخدر چه روزیست

 

مواد مخدر و راهکارها

امروزه، کنترل عرضه و فروش داروهای آرام بخش و خواب آور می تواند در کاهش اعتیاد به مواد مخدر مؤثر باشد. این وظیفه بر عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. راهکارهای دیگری که می توانند در کاهش خطر اعتیاد به مواد مخدر مؤثر واقع شوند، عبارت اند از:

 

1. اجرای دقیق آزمایش مواد مخدر در هنگام استخدام، به ویژه در مشاغل حساس، ازدواج، ورود به دانشگاه، صدور گواهینامه های معتبر و…

 

2. پیش گیری از اعتیاد در سازمان ها و کارخانه ها به ویژه در مناطق آلوده یا در معرض آلودگی.

 

3. توجه عمیق و ماهیتی به عوامل مؤثر در اعتیاد.

 

اعتیاد، پایان کار نیست

اعتیاد، پایان کار یک انسان نیست؛ زیرا ترک آن امری امکان پذیر است و با کمی همت از چنگال آن می توان رها شد. هر چند همت فرد، شرط لازم برای این کار است، ولی نباید فراموش کرد که اطرافیان نیز در این زمینه، وظیفه بسیار مهمی دارند.

روز جهانی مبارزه با مواد مخدر

 

هنگامی که اطرافیان به کمک معتاد می آیند، انگیزه و توانایی وی برای ترک چند برابر خواهد شد. برخورد خانواده، جامعه و مراکز بازپروری با معتاد در هنگام ترک، به عوامل ویژه ای بستگی دارد.

 

توجه به ویژگی های جسمی و روانی معتاد و حفظ اصول کلی معالجه و ترک اعتیاد، اهمیت بسیاری دارد. بر این اساس، نباید معتاد را تحقیر و توهین کرد، بلکه باید دست وی را گرفت و با راهنمایی های فردی و جمعی، وی را از غرقاب هلاکت نجات بخشید.

 

بریتانیا و گسترش تریاک

غرب و تمدن استعماری آن می کوشید از هر راه ممکن، به جهان سوم راه یابد و مردم را به پیروی از خود ناگزیر کند. برای نیل به این مقصود، نقشه های زیادی را طرح کرد و به اجرا درآورد.

 

از جمله آن ها کشت گسترده خشخاش و تشویق مردم فقیر و بی سواد به کشیدن تریاک و استفاده از مواد مخدر به عنوان مسکن درد و درمان بیماری بود که میان مردم ساده که به بهداشت و دارو دسترسی نداشتند، رواج یافت.

 

استعمار بریتانیای کبیر، تریاک را برای مردم گرسنه و فقیر هند مفید می دانست و به هندیان تلقین می کرد که با مصرف اندکی تریاک، می توان گرسنگی را بر طرف کرد.

 

شرکت انگلیسی هند شرقی برای تأمین منافع تجاری و مقاصد سیاست جویانه و استعماری خود، توانست کشت تریاک هند و تجارت و قاچاق آن را به کشور چین در انحصار خود درآورد.

 

همچنین برای کشیدن خط تلگرافی بین لندن و دهلی نو، سیم بانان و مأموران هندی معتاد را به ایران فرستاد تا هرچه بیش تر مواد مخدر را رواج دهند. در سال 1851 نیز، قاچاقچیان در لباس دراویش هندی، وارد خراسان و کرمان شدند و به ترویج تریاک کشی پرداختند.

روز جهانی مبارزه با مواد مخدر

تاریخچه مواد مخدر در ایران

دٌوّل استكباری و در رأس آنها انگلیس ، همزمان با رسوخ در اركان ،مواد مخدر را رواج دادند كه حتی برخی از شاهان صفوی نیز به آن روی آورده و معتاد شدند.

 

با شروع حكومت قاجار بر مبنای سیاست انگلیس كه خواهان تضعیف همسایگان هندوستان بود ، تریاك كشی چنان در ایران رواج یافت كه حتی تصویر ” ناصرالدین شاه ” را همانند نقش سكه بر حقه های وافور منقوش ساختند و بدینسان به آن رسمیت بخشیدند و در همین ایام نیز كشت خشخاش را ترویج كردند و برای اولین بار در ” ماهان ِ كرمان ” مرغوب ترین نوع این محصول را كاشتند.

 

در زمان حكومت سلسله پهلوی ، سطح زیر كشت تا میزان 33000 هكتار افزایش یافت و علاوه بر تریاكهای سناتوری كه اسباب عیش طبقه اشراف و ثروتمندان ، وكلا و نمایندگان مجلس ، درباریان و خوانین بود ،

 

برای اولین بار مرزهای كشور به روی هروئین گشوده شد و از حدود سال 1340 جوانان این مرز و بوم در معرض یكی از مهمترین توطئه های قدرتمندان ( مواد مخدر ) قرار گرفتند و ایران كه در مسیر ترانزیت مواد مخدر آسیا به اروپا قرار دارد ، بزرگترین لطمه ها را متحمل شد.

 

استكبار جهانی كه شكست عظیمی را از انقلاب اسلامی متحمل شده بود جهت غوطه ور كردن جوانان كشور در دام اعتیاد ، با توطئه ای حساب شده توزیع مواد مخدر را در ایران افزایش داد.

روز جهانی مبارزه با مواد مخدر

پیشینه مبارزه با قاچاق مواد مخدر در ایران

مبارزه با قاچاق مواد مخدر با رهنمودهای امام خمینی رحمةالله و با همّت جوانان مسلمان در قالب كمیته های انقلاب اسلامی آغاز شد. این مبارزه ، با تشكیل ستاد مبارزه با مواد مخدر در سال 1367 و تصویب قانون جدید مبارزه با مواد مخدر ،

 

مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام در تاریخ 19/5/68 به تدریج شكل سازمان یافته به خود گرفت و با ادغام نیروهای انتظامی موج فزاینده ای به خود گرفته است و ستاد مبارزه با مواد مخدر كه ریاست آن را رئیس جمهور بر عهده دارد ، هماهنگی لازم را در زمینه ادامه این مبارزه انجام می دهد.

 

نتیجه گیری:

متاسفانه بسیاری از جوانان گرفتار مواد مخدر و داروهای روان گردان شده اند، خانواده ها از آن بی اطلاع هستند.بخش اعظم این مشکلات بر می گردد به رفتار های خانواده ها.بیایید با فرزند خود دوست و رفیق باشیم تا بتواند به شما تکیه کند و مشکلات خود را مطرح کند.به امید آینده پاک.

 

 

منابع

داجن، چارلز ابی، و دبلیو و مایکل شی، روان شناسی اعتیاد، ترجمه: بایرام علی رنجگر، تهران، نشر روان، چاپ اول، 1383.

اختیاری، حامد و دیگران، راهنمای شناخت و درمان اعتیاد در ایران، تهران، انتشارات ارجمند، چاپ دوم، 1389.

لتیری، دن جی، نظریه های سوء مصرف مواد مخدر، به کوشش: محمد علی زکریایی، تهران، انتشارات جامعه و فرهنگ، چاپ اول، 1384.

بهاری، فرشاد، اعتیاد، مشاوره و درمان(راهنمای تغییر رفتار اعتیادی در معتادان)، تهران، نشر دانژه، چاپ اول، 1388.

پیکهارت، کارل، کلیدهای پیشگیری و مقابله با اعتیاد در نوجوان و جوان، ترجمه: مسعود هومان، تهران، انتشارات صابرین، کتاب های دانه، چاپ پنجم، 1383.

 

 

مطالب مشابه


نظرات


تصویری


ویدئو